Ο Χριστιανισμός στηρίζει τη δουλεία;

 

 

Έχουμε πολλές φορές τονίσει πως τα ιερά βιβλία των χριστιανών δεν είναι θεόπνευστα και δεν γράφτηκαν ούτε από τα πρόσωπα ούτε στην εποχή που ισχυρίζονται οι Χριστιανοί. 

Είναι κείμενα που διαμορφώθηκαν σταδιακά μέσα στους πρώτους τρεις αιώνες, απηχούν διαφορετικές παραδόσεις και εξυπηρετούν ποικίλες σκοπιμότητες που σήμερα είναι μερικές φορές δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να τις εντοπίσουμε.

Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η επιστολή προς Εφεσίους, που σύμφωνα με τη χριστιανική δοξασία γράφηκε από τον Παύλο.

Είναι μια επιστολή που απευθύνεται στους δούλους, που εκείνη την περίοδο ήταν ασφαλώς πολυάριθμοι. Εννοείται πως τα προβλήματα που οι δούλοι δημιουργούσαν στα αφεντικά τους ήταν επίσης σημαντικά. Εκτός από τις τοπικές μαζικές εξεγέρσεις, είχαμε συχνές αποδράσεις, κλοπές, σαμποτάζ, ακόμα και πυρπόλυση και σφαγή των αφεντικών και των επιστατών τους.

Έπρεπε λοιπόν να βρεθεί κάποιος τρόπος να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Οι θανατικές ποινές και το βούρδουλα δεν αρκούσαν. Οπότε έρχεται να καλύψει το κενό η θρησκεία. 

Αυτός που έγραψε τη συγκεκριμένη επιστολή σίγουρα δεν είναι ο Παύλος, σίγουρα βρίσκεται εκτός του χριστιανικού πνεύματος και σίγουρα εξυπηρετεί σαφώς ευδιάκριτη πολιτική σκοπιμότητα.

Τι διαβάζουμε λοιπόν στην επιστολή; Σαφή εντολή στους δούλους να υπακούουν τους κυρίους τους. Να εκτελούν το καθήκον τους με ευθύτητα και ειλικρίνεια. Να εργάζονται παραγωγικά και όχι μόνο όταν τους βλέπει ο αφέντης τους. Και το κορυφαίο: Να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σαν να υπηρετούν τον ίδιο τον Κύριο!

Πιο ξεκάθαρο μήνυμα υπέρ της δουλείας και πιο μεγάλο "πλυντήριο" του δουλοκτητικού συστήματος δεν είναι εύκολο να βρει κανείς στην παγκόσμια γραμματεία...

 

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΑ' - Ο Θεός μοιράζει σταυρούς κι όχι πλούτη!)

 

Ένα από τα μεγαλύτερα άγχη της χριστιανικής θεολογίας ήταν να γεφυρώσει το μεγάλο χάσμα και τις αντιφάσεις μεταξύ Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. 

Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες πολλών μορφωμένων και ταλαντούχων θεολόγων, δεν συμαζεύονται τα ασυμάζευτα. Πώς να το κάνουμε δηλαδή; Πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικούς κόσμους. Πώς να πείσεις τους σκεπτόμενους ανθρώπους ότι αυτά τα δύο πράγματα μπορούν να δέσουν σε μια ενιαία Ιερή Βίβλο;

Κι ας έλθουμε στο θέμα μας. Στην Καινή Διαθήκη δεν θα συναντήσουμε ούτε έναν υπαινιγμό για προέλευση του πλούτου απ' τον Θεό. Από πουθενά δεν ποροκύπτει πως ο Θεός και θέλει και συνεργεί ώστε κάποιοι άνθρωποι να πλουτίσουν. Ούτε συναντάμε την τόσο συνήθη στην Παλαιά Διαθήκη υπόσχεση του Θεού "Έλα και θα σου δώσω υλικές απολαύσεις!".

Στην Καινή Διαθήκη ο Θεός δεν μοιράζει πλούτη αλλά σταυρούς. Δεν αυξάνει την παραγωγή, τα υποστατικά, τους δούλους και την τεκνοποιία των πιστών. Αντίθετα δίνει εντολή όσα έχουμε να τα μοιράσουμε και να τον ακολουθήσουμε μόνο με τον χιτώνα που φοράμε. Ακόμα και τους συγγενείς μας προτρέπει να απαρνηθούμε...

Στα μάτια του Θεού της Καινής Διαθήκης όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και παιδιά του. Και δεν δείχνει διατεθειμένος να τους παρέχει τίποτα παραπάνω από τον επιούσιο άρτο. 

Αγανακτεί όμως με την ανρθώπινη πλεονεξία και με κάθε μορφή άνισης κατανομής των βιοτικών αγαθών...

Θρησκεία και επιστήμη (Β') - Η επιστήμη πρέπει να είναι "αιρετική"!

 

Στον Μεσαίωνα, στην Αναγέννηση αλλά και στους νεότερους χρόνους θα βρούμε τις πιο γνωστές εξάρσεις της αντιπαράθεσης θρησκείας και επιστήμης: Η ηλιοκεντρική θεωρία του Κοπέρνικου, η δίκη του Γαλιλαίου, η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου, η ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόυντ, ο διαλεκτικός υλισμός των Μαρξ-Έγκελς, οι ανακαλύψεις της παλαιοντολογίας και κοσμολογίας, τα σύγχρονα επιτεύγματα της γενετικής και της νευροεπιστήμης...

Η σύγκρουση ήταν αναπόφευκτη αφού η θρησκεία ενσωματώνει όλες τις φαντασιώσεις και ανασφάλειες του ανθρώπου. Ενώ η επιστήμη αγωνίζεται να ξεπεράσει τον μύθο και τον φόβο με όπλο τη γνώση. Βέβαια η ανθρώπινη ανωριμότητα εκδηλώνεται και στον χώρο της επιστήμης. Δεν πρέπει να υποτιμούμε τα φαινόμενα θρησκειοποίησής της. Οπότε κινδυνεύουμε να πέσουμε απ' τον έναν μεσαίωνα σε έναν άλλον. Η επιστήμη πρέπει να είναι πάντα "αιρετική"...

Ο Βούδας, ο Ιησούς κι ο Μωάμεθ δεν ήταν επιστήμονες ούτε συναναστρέφονταν με επιστήμονες. Και το δυνατό τους σημείο δεν ήταν η λογική. Αλλά χωρίς την επιστήμη και τη λογική ο άνθρωπος δεν προοδεύει. Μένει σπηλαιόβιος και σκητόβιος. Ίσως γι' αυτό οι θρησκείες θεωρούν άγιους τέτοιους ανθρώπους...

Ειδικά ο χριστιανισμός αντέδρασε έντονα κατά του Διαφωτισμού και των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης που σκόπευαν στην υποβάθμιση της πίστης και στην κυριαρχία του Λόγου. Η Εκκλησία δεν εγκρίνει τη δράση και διώκει τους φωτισμένους λόγιους του 18ου και 19ου αιώνα, κι ας ήταν οι περισσότεροι μέλη της, όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Θεόφιλος Καϊρης κ.λπ.

Ο Χαλίφης που δίωκε τον ... ανορθολογισμό!

 

Ο Αλ-Μαμούν ήταν χαλίφης της Βαγδάτης και έζησε περίπου στο 820 μ.Χ. Ήταν αναμφίβολα πολύ σκληρός ηγεμόνας. Και διεξήγαμε πολλές και επιτυχείς εκστρατείες κατά του Βυζαντίου. Μάλιστα, σε μία από αυτές, σε ηλικία 47 ετών, έχασε και τη ζωή του.

Το παράξενο με τον συγκεκριμένο χαλίφι ήταν πως, αν και πιστός μουσουλμάνος, υπήρξε πολύ προοδευτικός για την εποχή του. Μέχρι παρεξηγήσεως...

Έλεγε πως μια νύχτα είδε στον ύπνο του τον Αριστοτέλη που του είπε πως η γνώση και η σοφία δεν έχουν σύνορα, φυλή ή εθνότητα και τυχόν αποκλειμός των ιδεών σημαίνει αποκλεισμό από το βασίλειο του Θεού. Κάπως έτσι ο Μαμούν έγινε υπέρμαχος της γνώσης, της μόρφωσης και της παιδείας και ίδρυσε στη Βαγδάτη τον "Οίκο της Σοφίας".

Όταν κάποτε πληροφορήθηκε πως στην πυραμίδα της Γκίζας ήταν κρυμμένοι χάρτες και διαγράμματα της γης και των άστρων, πήρε μαζί του κουστωδία μηχανικών και επιστημών και έφυγε για την Αίγυπτο... Μια άλλη φορά, όταν είχε νικήσει τους Βυζαντινούς, δεν ζήτησε ως πολεμική αποζημίωση χρήματα, αλλά ένα αντίτυπο της αστρονομίας του Πτολεμαίου...

Το εκπληκτικότερο ίσως ήταν πως δημιούργησε μια "Ιερά Εξέταση", με την εντελώς αντίθετη μορφή από αυτή των Χριστιανών. 

Ο Αλ-Μαμούν ήταν θαυμαστής του Αριστοτέλη και της λογικής του. Οπότε αποφάσισε να ιδρύσει ειδική αστυνομία που θα δίωκε τον ανορθολογισμό. Στα πλαίσια αυτά κάλεσε όλους τους διοικητές των επαρχιών του να συγκεντρώσουν όλους τους λογίους της περιοχής τους και να τους υποχρεώσουν να ομολογήσουν πως το Κοράνι είναι δημιούργημα κι όχι λόγος του Θεού!

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (Ι' - Να ζούμε λιτοδίαιτα, αλλά όχι και να λιμοκτονούμε!)

 

Έχουμε ήδη πει πως στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχουν αρκετά σημεία απ' τα οποία μπορεί να συναχθεί ότι ο υλικός πλούτος είναι θεία επιβράβευση της ευσέβειας των ανθρώπων. Όμως, όπως συμβαίνει με κάθε ανθρώπινο δημιούργημα, δεν λείπουν και σε αυτό το θρησκευτικό βιβλίο τα αντιφατικά μηνύματα.

Οι Προφήτες είναι αναμφισβήτητα οι πνευματικότερες φυσιογνωμίες της Παλαιάς Διαθήκης. Και στο κήρυγμά τους κυριαρχεί το κοινωνικό στοιχείο. Οι ίδιοι είναι πάμπτωχοι και αναδεικνύονται σε σφοδρούς πολέμιους κάθε στυγνής εξουσίας που κατά κανόνα πάει πακέτο με τον πλούτο. 

Η φωνή των Προφητών μαστιγώνει την υπερβολική συγκέντρωση εξουσίας και πλούτου, υπερασπίζεται κάθε αδικούμενο και καταπιεσμένο και καλεί τον προδομένο και παραστρατημένο λαό σε μετάνοια. Δια της έμπρακτης μετανοίας θα ευαρεστήσουν τον Θεό και θα λάβουν για αντάλλαγμα ειρήνη και ευημερία.

Όμως η ευημερία αποκτά σταδιακά μια διάσταση λιγότερο υλική και περισσότερο πνευματική. Ο Ψαλμωδός λέει πως πλούσιοι επτώχευσαν και επείνασαν, όσοι όμως προσπαθούν να εφαρμόσουν τις θείες εντολές δεν θα στερηθούν κανενός αγαθού. Φυσικά, αυτή τη φράση μπορεί καθένας να την ερμηνεύσει όπως θέλει. 

Κατά την προσωπική μας όμως άποψη ο ψαλμωδός δεν αναφέρεται σε υλικά αγαθά. Οι ενάρετοι άνθρωποι δεν πρόκειται να στερηθούν των εσωτερικών και πνευματικών αγαθών. Γιατί αυτά δεν μπορεί κανείς ούτε να τους τα κλέψει ούτε να τους τα αρπάξει.

Στην Καινή Διαθήκη ο Ιησούς είναι σαφής: Να ζητάτε κυρίως τη Βασιλεία των Ουρανών και να υπηρετείτε τη Δικαιοσύνη. Και τότε θα σας δοθούν και τα υλικά αγαθά. 

Αλλά προφανώς αναφέρεται στα απολύτως αναγκαία για την αξιοπρεπή διαβίωσή μας. Σε καμιά περίπτωση δεν υπονοεί σώρευση πλούτου και θησαυρισμό. Μην ξεχνάμε πως στην Κυριακή Προσευχή ζητούμε μόνο τον άρτο τον επιούσιον. 

Και για να ξαναγυρίσουμε στην Παλαιά Διαθήκη, ας θυμηθούμε πως στον Προφήτη Ηλία ο κόρακας έφερνε μόνο το καθημερινό ψωμί, όχι αστακομακαρονάδες και γαμοπίλαφα. Και στον ισραηλιτικό λαό που ο Θεός έθρεφε με το μάννα, έδωσε τη σαφή και ρητή εντολή να μην μαζεύουν περισσότερη τροφή απ' όση χρειάζονται καθημερινά...