Δευτέρα 30 Ιουνίου 2008

Παντοπόρος άπορος ...

Πέντε μέρες αφημένος στην ερημιά του Άθωνα!
Χωρίς τηλέφωνα, επισκέψεις, λόγια, ερεθίσματα, προκλήσεις…
Ψυχή δεν περνάει. Ησυχία απόλυτη.
Οι εσωτερικοί διάλογοι παίρνουν νέα σχήματα. Ακολουθούν δυσβάσταχτα μονοπάτια και καταλήγουν σε άλλου είδους κορφές…
Η πρόσβαση στη σκήτη μας είναι κουραστική, κοπιώδης, ανηφορική …
Γύρω σου βλέπεις άγρια πουλιά, φυσικά σπήλαια, λιγοστές φραγκοσυκιές, απότομες κλίσεις…Η απεραντοσύνη της θάλασσας, τόσο οικεία σε μένα, παίρνει κι αυτή νέα διάσταση. Τώρα πια μου φαίνεται πως συμβολίζει τον προορισμό του ανθρώπου: να ψάχνει για τ’ απέραντα, γι’ αυτά που δεν έχουν όρια και σύνορα…
Η αγριάδα της φύσης με έχει μαλακώσει! Δεν πειράζω πλέον κανένα ζωντανό! Διασχίζω το δύσβατο μονοπάτι και κάθε τόσο σταματώ για να περιποιηθώ ένα δεντράκι, ν’ αναποδογυρίσω ένα ζουζουνάκι που έχει πέσει ανάσκελα και κινδυνεύει…
Μιλάω για όλα με υποκοριστικά: «δεντράκια», «πεταλουδίτσες», «λουλουδάκια», «συννεφάκια» … Τα πουλάκια κουτσουλάν το αυτοσχέδιο τραπέζι μας και γελάω! Τα βλέπω σαν άτακτα παιδάκια που έκαναν μια ζημιά…
Ο πατήρ Βλάσιος δεν έπαψε ούτε στιγμή ν’ αποτελεί τον αγριάγγελό μου! Κρύβει μέσα του κάτι μεγάλο που ο ίδιος το αγνοεί!
Προχθές πήγε να επισκεφτεί έναν ασκητή. Δεν με άφησε να τον ακολουθήσω. Το μονοπάτι, είπε, ήταν επικίνδυνο … μόλις και μετά βίας χωρούσε το πέλμα ενός ανθρώπου! Πριν φύγει με φίλησε σταυρωτά! Μπορεί και να μην ξαναγύριζε…
Τον ακολούθησα από μακριά! Μόλις αντίκρισα τον κομμένο, σαν από μαχαίρι, βράχο και το φριχτό μονοπάτι, ανατρίχιασα! Τα «είχα δει όλα» … και γύρισα πίσω!

Πέμπτη 26 Ιουνίου 2008

Πρώτες εντυπώσεις στον Άθωνα ...

Κάτω απ’ τα πόδια μας το απέραντο γαλάζιο. Μοναδική συντροφιά ο παφλασμός των κυμάτων, το σφύριγμα του αέρα, το κελάηδισμα των πουλιών…
Πάνω μας ο ουρανός. Αν και λιγότερο ψηλαφητός, μοιάζει πιο αληθινός από τη γη! Καμιά φορά η «αλήθεια» είναι πιο πειστική απ’ την πραγματικότητα…
Σε τούτο το μέρος βλέπω ελαττώματα και δεν σκανδαλίζομαι…
Γίνομαι μάρτυρας λαθών, μα δεν χάνω την ελπίδα μου…
Η μόρφωση δεν αποτελεί πλέον προνόμιο…
Οι συγκρίσεις αποφεύγονται…
Έννοιες όπως χρήμα, ιδιοκτησία, διασκέδαση, ανταγωνισμός, συμφέρον … εκφυλίζονται!Συμμετέχω στην καλύτερη … θεολογική σχολή!
Οι σαύρες διδάσκουν ταπεινότητα. Το γαϊδουράκι μας υπομονή. Τα μυρμήγκια εργατικότητα, τα πουλιά δεν σταματούν τις ψαλμωδιές τους…
Η έλλειψη προσωπικών επιλογών, η απουσία της γυναικείας παρηγοριάς, με κάνει να νιώθω πιο έντονο το αγκάλιασμα του σύμπαντος κόσμου!
Εδώ τα ανθρώπινα μέτρα εκτείνονται στα έσχατα όριά τους! Νιώθεις απαλλαγμένος από κάθε τι που σε υποδουλώνει στην ύλη, που σε παγιδεύει στη φυλακή της χρονικότητας…
Στη σκήτη με υποδέχθηκε ο πατήρ Βλάσιος. Τον είχα γνωρίσει πριν 20 χρόνια, όταν πρωτοεπισκέφτηκα το Όρος. Γίναμε φίλοι … ίσως και κάτι περισσότερο … αδέλφια! Είναι ένα πραγματικό αγριοπούλι, ένα ακλάδευτο δέντρο, μια παρουσία που δένει απόλυτα με το τοπίο, που ομορφαίνει το περιβάλλον…
Κάποια στιγμή ήρθε δίπλα μου και με ρώτησε:
- Ήρθα πολύ μικρός εδώ πέρα … έχω ξεχάσει πως είναι οι γυναίκες … πες μου σε παρακαλώ.
- Ε … να … πιο κοντές από μας, δεν έχουν γένια, η φωνή τους είναι πιο λεπτή … και τα σχετικά.
- Αααα! Κατάλαβα! Σαν την Αγία Παρασκευή που έχουμε στο εικονοστάσι μας…
- Ναι, αγαπημένε μου Βλάσιε … ακριβώς έτσι! Και τον αγκάλιασα τρυφερά …
Τις πρώτες μέρες ο Βλάσιος ήταν αυστηρός μαζί μου! Μου απαγόρευε να σκοτώνω τους σκορπιούς και τα φίδια! «Μη φοβάσαι … δεν πρόκειται να σε πειράξουν!».
Όταν με είδε να κυνηγάω ένα ποντίκι που έτρωγε τα λιγοστά λαχανικά μας, φώναξε: «Μη το καημένο! Δεν φταίει σε τίποτα … απλά, του λείπουν οι καλοί τρόποι»!

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2008

Το ζεϊμπέκικο του κατηχητικού!

Πριν από λίγες μέρες συνάντησα έναν παλιό μου συμμαθητή που έγινε ιερέας και σήμερα είναι προϊστάμενος σε κάποιον ναό της Αθήνας. Κουβεντιάσαμε αρκετή ώρα … άλλωστε είχαμε πολλά να πούμε.
Λίγο πριν αποχαιρετιστούμε μου έκανε τη «μεγάλη» πρόταση:
- Δεν αναλαμβάνεις εσύ το κατηχητικό των μεγαλυτέρων παιδιών της ενορίας μου;
- Και τι θα τους λέω ρε συ;
- Τίποτα σπουδαίο … καμιά ιστοριούλα και κάτι τραγουδάκια…
Εγώ από ιστοριούλες και παραμυθάκια … άλλο τίποτα! Ειδικότητά μου! Εκεί που "κόλαγα" κάπως ήταν με τα τραγουδάκια. Πώς το λένε ρε παιδί μου; Δεν τα μπορώ με τίποτα αυτά τα ποιηματάκια που μας λένε πόσο αγαθός είν' ο Θεούλης, πόσο γλυκός ο Χριστούλης και πόσο όμορφα τα αγγελάκια!
Επιφυλάχθηκα να απαντήσω κι όταν γύρισα σπίτι μου πήρα χαρτί και μολύβι και έγραψα ένα δικό μου τραγούδι για το κατηχητικό. Το μελοποίησα κι όλας! Βέβαια, μου «βγήκε» ρεμπέτικο … αλλά δεν πειράζει. Από τα χαζοχαρούμενα των «χριστιανικών ομάδων» καλύτερο μου φαίνεται.
Επειδή ξέρω πως σας «τρώει» η περιέργεια, ορίστε παρακαλώ το «ζεϊμπέκικο του κατηχητικού»:

Δεν χαίρεσαι, βρε άνθρωπε,
την όμορφη ζωή σου,
γιατί έβαλες το διάβολο
αφέντη στην ψυχή σου;
Όσο το χρήμα άδικα
θα κυνηγά η ψυχή σου,
πίκρες, καημοί και βάσανα
θα τρώνε το κορμί σου.
Ποτέ δεν μπήκες σ’ εκκλησιά
ένα κερί ν’ ανάψεις,
γιατί έψαχνες μερόνυχτα
τίνος τσαρδί θα κάψεις.
Πότε αχάριστε άνθρωπε,
το χέρι σου έχει απλώσει
ψωμί, νερό, σε άρρωστο
ή σε φτωχό να δώσει;
Δεν χαίρεσαι, βρε άνθρωπε,
την όμορφη ζωή σου,
γιατί έβαλες το διάβολο
δραγάτη στο τσαρδί σου;

Σάββατο 14 Ιουνίου 2008

Η προσευχούλα στο 132ο Δημοτικό Σχολείο Γκράβας ...

"Καλέ θεούλη,
εμείς είμαστε καλά.
Κάνε καλέ θεούλη,
νάχουν όλα τα παιδάκια
ένα ποταμάκι γάλα
μπόλικα αστεράκια
μπόλικα τραγούδια.
Κάνε καλέ θεούλη,
νάναι όλοι καλά
έτσι που κι εμείς
να μην ντρεπόμαστε
για τη χαρά μας".
Το απόσπασμα αυτό από το ποίημα "Πρωινό άστρο" του Γιάννη Ρίτσου επέλεξαν οι δάσκαλοι του 132ου Δημοτικού Γκράβας για πρωινή προσευχή καθώς η πλειονότητα των παιδιών ήταν αλλοδαποί και το καθένα πίστευε στο δικό του Θεό.
Στο ίδιο σχολείο δίνονταν επί πέντε συνεχή χρόνια μαθήματα μητρικής γλώσσας στους μετανάστες μαθητές και μαθήματα ελληνικής γλώσσας στους γονείς τους.
Στις τελευταίες κρίσεις του Υπουργείου Παιδείας η διευθύντρια του σχολείου απομακρύνθηκε και ο νέος διευθυντής έκρινε σκόπιμο να τερματίσει τις "καινοτόμες δράσεις του σχολείου" επικαλούμενος "άνωθεν εντολή"!

Τετάρτη 11 Ιουνίου 2008

Πλατωνικός έρωτας και χριστιανική αγάπη ...

Τον πλατωνικό έρωτα θα μπορούσαμε να τον ορίσουμε ως μια ανάταση ψυχής μέσα σε συνθήκες ιδανικής ομορφιάς. Ένα εξαιρετικό βίωμα, μια εμπειρία συγκλονιστική που σε καμιά περίπτωση δεν σταματά στην αισθησιακή σαρκική απόλαυση. Είναι μια αρμονία ψυχών που γεννά το υψηλό, το ονειρικό, το ηδανικό, το ιδεώδες.
Όμως, ο πλατωνικός έρωτας στο βάθος του είναι αριστοκρατικός! Στηρίζεται στην επιλογή ανάλογα με την αξία. Το αγαπημένο είναι ανώτερο του αγαπώντος. Αντίθετα, η χριστιανική αγάπη είναι μίμηση της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο. Δεν βασίζεται στην κοινωνική σκοπιμότητα, την αλληλεγγύη, τους δεσμούς συγγένειας ή φιλίας. Ο πλησίον αγαπιέται όχι λόγω των αρετών ή της κοινωνικής του θέσης. Όσο, μάλιστα, πιο αδικαιολόγητη είναι η αγάπη (προς τον αμαρτωλό, τον εχθρό κλπ) τόσο είναι πιο αληθινή και άδολη.
Η αγάπη στρέφεται προς όλους, ο έρως ποτέ! Η χριστιανική ηθική βασίζεται στην ταπείνωση και στην παραίτηση απ' τη "δήθεν αξιοπρέπεια"! Η αρχαία ελληνική ηθική βασίζεται στην ατομική αξιοπρέπεια, στην εσωτερική αυτονομία και στην εξωτερική αυτάρκεια.
Ο 'Ερως υπακούει σε μια φυσική και λογική αναγκαιότητα. Το ωραίο δεν μπορείς παρά να το αγαπάς! Ο Έρως στρέφεται προς το ωραίο όπως το φυτό προς τον ήλιο. Η αγάπη όμως προς τον διπλανό μας είναι προσταγή "αντίθετη προς τη φύση"! Δεν είναι φυσικό και λογικό να αγαπάς κάποιον που έχεις σοβαρούς λόγους να μισείς...
Ο Πλάτων είναι κατά βάθος νομοθέτης. Σημασία γι' αυτόν έχει η επίτευξη του σκοπού του έρωτος, που είναι ο εμπλουτισμός και η βελτίωση του Εγώ! Συνεπώς, θα μπορούσε ο άνθρωπος ακόμη και να υποχρεωθεί να γίνει ηθικός. Ο Χριστός, όμως, είναι "αλιεύς ψυχών"! Έξω από την ελευθερία, χωρίς ελευθερία τίποτε δεν έχει ηθική αξία...

Πέμπτη 5 Ιουνίου 2008

Η "Τρίτη Διαθήκη"!

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο μεγαλύτερος εχθρός κάθε θρησκείας ήταν και είναι η επιστήμη. Αυτό τονίσθηκε ιδιαίτερα σε παλιότερες εποχές και παρά τις φιλότιμες προσπάθειες αρκετών εκπροσώπων τόσο της θρησκείας όσο και της επιστήμης, δεν έπαψε να αποτελεί μια πραγματικότητα. Μπορεί το όλο ζήτημα να αποσύρθηκε στο «υποσυνείδητο» της κοινωνίας αλλά ήταν βέβαιο πως, αργά ή γρήγορα, θα επέστρεφε στην επιφάνεια ορμητικότερο και «αγριότερο»…
Πράγματι, οι καταπληκτικοί πρόοδοι της επιστήμης, και ιδίως της βιοϊατρικής, επαναφέρουν στο προσκήνιο την όλη προβληματική των σχέσεων θρησκείας και επιστήμης με τρόπο που αναγκάζει ορισμένους διανοητές να βλέπουν το «τέλος της θρησκείας» τουλάχιστον με τη σημερινή της μορφή!
Η σύγχρονη βιοϊατρική είναι πλέον σε θέση να επεμβαίνει στα άδυτα των γενετικών μυστικών και ουσιαστικά να προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά του ανθρώπου, εσωτερικά και εξωτερικά. Οι δυνατότητες ευγονικών παρεμβάσεων συνεχώς διευρύνονται, κληρονομικές ασθένειες μπορούν να εξαφανιστούν, η ιατρική μετατρέπεται περισσότερο σε προληπτική παρά θεραπευτική, το φύλλο μπορεί πλέον να επιλέγεται, η ζωή του ανθρώπου να παραταθεί και ίσως κάποτε φθάσουμε και στην αθανασία…
Ο καθένας αντιλαμβάνεται πως όλ’ αυτά κλονίζουν συθέμελα τις αρχές, τις αξίες και τα δεδομένα των θρησκειών, που θα ανατραπούν σίγουρα μόλις τα νεότερα επιστημονικά επιτεύγματα αρχίσουν να γίνονται κτήμα της μεγάλης λαϊκής μάζας.
Είναι βέβαιο πως ο απλοϊκός άνθρωπος (δηλ. το βασικό κύτταρο κάθε θρησκείας) κατά βάθος μισεί αφάνταστα το Θεό που «λατρεύει»! Όπως ακριβώς μισεί υποσυνείδητα ο ευεργετημένος τον ευεργέτη του … Και όλο το συσσωρευμένο μίσος θα βγει στην επιφάνεια μόλις ο απλοϊκός αυτός άνθρωπος βεβαιωθεί ότι δεν έχει ανάγκη πλέον τον Θεό του… Μόλις συνειδητοποιήσει ότι για την παιδοποιία του, την υγεία, την ευτυχία και την ζωή του μπορεί να εμπιστευτεί απόλυτα την ανθρώπινη επιστήμη και μάλιστα χωρίς … στερήσεις, θυσίες, εντολές κλπ. Περισσότερο, όμως, μόλις αντιληφθεί ότι στη θέση μιας νεφελώδους θείας «αθανασίας» μπορεί να μπει η αθανασία της ανθρώπινης επιστήμης, χωρίς εισαγωγικά και μελλοντολογίες («ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι»)…
Η επιστήμη τείνει να γίνει ο Θεός του «εδώ και τώρα»! Είναι πλέον σαφές ότι ο άνθρωπος με την βιοϊατρική όχι μόνο γίνεται συνδημιουργός του Θεού αλλά, ακόμη περισσότερο, τον αμφισβητεί και τον ανατρέπει! Ο «κόσμος του Θεού» απομυθοποιείται και αποδεικνύεται σε όλο του το μεγαλείο ατελής και προβληματικός! Κι έρχεται πλέον ο άνθρωπος να τον συμμορφώσει, να τον διορθώσει και να τον τελειοποιήσει!
Το «τυχαίο», που είναι η βασική ρίζα της δυστυχίας και κακοδαιμονίας του ανθρώπου, αντικαθίσταται απ’ το «επιλεγμένο» χαρακτηριστικό. Και τα ανθρώπινα ελαττώματα που οι θρησκείες αρέσκονται να αποδίδουν σε … διαβόλους και τριβόλους, ερμηνεύονται με βάση το γονιδίωμα και θα μπορούν στο μέλλον να αντιμετωπιστούν ανώδυνα και αποτελεσματικά! Χωρίς, φυσικά, να απαιτούνται εγκλεισμοί σε μοναστήρια, νηστείες, προσευχές, ασκήσεις και … νήψεις!
Οι εκπρόσωποι των θρησκειών, και κυρίως του Χριστιανισμού, που πρώτος θα «γευθεί» τις συνέπειες της βιοϊατρικής, βρίσκονται σε «αναμμένα κάρβουνα». Όσο για τόσο έχουν την ευφυΐα να αντιλαμβάνονται το μέγεθος του κινδύνου. Για φαντασθείτε μια Καινή Διαθήκη που τα τόσα της θαύματα (θεραπείες ασθενειών και δαιμονισμένων, αναστάσεις νεκρών, θροφή πεινασμένων κλπ) δεν θα λένε πια τίποτε στους ανθρώπους… Οι θρησκευτικοί μας ηγέτες καλά τα κατάφεραν ως τώρα με αντιπάλους όπως … η άθεη ιντελιγκέτσια … ο κομμουνισμός κλπ. Να δούμε όμως πώς θα τα βγάλουν πέρα με το … γονιδίωμα! Ήδη έχουν αρχίσει πανικόβλητοι να μιλούν για «βαβελική αλαζονεία», «αυθάδεια έναντι του Θεού», «ασέλγεια στη φύση», «ψευδαίσθηση αυτάρκειας» κλπ. Μερικοί έχουν το θράσος να ισχυρίζονται πως «το μεγαλείο του ανθρώπου έγκειται στις διαφορές»! Μιλούν αυτοί που επί αιώνες επιχειρούν να μετατρέψουν τους πιστούς τους σε ομοιόμορφα και αμίλητα μολυβένια στρατιωτάκια… Ένας, μάλιστα, υψηλόβαθμος Έλληνας κληρικός αναρωτήθηκε: «δηλαδή θα μπορούν οι επιστήμονες παρεμβαίνοντας στα γονίδια να κάνουν τους ανθρώπους αθέους;». Προσωπικά θα του έλεγα: «αυτό πάτερ μου είναι αρκετά δύσκολο, αλλά σίγουρα είναι εφικτό να κάνει τους ανθρώπους να μην δίνουν τυχερά στους παπάδες»! «Το ίδιο κάνει…» θα μου απαντούσε εκείνος…
Είναι βέβαιο πως οι τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις, και κυρίως οι αμέσως επόμενες, θα αλλάξουν τα πάντα στη ζωή των ανθρώπων. Και φυσικά θα βάλλουν ένα τέρμα στα «παραμύθια» των θρησκειών που επενδύουν αποκλειστικά στον έμφυτο φόβο των ανθρώπων απέναντι στην αρρώστια, στη δυστυχία και στο θάνατο. Οι ιστορικές συνθήκες έχουν πλέον ωριμάσει για μια «Τρίτη Διαθήκη»…