Καλή Χρονιά!

 

Καλά Χριστούγεννα!

 

Θρησκεία και επιστήμη (Ι') - Μια πολύ παλιά σύγκρουση...

Η διαμάχη Επιστήμης και χριστιανικής Πίστης κορυφώθηκε από 17ο αιώνα, την περίοδο του Διαφωτισμού. Και πέρασε από πολλές φάσεις μέχρι να φτάσει σήμερα σε ένα, ας πούμε, σημείο ισορροπίας. 

Αρχικά, και οι δύο πλευρές ήταν ανυποχώρητες και ασυμβίβαστες. Υποστήριζαν πως είναι δύο εντελώς ασύμπτωτα πεδία. Και η κάθε πλευρά διεκδικούσε την αποκλειστικότητα. Η θρησκευτική πίστη, στην καλύτερη περίπτωση, αποδεχόταν την επιστήμη και τη φιλοσοφία ως "υπηρέτες" της θεολογίας. 

Και φυσικά η Επιστήμη ταύτιζε κάθε μορφή θρησκευτικής πίστης με τη δεισιδαιμονία, την έλλειψη μόρφωσης και τη χωριατίλα. 

Στα επόμενα χρόνια σταδιακά οι τόνοι έπεφταν. Όλο και περισσότεροι άρχισαν να καταβάλλουν προσπάθειες αμοιβαίας κατανόσης και σεβασμού. Διατυπώθηκαν πολλές απόψεις. Πως επιστήμη και πίστη είναι δύο ανεξάρτητοι μεν αλλά εφαπτόμενοι κύκλοι, πως αλληλοσυμπληρώνονται, αλληλοπεριχωρούνται κ.λπ.

Σε επόμενες αναρτήσεις θα δούμε πώς αντιμετώπιζαν αυτή τη σχέση και οι Χριστιανοί των πρώτων αιώνων...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΚΒ' - Εργασία ή Κεφάλαιο;)

 

Το εισόδημα των ανθρώπων διακρίνεται χονδρικά σε δύο μεγάλες κατηγορόες: Σε αυτό που προέρχεται από την εργασία και σε αυτό απ' το κεφάλαιο. 

Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε τρεις υποκατηγορίες: Το εισόδημα από την κατοχή της γης (έγγειος πρόσοδος), αυτό από το χρηματικό κεφάλαιο (τόκος) και το εισόδημα από επενδύσεις (επιχειρηματικό κέρδος).

Οι αστοί οικονομολόγοι προαπσαθούν να μας πείσουν όχι μόνο πως το κεφάλαιο είναι αναγκαίος συντελεστής παραγωγής, άρα δικαιούται αμοιβής, αλλά και ότι υπερέχει από τα προϊόντα της εργασίας.

Ο Χριστιανισμός δεν αρνείται την αναγκαία αξιοποίηση όλων των μορφών κεφαλαίου προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή, αλλά προτάσσει τον ρόλο και την αξία της εργασίας, καταδικάζοντας τον παρασιτισμό. 

Μόνο το εισόδημα που προέρχεται από την προσωπική εργασία θεωρείται ηθικά δικαιωμένο. Καταδικάζει απερίφραστα τον τόκο αλλά και την μεγάλη ιδιοκτησία. Κάνει δεκτή μόνο την μικρή ιδιοκτησία που είναι συνδεδεμένη με την επιβίωση του εργαζόμενου ενθρώπου και της οικογένειάς του.

Στον ελληνορωμαϊκό κόσμο η χειρωνακτική εργασία ήταν κοινωνικά απαξιωμένη. Ταίριαζε μόνο στους δούλους κι όχι στους ελεύθερους και αξιπρεπείς πολίτες. Ο Χριστιανισμός ανέτρεψε αυτή την αντίληψη.

Στην Παλαιά Διαθήκη διαβάζουμε πως ακόμα και στον Κήπο της Εδέμ η εργασία αποτελούσε νόμο. Οι πρωτόπλαστοι ευθύνονταν με την καλλιέργεια και τη φύλαξη του Κήπου. Μετά την πτώση όμως η εργασία αποκτά ένα χαρακτηριστικό νέο. Γίνεται επίμοχθη, κουραστική, αλλά δεν χάνει τον βαθύτερο ηθικό της χαρακτήρα. 

Αλλά και στη λατρεία αποκαλείπτεται ο ρόλος της εργασίας. Η εντολή είναι να εργαζόμαστε έξι μέρες και μόνο μία, την έβδομη, να αφιερώνουμε στη λατρεία του Θεού!

Το ίδιο πνεύμα ισχύει και στην Καινή Διαθήκη. Ο ίδιος ο Ιησούς εργάζεται ως κτίστης και ξυλουργός. Και ως μαθητές του στρατολογεί ανθρώπους του μόχθου κι όχι εισοδηματίες. 

Ο δε απόστολος Παύλος δεν σταματάει ποτέ να ασκεί το επάγγελμα του σκηνοποιού, κι ας μπορούσε να ζει με έξοδα των χριστιανικών κοινοτήτων.

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΚΑ' - Επιτρέπεται ο τόκος;)

 

Είναι γνωστό πως η Παλαιά Διαθήκη (δηλαδή η εβραϊκή Βίβλος) απαγορεύει το έντοκο δάνειο προς "αδελφό". Αυτό σημαίνει στην πράξη πως δεν επιτρέπεται να δανείσει ένας Εβραίος έναν άλλον Εβραίο με τόκο. Μπορεί όμως να το κάνει σε έναν Εθνικό! Άρα η απαγόρευση δεν είναι απόλυτη. Δεν ισχύει έναντι όλων.

Η Καινή Διαθήκη (δηλαδή η χριστιανική Βίβλος) καταργεί αυτή τη διάκριση. Απαγορεύει ρητά και γενικά τον έντοκο δανεισμό. Θεωρεί μάλιστα ιδανικό να μην ζητάς πίσω ούτε καν το κεφάλαιο! 

Εννοείται πως αυτό αναφέρεται στις περιπτώσεις εκείνες που δανείζεις κάποιον που βρίσκεται σε μεγάλη ένδεια, π.χ. κινδυνεύει να χάσει το σπίτι, την ελευθερία του ή αδυνατεί να συντηρήσει την οικογένειά του. Ασφαλώς και δεν αφορά δάνεια που δίνονται για πολυτελείς διακοπές, μη αναγκαίες πολυτέλειες κ.λπ.

Κάποιοι, με αφορμή την παραβολή των ταλάντων ισχυρίζονται πως ο Ιησούς επέτρεψε τον έντοκο δανεισμό. Προφανώς πρόκειται για παρερμηνεία. 

Ο Ιησούς στις παραβολές του συνήθιζε να χρησιμοποιεί εικόνες και καταστάσεις οικείες στους ακροατές του, χωρίς να σημαίνει πως τις αποδέχεται. Οι παραβολές του ασώτου, του δούλου, των ληστών κ.λπ. δεν σημαίνει πως ευλογεί την ασωτεία, τη δουλεία και τη ληστεία.

Πίσω από την απαγόρευση του τοκισμού υπάρχει ένα σαφές θεωρητικό-αιτιολογικό υπόβαθρό. Ο Χριστιανισμός ένα μόνο εισόδημα αποδέχεται. Αυτό από την τίμια προσωπική εργασία. Απορρίπτει τον πλουτισμό εκείνου που κάθεται σε μία καρέκλα και απλά αφήνει τον χρόνο να δουλεύει για λογαριασμό του.

Φυσικά, στην απαγόρευση του τοκισμού σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι τραγικές συνέπειές του. Αν σήμερα οι αδύναμοι δανειολήπτες βρίσκονται σε οικτρή θέση, εκείνη την εποχή τα πράγματα ήταν πολύ πιο τραγικά. 

Όποιος αδυνατούσε να επιστρέψει το δάνειο μαζί με τους τόκους, κινδύνευε να χάσει την ελευθερία του, να μετατραπεί σε δούλος, τόσο αυτός όσο και η οικογένειά του. Κι όταν μιλάμε για επιτόκιο την εποχή του Ιησού, δεν αναφερόμαστε σε 4% και 5%...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (Κ' - Και ποιον αδικώ που είμαι πλούσιος;)

 

Η Βίβλος δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του ενδεδειγμένου τρόπου διανομής της γης και του πλούτου γενικότερα. Αμέσως μετά την κατάληψη της Παλαιστίνης, η γη μοιράστηκε στις 12 φυλές του Ισραήλ με πνεύμα δικαιοσύνης. Με τον ίδιο τρόπο ακολούθησε και η διανομή ίσης αξίας οικογενειακών μερίδων στα πλαίσια κάθε φυλής.

Παρ' όλ' αυτά, στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, πολλοί πλούσιοι, που για διάφορους λόγους ασπάζονταν τη νέα θρησκεία, προέβαλλαν το επιχείρημα: "Ποιον αδικώ που κατέχω τα υπάρχοντά μου, τα οποία ανήκουν σε μένα και δεν κλέβω από κανέναν;".

Τη σχετική απάντηση δίνει ο Μ. Βασίλειος στο έργο του "Προς τους πλουτούντας":

"Για ποια υπάρχοντά σου μιλάς; Από πού τα πήρες και τα έμπασες στη ζωή σου; Συγκέντρωσες διάφορα υλικά αγαθά, που είναι κοινά για όλους τους ανθρώπους, και τα θεωρείς αποκλειστικά δικά σου, απλά επειδή πρόφτασες και τα πήρες πρώτος; Εκείνος που γδύνει τον ντυμένο είναι λωποδύτης. Αλλά κι εκείνος που δεν ντύνει τον γυμνό, ενώ μπορεί να το κάνει, γιατί να κριθεί διαφορετικά; 

Το ψωμί που κρατάς αποκλειστικά για τον εαυτό σου είναι του πεινασμένου. Το ρούχο που φυλάς στην ντουλάπα σου είναι του γυμνού. Τα παπούτσια που σαπίζουν αχρησιμοποίητα σπίτι σου είναι του ξυπόλυτου. Είσαι άδικος απέναντι σε κείνους που μπορείς να βοηθήσεις και δεν τους βοηθάς...".

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΘ' - Είναι ανεκτή η ατομική ιδιοκτησία;)

 

Είναι εξακριβωμένο πως στις πρωτόγονες κοινωνίες ίσχυε καθεστώς κοινοκτημοσύνης. Η ατομική ιδιοκτησία άρχισε να κάνει δειλά την εμφάνισή της με τη δημιουργία των πρώτων εργαλείων, όπλων, ενδυμάτων κ.λπ.

Στους επόμενους αιώνες το φαινόμενο ερδαιώθηκε, με αποκορύφωμα τον 18ο αιώνα όπου ο Άνταμ Σμιθ αποκάλεσε το δικαίωμα της κυριότητας όχι μόνο απαραβίαστο αλλά και "ιερό"! 

Σχεδόν ταυτόχρονα όμως έκαναν την εμφάνισή τους και οι ανίθετες απόψεις. Ο Γάλλος πολιτικός και φιλόσοφος Προυντόν (έζησε περίπου το 1850) αποκάλεσε την ιδιοκτησία "κλοπή"!

Ο Μαρξ ήταν πιο μετριοπαθής και ρεαλιστής. Θεωρούσε πως η ατομική ιδιοκτησία συνιστούσε ένα στάδιο της κοινωνικής εξέλιξης. Οπότε, σε ένα μεταγενέστερο στάδιο θα μπορούσε κάλλιστα να καταργηθεί...

Ο Χριστιανισμός ως προς το θέμα της ατομικής ιδιοκτησίας βρίσκεται σαφώς πλησιέστερα στις σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές απόψεις. Με διαφορετική βέβαια θεμελίωση. Τη θέση του Χριστιανισμού στο φλέγον αυτό ζήτημα θα τη συνοψίζαμε ως εξής:

- Μοναδικός κύριος του κόσμου είναι ο Θεός. Άρα τα πάντα ανήκουν αποκλειστικά σε αυτόν. Ο άνθρωπος είναι μόνο διαχειριστής, νομέας και οικονόμος του.

- Όλοι οι άνθρωποι είναι τέκνα του Θεού, άρα αδέλφια. Συνεπώς έχουν ίσα δικαιώματα στην πατρική περιουσία.

- Το μόνο δικαίωμα που έχει κάθε άνθρωπος που έρχεται στον κόσμο είναι η απόκτηση και χρήση των υλικών εφοδίων που είναι απαραίτητες για την αυτάρκη επιβίωσή του και την επιτέλεση του προορισμού του. Ενός προορισμού με πρωτίστως κοινωνικό πρόσημο, αφού προέχει η εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και δευτερευόντως του ατομικού.

Συνεπώς ο αστικός θεσμός της απεριόριστης ιδιοκτησίας είναι έξω απ' τα χριστιανικά πλαίσια...

Σάντου, οι περιπλανώμενοι ασκητές των Ινδιών...

 

 

Αγκόρι Σάντους ονομάζονται οι ινδουιστές ασκητές που, σύμφωνα με τον μύθο, για να ενωθούν με το θείο, τρώνε τις σάρκες των μισοκαμένων πτωμάτων που επιπλέουν στον Γάγγη. Υπάρχουν ή όχι; Και αν υπάρχουν, είναι απλώς παρανοϊκοί κανίβαλοι ή όντα που ανήκουν σε μια πραγματικότητα που εμείς αδυνατούμε να αντιληφθούμε;
Το Βαρανάσι είναι ο ιερός τόπος των ινδουιστών, ό,τι η Μέκκα για τους μωαμεθανούς και τα Ιεροσόλυμα για τους χριστιανούς. Σύμφωνα με τις Βέδες, τα ιερά κείμενα του Ινδουισμού, όποιος πεθαίνει και αποτεφρώνεται στο Βαρανάσι, κερδίζει την πολυπόθητη λύτρωση. Ο θάνατος στο Βαρανάσι είναι για τους ινδουιστές χαρά και ευλογία. Οι συγγενείς μάλιστα του ετοιμοθάνατου θεωρούν καθήκον τους να προσφέρουν αυτό το δώρο στους αγαπημένους τους που φεύγουν από τη ζωή.
Πρόκειται απλώς για παρανοϊκούς κανίβαλους ή για θεοσεβούμενους ασκητές που στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τον Σίβα έχουν ξεπεράσει κατά πολύ όσα οι αμύητοι αδυνατούν ακόμη και να αντιληφθούν;
Η νεκροφαγία λαμβάνει χώρα πολύ σπάνια, ίσως και μόνο μία φορά στη ζωή ενός Αγκόρι Σάντους, στο πλαίσιο μιας τελετουργικής προσευχής. Μέσα από αυτήν επιδιώκουν να συμφιλιωθούν με οτιδήποτε τους προκαλεί φόβο και αποτροπιασμό, με τον ίδιο τον θάνατο...

Λίγα λόγια για τον Τζαϊνισμό...

 

Ο Τζαϊνισμός θεωρείται μια από τις αρχαιότερες θρησκείες της Ινδίας με καταβολές από την παράδοση των περιπλανόμενων ασκητών και ταυτόχρονα συγκαταλέγεται στις λεγόμενες ανορθόδοξες φιλοσοφικές σχολές του ινδουισμού, μαζί με τον Βουδισμό. 

Ο όρος “Jina” προέρχεται από την σανσκριτική ρίζα “Ji” που σημαίνει «κατακτώ», συνεπώς η ετυμολογική σημασία της λέξης «Τζάϊνα» είναι κατακτητής, κοινός τίτλος που αποδόθηκε σε όλους τους τελειοποιημένους αγίους, οι οποίοι κατάφεραν να νικήσουν όλα τα πάθη-επιθυμίες και απέχθειες (raga και dvesa) ─ και να φτάσουν στην απελευθέρωση (kaivalya). 

Ο Τζαϊνισμός στην ουσία του είναι η θρησκεία των ηρωικών ψυχών που κατέκτησαν τον εαυτό τους. Δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός Θεού δημιουργού και Σωτήρα, απορρίπτει την αυθεντία των Βεδών και η απελευθέρωση δεν είναι η απορρόφηση στο υπέρτατο απόλυτο Brahman αλλά η επίτευξη μιας τέλειας, φωτεινής και ευδαίμονος ψυχής, απαλλαγμένης από τους περιορισμούς της ύλης και των πράξεων.

Οι μεγάλοι φωτισμένοι δάσκαλοι τους οποίους πιστεύουν και τιμούν οι Τζαϊνιστές ονομάζονται Tirthankara και εμφανίστηκαν σε διαφορετικές περιόδους. Ο πρώτος Tirthankara ήταν ο Rishabha-deva και ο 24^ος και τελευταίος ο Vardhamana, γνωστός και ως Mahavira (ο μεγάλος ήρωας). Λέγεται ότι έζησε τον έκτο αιώνα π.Χ. ως σύγχρονος του Βούδα. Θεωρήθηκε ο διαμορφωτής του πυρήνα της διδασκαλίας του Τζαϊνισμού. Δίδαξε τους πέντε μεγάλους όρκους Maha Vratas:

• Ahimsa – μη βία σε όλα τα έμβια όντα,
• Satya – φιλαλήθεια,
• Asteya – μη κλοπή,
• Brachmacharya – αγαμία, αγνότητα,
• Aparigraha – ακτημοσύνη, μη προσκόλληση στα υλικά αγαθά.

Καθιέρωσε την «τετράπλευρη» κοινότητα “sangha” αποτελούμενη από μοναχούς, μοναχές, και άντρες και γυναίκες λαϊκούς τους οποίους συνδέουν τα «τρία κοσμήματα» (tritatna- ratnatraya):

• Samyak darshana ─ Ορθή πίστη (με την έννοια της ορθής αντίληψης/του ορθού οράματος),
•  Samyak jnana ─ Ορθή γνώση,
• Samyak charita ─ Ορθή συμπεριφορά.

Μέχρι τον θάνατο του Mahavira, η κοινότητα απαρτίζονταν ήδη από χιλιάδες ακόλουθους, ενώ μετά τον θάνατό του οι στενοί μαθητές του ηγήθηκαν του κινήματος και ο Τζαϊνισμός εξαπλώθηκε από τα βορειοανατολικά της Ινδίας προς τα βορειοδυτικά και ακόμη και προς τα νότια, ειδικά προς τη σημερινή πολιτεία της Καρνάτακα.

Μέσα στη μακρόχρονη πορεία του Τζαϊνισμού υπήρξαν αρκετά σχίσματα, με αποκορύφωμα το μεγάλο σχίσμα που επήλθε περίπου μισό αιώνα μετά τον θάνατο του Mahavira και χώρισε δια παντός τους τζάϊνιστές σε δύο βασικές σέκτες, τους Digambara – «κεκοσμημένοι τον ουρανό», δηλαδή γυμνοί και τους Svetambara – «λευκοντυμένοι».[4] Οι διαφορές ανάμεσα στους δύο είναι κυρίως δογματικές και αφορούν την αποδοχή ή μη αποδοχή συγκεκριμένων ιερών κειμένων. Μεταξύ άλλων, για τους Digambara η αποδοχή της απόλυτης γυμνότητας είναι αυστηρή προϋπόθεση για την μύηση στον ασκητισμό και την απελευθέρωση της ψυχής. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που δεν αποδέχονται τη συμμετοχή των γυναικών στο μοναχισμό, θεωρώντας πως δεν δύναται να μετέχουν στην ανώτατη απάρνηση, πόσο μάλλον στην τελείωση και την απελευθέρωση.

Ο Τζαϊνισμός άσκησε σημαντική επιρροή σε κοινωνικό, φιλοσοφικό και πολιτισμικό επίπεδο και ανέδειξε σημαντικούς δασκάλους και λόγιους. Σήμερα συνεχίζει να υφίσταται ως ένα θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα που ακολουθεί το μονοπάτι της αυτοδυναμίας, της αυτοπειθαρχίας και της αυτοκάθαρσης, με σκοπό να ρίξει φως στις εγγενείς δυνατότητες του ανθρώπου για την διεύρυνση της συνείδησης του, την τελειοποίηση και εν δυνάμει την απελευθέρωση.

Θρησκεία και επιστήμη (Θ') - Πώς μπορούν να επιβιώσουν οι θρησκείες;

 

Πολλούς απασχολεί ακόμα το ερώτημα αν θρησκευτική πίστη και επιστήμη μπορούν να συνυπάρξουν. Αν μεταξύ τους δεν υπάρχει ριζική αντίθεση ή αν είναι δυο θανάσιμοι εχθροί.

Αν γυρίσουμε αρκετούς αιώνες πίσω, την εποχή που η θρησκεία κυριαρχούσε παντού, η απάντηση στα ερωτήματα αυτά ήταν σαφής: η επιστήμη θα έπρεπε να συμβιβαστεί, στην καλύτερη περίπτωση, με τον ρόλο του υπηρέτη της θρησκείας. 

Μοναδική πηγή γνωσης ήταν η Βίβλος και ό,τι δεν συμφωνούσε μαζί της απαγορεύονταν, αναθεματίζονταν και καταδιώκονταν...

Όμως οι καιροί έχουν γυρίσματα. Και πλέον ήρθαν τα πάνω κάτω. Ο ρόλος της θρησκείας συνεχώς υποχωρεί και της επιστήμης αναβαθμίζεται. Όλες οι ερμηνείες των φυσικών φαινομένων που στηρίζονταν σε μεταφυσικά φαινόμενα και θεϊκά όντα έχουν καταρριφθεί και γελοιοποιηθεί. 

Πώς να το κάνουμε; Τώρα ξέρουμε πώς πέφτει η βροχή, πώς σχηματίζονται οι κεραυνοί, τα σύννεφα, οι βροντές κ.λπ. Όσο η επιστήμη εξελίσσεται, τόσο ξεδοντιάζεται η θρησκεία.

Αλλά κανείς δεν περίμενε τα ιερατεία να παραδοθούν αμαχητί. Επόμενο ήταν να προσπαθούν να σώσουν ό,τι σώζεται δημιουργώντας τις δικές τους γραμμές άμυνας. 

Έτσι ισχυρίζονται πως η επιστήμη ασχολείται με τον υλικό κόσμο ενώ η πίστη με τον άυλο και υπερφυσικό (υπάρχει;). Μας λένε πως οι πιστοί βλέπουν "με τα μάτια της ψυχής" όσα δεν μπορεί να προσεγγίσει η επιστήμη.  Ότι η λογική δεν αναιρεί την πίστη. Πως υπάρχουν ανθρώπινες ανάγκες που η επιστήμη αδυνατεί να ικανοποιήσει κ.λπ.

Σήμερα δεν ζούμε ούτε στην εποχή της θρησκειοκρατίας ούτε και στην περίοδο της έντονης σύγκρουσης μεταξύ πίστης και επιστήμης. Πλέον τα πνεύματα έχουν ηρεμήσει, το τοπίο άρχισε να ξεκαθαρίζει και οι θρησκείες, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο, συνεχώς συρρικνώνονται. 

Κατά την προσωπική μας άποψη οι θρησκείες μπορούν να επιβιώσουν υπό προϋποθέσεις. 

Κατ' αρχήν να παραιτηθούν από την προσπάθειά τους να ερμηνεύουν τον τρόπο δημιουργίας και εξέλιξης του φυσικού-υλικού κόσμου. Αυτό μόνο η επιστήμη μπορεί να το κάνει. Ξεκάθαρα.

Δεύτερον, οι θρησκείες να σταματήσουν να διεκδικούν λόγο και ρόλο σε θέματα εκπαίδευσης, κοινωνικής και εξωτερικής πολιτικής των σύγχρονων κοσμικών κρατών.

Και, τρίτον, να περιοριστούν σε αυτό που ξέρουν πολύ καλά να κάνουν. Δηλαδή να παρηγορούν, ανακουφίζουν και δίνουν ελπίδα στους απελπισμένους και απογοητευμένους ανθρώπους. Έστω κι αν χρησιμοποιούν παρηγορητικά ψεύδη...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΗ' - Και ποιος θα ελέγχει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές;)

 

Τον Χρυσόστομο απασχόλησε έντονα το ερώτημα κατά πόσο μπορεί να υπάρξει "δίκαιος πλούτος". Η ομιλία του στην Α' προς Τιμόθεον επιστολή του Παύλου αποκλύει τον "δίκαιο" χαρακτήρα ακόμα και της κληρονομικά αποκτημένης περιουσίας. 

Για τον λόγο πως αποκτήθηκε με αρχικά άδικο τρόπο, άρα ο κληρονόμος απέκτησε "προϊόν αδικίας". Δηλαδή απλά το πρόβλημα μετατίθεται χρονικά προς το παρελθόν.

Λέει πολλά και διάφορα ο Χρυσσόστομος. Όπως ότι δεν πρέπει να επιδιώκουμε τον πλούτο, ούτε καν με την πρόθεση (ή την πρόφαση θα έλεγα εγώ) να βοηθήσουμε τους φτωχούς. 

Πως πρέπει να αρνούμαστε τον πλούτο ακόμα κι αν μας προσφέρετε χωρίς κανένα αντάλλαγμα. 

Και πως οι ήδη πλούσιοι οφείλουν, για το καλό τους, να τον αποποιηθούν και να τον μοιράσουν δίκαια σε όσους έχουν ανάγκη.

Ακόμα και αυτή η γη (και όλοι της οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι θα λέγαμε εμείς) ανοίκουν στον Θεό, άρα και σε όλα τα παιδιά του, δηλαδή τους ανθρώπους. Συνεπώς κανείς δεν έχει δικαίωμα να τους εξουσιάζει αποκλειστικά για τον εαυτό του. Αυτό τον καθιστά άδικο, εγωιστή, πλεονέκτη, άρα και υπόδικο έναντι του θεού.

Κάπως έτσι όμως φτάνουμε σε ένα άλλο κρίσιμο και μεγάλο ζήτημα. Ποια θα είναι οι τύχη αυτών των πλουτοπαραγωγικών πόρων; Θα τους αφήσουμε ανεκμετάλλευτους, επιστρέφοντας σε πρωτόγονες καταστάσεις; Θα τους περάσουμε υπό κρατικό έλεγχο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται; Κάτι άλλο μήπως;

Αλλά αυτό θα το δούμε σε επόμενη ανάρτηση...

Θρησκεία και επιστήμη (Η') - Το κάτω σαγόνι μου πετάει λίγο. Να με σέβεστε! Είμαι παλαιάνθρωπος...

 

Νομίζω πως ο πιο επικίνδυνος επιστημονικός κλάδος για τη θρησκεία είναι η παλαιοντολογία. 

Για πολλούς αιώνες οι ιουδαιοχριστιανοί νόμιζαν πως είχαν δέσει το παραμυθάκι από παντού. Ο Θεός έκανε εξαρχής τον άνθρωπο και τα άλλα ζώα και τους έδωσε μια συγκεκριμένη και οριστική μορφή, αυτή που βλέπουμε τώρα στη φύση.

Έλα μου όμως που έρχονται οι παλαιοντολόγοι και κοσκινίζουν την άμμο και χώνονται σε σπηλιές που δεν χωράει ούτε νυχτερίδα και βρίσκουν πράγματα και θαύματα! 

Φέρνουν στην επιφάνεια κρανία και σκελετούς ζώων και ανθρωποειδών που σήμερα δεν υπάρχουν και που αν τα βάλεις κάτω βγαίνει σαφώς το συμπέρασμα πως εδώ έχουμε μια αναμφισβήτητη εξέλιξη.

Ειδικά με τα ανθρωποειδή γίνεται της τρελής. Έχουν βρεθεί σκελετοί και οστά που είναι πολύ συγγενικά μεταξύ τους αλλά και δεν αντιστοιχούν στους σημερινούς ανθρώπους, χιμπατζήδες, γίβωνες και ορεινούς γορίλες.

Είναι σαφές πως τα ευρήματα διαψεύδουν την εφάπαξ δημιουργία που περιγράφει η Βίβλος. 

Ασφαλώς και δεν ιδρώνει το αυτάκι των θεολόγων. Που είτε προσπαθούν να αμφισβητήσουν την αξία των παλαιοντολογικών ανακαλύψεων είτε το ρίχνουν στην τρελή, μιλώντας πάλι για συμβολισμούς κ.λπ.

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΖ' - Πόσο "δίκαιοι" ήταν ο Ιώβ και ο Αβραάμ;)

 

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Χριστιανισμός δεν αποδέχεται την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Άρα ούτε και τον πλούτο που προέρχεται από μια τέτοια εκμετάλλευση. Οπότε, πώς γίνεται πολλοί χριστινοί να υποστηρίζουν την άποψη ότι μπορεί να υπάρξει και "αγαθός" πλούτος;

Προφανώς επικαλούνται την Παλαιά Διαθήκη όπου εμφανίζεται τέτοιος πλούτος, έστω και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις. Κλασικά παραδείγματα ο Ιώβ και ο Αβραάμ, που αν και ζάμπλουτοι θεωρούνταν άνθρωποι ευσεβείς και δίκαιοι. 

Ξέρουμε όμως πως οι δύο αυτοί είχαν αναρίθμητους δούλους. Που ασφαλώς συνέβαλαν στη δημιουργία και στην αύξηση του πλούτου τους. Μπορεί αυτός ο πλούτος να θεωρηθεί "δίκαιος" από τη ακοπιά της Καινής Διαθήκης;

Ανάλογες απόψεις διατύπωσαν και κάποιοι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο Αστέριος Αμασείας και ο Χρυσόστομος. Ως δίκαιο πλούτο εννοούν αυτόν που προέρχεται από κληρονομιά, προίκα, νόμιμο εμπόριο, ευφορία της γης, κοπιαστική εργασία...

Προφανώς, τόσο αυτοί οι Πατέρες όσο και τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, κάνουν σημαντικές παραχωρήσεις στην κοινή αντίληψη της εποχής τους. Μην ξεχνάμε πως απευθύνονται σε ακροατήρια κοινωνικά και πνευματικά ανώριμα. 

Τα ηθικά κριτήρια της καινής Διαθήκης, όπως προσδιορίζονται και από τα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα, είναι πολύ διαφορετικά και περισσότερο αυστηρά. Πλέον η κατοχή του πλούτου δεν μπορεί να συμβιβαστεί με την αρετή και το δίκαιο. Η φθοροποιός δύναμή του είναι τόση που ταυτίζεται με τον ίδιο τον Διάβολο...

Θρησκεία και επιστήμη (Ζ') - Δεν είναι αυτό που νομίζεις!

 

Η Βίβλος λέει πως η γη και ο άνθρωπος έχουν μια ξεχωριστή θέση στη Δημιουργία  του κόσμου. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός πως η Βίβλος δεν αναφέρει οτιδήποτε για τη δημιουργία και άλλων έμβιων όντων σε άλλους πλανήτες, καθιστούσε αιρετική κάθε άποψη περί υπάρξεως και άλλων μορφών ζωής στο σύμπαν. Κάτι τέτοια διέδιδε κι ο Τζιορντάνο Μπρούνο γύρω στα 1600 και τον έκαψαν στην πυρά!

Ωστόσο η παπική εκκλησία αναγκάστηκε να βάλει νερό στο κρασί της. Έτσι, τον 19ο αιώνα, ο Σέκης, αστρονόμος της παπικής αυλής, έλεγε ατιμώρητα πως είναι αφέλεια να νομίζουμε πως όλες αυτές οι αχανείς εκτάσεις του σύμπαντος είναι έρημες και ακατοίκητες. "Ασφαλώς θα κατοικούνται από λογικά όντα που είναι ικανά να αισθάνονται, να τιμούν και να δοξολογούν τον Δημιουργό τους"!

Σήμερα ίσως δεν γνωρίζουμε ακόμα την ακριβή διαδικασία που η  ανόργανη ύλη μετατρέπεται σε οργανική-ζωντανή. Προφανώς υπό κάποιες ιδανικές συνθήκες συμβαίνει κι αυτό. Κι όπως συνέβη μία φορά στη Γη, είναι λογικό να υποθέσουμε πως έχει συμβεί ή σίγουρα θα συμβεί και κάπου αλλού στο σύμπαν. 

Στην περίπτωση που ανακαλύψουμε κάποιες μορφές ζωής σε άλλους πλανήτες, σίγουρα το θρησκευτικό αφήγημα θα δεχθεί ισχυρό πλήγμα. 

Φυσικά, και στην περίπτωση αυτή, θα προστρέξει η "θεολογία" δια της κατάλληλης ερμηνείας να καλύψει το κενό και να μας πείσει πως ... δεν είναι αυτό που νομίζουμε!

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΣΤ' - Πώς θα ήταν η ζωή χωρίς κέρδος;)

 

Σε προηγούμενη ανάρτηση αναρωτιόμασταν πόσο είναι ηθικό και χριστιανικό να πλουτίζει κάποιος μέσω του νόμιμου τζόγου. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για τον κληρονομικό πλούτο. 

Είναι άραγε δίκαιο, με τα χριστιανικά πάντα κριτήρια, να γίνεται κάποιος εισοδηματίας, και μάλιστα πλούσιος, όχι επειδή εργάστηκε σκληρά, αλλά επειδή "έτυχε" να γεννηθεί από πλούσιους γονείς;

Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν πως ο βασικός παράγων πλούτου δεν είναι ούτε η τύχη, ούτε οι επιχειρηματικότητα ούτε κάτι άλλο. Αλλά μόνο οι νόμοι και οι θεσμοί της κοινωνίας. Αν οι νόμοι απαγόρευαν τα τυχερά παιχνίδια, το δικαίωμα της ιδιοκτησίας και την κληρονομική διαδοχή, ποιος θα γινόταν πλούσιος, όσο "επιχειρηματικό δαιμόνιο" και να διαθέτει! 

Κάποτε υπήρχαν οι δούλοι, που τους αγόραζαν, τους κληρονομούσαν κ.λπ. οι "ελεύθεροι". Από τη στιγμή όμως που το δουλοκτητικό καθεστώς και το δουλεμπόριο απαγορεύτηκαν, ποιος μπορεί να πλουτίσει από τέτοιες δραστηριότητες;

Μπορούμε λοιπόν να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως πηγή του πλούτου είνα δύο συγκεκριμένοι θεσμοί: α) Το δικαίωμα της απεριόριστης ιδιοκτησίας και β) Η δυνατότητα εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπου.

Ως εδώ καλά τα λέμε. Αλλά ας προσγειωθούμε και λίγο στην πραγματικότητα. 

Αν αφαιρέσουμε από τον άνθρωπο το ισχυρό κίνητρο του κέρδους και του πλούτου, φαντάζεστε τι θα συνέβαινε; Ποιος από μας θα ρίσκαρε, θα επιστράτευε όλη του τη δημιουργικότητα, φαντασία και επιδεξιότητα; Ποιος θα θυσίαζε το ραχάτι του για να παράγει καινοτόμα προϊόντα, να ανακαλύψει νέα φάρμακα κ.λπ.; 

Μήπως έτσι θα καταδικάζαμε την κοινωνία μας σε επιστροφή στην πρωτόγονη βαρβαρότητα;

Θρησκεία και επιστήμη (ΣΤ') - Ο Θεός αργεί (μερικά εκατομμύρια χρόνια) αλλά δεν λησμονεί;

 

Σήμερα η επιστήμη έχει τεκμηριώσει πως ο άνθρωπος έζησε πάνω στη γη εκατομμύρια χρόνια σε ζωώδη κατάσταση.

Αλλά και μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια ως λογικό ον, με τη χρήση της φωτιάς και κάποιων πορωτόγονων εργαλείων.

Η χριστιανική θρησκεία όμως διδάσκει ξεκάθαρα πως ο Θεός έφτιαξε αμέσως τον άνθρωπο (πρωτόπλαστους) ως λογικά όντα.
Και πως ο Θεός αποκαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα στους ανθρώπους (Εβραίους) από τον Μωυσή.

Όλα αυτά φαίνονται ασύνδετα και παράλογα.

Πού ήταν και τι έκανε αυτός ο μοναδικός και φιλάνθρωπος Θεός όλο αυτό το τεράστιο χρονικό διάστημα; Γιατί δεν έκανε τίποτα; Και γιατί περίμενε τον Μωυσή να τον συναντήσει στο Σινά;

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΕ' - Επιτρέπεται ο πλουτισμός μέσω τζόγου;)

 

Εύλογα ερωτήματα γεννιούνται από τον πλούτο που προέρχεται από την εύνοια της τύχης. Π.χ. αν εγώ κερδίσω ένα λαχείο και γίνω πλούσιος χωρίς να έχω αδικήσει ή εκμεταλλεύτει κανέναν, γιατί αυτό να θεωρηθεί "κακό";

Γενικά, επικρατεί η άποψη πως υπάρχει και "δίκαιος" πλούτος ή, έστω, ηθικά αδιάφορος. Δεν είναι όλες οι μορφές τζόγου κατακριταίες, αφού δεν σχετίζονται όλες με λοβιτούρες και ταχυδακτυλουργίες. 

Η εντολή του Θεού να βγάζουμε το ψωμί μας με τον ιδρώτα του προσώπου μας, αποκλύει άλλες μορφές πλουτισμού, όπως από κληρονομιά ή τυχαιρά παιχνίδια; Δεν φαίνεται κάπως ακραίο όλο αυτό;

Γιατί πρέπει υποχρεωτικά κάθε μορφή εισοδήματος να συνδέεται με την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών; Στην αρχαία Θήβα υπήρχε άγαλμα που αναπαριστούσε τη Θεά Τύχη που κρατούσε στην αγγαλιά της τον πλούτο με τη μορφή βρέφους.

Κατά τη γνώμη μου ο Χριστιανισμός δεν καταδικάζει τον πλουτισμό μέσω του νόμιμου τζόγου. Ίσως αυτός να είναι και μια ευκαιρία να δοκιμαστούν οι αντοχές του πιστού. Αν αυτός, αφού ικανοποιήσει τις ανάγκες τις δικές του και της οικογένειάς του, στη συνέχεια προσφέρει το πλεόνασμα στην κοινωνία, τότε κάνει και με το παραπάνω το χριστιανικό του χρέος.

Τουλάχιστον έτσι νωμίζω...

Μη βαφτίζουμε την αυτοκτονία ... "μαρτύριο"!

 

Στις δυο προηγούμενες αναρτήσεις κάναμε λόγο για τη μαζοχιστική διάσταση της χριστιανικής θρησκείας. Σήμερα θα πούμε δυο λόγια για την ... αυτοκτονική της διάσταση.

Γύρω στα 1750 μ.Χ. η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία αντιμετώπιζε δυο θανάσιμους κινδύνους. Απ' τη μια, μεγάλες μάζες πρώην μελών της ασπάζονταν τον μωαμεθανισμό ή γίνονταν μπεκτασίδες-αλεβίδες, μια ενδιάμεση μορφή χριστιανισμού-μωαμεθανισμού. 

Απ' την άλλη οι ανατρεπτικές ιδέες του Διαφωτισμού εισέβαλλαν ορμητικά και στον χώρο της Ανατολής. Ο αθεϊσμός και αγνωστικισμός ήταν φαινόμενα άγνωστα ως τότε στον ανατολικό χώρο και γι' αυτό η Εκκλησία δεν είχε αποκτήσει ακόμα την κατάλληλη εμεπιρία για την αντιμετώπισή τους.

Το μόνο σίγουρο ήταν πως έπρεπε να στήσει κάποια αναχώματα. Και μεταξύ άλλων επέλεξε και τη φάμπρικα δημιουργίας "νεωμαρτύρων" για να ενισχύσει το φρόνημα και το ηθκό των πιστών της. Η διαδικασία ήταν σχετικά απλή και τη βλέπουμε στα ίδια τα Συναξάρια της Εκκλησίας.

Κάποιος συνήθως αμόρφωτος και αφελής πιστός της, είτε από δικό του σφάλμα είτε γιατί παρασύρθηκε από τις υποσχέσεις κάποιων, αρνείται την χριστιανική πίστη και ασπάζατε το Ισλάμ. (Παρένθεση: Σε κάθε περίπτωση η μεταστροφή ήταν εκούσια και ποτέ συνέπεια βίας ή απειλής. Ακόμα και στα δικαστήρια, οι καδήδες πριν καταδικάσουν σε θάνατο κάποιον χριστιανό που διέπραξε ένα έγκλημα τον καλούσαν να αλλαξοπιστήσει προκειμένου να του χαρίσουν τη ζωή. Η πρόταση αυτή είχε καθαρά φιλάνθρωπο χαρακτήρα και δεν συνιστούσε προσπάθεια βίαιου εξισλαμισμού).

Ο αφελής αυτός πρώην χριστιανός, κάποια στιγμή μετανιώνει και επιθυμεί να επιστρέψει στην αρχική πίστη του. Έλα μου όμως που στην περίπτωση αυτή ο οθωμανικός νόμος προέβλεπε θανατική ποινή. 

Παρόλα αυτά, πάλι το οθωμανικό σύστημα άφηνε παραθυράκια διαφυγής. Ο μεταμεληθείς μπορούσε να αλλάξει ρούχα και να ξαναζήσει ως χριστιανός, πηγαίνοντας όμως σε κάποιο μέρος που δεν τον γνώριζαν άρα δεν θα δημιουργούσε κοινωνικό σάλο.

Κάποιοι όμως από τους αφελείς μεταμεληθέντες, προφανώς παρασυρόμενοι από υποδείξεις κληρικών οι μοναχών, την ψώνιζαν, το έβλεπαν σαν μια μεγάλη ευκαιρία να δοξαστούν μετά θάνατον και να αγιάσουν, αφού ούτως ή άλλως η ζωή τους ήταν μίζερη και θα παρέμενε τέτοια ως το τέλος της.

Κι ερχόμαστε στο ζουμί. Την εποχή εκείνη στο Άγιο Όρος υπήρχαν ειδικές σκήτες και γεροντάδες που αναλάμβαναν ακριβώς αυτό τον ρόλο. Να προετοιμάσουν τους αφελείς μεταμεληθέντες για το "μαρτύριο", δηλαδή ουσιαστικά την αυτοκτονία.

Μετά από την κατάλληλη πλύση εγκεφάλου, ο προοριζόμενος να μαρτυρήσει επέστρεφε ντυμένος οθωμανικά στον τόπο που είχε ασπαστεί το Ισλάμ και εμφανιζόταν σε δημόσιο χώρο, συνήθως δικαστήριο ή ενώπιον του τοπικού αγά, πέταγε και ποδοπατούσε τα θρησκευτικά σύμβολα του Ισλάμ και έβριζε τον Μωάμεθ. Η συνέχεια ήταν αναμενόμενη...

Μετά το μαρτύριο ακολουθούσε η κυρίως εκμετάλλευση του "αγίου". Καλόγεροι φρόντιζαν να αγοράσουν το νεκρό σώμα του, κι άρχιζε το εμπόριο του "αίματός του", των ρούχων του, των ωστών κ.λπ.

Χαστούκια για τους δίκαιους ή τους αμαρτωλούς;

 

Η προηγούμενη ανάρτησή μας προβλημάτισε αρκετούς, ίσως και να τους σκανδάλισε λίγο. Τουλάχιστον αυτό μου εξομολογήθηκαν 2-3 φίλοι.

Η αλήθεια είναι πως ο Χριστιανισμός έχει εκπαιδεύσει και εθίσει, θα έλεγα, τους πιστούς του σε μια μαζοχιστική διάσταση. Ακούς πολλούς ιεροκήρυκες να διδάσκουν και να γράφουν διάφορα εξωφρενικά όπως... ο σταυρός είναι σκάλα προς τον ουρανό, ο μακάριος βασανίζεται στην παρούσα ζωή επειδή εξοφλά αμαρτίες, όταν επισκέπτεται ο πόνος τον χριστιανό τον επισκέπτεται ο Χριστός, ον αγαπά Κύριος παιδεύει, η χαρά γεννιέται από την πίκρα κ.λπ.

Στον βίο του Αγίου Αμβροσίου διαβάζουμε πως κάποτε φιλοξενήθηκε με τη συνόδεία του σε ένα πολύ πλούσιο σπίτι. Βλέποντας ο άγιος τα αμύθητα πλούτη, ρώτησε τον οικοδεσπότη αν είχε δοκιμάσει ποτέ κάποια θλίψη στη ζωή του. "Όχι, ποτέ", του απάντησε εκείνος. "Τα πλούτη μου συνέχεια αυξάνονται, τα κτήματά μου ευφορούν, ούτε πόνο έχω ούτε και ποτέ αρρώστησα". 

Τότε ο άγιος είπε στη συνοδεία του: "Ετοιμάστε τις άμαξες να φύγουμε γρήγορα από δω! Γιατί αυτόν δεν τον επισκέφτηκε ποτέ ο Θεός".

Με άλλα λόγια, ο Θεός είναι κάτι σαν τέρας, μπαμπούλας, κακός δράκος! Η παρουσία του συνδυάζεται με συμφορές, πόνους, κακαστροφές κι αρρωστιές! 

Αν αυτή δεν είναι κατασυκοφάντηση του Θεού από αυτούς που υποτίθεται πως τον υπηρετούν, τότε τι είναι; Άν κάποιοι διέδιδαν για μένα παρόμοια πράγματα σίγουρα θα τους είχα κάνει μήνυση...

Κλείνω με μια μια προσωπική μου εμπειρία από έναν γνωστό γέροντα, μακαρίτη πλέον. Ένα πνευματικοπαίδι του έκανε την εξής εύλογη ερώτηση. "Γιατί, γέροντα, βλέπουμε συχνά δίκαιους ανθρώπους να υποφέρουν και αμαρτωλούς να μην αντιμετωπίζουν καμία δυσκολία;".

Και η απάντηση: "Τους ανθρώπους που έχει κοντά του ο Θεός, αν σφάλλουν λίγο, τους δίνει ένα χαστούκι και εξοφλούν. Κι αν τους δώσει περισσότερα, αποταμιεύουν. Σε όσους όμως είναι μακριά του, τους δίνει χρόνο για να μετανοήσουν".

Και η δική μου απορία: "Γιατί γέροντα ο Θεός δεν κάνει το αντίστροφο; Να δώσει χρόνο για μετάνοια στους δικαίους και χαστούκια στους αμαρτωλούς;"

Ποιος έκανε τόσο αποκρουστικό τον Θεό;

 

Απ' τις παραβολές του Ιησού, μία μου έκανε ανέκαθεν τη μεγαλύτερη εντύπωση. Αυτή με τον άρχοντα που είχε γιορτή και κάλεσε στο πλούσιο τραπέζι του συγγενείς και φίλους, οι οποίοι όμως έκοψαν ρόδα μυρωμένα επικαλούμενοι ο καθένας μια φτηνή δικαιολογία.

Τα πήρε στην κράνα ο άρχοντας και για να γεμίσει τις τραπεζαρίες του κάλεσε τους φτωχούς και ζητιάνους της πόλης. Αλλά, παραδόξως, ούτε κι αυτοί φάνηκαν πολύ πρόθυμοι να τον τιμήσουν. Οπότε, διέταξε τους υπηρέτες του να βγουν στην εξοχή, εκεί που βρίσκονταν οι πιο τιποτένιοι και άθλιοι άνθρωποι και να τους φέρουν με τη βία.

Η παραβολή είναι συγκλονιστική. Γιατί άρχοντας είναι ο Θεός και τράπεζα η εκκλησία του και η βασιλεία των ουρανών. Και γίνεται σαφές πως όλα αυτά είναι τόσο απωθητικά, βαρετά και ξινά που όλοι προσπαθούν να τα αποφύγουν. Ακόμα και οι πιο ελεεινοί μόνο δια της βίας αναγκάζονται να συμμετέχουν.

Η παραβολή αυτή μου θύμησε έναν λόγο του γέροντος Παϊσίου, που πρόσφατα αγιοποίησε η εκκλησία. Μιλώντας σε κάποιον επισκέπτη του, ο γέροντας είχε πει πως σκόπιμα ο Θεός στέλνει τις δοκιμασίες, γιατί αν δεν υπήρχαν οι αρρώστιες και ο πόνος οι άνθρωποι δεν θα πλησίαζαν καθόλου τον Θεό.

Οπότε, εύλογα γενινιέται η απορία, απευθυνόμενη κυρίως στο ιερατείο και στους θεολόγους: 

Ρε σεις καρντάσια, πώς τα καταφέρατε και κάνατε τον Θεό και την εκκλησία του τόσο απαίσιους που κανένας δεν θέλει να τους πλησιάσει. Και μόνο δια της βίας, των απειλών και των συμφορών υπάρχει περίπτωση να τσιμπήσουν κάποιοι;

Θρησκεία και επιστήμη (Ε') - Άλλο πίστη κι άλλο θυματοποίηση!

 

Ο Χριστιανισμός υιοθέτησε το ιερό βιβλίο των Εβραίων και μαζί του όλες τις αντιεπιστημονικές του απόψεις. 

Αυτό αποτέλεσε ένα μεγάλο τροχοπέδι για την ανάπτυξη της επιστήμης για πολλούς αιώνες, γιατί όποιος τολμούσε να διατυπώσει οποιαδήποτε άποψη διαφορετική από εκείνη της Βίβλου κινδύνευε να θεωρηθεί άθεος ή αιρετικός και να οδηγηθεί στη φυλακή ή στην πυρά...

Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε κάποια χτυπητά λάθη της Βίβλου:

Η γη αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος. Είναι ακίνητη και ο ήλιος περιστρέφεται γύρω από αυτή.

Η διάκριση μέρας και νύχτας έγινε την πρώτη ημέρα της δηιουργίας. Ενώ ο ήλιος την τέταρτη. Άρα το φως της μέρας είναι ανεξάρτητο φαινόμενο και δεν οφείλεται στην ακτινοβολία του ήλιου.

Τα σύννεφα δεν οφείλονται στην εξάτμιση των υδάτων αλλά είναι αποθηκευμένα σ' ένα ουράνιο δοχείο που καλείται στερέωμα...

Παράλληλα χρειάζεται πολύ θάρρος, ή καλύτερα θράσσος, για να αυτοχαρακτηρίζεται ένας λαός ως "εκλεκτός" του Θεού. Και είναι επιεικώς αφελές να δέχεσαι πως ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο σε έξι ημέρες και την έβδομη έκατσε να ξαποστάσει!

Όλες αυτές οι θεωρίες γίνονταν φανατικά και κατά κυριολεξία αποδεκτές επί αιώνες. Όταν όμως άρχισε το ποτήρι να ραγίζει και το πουλόβερ να ξηλώνεται, οι θεολόγοι το "γύρισαν" στη λεγομένη παραβολική ερμηνεία για να σώσουν ό,τι σώζεται. Δηλαδή τίποτα...

Φυσικά όλα αυτά δεν τα λέμε για να κλονίσουμε την πίστη κανενός. Ο καθένας μπορεί να πιστεύει σε όποιον Θεό επιθυμεί. Αλλά άλλο πιστεύω σε κάποιον Θεό και άλλο αποδέχομαι άκριτα κάθε κείμενο που οι παμπόνηροι δήθεν εκπρόσωποι του Θεού το πλασάρουν ως "θεόπνευστο"...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΔ' - Το "επιχείρημα της ανοιχτής παλάμης")

 

Οι καπιταλιστές και οι οπαδοί του καπιταλισμού προσπάθησαν με κάθε τρόπο να αποδείξουν πως ο πλούτος προέρχεται από τον Θεό, σε πρώτο χρόνο, και πως είναι απόδειξη της εύνοιάς του στους ευσεβείς, σε δεύτερο χρόνο.

Χρησιμοποίησαν πολλά επιχειρήματα. Ένα όμως είναι το χαρακτηριστικότερο, ίσως και αφελέστερο. Πρόκειται για το "επιχείρημα της ανοιχτής παλάμης"!

Σύμφωνα με αυτό, όταν ανοίξουμε τα δάχτυλα της παλάμης μας θα διαπιστώσουμε πως ο Θεός τα έκανε άνισα. Αν τα έκανε όλα ίσα, το χέρι μας δεν θα ήταν λειτουργικό. Έτσι είναι και οι ανθρώπινες κοινωνίες. Αν ο Θεός μας έκανε όλους πλούσιους ή όλους φτωχούς η λειτουργία της κοινωνίας θα ήταν αδύνατη...

Σίγουρα τα δάχτυλα του χεριού μας είναι άνισα και στην ανισότητα αυτή στηρίζεται πράγματι η επιδεξιότητά μας. Κανένα όμως από τα άνισα δάχτυλα δεν έχει εξασφαλισμένη προνομιακή διατροφή από τον οργανισμό. Κάθε κύτταρο κάθε δάχτυλου τροφοδοτείται από τον οργανισμό με τις ίδιες θρεπτικές ουσίες. Κι όταν κάποιο δάχτυλο αντιμετωπίσει μια έκτακτη ανάγκη, π.χ. τραυματισμό, ο οργανισμός το εφοδιάζει αδιάκοπα με αίμα, αδιαφορώντας αν είναι μεγάλο ή μικρό...

Έτσι και οι άνθρωποι. Διαφέρουμε από άποψη ψυχοσωματικής κατασκευής με την ποικιλία των ικανοτήτων και των κλίσεών μας. Η διαφορά όμως αυτή δεν συνεπάγεται και διαφορά στις ανάγκες συντήρησης...

Θρησκεία και επιστήμη (Δ') - Αναγκαία η συνύπαρξη...

 

Στις αρχές του 20ού αιώνα είχε κορυφωθεί η σύγκρουση θρησκευτικής πίστης και επιστήμης. Πολλοί "σοφοί" της εποχής δίδασκαν πως ο άνθρωπος δεν έχει πλέον ανάγκη τη θρησκεία και πως πρέπει να σταματήσει να βάζει εμπόδια και φραγμούς στην ίδια του τη ζωή, για χάρη θρησκευτικών προκαταλήψεων. Η επιστήμη είχε αποδείει πως τα αντικείμενα δεν έχουν ψυχή, πως τα φυσικά φαινόμενα  έχουν αποκλειστικά φυσικά αίτια, πως οι πεθαμένοι πρόγονοι δεν ζουν ανάμεσά μας κ.λπ. Έπρεπε επιτέλους  η θρησκεία να αντικατασταθεί από την επιστήμη.

Οι μετριοπαθέστεροι αυτής της παράταξης εννοούσαν πως απλά τα διάφορα φυσικά, κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα έπρεπε να πάψουν να ερμηνεύονται ως "επεμβάσεις του Θεού" και να αναλύονται με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια. 

Κάποιοι όμως πιο ακραίοι κυριολεκτούσαν, και ουσιαστικά επεδίωκαν να μετατρέψουν την επιστήμη σε κανονική θρησκεία. Με το ιερατείο της (τους μεγάλους επιστήμονες και εφευρέτες), τα δόγματά της, τους ναούς της, ακόμα και την "Ιερή της Εξέταση". Τα απόνερα αυτών των αντιλήψεων τα ζήσαμε και εμείς πρόσφατα, όταν με πρόσχημα τον κορονοϊο, βιώσαμε καταστάσεις "επιστημονικού μεσαίωνα"!

Βέβαια, πλέον τα πνεύματα έχουν καταλαγιάσει. Θρησκεία και επιστήμη έχουν βρει τον βηματισμό τους και αντιλήφθηκαν πως δεν έχει κανένα νόημα να αντιδικούν. Η επιστήμη περιορίζεται να εξηγήσει το "τι",  "πώς" και "γιατί" των φαινομένων, και η θρησκεία αναλαμβάνει να το εντάξει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, μεταφυσικό, που θα δίνει κάποιον σκοπό και κατεύθυνση στην ανθρώπινη ζωή. 

Αλίμονο αν η μία προσπαθήσει να αντικαταστήσει την άλλη. Το αν η γη κινείται ή όχι γύρω από τον ήλιο θα μας το πει αποκλειστικά η επιστήμη. Αλλά και η τελευταία δεν μπορεί να διεκδικεί το αλάθητο ούτε να θεωρεί τον εαυτό της ικανό να καλύψει όλες τις ψυχολογικές μας ανάγκες...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΓ' - Η Εκκλησία τα θέλει μονά-ζυγά δικά της!)

 

Κάποιοι ιερωμένοι αποφαίνονται πως ο Θεός χορηγεί στους ανθρώπους τα πάντα, άρα και τον πλούτο. Με άλλα λόγια πως είναι θέλημα Θεού να υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί!

Φυσικά, οι απόψεις αυτές δεν είναι και τόσο αθώες. Αποβλέπουν στην απενοχοποίηση των πλουσίων και στην κολακεία τους, ώστε ν' ανοίξουν τα πουγκιά και να δώσουν μεγάλα ποσά που φυσικά θα "διαχειριστούν" οι εν λόγω ιερωμένοι!

Δεν είναι δα και μικρό πράγμα να ακούσει ένας πλούσιος, και μάλιστα δημόσια, από την ίδια την Εκκλησία να τον αποκαλεί... σκεύος εκλογής και ευνοούμενο του Θεού.

Το αστείο όμως είναι πως οι ίδιοι κληρικοί δεν τολμούν να πουν και στους φτωχούς πως ο Θεός τους καταδίκασε να ζουν στη μιζέρια και στην ένδεια. Μπορεί οι φτωχοί να μην έχουν τον τρόπο για μεγάλες δωρεές, αλλά κι αυτούς τους αρμέγει η Εκκλησία λίγο-λίγο σε όλη τους τη ζωή, οπότε πάλι κερδισμένη βγαίνει. 

Άσε που η Εκκλησία χρειάζεται και την πολυπληθή μάζα των φτωχών ως πολιτικό όπλο, μέσο εκβιασμού αλλά και ασπίδα έναντι της κρατικής εξουσίας.

Η χριστιανική όμως θέση, για να μην ξεφύγουμε απ' το θέμα μας, είναι πως ο Θεός πράγματτι είναι αυτός που δωρίζει όλα τα αγαθά στους ανθρώπους. Αλλά αναθέτει σε αυτούς την δίκαιη κατανομή τους. 

Οι άνθρωποι θα κριθούν ενώπιόν του από το κατά πόσο εφάρμοσαν και τήρησαν την εντολή της δικαιοσύνης. Αν ο ίδιος ο Θεός θέσπισε την αδικία και την ανισότητα στη διανομή των αγαθών, τότε τι αξία θα είχε η εντολή του να είμαστε δίκαιοι;

Θρησκεία και επιστήμη (Γ') - Αν δεν αποδέχεσαι τη λογική, τότε δεν την επικαλείσαι!)

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, τα ιερά βιβλία των θρησκειών γράφτηκαν πριν πολλούς αιώνες. Φυσικό και λογικό είναι να απηχούν τα επιστημονικά δεδομένα εκείνων των εποχών. Επόμενο ήταν οι τότε άνθρωποι να θεωρούν πως ο ήλιος κινείται γύρω από τη γη, πως η γη είναι σταθερή και επίπεδη σαν ταψί, πως τα όνειρα είναι επισκέψεις πνευμάτων, πως ο ουρανός είναι ένας πολυεπίπεδος γαλάζιος θόλος κ.λπ.

Το παράξενο δεν είναι πως οι τότε άνθρωποι είχαν αυτές τις πεποιθήσεις. Δεν μπορούσαν να πιστεύουν κάτι διαφορετικό. Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που αυτά τα βιβλία θεωρούνται κάτι σαν θεόσταλτα και θεόπνευστα. Εννοείται πως ότι προέρχεται ή εμπνέεται απ' τον Θεό δεν μπορεί να είναι λάθος.

Όταν όμως η επιστήμη άρχισε να ερμηνεύει τα φυσικά φαινόμενα και να επιλύει τα μυστήρια της φύσης και του σύμπαντος, οι θρησκείες βρέθηκαν σε αδιέξοδο. Έπρεπε διαρκώς να απολογούνται και να προσπαθούν να ανατρέψουν τα επιστημονικά δεδομένα.

Αρχικά οι εκπρόσωποι της εκκλησίας ήταν πολύ επιθετικοί. Γιατί είχαν μεγάλη εξουσία και τους έπαιρνε. Σταδιακά όμως άρχισαν να μαλακώνουν και να βάζουν νερό στο κρασί τους. Σταμάτησαν ακόμα και να επιχειρούν να αποδείξουν με λογικά επιχειρήματα την ύπαρξη του Θεού. Γιατί κατάλαβαν το αυτονόητο. Πως είναι αντίφαση να ισχυρίζεσαι πως η πίστη είναι ανώτερη της λογικής, αλλά να προσπαθείς να θεμελιώσεις την πίστη σε λογικά επιχειρήματα.

Η σύγχρονη θεολογία κάπου ισορρόπησε τις άλλοτε εχθρικές σχέσεις της με τη θρησκεία. Διατύπωσε την άποψη πως θρησκεία και επιστήμη δεν συγκρούονται γιατί είναι μεγέθη ασύμπτωτα. Η μεν επιστήμη απαντάει στο "πώς" της δημιουργίας ενώ οι θρησκείες στο "ποιος"...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΒ' - Πόσο άξιζαν τα δώρα των Μάγων;)

 

Όπως έχουμε ήδη πει, στην Καινή Διαθήκη δεν θεμελιώνεται πως ο Θεός ανταμείβει με υλικό πλούτο τους ευσεβείς, ούτε ότι η διάκριση πλούσιων και φτωχών είναι θέλημα του Θεού και εντάσσεται στην τάξη του κόσμου που εκείνος θέλησε.

Υπάρχου όμως και ορισμένα χωρία που πολλοί τα παρερμηνεύουν. Ας δούμε μερικά:

1) Να ζητάτε πρώτα τη Βασιλεία του Θεού και όλα τα υπόλοιπα θα σας δοθούν. 

Εδώ υπάρχει μια υποψία σύνδεσης της αρετής με τις υλικές απολαύσεις. Όμως το "όλα τα υπόλοιπα" ("πάντα ταύτα" στο πρωτότυπο) δεν αναφέρεται ούτε σε υλικές απολαυές ούτε σε υλικό πλούτο. Αφορά τα απολύτως απαραίτητα για την συντήρηση και επιβίωση του ανθρώπου αγαθά. Η ευσέβεια συνδέεται με την εξασφάλιση της αυτάρκειας και της αξιοπρεπούς διαβίωσης και τίποτα περισσότερο.

2) Όποιος εγκατέλειψε σπίτια, συγγενείς, γονείς, παιδιά και κτήματα για χάρη του Κυρίου και του Ευαγγελίου, θα λάβει εκατονταπλάσια και στην παρούσα και στη μέλλουσα ζωή.

Κι αυτό το χωρίο δεν αναφέρεται στον πλουτισμό των πιστών. Ο Θεός δεν προτείνει μια συμφέρουσα εμπορική συναλλαγή. Εννοεί πως όσοι γίνουν ενεργά και ζωντανά μέλη της εκκλησίας θα βρουν στους κόλπους της χιλιάδες νέους "αδελφούς" και "πνευματικούς συγγενείς". Και σε κάθε στιγμή ένδειας και ανάγκης θα υπάρχουν στη διάθεσή τους πολλαπλάσιοι οικονομικοί πόροι για να τους βοηθήσουν στην επιβίωση. Είναι αυτό ακριβώς που συνέβη στους Αποστόλους. Τα εγκατέλειψαν όλα και όπου πήγαιναν οι καρδιές, τα σπίτια και τα πουγκιά ήταν ορθάνανοιχτα γι' αυτούς.

3) Κάποιοι επικαλούνται τα πλούσια δώρα που προσέφεραν οι μάγοι στον νεογέννητο Ιησού ως περίπτωση "θεόσταλτου πλούτου". Φυσικά δεν γνωρίζουμε την αξία των δώρων. Πιθανός να ήταν μόνο συμβολική. Αλλά και πραγματική να ήταν, η Αγία Οικογένεια δεν πλούτησε. Γι' αυτό και τόσο ο Ιωσήφ όσο και ο ίδιος ο Ιησούς ασκούσαν το επάγγελμα του χτίστη...

4) Κάποιοι αναφέρουν την Παραβολή των Ταλάντων ως απόδειξη πως ο Θεός μοίρασε με άνισο τρόπο τα υλικά αγαθά. Όμως τις παραβολές δεν πρέπει να τις ερμηνεύουμε κατά λέξη. Άλλωστε στην παραβολή αυτή γίνεται λόγος για "τόκο". Προφανώς η έκφραση είναι μεταφορική, καθώς στον χριστιανισμό ο έντοκος δανεισμός απαγορεύεται. Η παραβολή αναφέρεται στις έμφυτες ψυχοσωματικές ικανότητες των ανθρώπων. Που οφείλουν να τις καλλιεργήσουν και να τις αυξήσουν για χάρη του γενικού κι όχι του ατομικού συμφέροντος.

Ο Χριστιανισμός στηρίζει τη δουλεία;

 

 

Έχουμε πολλές φορές τονίσει πως τα ιερά βιβλία των χριστιανών δεν είναι θεόπνευστα και δεν γράφτηκαν ούτε από τα πρόσωπα ούτε στην εποχή που ισχυρίζονται οι Χριστιανοί. 

Είναι κείμενα που διαμορφώθηκαν σταδιακά μέσα στους πρώτους τρεις αιώνες, απηχούν διαφορετικές παραδόσεις και εξυπηρετούν ποικίλες σκοπιμότητες που σήμερα είναι μερικές φορές δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να τις εντοπίσουμε.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η επιστολή προς Εφεσίους, που σύμφωνα με τη χριστιανική δοξασία γράφηκε από τον Παύλο.

Είναι μια επιστολή που απευθύνεται στους δούλους, που εκείνη την περίοδο ήταν ασφαλώς πολυάριθμοι. Εννοείται πως τα προβλήματα που οι δούλοι δημιουργούσαν στα αφεντικά τους ήταν επίσης σημαντικά. Εκτός από τις τοπικές μαζικές εξεγέρσεις, είχαμε συχνές αποδράσεις, κλοπές, σαμποτάζ, ακόμα και πυρπόλυση και σφαγή των αφεντικών και των επιστατών τους.

Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί κάποιος τρόπος να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Οι θανατικές ποινές και το βούρδουλα δεν αρκούσαν. Οπότε έρχεται να καλύψει το κενό η θρησκεία. 

Αυτός που έγραψε τη συγκεκριμένη επιστολή σίγουρα δεν είναι ο Παύλος, σίγουρα βρίσκεται εκτός του χριστιανικού πνεύματος και σίγουρα εξυπηρετεί σαφώς ευδιάκριτη πολιτική σκοπιμότητα.

Τι διαβάζουμε λοιπόν στην επιστολή; Σαφή εντολή στους δούλους να υπακούουν τους κυρίους τους. Να εκτελούν το καθήκον τους με ευθύτητα και ειλικρίνεια. Να εργάζονται παραγωγικά και όχι μόνο όταν τους βλέπει ο αφέντης τους. Και το κορυφαίο: Να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σαν να υπηρετούν τον ίδιο τον Κύριο!

Πιο ξεκάθαρο μήνυμα υπέρ της δουλείας και πιο μεγάλο "πλυντήριο" του δουλοκτητικού συστήματος δεν είναι εύκολο να βρει κανείς στην παγκόσμια γραμματεία...

 

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΑ' - Ο Θεός μοιράζει σταυρούς κι όχι πλούτη!)

 

Ένα από τα μεγαλύτερα άγχη της χριστιανικής θεολογίας ήταν να γεφυρώσει το μεγάλο χάσμα και τις αντιφάσεις μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. 

Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πολλών μορφωμένων και ταλαντούχων θεολόγων, δεν συμαζεύονται τα ασυμάζευτα. Πώς να το κάνουμε δηλαδή; Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Πώς να πείσεις τους σκεπτόμενους ανθρώπους ότι αυτά τα δύο πράγματα μπορούν να δέσουν σε μια ενιαία Ιερή Βίβλο;

Κι ας έλθουμε στο θέμα μας. Στην Καινή Διαθήκη δεν θα συναντήσουμε ούτε έναν υπαινιγμό για προέλευση του πλούτου απ' τον Θεό. Από πουθενά δεν ποροκύπτει πως ο Θεός και θέλει και συνεργεί ώστε κάποιοι άνθρωποι να πλουτίσουν. Ούτε συναντάμε την τόσο συνήθη στην Παλαιά Διαθήκη υπόσχεση του Θεού "Έλα και θα σου δώσω υλικές απολαύσεις!".

Στην Καινή Διαθήκη ο Θεός δεν μοιράζει πλούτη αλλά σταυρούς. Δεν αυξάνει την παραγωγή, τα υποστατικά, τους δούλους και την τεκνοποιία των πιστών. Αντίθετα δίνει εντολή όσα έχουμε να τα μοιράσουμε και να τον ακολουθήσουμε μόνο με τον χιτώνα που φοράμε. Ακόμα και τους συγγενείς μας προτρέπει να απαρνηθούμε...

Στα μάτια του Θεού της Καινής Διαθήκης όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και παιδιά του. Και δεν δείχνει διατεθειμένος να τους παρέχει τίποτα παραπάνω από τον επιούσιο άρτο. 

Αγανακτεί όμως με την ανρθώπινη πλεονεξία και με κάθε μορφή άνισης κατανομής των βιοτικών αγαθών...

Θρησκεία και επιστήμη (Β') - Η επιστήμη πρέπει να είναι "αιρετική"!

 

Στον Μεσαίωνα, στην Αναγέννηση αλλά και στους νεότερους χρόνους θα βρούμε τις πιο γνωστές εξάρσεις της αντιπαράθεσης θρησκείας και επιστήμης: Η ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου, η δίκη του Γαλιλαίου, η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου, η ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόυντ, ο διαλεκτικός υλισμός των Μαρξ-Έγκελς, οι ανακαλύψεις της παλαιοντολογίας και κοσμολογίας, τα σύγχρονα επιτεύγματα της γενετικής και της νευροεπιστήμης...

Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη αφού η θρησκεία ενσωματώνει όλες τις φαντασιώσεις και ανασφάλειες του ανθρώπου. Ενώ η επιστήμη αγωνίζεται να ξεπεράσει τον μύθο και τον φόβο με όπλο τη γνώση. Βέβαια η ανθρώπινη ανωριμότητα εκδηλώνεται και στον χώρο της επιστήμης. Δεν πρέπει να υποτιμούμε τα φαινόμενα θρησκειοποίησής της. Οπότε κινδυνεύουμε να πέσουμε απ' τον έναν μεσαίωνα σε έναν άλλον. Η επιστήμη πρέπει να είναι πάντα "αιρετική"...

Ο Βούδας, ο Ιησούς κι ο Μωάμεθ δεν ήταν επιστήμονες ούτε συναναστρέφονταν με επιστήμονες. Και το δυνατό τους σημείο δεν ήταν η λογική. Αλλά χωρίς την επιστήμη και τη λογική ο άνθρωπος δεν προοδεύει. Μένει σπηλαιόβιος και σκητόβιος. Ίσως γι' αυτό οι θρησκείες θεωρούν άγιους τέτοιους ανθρώπους...

Ειδικά ο χριστιανισμός αντέδρασε έντονα κατά του Διαφωτισμού και των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης που σκόπευαν στην υποβάθμιση της πίστης και στην κυριαρχία του Λόγου. Η Εκκλησία δεν εγκρίνει τη δράση και διώκει τους φωτισμένους λόγιους του 18ου και 19ου αιώνα, κι ας ήταν οι περισσότεροι μέλη της, όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Θεόφιλος Καϊρης κ.λπ.

Ο Χαλίφης που δίωκε τον ... ανορθολογισμό!

 

Ο Αλ-Μαμούν ήταν χαλίφης της Βαγδάτης και έζησε περίπου στο 820 μ.Χ. Ήταν αναμφίβολα πολύ σκληρός ηγεμόνας. Και διεξήγαμε πολλές και επιτυχείς εκστρατείες κατά του Βυζαντίου. Μάλιστα, σε μία από αυτές, σε ηλικία 47 ετών, έχασε και τη ζωή του.

Το παράξενο με τον συγκεκριμένο χαλίφι ήταν πως, αν και πιστός μουσουλμάνος, υπήρξε πολύ προοδευτικός για την εποχή του. Μέχρι παρεξηγήσεως...

Έλεγε πως μια νύχτα είδε στον ύπνο του τον Αριστοτέλη που του είπε πως η γνώση και η σοφία δεν έχουν σύνορα, φυλή ή εθνότητα και τυχόν αποκλειμός των ιδεών σημαίνει αποκλεισμό από το βασίλειο του Θεού. Κάπως έτσι ο Μαμούν έγινε υπέρμαχος της γνώσης, της μόρφωσης και της παιδείας και ίδρυσε στη Βαγδάτη τον "Οίκο της Σοφίας".

Όταν κάποτε πληροφορήθηκε πως στην πυραμίδα της Γκίζας ήταν κρυμμένοι χάρτες και διαγράμματα της γης και των άστρων, πήρε μαζί του κουστωδία μηχανικών και επιστημών και έφυγε για την Αίγυπτο... Μια άλλη φορά, όταν είχε νικήσει τους Βυζαντινούς, δεν ζήτησε ως πολεμική αποζημίωση χρήματα, αλλά ένα αντίτυπο της αστρονομίας του Πτολεμαίου...

Το εκπληκτικότερο ίσως ήταν πως δημιούργησε μια "Ιερά Εξέταση", με την εντελώς αντίθετη μορφή από αυτή των Χριστιανών. 

Ο Αλ-Μαμούν ήταν θαυμαστής του Αριστοτέλη και της λογικής του. Οπότε αποφάσισε να ιδρύσει ειδική αστυνομία που θα δίωκε τον ανορθολογισμό. Στα πλαίσια αυτά κάλεσε όλους τους διοικητές των επαρχιών του να συγκεντρώσουν όλους τους λογίους της περιοχής τους και να τους υποχρεώσουν να ομολογήσουν πως το Κοράνι είναι δημιούργημα κι όχι λόγος του Θεού!