Η θρησκεία του Τολστόι...

 

Ο Λέων Τολστόι έζησε στα γεμάτα τον 19ο αιώνα (πέθανε το 1911). Ήταν πνεύμα ανήσυχο, προοδευτικό και ταυτόχρονα παραδοσιακό. Δικαιολογημένα κάποιοι τον χαρακτήρισαν "αναρχοχριστιανό". Οι ιδέες του επηρέασαν ακόμα και το εργατικό επαναστατικό κίνημα.

Ο Τολστόι ήταν υπέρμαχος της θρησκείας. Πίστευε πως χωρίς αυτή οι άνθρωποι χάνουν τον προσανατολισμό τους. Πρέσβευε μια κοινή παγκόσμια θρησκεία με άξονα τη γνήσια διδασκαλία του Ιησού. Όλοι οι άνθρωποι είναι παιδιά του Θεού, άρα αδέλφια, άρα πρέπει να ζουν αγαπημένα και με ισότητα. Απέρριπτε τα δόγματα, τις τυπικές ιεροπραξίες και φυσικά τον ιερό κλήρο.

Επόμενο ήταν να στοχοποιηθεί από την Εκκλησία που τον καταδίκασε ως αιρετικό. Ο Τολστόι σε μια επιστολή του προς την Ιερά Σύνοδο της Ρωσίας διατυπώνει συνοπτικά τις δικές του θρησκευτικές πεποιθήσεις, ένα δικό του "Σύμβολο Πίστεως":

"Πιστεύω σε έναν Θεό που είναι για μένα το Πνεύμα, η Αγάπη, η Αρχή των πάντων. Πιστεύω ότι βρίσκεται μέσα μου, όπως κι εγώ μέσα σε αυτόν. Πιστεύω πως η θέληση του Θεού δεν εκδηλώθηκε ποτέ τόσο καθαρά και με τόση σαφήνεια όσο στο δόγμα του Ιησού... Πιστεύω ότι η αληθινή ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στην αγάπη των ομοίων του. Πιστεύω ότι η αγάπη θα αποτελέσει το θεμέλιο για την εγκαθίδρυση της Βασιλείας του Θεού στη γη, δηλαδή θα αντικαταστήσει τη διχόνοια, τη βία και την ψευτιά με ομόνοια, αλήθεια, αδελφότητα..."

Οι θρησκείες μπορεί να το βρουν από κει που δεν το περιμένουν...

 

Η συναισθηματική νοημοσύνη του ανθρώπου πλάθεται κατά την παιδική ηλκία. Ακριβώς τότε που απουσιάζει η παιδεία, οι εμειρίες και η κριτική ικανότητα. Οι πρώτες ισχυρές εντυπώσεις εγγράφονται βαθειά στη συνείδηση και δημιουργούν αντίστοιχα ισχυρά συναισθήματα, το βασικότερο απ' τα οποία είναι το θρησκευτικό. 

Για τον λόγο αυτό όσοι μεγάλωσαν σε θρησκευόμενο περιβάλλον, αν κατόπιν δεν καλλιεργηθούν πνευματικά, είναι καταδικασμένοι να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στη θρησκοληψία τους.

Δεν αρκεί μια απλή επιστημονική εξειδίκευση, ούτε κάποια ιδιαιτέρη τεχνολογική ή καλλιτεχνική επίδοση για να σπάσεις τα δεσμά της θεοληψίας. Όλοι έχουμε γνωρίσει σημαντικούς επιστήμονες και καλλιτέχνες που θρησκευτικά παρέμειναν στο στάδιο της παιδικής ηλικίας. 

Η θρησκευτική απελευθέρωση είναι μια πολύ επίμοχθη διαδικασία. Απαιτεί μελέτη, ταξίδια, γνώσεις συγκριτικής θρησκειολογίας, κρτική αντίληψη και γενναίο φρόνημα.

Οι θρησκείες γενικά βοήθησαν την ανθρωπότητα ώστε αυτή να "ενηλικιωθεί" πνευματικά. Μας πρόσφεραν τα κατάλληλα παρηγορητικά ψεύδη για ν' αντέξουμε τη σκληρότητα της ζωής και τον φόβο του θανάτου. 

Και έδωσαν στις κλειστές κοινωνίες αρκετές διεξόδους στους ανθρώπους να ξεφύγουν από τη μονοδιάσταση διαδρομή σπίτι-χωράφι-σπίτι, διαμορφώνοντας έναν ετήσιο εορταστικό κύκλο που παρείχε ψυχαγωγία, κοινωνικοποίηση κ.λπ.

Οι θρησκείες απευθύνονται αποκλειστικά στο ανθρώπινο συναίσθημα. Τα ιερατεία γνωρίζουν τον παραλογισμό των δοξασιών τους και προσπαθούν να τον κουκουλώσουν βαφτίζονας την παράνοια "υπέρλογο"! Όπως κάποιοι καλόγεροι βάφτιζαν ψάρι το κοτόπουλο...

Ο Φρόυδ είχε εύστοχα διαπιστώσει πως οι θρησκείες ικανοποιούν βαθύτερες ανθρώπινες ανάγκες. Γι' αυτό δεν είναι σκόπιμο να προσπαθήσει κάποιος να τις καταργήσει με τη βία. Ούτε καν με μια ισχυρή επιχειρηματολογία. Αν η θρησκεία είναι το μοναδικό στήριγμα ενός δυστυχισμένου ανθρώπου, είναι εγκληματικό να του γκρεμίσεις τον μύθο.

Οι θρησκείες θα εξαφανιστούν σταδιακά με την αύξηση της γνώσης και την ευρύτερη καλλιέργεια των ανθρώπων. Ίσως και με τις μεγάλες αλλάγες σε τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο. 

Αν τα σόσιαλ μίντια προσφέρουν στη νέα γενιά την ανακούφιση και παρηγορία που κάποτε παρείχε η θρησκεία... τότε δεν βλέπω να μακροημερεύουν οι λιτανίες και τα ευχέλαια.

Καλό Πάσχα!

 

Τι είναι επιτέλους αυτή η ... "χριστιανική αγάπη";

 

Η αγάπη είναι το ιδεολογικό λάβαρο του Χριστιανισμού. Επί αιώνες μοχθούσε να πείσει πως είναι η "θρησκεία της αγάπης". Αλλά είναι όντως έτσι;

Η αρχαία ελληνική θρησκεία ήταν φυσιολατρική. Κι όταν αγαπάς τη Φύση, η αγάπη σου είναι καθολική, συμπαντική, αφορά όλα τα πλάσματα και, φυσικά, πάνω απ' όλα τον άνθρωπο. 

Τι γίνεται όμως με τον χριστιανισμό; Θα έλεγα πως η αγάπη του είναι κυρίως ανθρωποκεντρική. Μόνο τις τελευταίες δεκαετίες προσπαθεί να δείξει το ενδιαφέρον του και στην υπόλοιπη Φύση. Αλλά, για να ακριβολογούμε, η χριστιανική αγάπη δεν είναι ούτε γνήσια ανθρωποκεντρική. Ο Χριστιανισμός προάγει κυρίως την αγάπη προς τους ομοϊδεάτες. Τους ομόθρησκους και ομόπιστους. Οι αλλόθρησκοι και οι αιρετικοί είναι μισητοί. Να θυμίσω πως στον Μεσαίωνα οι Εβραίοι δεινοπαθούσαν κυριολεκτικά κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Ειδικά τη Μεγάλη Παρασκευή, μετά τους επιταφίους, ομάδες χριστιανών έκαναν επιδρομές στις εβραϊκές συνοικίες... φαντάζεστε με τι διαθέσεις.

Συγγενής του χριστιανού είναι μόνο ο θρησκευτικός αδελφός του. Για τους άλλους κρατάει την "ευλογημένη μισαλλοδοξία". Ούτε και πατρίδα έχει ο γνήσιος Χριστιανός. Όπως έλεγε ο μακαρίτης ο π. Μεταλληνός... "αν η Ελλάδα πάψει να είναι ορθόδοξη χώρα, θα πάψω κι εγώ να αισθάνομαι Έλληνας".

Άραγε όλα αυτά να είναι μόνο ανθρώπινες αλλοιώσεις της γνήσιας χριστιανικής πίστης; Δεν θα το έλεγα. Δεν διαβάζουμε στα Ευαγγέλια πως ο ίδιος ο Ιησούς ουσιαστικά απέρριψε τους κατά σάρκα συγγενείς του λέγοντας πως πραγματικοί αδελφοί και πραγματική μητέρα του είναι όσοι κάνουν το θέλημα του Θεού;

Βέβαια, θα μου πείτε πως στον Χριστιανισμό βρίσκουμε και εκκλήσεις όπως ... να αγαπάμε τους εχθρούς μας. Αλλά ερωτώ: βλέπετε συχνά μια τέτοιου είδους αγάπη εκ μέρους των χριστιανών; Μήπως αυτές οι διακηρύξεις είναι απλώς για ξεκάρφωμα;

Ο Χριστιανισμός έχει ήδη ιστορία 2.000 ετών. Είναι πολλά τα χρόνια για να συνεχίσουμε να κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Έχουμε ήδη βγάλει συμπεράσματα, και αρκετά ασφαλή μάλιστα!