Πώς φτάσαμε στον σύγχρονο αθεϊσμό...

 

Η αρνητική πορεία της αθεϊας στη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία δεν ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία. Των αθεϊστικών ιδεών προηγήθηκε μια μακρόσυρτη αλλοτρίωση και αλλοίωση της χριστιανικής παρουσίας κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα. Προηγήθηκε η "εσωτερική αθεϊα" που συνίσταται στην ουσιαστική απουσία του Πνεύματος. Και ακολούθησε η "εξωτερική αθεϊα" που ήρθε ως διαμαρτυρία και βίαιη διόρθωση των κακώς κειμένων.

Όλα τα αρνητικά που οδήγησαν στον Διαφωτισμό και Αθεϊσμό θα μπορούσαμε να τα συνοψίσουμε σε έναν όρο: "εκκοσμίκευση" της Εκκλησίας. Ή "θρησκειοποίηση" της Εκκλησίας.

Συνοπτικά, διακρίνω τρεις βασικές αιτίες:

α) Μετατροπή της ζωντανής θεολογίας σε αφηρημένη γνώση.

β) Βίωση της Εκκλησίας όχι ως μυστήριο αλλά ως εξουσιαστικό θεσμό.

γ) Αλλαγή του ήθους των χριστιανών. Που στην πράξη σημαίνει αντικατάσταση της αγιότητας από τον νομικισμό και τον ηθικισμό...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΚΕ' - Τελικά, επιτρέπεται στους Χριστιανούς να είναι πλούσιοι;)

 

Νομίζω πως είναι από τα λίγα ερωτήματα στα οποία η Χριστιανική Βίβλος απαντάει κατηγορηματικά: Η ιδιότητα του Χριστιανού είναι εντελώς ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του πλούσιου!

Ο πλούτος είναι συνυφασμένος με την αδικία και την άμεση ή έμμεση κλοπή. Καλλιεργεί τον εγωισμό, την ματαιοδοξία, την πλεονεξία. Και εξωθεί στη χλιδή, στη σπατάλη, στον παρασιτισμό...

Η εντολή της αγάπης είναι το θεμέλιο της χριστιανικής θρησκείας. Όποιος πραγματικά αγαπάει τον πλησίον του, δεν μπορεί να έχει τίποτα περισσότερο από εκείνον. Κι αν δίνεις στον φτωχό, στον άρρωστο, στον ηλικιωμένο κ.λπ. αδελφό σου, πώς μπορεί να προκύψει περίσευμα χρημάτων και αγαθών;

Για φανταστείτε έναν πλούσιο, που έχει εξασφαλίσει ως και τα δισέγγονά του, να προσεύχετε την Κυριακή στην εκκλησία παρακαλώντας τον Θεό να του προσφέρει ... τον άρτο τον επιούσιο! Δεν είναι αυτό διακωμώδηση της προσευχής;

Θρησκεία και επιστήμη (ΙΓ') - Ήταν "κατοικητήριο δαιμόνων" η ακρόπολη των Αθηνών;

Η Αλεξάνδρεια γύρω στα 200 μ.Χ. ήταν ακόμα σε μεγάλη ακμή. Αποτελούσε κάτι σαν το σημερινό Λονδίνο και Νέα Υόρκη. Το κέντρο των επιστημών, της φιλοσοφίας αλλά και των θρησκειών. 

Η Χριστιανική εκκλησία της Αλεξάνδρειας είχε σημαντικά έσοδα και αρκετά πλούσια μέλη. Με τις χορηγίες τους είχε ιδρύσει και μια περίφημη Θεολογική Σχολή ("Κατηχητική Σχολή" την έλεγαν) όπου δίδασκαν σημαντικές προσωπικότητες όπως ο Πάνταινος, ο Ωριγένης και ο Κλήμης Αλεξανδρεύς, που σημειωτέον μάλλον καταγόταν από την Αθήνα).

Στα πλαίσια αυτής της Σχολής αναπτύχθηκε μια νέα τάση της χριστιανικής θεολογίας. Πιο φιλειρηνική προς τη φιλοσοφία, με διάθεση καταλλαγής και σύζευξης. 

Ειδικά ο Κλήμης αρνείται να απορρίψει όλα τα εκτός χριστιανισμού έργα του πολιτισμού, της τέχνης, της επιστήμης κ.λπ. Η δαιμονοποίηση της "θύραθεν σοφίας" θα αποτελούσε απόρριψη και της Θείας Πρόνοιας. Ο κόσμος θα ταυτιζόταν με το "Κακό" και ουσιαστικά θα έπαυε να είναι δημιούργημα του αγαθού Θεού. 

Έτσι, αποδέχεται την άποψη πως και οι εκτός Χριστού σοφοί έφτιαξαν έργα αγαθά και ενάρετα. Άλλωστε... "πάντων των καλών αίτιος είναι ο Θεός".

Άμεση συνέπεια αυτής της στροφής είναι να περιοριστούν τον επόμενο αιώνα οι αυθαιρεσίες και οι βανδαλισμοί εκ μέρους των Χριστιανών, που κατέστρεφαν ως δαιμονικό κάθε πολιτιστικό έργο, χειρόγραφο κ.λπ. του εξωχριστιανικού κόσμου. Μια τακτική που εφάρμοζαν στίφη φανατικών καλογέρων υπό την πνευματική καθοδήγηση και κάλυψη επισκόπων, ακόμα και γνωστών "Πατέρων της Εκλλησίας".

Όμως, η προσπάθεια οικειοποίησης σχεδόν όλων των θρησκειο-φιλοσοφικών ρευμάτων της εποχής εγκυμονούσε και έναν πολύ σοβαρό κίνδυνο. Βάζει από το παράθυρο το φαινόμενο του συγκρητισμού στη χρισιτανική θεολογία. Κι έτσι ανοίγει ο δρόμος κάθε αιρετικής παρέκκλισης...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΚΔ' - Γιατί ο καπιταλισμός έχει για πασατέμπο τον Χριστιανισμό;)

 

Είπαμε ήδη πως το ιδανικό του Χριστιανισμού είναι η αυτάρκεια. Αλλά τα πράγματα δυσκολεύουν όταν έρχεται η ώρα να ορίσουμε αυτή την "αυτάρκεια". Προφανώς οι σχετικές αντιλήψεις διαφοροποιούνται ανάλογα με την εποχή, τους λαούς, αλλά και τις προσωπικές ιδιαιτερότητες του καθενός μας.

Στη θεωρητική περίπτωση που ένα χριστιανικό καθεστώς επιχειρούσε να εφαρμόσει το σύστημα της αυτάρκεια, προφανώς και θα ξεσπούσε κοινωνική επανάσταση.

Π.χ. στον τεμέα της διατροφής η αυτάρκεια επιβάλλει να καταναλώνει ο καθένας μας την απαραίτητη ποσότητα και ποιότητα για να διατηρείται ο οργανισμός σε κατάσταση πλήρους αποδόσεως.

Όμως τι γίνεται με μένα που θέλω να τρώω μόνο γλυκά ή πατατάκια τσιπς; Και τι θα γίνει με τον άλλον που δεν συμπαθεί τα κρεατικά, ή απορρίπτει το γάλα ή γουστάρει να τρώει έντομα; Πώς θα ορίσεις τις "ανάγκες" του καθενός που πρέπει με δικαιοσύνη και σεβασμό να ικανοποιήσεις στα πλαίσια της αυτάρκειας;

Στο ίδιο αδιέξοδο οδηγούμαστε και στα θέματα μόρφωσης, κατοικίας, ενδυμασίας, ψυχαγωγίας. Πρέπει να το παραδεχθούμε. Δεν μπορείς να επιβάλλεις ένα συγκεκριμένο και ασυτηρά προκαθορισμένο κοινωνικό και οικονομικό σύστημα σε μια τόσο διαφοροποιημένη κοινωνία. 

Κι εδώ βρίσκεται το μυστικό της επιτυχίας του καπιταλισμού. Παράγει τα πάντα, σε προσκαλεί να απολαύσεις τα πάντα και, φυσικά, σε καθιστά δούλο του καταναλωτισμού χωρίς καν να το αντιληφθείς. Είσαι δούλος αλλά νιώθεις ελέυθερος! Φοβερή συνταγή...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΚΓ' - Ιδανικό η Αυτάρκεια!)

 

Κάθε οικονομικό, φιλοσοφικό, κοινωνικό ή πολιτικό σύστημα προβάλλει τον δικό του ιδανικό τύπο ανθρώπου. Ο αστισμός, π.χ., προβάλλει τον "μπίσνεσμαν", ο μαρξισμός τον τύπο του "συντρόφου" που λειτουργεί οργανωμένα για την ανατροπή του κοινωνικού συστήματος. 

Στην Παλαιά Διαθήκη ο ιδανικός τύπος ανθρώπου είναι ο Δίκαιος. Μια πολύ ευρεία έννοια, που περιλαμβάνει όχι μόνο αυτόν που υπηρετεί τη δικαιοσύνη, αλλά και τον ευσεβή, ενάρετο και θεοσεβούμενο άνθρωπο.

Η Καινή Διαθήκη δίνει έμφαση στον Αυτάρκη άνθρωπο. Αυτός δεν αποθησαυρίζει υλικά πλούτη αλλά έργα αρετής. Εργάζεται αποκλειστικά για να θρέψει τον εαυτό του και να συντηρήσει την οικογένειά του. Και είναι ιδιοκτήτης μόνο εκείνων των μέσων παραγωγής που τον βοηθούν στον σκοπό αυτό. 

Πλούσιος δεν επιτρέπεται να είναι. Φτωχός μόνο αν το επιβάλλουν λόγοι ανωτέρας βίας. Υπό ομαλές συνθήκες όμως ζει αξιοπρεπώς, ποτέ εις βάρος άλλων. Δεν μεριμνά κι ούτε αγχώνεται για το μελλον, και συνεχώς φροντίζει να διαθέτει μέρος από τα αγαθά τους και σε αναξιοπαθούντες συνανθρώπους.