Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2019

Ερμηνεία λόγων Ιησού (Δ' - "Θέωση")

Βέβαια, ο Ιησούς ποτέ δεν χρησιμοποίησε τη λέξη "θέωση", αλλά σύμφωνα με το βασικό χριστιανικό δόγμα "Ο Θεός έγινε άνθρωπος για να κάνει τον άνθρωπο Θεό"!
Εννοείται πως κι αυτό το δόγμα είναι αποκλειστικό δημιούργημα της ανθρώπινης δημιουργικής φαντασίας, αλλά με λίγη καλή θέληση μπορούμε να το ερμηνεύσουμε με πιο χαλαρό κι εποικοδομητικό τρόπο.
Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν πολλά και διαφορετικά είδη "πτήσης". 
Κάποιοι άνθρωποι, ελάχιστοι, πετάν ψηλά σαν τους αετούς. Κάποιοι άλλοι πετούν χαμηλότερα. Οι περισσότεροι σερνόμαστε στο έδαφος και αρκετοί ζούμε κάτω κι απ' αυτό... εννοείται πως μιλάω μεταφορικά.
Οπότε "θέωση" νομίζω πως είναι η υπέρβαση της ζωώδους φύσης μας. Δηλαδή να πάψουμε να ζούμε κατά πώς μας υποχρεώνει η βιολογία και τα ένστικτα. 
Τότε θα σπάσουμε τον ομφάλιο λώρο με τα άλλα ζώα απ' τα οποία εξελικτικά προερχόμαστε. Και θα γίνουμε ένα είδος διαφορετικό κι ανώτερο. Κι αυτό μπορούμε να το πούμε όπως θέλουμε. Π.χ. "κατά χάριν Θεό", "Υπεράνθρωπο" κ.λπ.
Αλλά αυτό μάλλον δεν είναι εφικτό...

Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου 2019

Ο μύθος του Ηρώδη σε περσική εκδοχή...

Σύμφωνα μ’ έναν παλιό περσικό μύθο, κυβερνούσε κάποτε τον τόπο ένα πολύ κακός βασιλιάς, ο Ζοχάκ, που ήταν ο φόβος και ο τρόμος των υπηκόων του. 
Κάποιο βράδυ ο Ζοχάκ ξύπνησε ταραγμένος. Είχε δει ένα όνειρο τρομερό. Τον εαυτό του δεμένο με αλυσίδες από έναν νεαρό πρίγκιπα. Κάλεσε, λοιπόν, όλους τους σοφούς στο παλάτι του να του εξηγήσουν το όνειρο. Όμως κανείς δεν μιλούσε από φόβο. Μόνο ένας πολύ γέρος του είπε: "Αχ, βασιλιά μου, μην περνιέσαι γι’ αθάνατος, ούτε να νομίζεις πως θα κυβερνάς για πάντα. Ένας νέος διάδοχος έρχεται για να σε συντρίψει και τον λένε Φεριδούν".
Τότε, λοιπόν, ο βασιλιάς διέταξε να σκοτώσουν όλα τα νεογέννητα προκειμένου να εξοντώσει και τον Φεριδούν.
Μόλις έμαθε την εντολή του Βασιλιά, η ετοιμόγεννη και όμορφη πριγκίπισσα Φεναρέκ αποφάσισε να γεννήσει στα κρυφά. Και μόλις ο γιος της ήρθε στον κόσμο, τον τύλιξε σε μαλακά υφάσματα και τον παρέδωσε στον κηπουρό της για να τον κρύψει. Εκείνος έβαλε το νήπιο στον στάβλο με τα ζώα, μέσα σε σανό και δίπλα σε μια αγελάδα που ανέλαβε να τον θηλάζει.
Λίγο αργότερα, για μεγαλύτερη ασφάλεια, η Φεναρέκ πήρε τον γιο της και τον πήγε στο μακρινό Ινδοστάν όπου τον παρέδωσε σε έναν σοφό γέροντα για να τον διαπαιδαγωγήσει και να τον προστατέψει.
Για να μην τα πολυλογούμε, κάποια στιγμή ο μικρός μεγάλωσε, επέστρεψε στην πατρίδα και ανέτρεψε τον απάνθρωπο βασιλιά ελευθερώνοντας τους ως τότε δυστυχισμένους υπηκόους του.
Η ομοιότητα του περσικού και χριστιανικού μύθου είναι εκπληκτική. 
Εντύπωση προκαλεί και η παραμονή του ανήλικου πρίγκιπα στη χώρα της Ινδίας, κοντά σε έναν σοφό. Υπάρχει σχετική παράδοση και για τον Ιησού ότι ως τα δώδεκα χρόνια του έζησε στο Κασμίρ, κοντά σε ινδουϊστές ή βουδιστές δασκάλους...

Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2019

Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (Δ΄ - Τι παιζόταν στο στρατό?)

Μέχρι τα τέλη του 3ου αιώνα η στράτευση ήταν προαιρετική. Παρ' όλ' αυτά δεν ήταν και λίγοι οι χριστιανοί στρατιώτες. Είτε κατατάσσονταν στο ρωμαϊκό στρατό για να έχουν ένα σίγουρο εισόδημα είτε γινόντουσαν χριστιανοί κατά τη διάρκεια της θητείας τους.
Ο Χριστιανισμός ουδέποτε ήταν εναντίον στου στρατού και του πολέμου. Οι πρώτοι χριστιανοί δεν ένιωθαν κανένα συνειδησιακό πρόβλημα να συμμετάσχουν σε μάχες, να σκοτώσουν αντιπάλους κ.λπ. 
Τις μόνες ηθικές υποχρεώσεις που όφειλαν να τηρούν ήταν να μην συκοφαντούν πολίτες, να μην βασανίζουν, να μη συμμετέχουν σε εκτελέσεις και να μη διαφθείρονται με κάθε είδους χρηματικές αμοιβές. "Να παίρνετε μόνο τον μισθό σας" ήταν η εντολή των χριστιανών ηγετών.
Εκείνο που ιδιαίτερα προβλημάτιζε τη χριστιανική εκκλησία ήταν η στάση των χριστιανών στρατιωτών απέναντι στις υποχρεωτικές θρησκευτικές (παγανιστικές) τελετές του στρατεύματος. Κατά κανόνα, και μέχρι την εποχή του Διοκλητιανού που αισθάνθηκαν ισχυροί και ξεσάλωσαν, οι Χριστιανοί έκαναν τις πάπιες. 
Είτε απέφευγαν με ευλογοφανή προσχήματα να θυσιάσουν είτε συμμετείχαν εντελώς τυπικά στις θρησκευτικές τελετές. Ακολουθούσαν μια μετριοπαθή όσο και έξυπνη τακτική. Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που τήρησαν προκλητική στάση, διαταράσσοντας τη στρατιωτική πειθαρχία και υφιστάμενοι τις συνέπειας της απείθειάς τους. 
Τα άτομα αυτά επεδίωκαν εκουσίως το θάνατο καθώς ως τότε, αν και χριστιανοί, είχαν συστηματικά και επί μακρόν αποφύγει κάθε πρόκληση. Συμμετείχαν, τυπικά έστω, στις καθημερινές παγανιστικές τελετές της λεγεώνας τους. Αλλά τους τσίμπησε ξαφνικά η μύγα του μαρτυρίου με αποτέλεσμα να φέρνουν σε δύσκολη θέση και τους υπόλοιπους χριστιανούς των μονάδων που υπηρετούσαν.
Η βασικά αρμονική σχέση στρατού και χριστιανισμού διαταράχθηκε την εποχή του Διοκλητιανού. Τότε οι ισχυροποιημένοι πλέον χριστιανοί άρχισαν να συμπεριφέρονται προκλητικότατα. Πολλοί αρνήθηκαν να υπακούσουν στην υποχρεωτική στράτευση. 
Στα μαρτυρολόγια της Εκκλησίας διαβάζουμε για κάποιον νεαρό που εμφανίστηκε στη στρατολογία και δήλωσε άρνηση στράτευσης επικαλούμενος τη χριστιανική του ιδιότητα. Ο υπεύθυνος στρατολογίας ουσιαστικά τον αποστόμωσε λέγοντάς του "τόσοι χριστιανοί υπηρετούν ακόμα και στη σωματοφυλακή του αυτοκράτορα, εσύ γιατί αρνείσαι, θα μας τρελάνεις?".
Και όντως, απ' τον πρώτο κι όλας αιώνα υπήρχαν πολλοί χριστιανοί στα αυτοκρατορικά ανάκτορα είτε ως δούλοι, είτε ως σωματοφύλακες, είτε και ως στενοί συγγενείς του καίσαρα. Μην ξεχνάμε πως η σύζυγος και η κόρη του Διοκλητιανού είχαν ασπασθεί τον χριστιανισμό...
Κλείνουμε με μια απλή διαπίστωση: χωρίς τον έλεγχο του στρατού ο χριστιανισμός δεν θα έπαιρνε ποτέ την αυτοκρατορία. Γιατί ο αντικειμενικός σκοπός του ήταν η κατάληψη της εξουσίας. Κάτι που δεν συνέβαινε με καμία άλλη θρησκεία. 
Γι' αυτό και υποστηρίζω την άποψη πως ο Χριστιανισμός έγινε θρησκεία μετά τον 4ο αιώνα. Ως τότε ήταν ένα πολιτικο-επαναστατικό κίνημα με θρησκευτικό φερετζέ...

Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2019

Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (Γ΄ - Πώς η Ίσιδα, η Αθηνά κ.λπ. έγινε Παναγία!)

Στην προηγούμενη ανάρτησή μας αναφερθήκαμε στον θρησκευτικό πλουραλισμό της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Κυρίως στους κόλπους της ανώτερης τάξης επικρατούσε το φαινόμενου του "θρησκευτικού συγκρητισμού", όπου οι διάφορες λατρευτικές παραδόσεις συγχωνεύονταν και συχνά ταυτίζονταν τόσο που ήταν αδύνατο να τις διακρίνεις.
Για να ανατρέξουμε και λίγο στις πηγές, θα αναφέρουμε ενδεικτικά δύο έργα:
Α) Τη μονογραφία του Πλούταρχου Περί Ίσιδος και Οσίριδος, γραμμένη γύρω στα 115 μ.Χ.
"Δεν υπάρχουν διαφορετικοί θεοί σε διαφορετικούς λαούς - βάρβαρους και Έλληνες, βόρειους και νότιους. Όπως ακριβώς ο ήλιος, το φεγγάρι, η γη και η θάλασσα ανήκουν σε όλους, αν και οι διαφορετικοί λαοί τους δίνουν διαφορετικά ονόματα, έτσι και ο ένας Νους που διευθύνει το σύμπαν, και η μία Πρόνοια που κυβερνά έχουν διαφορετικά ονόματα και απολαμβάνουν διαφορετικές τιμές σε κάθε λαό, ανάλογα με τα έθιμά του"...
Β) Ο περίφημος εθνικός ρήτορας Σύμμαχος σ' έναν λόγο του λέει, μεταξύ άλλων:
"Τα πάντα είναι γεμάτα από τον Θεό... Ό,τι κι αν λατρεύουν οι άνθρωποι είναι ένα και το αυτό. Όλοι κοιτάζουμε ψηλά τα ίδια αστέρια, ο ίδιος ουρανός είναι πάνω απ' όλους μας, το ίδιο σύμπαν περιβάλλει τον καθέναν μας. Τι σημασία έχει με ποιο σύστημα γνώσης αναζητεί την αλήθεια ο κάθε άνθρωπος? Δεν φτάνει κανείς σε ένα τόσο μεγάλο μυστικό από ένα μόνο μονοπάτι.
Κλείνω με μια ακόμα παρατήρηση. Έχουν βρεθεί εικόνες της Ίσιδος που κρατάει στην αγκαλιά της τον Όσιρη της ίδιας ακριβώς τεχνοτροπίας με τις γνωστές αγιογραφίες της Παναγίας με τον Χριστό! Εννοείται πως οι πρώτες εικόνες είναι προχριστιανικές... περιττό να τονίσουμε ποιος είναι ο αντιγραφέας. 
Υπάρχει κι ένα μυθιστόρημα του Απουλήιου (Μεταμορφώσεις - Ο Χρυσός γάιδαρος) που μας δημιουργεί ανάλογους συνειρμούς. Εκεί, ο ήρωας του έργου λατρεύει την Ίσιδα με εκπληκτική τρυφερότητα, όπως κάνουν στην εποχή μας οι Μαριολάτρες! 
Κάποια στιγμή η θεά εμφανίζεται στο όνειρό του, του ανακοινώνει πως τον παίρνει υπό την προστασία της και του ζητάει να αφιερώσει σε αυτή ολόκληρη τη ζωή του. Εκείνος πάει στο ναό της Ίσιδας, νοικιάζει έναν χώρο στο εσωτερικό του και έκτοτε ζει με τους ιερείς περνώντας ατέλειωτες ώρες ονειροπολώντας μπροστά στο άγαλμα της Θεάς. Η οποία συνεχίζει διαρκώς να εμφανίζεται στα όνειρά του...
Είπατε τίποτα?

Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2019

Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (Β΄ - Η ελληνο-ρωμαϊκή θρησκεία))

Το θρησκευτικό περιβάλλον στο οποίο εμφανίστηκε και αναπτύχθηκε ο Χριστιανισμός ήταν αρκετά θολό και μπερδεμένο. Το παραδοσιακό δωδεκάθεο είχε παρακμάσει και οι μυστηριακές λατρείες της Ανατολής ήταν στα φόρτε τους.
Γενικά μιλώντας θα λέγαμε πως στον λεγόμενο "ελληνο-ρωμαϊκό παγανισμό" δεν υπήρχε δόγμα ή ηθική αλλά κυριαρχούσε η λατρεία. Ήταν ένα είδος "συναλλαγής". Οι όποιοι θεοί δεν απαιτούσαν κάποια ηθική ή κοινωνική συμπεριφορά, αλλά αρκούνταν στην απόδοση των πατροπαράδοτων τιμών και λατρευτικών πράξεων. 
Μέσω των κατάλληλων τελετών οι θεϊκές δυνάμεις εξευμενίζονταν, ικανοποιούνταν και ανταπέδιδαν με την προστασία και βοήθειά τους...
"Ευσεβείς" θεωρούνταν απλά εκείνοι που εκπλήρωναν όλα τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, θυσίαζαν με επιμέλεια στον καθορισμένο χρόνο και πρόσφεραν, όπως οι πρόγονοί τους, το προβλεπόμενο θυμίαμα, κριθάρι και πίτες. 
Κάτι σαν σήμερα, που λέμε πως "αυτός είναι καλός χριστιανός, εκκλησιάζεται, εξομολογείται και κοινωνεί συχνά" κ.λπ.
Παράλληλα, ο ελληνορωμαϊκός κόσμος χαρακτηρίζονταν από μια ιδιότυπη έως ακραία θρησκευτική ανοχή. Όχι μόνο δεν ενοχλούσαν ή δεν παρεμπόδιζαν όσους λάτρευαν τους άγνωστους δικούς τους θεούς, αλλά συχνά έσπευδαν και να τους υιοθετήσουν. 
Ακόμα και το επίσημο κράτος δεν δίσταζε να αναγνωρίσει και να θέσει υπό την προστασία του και λατρείες ανατολίτικες που ήταν ξένες στη ρωμαϊκή λογική και παράδοση. ΄Οπως, π.χ., την οργιαστική λατρεία της φρυγικής θεάς Κυβέλης-Μεγάλης Μητέρας...
Όλες οι ως τότε μεγάλες Αυτοκρατορίες, από εκείνη του Κύρου, του Μεγαλέξανδρου και τώρα της Ρώμης χαρακτηρίζονταν από απόλυτη θρησκευτική ελευθερία και πολυσυλλεκτικότητα. 
Η σκέψη πως έπρεπε να επιβληθεί μία θρησκεία σε όλους τους λαούς προκειμένου να εξασφαλιστεί η κρατική συνοχή είναι σύλληψη των αρχών του 4ου αιώνα, που υλοποίησε ο Κωνσταντίνος και οι χριστιανοί διάδοχοί του στον ρωμαϊκό θρόνο...
Βέβαια κάποιοι θρησκευτικοί περιορισμοί και απαγορεύσεις υπήρχαν. Σε καμία περίπτωση δεν έπρεπε με κάποιο θρησκευτικό πρόσχημα να διασαλευτεί η δημόσια τάξη και τα "χρηστά ήθη". 
Πολύ περισσότερο δεν έπρεπε να αμφισβητηθεί η κυριαρχία της Ρώμης. Γι' αυτό και δεν ήταν λίγες οι φωνές που απαιτούσαν την απαγόρευση των "ιδιωτικών θρησκειών" προς όφελος των κρατικά και επίσημα αναγνωρισμένων. 
Στα μάτια των Εθνικών οι Ιουδαίοι και στη συνέχεια και οι χριστιανοί ήταν "άθεοι". Η άρνησή τους να αποδεχθούν άλλους θεούς εκτός του δικού τους είχε εκτός από θρησκευτική και πολιτική διάσταση. Σήμαινε έμμεσα πλην σαφών την άρνησή τους να αποδεχθούν κάθε ξένη αυθεντία και εξουσία. Άρα και να υποταχθούν στο Ρωμαίο αυτοκράτορα. Αυτό τους καθιστούσε αυτόματα και "αναρχικούς", "επαναστάτες", "ανατροπείς". 
Οι συνεχείς εξεγέρσεις των Ιουδαίων, παρά τα προνόμια που απολάμβαναν, το επιβεβαίωνε. Και η συμμετοχή των χριστιανών στην πυρπόλυση της Ρώμης το 64 μ.Χ. ήταν μια ακόμη ισχυρή απόδειξη...
Επιπλέον, οι συνεχείς αντιδικίες και συγκρούσεις των Χριστιανών με τους Ιουδαίους, αλλά και οι εσωτερικές, συχνά βίαιες, έριδες των χριστιανών, διασάλευαν την τάξη, κάτι που δεν ήταν δυνατόν να ανεχθεί η εξουσία. 
Χαρακτηριστικά αναφέρω ένα άγνωστο στους πολλούς παράδειγμα που αναφέρει ο εθνικός ιστορικός Αμμιανός Μαρκελλίνος. Το 137 μ.Χ. στη χριστιανική βασιλική της Ρώμης (ναι! λειτουργούσαν και τότε ελεύθερα χριστιανικοί ναοί στην πρωτεύουσα του κράτους!) συγκρούστηκαν οι οπαδοί των δύο υποψήφιων παπών, Δάμασου και Ουρσίνου, με αποτέλεσμα να θανατωθούν 137 άνθρωποι...

Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2019

Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (Α΄)

Το 'χουμε ξαναπεί: η ιστορική πορεία του Χριστιανισμού κατά τους τρεις πρώτους αιώνες είναι ένα μεγάλο ιστορικό μυστήριο. Γιατί οι πηγές έχουν σκόπιμα εξαφανιστεί ή αλλοιωθεί. Προκειμένου να επικρατήσει η χριστιανική εκδοχή. Πως η νέα θρησκεία ήταν δήθεν ένα σύνολο αξιολάτρευτων ανθρώπων, που φρόντιζαν τις χήρες, τους φτωχούς και τα ορφανά, αλλά ο μισόκαλος διάβολος τύφλωνε τους Ρωμαίους αυτοκράτορες και έστελναν αυτούς τους ειρηνόφιλους και φιλάνθρωπους πιστούς στα στόματα των λεόντων...
Ασφαλώς και δεν φιλοδοξούμε να λύσουμε οριστικά αυτό το "ιστορικό μυστήριο". Αλλά θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε έστω την ιστορική αλήθεια χρησιμοποιώντας τις όποιες γνήσιες πηγές διασώζονται και με μπόλικη φαντασία και ορθολογισμό...
Μπορούμε να ξεκινήσουμε με μερικές γενικές διαπιστώσεις που αργότερα θα αναλυθούν λεπτομερέστερα.
Α) Ο Ιησούς, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, κήρυττε κυρίως στην παλαιστινιακή ύπαιθρο. αποφεύγοντας τα μεγάλα αστικά κέντρα. Οι μαθητές του, αντίθετα, προτιμούσαν να δρουν στις μεγάλες εμπορικές πόλεις και στα ισχυρά κέντρα διοίκησης της ρωμαϊκής επικράτειας. Το γεγονός ότι εκείνη την εποχή οι πόλεις και η ύπαιθρος ήταν δυο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι, ίσως να εξηγεί επαρκώς μερικές απ' τις σημαντικότερες αντιφάσεις του αρχέγονου χριστιανισμού σε ζητήματα ηθικής και κοινωνικής διδασκαλίας.
Β) Στην πρώτη του φάση ο Χριστιανισμός πρέπει να ήταν πολύ ριζοσπαστικός σε ζητήματα όπως ο πλούτος, η δουλεία και η ιδιοκτησία. Ακόμα και σε θέματα σχετικά με το σεξ και την κοινωνική θέση της γυναίκας. Αλλά ο ριζοσπαστισμός αυτός σύντομα ξεφούσκωσε. Το μήνυμα της νέας θρησκείας αφομοιώθηκε απ' τις κυρίαρχες ιδεολογίες, συμφέροντα και φιλοσοφίες και μετατράπηκε σε πολύ συντηρητικό έως και αντιδραστικό. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η απαξίωση (που αγγίζει τη δαιμονοποίηση) του ερωτικών απολαύσεων...
Γ) Το θέμα των λεγόμενων "διωγμών" θα μας απασχολήσει ιδιαίτερα στη συνέχεια. Είναι ένας απ' τους μεγαλύτερους μύθους του Χριστιανισμού. Μια ιστορία που "πονάει" πολύ. Γιατί οι διώξεις των πρώτων χριστιανών, πρώτον, είχαν πολιτικό κι όχι θρησκευτικό χαρακτήρα, και, δεύτερον, ήταν πολύ περιορισμένοι (καμιά σχέση με τη χριστιανική προπαγάνδα περί "τριών αιώνων διωγμούς και δεκάδες εκατομμύρια μάρτυρες")... Στην πραγματικότητα, τους σκληρότερους διωγμούς άσκησαν οι ίδιοι οι χριστιανοί μόλις κατέλαβαν την πολυπόθητη εξουσία, με θύματα όχι τόσο τους Εθνικούς και τους Ιουδαίους όσο τους χριστιανούς που αποδέχονταν μια διαφορετική εκδοχή της πίστης τους, τους λεγόμενους "αιρετικούς"! 
Κλείνουμε προς το παρόν αναφέροντας ένα φαινόμενο αρκετά διαδεδομένο στις τάξεις των πρώτων χριστιανών, που επαναλήφθηκε και στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας. Αφορά το λεγόμενο "εκούσιο μαρτύριο", που αν και επισήμως το καταδίκαζε η εκκλησία, εμμέσως πλην σαφώς το ενίσχυε και έσπευδε να ανακηρύξει "αγίους" όσους προκαλούσαν οι ίδιοι τη θανατική τους καταδίκη. Υπήρχαν πολλές περιπτώσεις χριστιανών που στους πρώτους αιώνες διέκοπταν επιδεικτικά θρησκευτικές τελετές των εθνικών, κατέστρεφαν φανερά ιερά τους αντικείμενα, δεν δίσταζαν ακόμα και να εμφανιστούν ενώπιον αυτοκρατόρων ελέγχοντάς τους με θράσος και αυθάδεια. Το ίδιο έκαναν αιώνες αργότερα βρίζοντας δημόσια τον Μωάμεθ, ή κατηγορώντας την ισλαμική θρησκεία ενώπιον Οθωμανών αξιωματούχων, γνωρίζοντας πολύ καλά πως αυτό συνεπάγεται θανατική καταδίκη...

Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2019

Εγκράτεια και Σαρακοστή...

Στη σημερινή εποχή, που η θρησκευτικότητα έχει παρακμάσει και ο λόγος της εκκλησίας δεν επηρεάζει τις ζωές μας, η έκταση του προβλήματος είναι ασήμαντη. Αλλά δυο-τρεις γενιές πριν υπήρχε σοβαρό ζήτημα.
Κυρίως θρησκευόμενες γυναίκες, που στην επαρχία ήταν ο κανόνας, κατά τη διάρκεια των Σαρακοστών αρνιόντουσαν να έχουν σεξουαλικές σχέσεις με τους συζύγους τους. Ακόμα κι όταν εκείνοι το επιζητούσαν. 
Τα προφανή αίτια είχαν θρησκευτική επίφαση. Σημαντικό ρόλο έπαιζαν και τα κηρύγματα πολλών παπάδων και ιεροκηρύκων που γενικώς αντιμετώπιζαν τις ερωτικές και σεξουαλικές σχέσεις ως κάτι βρώμικο και βδελυρό. 
Προσθέστε ακόμα τις πανάρχαιες σχετικές προλήψεις και δεισιδαιμονίες, συν την κακή αγωγή των κοριτσιών απ' τις μανάδες τους και το γλυκό έδενε! Αλλά τι να σου έκαναν κι οι καημένες οι μανάδες. Που ποτέ δεν έζησαν τον έρωτα και το σεξ ως χαρά και απόλαυση αφού τις είχαν παντρέψει με το ζόρι χωρίς καν να τις ρωτήσουν?
Όμως, πέρα απ' τα "προφανή" υπάρχουν και κρυφές πτυχές στην υπόθεση. 
Για πολλές γυναίκες η Σαρακοστή ήταν το πρόσχημα για να αποφύγουν τις σεξουαλικές σχέσεις με τον σύζυγό τους. Στα ανδρόγυνα αυτά υπήρχε σοβαρό πρόβλημα ψυχικής ενότητας που στις Σαρακοστές εκδηλώνονταν με αυτόν τον τρόπο. 
Οι γυναίκες αυτές στην πραγματικότητα δεν ήθελαν πλέον σεξουαλικές σχέσεις με τους άντρες τους, αλλά πριν δεν τις έπαιρνε να αρνηθούν. Ενώ τώρα, στη Σαρακοστή, μπορούν να το απαιτήσουν φορώντας και το φωτοστέφανο της αγίας! Η ιδανική πρόφαση.
Δεν θέλω να σχολιάσω πόσο αρρωστημένες είναι αυτού του είδους οι απαγορεύσεις εκ μέρους της Εκκλησίας. Ούτε το πόσα προβλήματα δημιουργούν στις ζωές των ανθρώπων και στις οικογένειες. 
Κι εδώ μπαίνει το μέγα δίλημμα: η Εκκλησία είτε αλλάζει είτε βουλιάζει. Η κοινωνία εξελίσσεται τόσο ραγδαία που πλέον κάτι τέτοια προκαλούν θυμηδία, στην καλύτερη περίπτωση, ή αγανάκτηση και οργή (το συνηθέστερο)...

Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2019

Ο γνήσιος Χριστιανισμός είναι αντι-πλατωνικός!

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο ασκητισμός κι ο μοναχισμός ασκούν έντονη γοητεία στον κόσμο της χριστιανικής Ορθοδοξίας. Όμως, κατά τη γνώμη μου, ο γνωστός μας ασκητισμός είναι όχι μόνο ξένος αλλά και αντίθετος με το αυθεντικό χριστιανικό πνεύμα.
Μόνο με βιασμό των Ευαγγελίων μπορεί κάποιος να βγάλει ασκητικές παραινέσεις από τη διδασκαλία του Ιησού. Ο ασκητισμός είναι μια καθαρά νεοπλατωνική παράδοση που εισήχθη στο χριστιανισμό του 3ου αιώνα ως αντίδραση στην "κρατικοποίηση" και "εκκοσμίκευση" της τότε νέας θρησκείας...
Βέβαια, ο φιλοσοφικός όρος "άσκηση" υπήρχε πολλά χρόνια πριν τον χριστιανισμό και δήλωνε τη συνεπή και συστηματική προσπάθεια κυριαρχίας πάνω στα πάθη. Στη θεολογική γλώσσα εισήγαγαν τον όρο οι Κλήμης Αλεξανδρείας και Ωριγένης, αλλά η ασκητική πρακτική με τη μορφή της απόσυρσης σε ερήμους κ.λπ. ξεκίνησε αργότερα κατά τα πρότυπα των νεοπλατωνικών της Αιγύπτου, των νεοπυθαγορείων και των γυμνοσοφιστών της Ινδίας. 
Εννοείται πως ο ερημητικός ασκητισμός ήταν ήδη γνωστός και στον ιουδαϊκό κόσμο, όπως δείχνει το παράδειγμα των Εσσαίων.
Όμως, κατά τη γνώμη μου, στο κήρυγμα του Ιησού δεν βρίσκουν ερείσματα ούτε η καταπίεση της ανθρώπινης φύσης ούτε ο μαζοχιστικός αυτοβασανισμός ούτε η άρνηση των χαρών της ζωής ούτε το μίσος εναντίον του σώματος.
Όλ' αυτά είναι νεοπλατωνική ψώρα που βασανίζει επί αιώνες τον χριστιανικό κόσμο και διαστρέφει το πνεύμα του Ιησού καθιστώντας την εκκλησία του αποκρουστική...
Η χριστιανική ασκητική είναι ασκητική της αγάπης. Επιδιώκει τη νέκρωση του εγωκεντρισμού κι όχι του σώματος. 
Άλλωστε, κατά την πατερική παράδοση, η αμαρτία προσβάλλει πρωτίστως το νου του ανθρώπου που συμπαρασύρει και το σώμα...

Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2019

Πώς μας εξαπατούν οι θρησκείες!



Ο Απόστολος Παύλος είχε, μεταξύ άλλων, να αντιμετωπίσει δύο προσωπικά προβλήματα.
Το πρώτο ήταν πως υπήρξε αμείλικτος και φανατικός διώκτης των πρώτων χριστιανών. Πώς ξαφνικά θα μεταστρεφόταν στη νέα θρησκεία και μάλιστα θα αναλάμβανε ηγετικό ρόλο? Δεν είναι εύκολα πράγματα αυτά. 
Γι' αυτό και επινόησε τον πρώτο μύθο. Πως στην πορεία του προς τη Δαμασκό άκουσε τη φωνή του Ιησού που τον ρωτούσε "γιατί με διώκεις?" και κατά κάποιον τρόπο τον τιμώρησε αφαιρώντας του προσωρινά την όραση. Ισχυρίζομαι πως η ιστορία είναι αφελές καθώς η υποτιθέμενη ερώτηση του Ιησού είναι ανόητη για έναν θεό, αλλά και η τιμωρία που του επέβαλε είναι έξω απ' τα γνωστά ευαγγελικά πλαίσια της συμπεριφοράς του Ιησού.
Το δεύτερο πρόβλημα του Παύλου ήταν πως όχι μόνο δεν υπήρξε μαθητής του Ιησού αλλά και δεν τον είχε καν δει ή ακούσει. Πώς τώρα διεκδικούσε να αρχηγέψει ακόμα και των δώδεκα γνήσιων μαθητών? 
Εδώ ο Παύλος το "τερματίζει" κατασκευάζοντας τον δεύτερο μεγάλο μύθο της ζωής του. Τον οποίον και αποκαλύπτει στην επιστολή του προς τους Κορίνθιους που διαβάστηκε στους ναούς την προηγούμενη Κυριακή. Η αποκάλυψη αυτή γίνεται με 14 χρόνια καθυστέρηση, υποτίθεται λόγω της σεμνότητας του αποστόλου, που την κράτησε ως τότε κρυφή αλλά αναγκάστηκε τελικά να την αποκαλύψει καθώς πολλοί εσωτερικοί ανταγωνιστές του (τους αποκαλεί "ψευδαπόστολους") αμφισβητούν τη γνησιότητα του κηρύγματός του. 
Και τι τους λέει? Πως δήθεν "αρπάχτηκε" στον τρίτο ουρανό και αξιώθηκε όχι μόνο να δει τον παράδεισο αλλά και τον τον ίδιο τον Ιησού. Είναι σα να λέει στους γνήσιους μαθητές του Ιησού πως εγώ μπορεί να μην τον είδα ως ζωντανό άνθρωπο στη γη αλλά τον συνάντησα στον ουρανό και μάλιστα τον είδα σε απείρως μεγαλύτερη δόξα απ' όσοι εσείς! 
Αυτό με τον "τρίτο ουρανό" μην σας πολυκάνει εντύπωση. Μπορεί σήμερα να ξέρουμε πως αυτός δεν υπάρχει αλλά εκείνη την εποχή οι άνθρωποι πίστευαν στην ύπαρξη επτά ουρανών. Οπότε ο Παύλος χρησιμοποιούσε την τότε τελευταία λέξη της επιστήμης. 
Μόνο που εδώ και αιώνες αποδείχθηκε λάθος, οπότε και οι χριστιανοί ερμηνευτές το γύρισαν στο ... τσάμικο, και υποστηρίζουν πως ο Παύλος δεν ακριβολογούσε αλλά μιλούσε συμβολικά. Δηλαδή πως το μόνο συμβολικό σημείο της αφήγησής του ήταν ο "έβδομος ουρανός" και όλα τ' άλλα ήταν κυριολεκτικά. 
Το γνωστό κολπάκι: ό,τι τελικά αποδεικνύεται λάθος είναι "συμβολικό" και ό,τι είναι πέραν και πάνω πάσης αποδείξεως είναι "ακριβολογία"...

Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2019

Η Εκκλησία τρέμει την κριτική και αυτοκριτική!

Η Εκκλησία, τουλάχιστον στην Ευρώπη, έζησε απ' τον 4ο αιώνα μέσα σε ένα προστατευτικό περιβάλλον. Ακόμα και στην οθωμανική περίοδο η Ανατολική Εκκλησία ήταν επίσημος θεσμός του κράτους με συγκεκριμένες υποχρεώσεις και προνόμια. Κάθε διαφωνία ή ανυπακοή στην επίσημη εκκλησία είχε οδυνηρές συνέπειες...
Το καθεστώς αυτό βοήθησε μεν την Εκκλησία να εδραιωθεί και ν' αποκτήσει γερές ρίζες στη λαϊκή συνείδηση αλλά είχε και μια σειρά αρνητικές επιπτώσεις. Όπως, π.χ., ένα αίσθημα ανασφάλειας και μια δυσανεξία έως φοβία σε κάθε κριτική φωνή.
Όμως τους τελευταίους αιώνες τα πράγματα άλλαξαν ριζικά. Πλέον δεν υπάρχει ο Ρωμαίος αυτοκράτορας, το τοπικός φεουδάρχης ή ο Σουλτάνος που θα σου πάρει το κεφάλι αν το σηκώσεις ενάντια στο εκκλησιαστικό κατεστημένο που τους υπηρετεί πιστά και αποτελεσματικά. 
Οπότε η Εκκλησία άρχισε σιγά-σιγά να χάνει την υψηλή προστασία. Αρχικά πανικοβλήθηκε, στη συνέχεια προσπάθησε να υψώσει νέα τείχη άμυνας, αλλά δεν μπορεί να κρύψει το άγχος της απέναντι σε όσους θεωρεί "επικίνδυνους εχθρούς", όπως την επιστήμη, τις τέχνες, την ελεύθερη σκέψη, τον κοινωνικό εκσυγχρονισμό...
Οι σύγχρονοι "απολογητές" καταφεύγουν συνήθως σε μισόλογα, διπλοπροσωπία, διπλωματική γλώσσα, επιλεκτική προβολή και ωραιοποίηση βασικών αρχών της χριστιανικής πίστης. 
"Δεν πρέπει να προκαλούμε ή να τρομάζουμε την κοινωνία", τους ακούς να λένε. Γι' αυτό και επιδίδονται σε συνεχή και ανέξοδη αγαπολογία, αποκρύβοντας τον θρησκευτικό φανατισμό και τις ακρότητες που χαρακτηρίζει και τη χριστιανική θρησκεία.
Το ιερατείο κυρίως προσπαθεί να μείνει το ίδιο στο απυρόβλητο. Κάποτε οι αφελείς πιστοί δεν τολμούσαν να κριτικάρουν τους κληρικούς γιατί η "ιεροκατηγορία" θα προκαλούσε την οργή του Θεού και θα πάθαιναν μεγάλες συμφορές. 
Αλλά πλέον δεν πιάνει αυτό το κολπάκι. Οπότε τα σκάνδαλα πρέπει είτε να αποκρύβονται είτε να συζητούνται σε αυστηρά κλειστά όρια...
Η πλάκα είναι πως οι λεγόμενοι "Πατέρες" της Εκκλησίας άσκησαν στην εποχή τους σκληρή αυτοκριτική. 
Π.χ. ο Γρηγόριος Θεολόγος, στην κηδεία του Βασιλείου, ομολογεί ενώπιον χιλιάδων πιστών πως "γίναμε περίγελος όλων ως κλήρος". 
Ο Χρυσόστομος σε κήρυγμά του διαπιστώνει πως η κενοδοξία έχει μπήξει τα δόντια της βαθιά στο σώμα της Εκκλησίας, πως η αγάπη χάθηκε στους κόλπους της, ενώ αλλού στηλιτεύει τη μαγική θρησκευτικότητα του εκκλησιαστικού σώματος...

Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2019

Λάθος η υποτίμηση και απαξίωση της Χριστιανικής Κοινότητας!

Διάβασα τις προάλλες στο "Γεροντικό" μια μάλλον κλασική και στερεοτυπική ιστορία. Ένας γέροντας αγαπούσε τόσο τον υποτακτικό του που ακόμα κι όταν εκείνος, για κάποιο λόγο, άρχισε να τον συκοφαντεί με τον χειρότερο τρόπο, ο γέροντας δεν άλλαξε καθόλου στάση απέναντί του, συνέχισε να τον υπεραγαπά, να τον μνημονεύει στις προσευχές του, να μην τον κακολογεί, αλλά αντίθετα να τον θεωρεί "θεραπευτή της κενοδοξίας του"!
Μάλιστα, όταν κάποια στιγμή ο γέροντας αρρώστησε, παρακάλεσε τον θεό να τον θεραπεύσει "με τις ευχές του υποτακτικού του"! Κι αμέσως έγινε καλά...
Σίγουρα αυτές οι αφηγήσεις έχουν περισσότερο διδακτικό και λιγότερο ιστορικό χαρακτήρα. 
Αλλά, σκέφτομαι, πως μια Κοινότητα που "κατασκευάζει" τέτοια ηθικά πρότυπα δεν πρέπει να μας αφήνει αδιάφορους ούτε επιτρέπεται να την απαξιώνουμε με ισοπεδωτικό τρόπο...

Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2019

Προσευχή στον Άγνωστο (;) Θεό! (του Γιάννη Νικολουδάκη)

Θεέ μου,
Προστάτεψέ με από τους "φρουρούς" Σου, 
τους "αρχαγγέλους"*, τους "διακόνους", τους "απελεύθερούς" σου...
Φύλαξέ με από τους διάφορους "ομολογητάς" και "αγίους" Σου, 
οι οποίοι ξερνάν χολή και μίσος στο όνομά Σου...
Από την παλαβομάρα -επενδυμένη σε "δια Χριστόν σαλότητα"- των ακολούθων Σου, λύτρωσέ με, και το μυαλό μου μην αφήσεις να ταραχτεί! Ωσάν βαθρακοί θα κοάζουν, αλλά εμένα στερέωσέ με!!
Τους "φύλακες της πίστεως", αυτούς τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, να μη φοβάμαι, κάνε!
Την άποψή μου να λέω, άφοβα, στήριξέ με! Πνεύμα δειλίας μη μου δίνεις, αλλά πνεύμα ανυπακοής και αντιδραστικότητας, χορήγησέ μου!
Το διαφορετικό να μην κοιτάζω με καχυποψία, κάνε, και ευρύ πνεύμα, ινά μη φρίττω μπροστά στις αλλαγές, χάρισε!
Συναίσθηση, αγάπη να με πλημμυρίζει, κατανόηση για ολάκερη την κτίση και τα κτίσματα...
Και μη εισενέγκης εμέ εις τον πειρασμόν να καταντήσω "ομολογητής" οποιασδήποτε "πίστεως" (θρησκευτικής, κομματικής, ιδεολογικής, ποδοσφαιρικής κ.ά.), αλλά ελεύθερος στοχαστής να παραμένω για πάντα, εις τους αιώνας των αιώνων....
Αμήν

Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2019

Ερμηνεία λόγων Ιησού (Β' - "O Πατέρας μου κι εγώ είμαστε ένα")

Στο χωρίο αυτό βασίστηκαν κυρίως οι αντιαρινιστές θεολόγοι για να υποστηρίξουν τις απόψεις τους περί ομοουσιότητας Πατέρα και Υιού. Εμάς όμως αυτά τα λόγια μάς θυμίζουν μια μακρόχρονη ανατολίτικη παράδοση σκέψης που επιβιώνει μέχρι σήμερα με την ονομασία Γνάνι-γιόγκα.
Σύμφωνα με τη σχετική άποψη για να γνωρίσει κάποιος την πραγματικότητα πρέπει να την εξιδανικεύσει. 
Ο μαθητής για να γνωρίσει τον εαυτό του πρέπει να τον εξιδανικεύσει, ουσιαστικά να τον θεοποιήσει. Έτσι θα συνειδητοποιήσει τη θεϊκή του φύση, που θα αγκαλιάζει και θα διαπερνά όλες τις τελειότητες, επιδρώντας ευεργετικά σε όλο το περιβάλλον του.
Αυτό νομίζω έκανε κι ο Ιησούς, και σε καμία περίπτωση δεν εννοούσε πως είναι "ένα" με το απόλυτο ον...

Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2019

Γιατί γινόμαστε θρησκευόμενοι ή άθεοι? (του Γιάννη Νικολουδάκη)

Γιατί κάποιος γίνεται άθεος; Διότι έχει ακράδαντες αποδείξεις πως δεν υφίσταται "ανώτερο ον" και "κινητήρια δύναμη"? Ή μήπως γιατί σε πολλές περιπτώσεις έχει κακοποιηθεί από τη θρησκεία και κατεξοχήν από άτομα τα οποία συνδέονται με τον χώρο αυτό;
Γιατί κάποιος γίνεται θρησκευόμενος; Επειδή έχει δει τον Θεό live; (Εδώ γελάμε!). Στην πλειονότητα των περιπτώσεων για βαθείς και ποικίλους συναισθηματικούς και άλλους λόγους.  Είτε διότι αισθάνεται πως δεν είναι δυνατόν να βρεθεί το δίκιο το δικό του, είτε των άλλων, σε αυτή τη ζωή -οπότε προτιμά να οραματίζεται μια άλλη-, είτε διότι η ενασχόληση με τα θεία καλύπτει βαθύτερα συναισθηματικά κενά ή ανασφάλειες, είτε γιατί ο Θεός λειτουργεί σαν κάποιο γονεϊκό υποκατάστατο, είτε η ένταξη στον θρησκευτικό χώρο καλύπτει τη λαχτάρα για την "αίσθηση του ανήκειν κάπου", την εύρεση μιας προσωπικής ταυτότητας...

Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2019

Ερμηνεία λόγων Ιησού (Α' - "Μακάριοι οι ταπεινόφρονες")

Δε νομίζω να έχει ιδιαίτερη πρακτική σημασία το αν ο Ιησούς ήταν Θεός, προφήτης, σοφός, θεία ενσάρκωση ή ένας απλός άνθρωπος. Με αυτά δεν βγάζει κανείς άκρη. Ούτε κανείς τα ξέρει. 
Οπότε, ας μείνουμε στα λόγια του, όσα και όπως σώθηκαν, που είναι κάτι πιο χειροπιαστό και εκμεταλλεύσιμο.
Στους αιώνες που πέρασαν η χριστιανική εκκλησία προσπάθησε, και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε, να επιβάλλει μια συγκεκριμένη ερμηνεία των λόγων του Ιησού. Σίγουρα είχε τους λόγους της, αλλά αυτό απέβη εις βάρος της ουσίας της διδασκαλίας του ιδρυτή της. 
Γιατί κάθε θρησκευτικό-ηθικό-φιλοσοφικό σύστημα επιβάλλεται να είναι ανοιχτό σε πολλαπλές "αναγνώσεις". Αλλιώς θα το αντιληφθεί ένας άπειρος νεαρός, αλλιώς ένας αγράμματος κι αλλιώς ένας έμπειρος μεσήλικας ή με υψηλή μόρφωση. Κάθε εκδοχή είναι αποδεκτή και αναγκαία. Η ομοιομορφία λειτουργεί ισοπεδωτικά και δεν βοηθάει.
Από σήμερα αρχίζω μια προσπάθεια να δώσω μια δική μου ερμηνεία κάποιων γνωστών λόγων του Ιησού, όπως εγώ τα αντιλαμβάνομαι με βάση τις ως τώρα γνώσεις και εμπειρίες μου, που αργότερα μπορεί ασφαλώς να αλλάξουν.
Ξεκινάμε τυχαία με έναν απ' τους γνωστότερους μακαρισμούς. Τι εννοούσε άραγε ο Ιησούς με τη λέξη "ταπεινόφρονες"? Μπορεί πολλοί να νομίζουν πως αναφερόταν σε αυτούς που σέρνονται στα γόνατα, φιλάνε χέρια και πόδια ιερωμένων και διάφορα χριστιανικά είδωλα ή λείψανα. 
Ορισμένοι το έχουν γυρίσει και στην ψευτοταπείνωση, στη φτηνή ταπεινολογία, το γνωστό ... "εγώ είμαι ο ελεεινότερος και αμαρτωλότερος των ανθρώπων", ή το ... "εγώ ο έσχατος".
Κατά τη γνώμη μου ο Ιησούς εννοούσε αυτό που ο Σωκράτης είχε πει με κάπως διαφορετικό τρόπο. Το "ένα ξέρω, ό,τι τίποτα δεν ξέρω". Αυτό είναι η χρήσιμη ταπεινότητα.
Όταν ο άλλος δεν το παίζει ξερόλας, δεν είναι σίγουρος πως έχει ήδη βρει την αλήθεια, είναι ανοιχτός σε κάθε καινούργια άποψη ή προσέγγιση, έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να βρει μια υγιέστερη κοσμοθεωρία απ' τον ξεροκέφαλο-πεισματάρη-εγωιστή...

Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου 2019

Τελικά, είναι αναγκαίες οι θρησκείες κι οι Εκκλησίες!

Το θρησκευτικό και εκκλησιαστικό φαινόμενο το έχω βιώσει σε όλες του σχεδόν τις διαστάσεις. Απ’ την μία άκρη ως την άλλη. Απ’ την απόλυτη και ανεπιφύλακτη αποδοχή ως την πλήρη απόρριψη και διακωμώδηση.
Όσο όμως περνάνε τα χρόνια κι ωριμάζουμε κι οι εμπειρίες σωρεύονται, είναι επόμενο να επέλθει μέσα μας κάποια ισορροπία. Κάπου να "κάτσει η μπίλια".
Πλέον βρίσκομαι σε φάση που αποδέχομαι την αναγκαιότητα και της θρησκείας και της Εκκλησίας. Με όλα τα γνωστά αρνητικά τους, η θεσμική, κι όχι η ακραία θρησκευτική έκφραση, προσφέρει περισσότερα απ’ όσα παίρνει ή "χαλάει". Καλύπτει μια τεράστια γκάμα υπαρκτών κοινωνικών και ατομικών αναγκών, γεγονός που ισοσκελίζει και με το παραπάνω τις όποιες αρνητικές επιδράσεις.
Όλες οι θρησκείες επιδέχονται πολλές αναγνώσεις. Είναι φυσικό και επόμενο εφόσον απευθύνονται σε ανθρώπους πολύ διαφορετικών επιπέδων. 
Έτσι, π.χ., στην Ανάσταση του Ιησού άλλοι βλέπουν μόνο κροτίδες, μαγειρίτσες και αυγά, άλλοι την ελπίδα της δικής τους ανάστασης, άλλοι έναν συμβολισμό κι ένα κάλεσμα για να αλλάξουν επιτέλους τρόπο ζωής κ.λπ.
Άλλοι αναζητούν το πνεύμα του αναστημένου Χριστού κι άλλοι προτιμούν να επικεντρώνονται σε χειροποίητες εικόνες του. Άλλοι βλέπουν τον εκκλησιασμό σαν μια καθιερωμένη εβδομαδιαία ρουτίνα, μια βόλτα, μια κοινωνική εκδήλωση, άλλοι σαν μια ανανέωση της δέσμευσής τους για αυτογνωσία και αυτοβελτίωση, κι άλλοι σαν έναν χώρο που συντελείται κάτι "μαγικό", με την παρουσία αγγέλων, την μετατροπή του κρασιού και νερού σε "σώμα και αίμα θεού" κ.λπ.
Προσωπικά αποδέχομαι όλες αυτές τις θρησκευτικές τάσεις και στάσεις. Άλλοι κολυμπάμε στα βαθιά, άλλοι στα ρηχά και πολλοί δεν ξέρουμε καν κολύμπι. Αλλά όλοι έχουμε τις ίδιες πάνω-κάτω ανάγκες να καλύψουμε.
Γι’ αυτό δεν υπάρχουν περιθώρια για αποκλεισμούς και μονομανίες, για ζηλωτικές "ορθοδοξίες" και αυστηρούς δογματισμούς...

Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου 2019

Ένα δόγμα που... μπάζει από παντού!

Όπως έχουμε ξαναπεί, τα χριστιανικά δόγματα δεν αντέχουν σε αυστηρή κριτική. Έχουν γυάλινα πόδια και σπάνε εύκολα. Η βάρκα μπάζει από παντού.
Ας αναφερθούμε σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στο δόγμα της "λυτρωτικής θυσίας" του Ιησού, στο οποίο αναφέρθηκε και η αποστολική περικοπή της περασμένης Κυριακής (Α' Τιμ. β. 1-7).
Σύμφωνα με το δόγμα αυτό, ο Ιησούς, ως τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, μεσίτευσε μεταξύ Θεού και ανθρώπων για τη σωτηρία των τελευταίων. Και γι' αυτή τη λυτρωτική του μεσιτεία όχι μόνο δεν πληρώθηκε, αλλά πλήρωσε ο ίδιος "λύτρα" με το το αίμα του...
Η δοξασία αυτή εξ αρχής σκανδάλισε πολλούς χριστιανούς. Γιατί δεν φτάνει που δεν διαθέτει κανένα λογικό έρισμα, μπορεί κάλλιστα να προκαλέσει τεράστιες "παρεξηγήσεις". 
Ο όρος "λύτρο" σήμαινε το αντάλλαγμα που έπρεπε να πάρει ο ιδιοκτήτης ενός δούλου για να τον ελευθερώσει. 
Υποτίθεται πως "δούλοι" ήταν οι άνθρωποι, που με το προπατορικό αμάρτημα έχασαν την ελευθερία τους και τέθηκαν υπό την εξουσία του διαβόλου. Παιδαριώδεις ανοησίες θα πείτε, αλλά ας τις δεχθούμε χάριν της συζητήσεως. 
Τίθεται συνεπώς το κρίσιμο ερώτημα: σε ποιον πρόσφερε ο Χριστός ως λύτρο το αίμα του? Μήπως στον διάβολο? Τέτοια συναλλαγή Θεού και διαβόλου θεωρείται βλάσφημη. 
Μήπως το αίμα-λύτρο δόθηκε στον Θεό-Πατέρα? Μα, αφενός, δεν κρατιόμασταν αιχμάλωτοι του Θεού και, αφετέρου, τι Πατέρας είναι αυτός που γουστάρει το αίμα του μονογενούς Υιού του?
Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος προσπαθεί να σώσει την παρτίδα. Είναι φανερό, γράφει, πως ο Πατέρας έλαβε το λύτρο. Όμως ούτε το ζήτησε ούτε το είχε ανάγκη. Απλά το δέχθηκε για να εκπληρωθεί το σχέδιο σωτηρίας του ανθρώπου. 
Μας αγίασε η τέλεια υπακοή του Υιού στον Πατέρα. Μια εκούσια υπακοή έως θανάτου, όχι για να ικανοποιηθεί η θεία δικαιοσύνη αλλά για να συντριβεί η εξουσία του αντάρτη-διαβόλου. Κι έτσι να ελευθερωθούμε κι εμείς στο βαθμό, βέβαια, που υπακούμε ελεύθερα στο θέλημα του Πατέρα!
Τι να πω. Τέτοιες σοφιστείες-αμπελοφιλοσοφίες δεν χρειάζονται καν σχολιασμό...

Σάββατο 31 Αυγούστου 2019

Τι είδε ένας μουσουλμάνος σε χριστιανικό ναό...

Έπεισα έναν φίλο μου μουσουλμάνο να πάμε σ' έναν χριστιανικό ναό την ώρα της θείας λειτουργίας για να μου πει τις εντυπώσεις του.
Δεν πέρασαν τρία λεπτά κι άρχισαν να πέφτουν οι παρατηρήσεις του σαν πολυβόλο:
- Πώς είναι ντυμένες έτσι οι γυναίκες μέσα στην εκκλησία σας?
- Πώς είναι δυνατόν να συζητάτε μεταξύ σας την ώρα της προσευχής?
- Καταλαβαίνετε αυτά που λέει ο παπάς κι ο ψάλτης?
Τον πήρα και φύγαμε αμέσως!
Έτοιμος ήταν να μου πει και το περιβόητο... "πώς είναι δυνατόν μορφωμένοι, υποτίθεται, δυτικοί να προσκυνάτε σανίδες?"...

Σάββατο 24 Αυγούστου 2019

Όταν κάποιοι αρνιόντουσαν τα ανώτερα εκκλησιαστικά αξιώματα...

Περίπτωση πρώτη: ο αβάς Αμμώνιος ασκήτευε στην έρημο όταν χήρεψε μια κοντινή επισκοπή. Ο πιστός λαός απέτησε απ' τον Μητροπολίτη να χειροτονήσει επίσκοπο τον Αμμώνιο. "Φέρετέ τον μου κι εγώ τον χειροτονώ", είπε ο Μητροπολίτης.
Ένα πλήθος κόσμου βγήκε στην έρημο αναζητώντας τον Αμμώνιο. Όταν τελικά τον βρήκαν και του είπαν τι τον ήθελαν, και επειδή επέμεναν στην απόφασή τους, ο Αμμώνιος έκοψε ένα αυτί του απ' τη ρίζα, καθώς γνώριζε πως ο κανόνας της εκκλησίας απαγορεύει να χειροτονούνται ακρωτηριασμένοι.
Οι πιστοί επέστρεψαν απογοητευμένοι, αλλά ο μητροπολίτης έκανε ωραία ντρίπλα. Αποφάνθηκε πως ο κανόνας που απαγορεύει την ιεροσύνη στους μη αρτιμελείς ήταν ιουδαϊκός, άρα δεν ίσχυε.
Το πλήθος επέστρεψε στην έρημο κι άρχισε να θερμοπαρακαλεί τον Αμμώνιο, που αναγκάστηκε να τους πει ότι αν συνεχίσουν να τον πιέζουν θα κόψει και τη γλώσσα του! Κι έτσι ο άνθρωπος γλύτωσε...
Περίπτωση δεύτερη: ο όσιος Μακεδόνιος ήταν πολύ απλός αλλά και λίγο ευέξαπτος. Ο πατριάρχης Αντιοχείας θέλοντας να τον χειροτονήσει ιερέα σκέφτηκε ένα πονηρό τέχνασμα. Με το πρόσχημα ότι έπρεπε να απολογηθεί για κάποιο παράπτωμά του, τον κάλεσε στην Αντιόχεια. Και κατά τη διάρκεια μιας θείας λειτουργίας, εκμεταλλευόμενος την άγνοια των τελετουργικών απ' τον Μακεδόνιο, τον χειροτόνησε εν αγνοία του! 
Όταν όμως του εξήγησαν τι συνέβη, ο μεγάλος ασκητής φοβούμενος πως θα χάσει την ησυχία του, τα πήρε στο κρανίο κι άρχισε να κυνηγάει τον αρχιερέα αλλά και όλους όσους συμμετείχαν στην παγίδευσή του!
Τρίτη περίπτωση: εδώ το τέχνασμα το μηχανεύτηκε ο ίδιος ο Θεός, γι' αυτό και έπιασε. Ο άγιος Νήφων ασκήτευε μέσα στην Κωνσταντινούπολη. Κάποιο βράδυ είδε ένα αποκαλυπτικό όνειρο που ουσιαστικά τον καλούσε να αναλάβει αρχιερατικό αξίωμα. 
Ο Νήφων φοβούμενος πως θα έχανε τη μοναχική του απομόνωση μπήκε στο πρώτο πλοίο κι έφυγε για Αλεξάνδρεια. Έλα όμως που εκεί είχε χηρεύσει η επισκοπή Κωνσταντιανής και ο τοπικός πατριάρχης προσευχόταν στο Θεό να του φανερώσει ένα κατάλληλο πρόσωπο. Οπότε είδε σαν όραμα τον απόστολο Παύλο να του λέει: να πας αύριο στο ναό κι θα δεις κάποιον που μου μοιάζει πολύ εκτός απ' τη φαλάκρα μου. Αυτός είναι ο εκλεκτός του Θεού. 
Πράγματι, στο ναό ήταν κι ο Νήφωνας που έμοιαζε πολύ του Παύλου, μόνο που είχε μακριά μαλλιά. Ο Πατριάρχης δόξασε τον Θεό και χειροτόνησε τον Νήφωνα επίσκοπο...

Σάββατο 17 Αυγούστου 2019

Μια διδακτική ιστορία...

Παραθέτω εν συντομία έναν ενδιαφέροντα ινδουιστικό μύθο.
Ένα σκυλάκι πηγαίνει καταματωμένο και καταπληγωμένο στον Ράμα, που θεωρείται ενσάρκωση του Θεού, κάτι σαν τον Ιησού των χριστιανών.
Όταν ο Ράμα το ρώτησε τι του συνέβη, το σκυλάκι αποκάλυψε πως το χτύπησε αλύπητα με το ραβδί του, και χωρίς κανέναν λόγο, ένας "μπράχμιν", δηλαδή κάποιος που οι Ινδοί θεωρούν φωτισμένο ασκητή.
"Και πώς θες να τιμωρήσω αυτόν τον Μπράχμιν;", ρώτησε ο Ράμα.
"Κάνε τον διαχειριστή ναού!", απάντησε ο σκύλος".
"Μα αυτό θα ήταν αμοιβή και όχι τιμωρία!", είπε ο Ράμα.
"Κι όμως", είπε ο σκύλος, "στην προηγούμενη ζωή μου ήμουν κι εγώ διαχειριστής ναού και ξέρω πως είναι αδύνατο να μην καταχραστείς τα χρήματα του ναού, να μην πάρεις ένα μέρος απ’ όσα οι πιστοί προσφέρουν στο Θεό. Οπότε κι αυτός θα ξαναγεννηθεί σαν σκύλος και θα τον χτυπούν οι άλλοι!".

Σάββατο 10 Αυγούστου 2019

Τι ζόρι τραβούν οι Χριστιανοί με το σεξ;

Όπως έχουμε ξαναπεί, ο Χριστιανισμός προέκυψε μέσα από παλαιότερες παγανιστικές αντιλήψεις, και ουσιαστικά αποτελεί οργανική συνέχεια και εξέλιξή τους. Υπάρχει όμως μια χτυπητή εξαίρεση: η στάση της νέας θρησκείας έναντι του σεξ.
Είναι γνωστό πως οι παγανιστικές θρησκείες έδιναν μεγάλη σημασία στις σεξουαλικές τελετές, κυρίως ως μέσο μύησης στη λατρεία των θεοτήτων τους. Ο χριστιανισμός, αντίθετα, είτε αγνόησε το σεξ είτε το καταδίκασε. 
Βέβαια, δεν υπάρχει καμία μαρτυρία που να δείχνει πως ο Ιησούς κράτησε μια τόσο ακραία στάση. Ούτε και οι πρώτοι Χριστιανοί εξ εθνών είχαν τέτοια κολλήματα. Άλλωστε απεικόνιζαν τον Ιησού σαν τον Απόλλωνα, τον Ορφέα ή τον Ερμή, δηλαδή ως νέο αγένειο και σαφώς ερωτεύσιμο. Μόνο ο Παύλος πάλεψε να επιβάλλει τη δική του ασεξουαλική ιδιοσυγκρασία ως γενικό κανόνα των πιστών.
Προσωπικά δυσκολεύομαι να ερμηνεύσω πειστικά την αντι-σεξουαλική στάση των Χριστιανών. Ίσως να ήταν ένα δάνειο της ιουδαϊκής θρησκείας, ίσως και των νεοπλατωνικών και νεοπυθαγόρειων κοινοτήτων που ήταν σε ακμή τους πρώτους αιώνες στις περιοχές της Αιγύπτου και της Συρίας.
Αντισεξουαλική στροφή είχαν ήδη κάνει και άλλες θρησκείες, όπως η Αιγυπτιακή, ο Βουδισμός κ.λπ. Μπορεί να ήταν και η εκδήλωση μιας αντίδρασης στις υπερβολές των άλλων θρησκειών, ίσως και στην παρακμή της κυρίαρχης ρωμαϊκής αριστοκρατίας. 
Οι Εβραίοι τήρησαν αρνητική στάση έναντι του σεξ απ’ την εποχή του Ιωσία και των Προφητών. Προηγουμένως η θρησκεία τους είχε δεχθεί έντονες επιδράσεις απ’ τους Χαναναίους και τους άλλους γειτονικούς ναούς, με συνέπεια να εμφανίζεται το φαινόμενο της "ιεροδουλίας" και στον ίδιο το Ναό.
Σεξουαλικά σύμβολα συναντάμε και στον Χριστιανισμό, όπως τα τρία δάχτυλα της ευλογίας, το κρίνο, ακόμα και το σχήμα του σταυρού, με τη μορφή Ταφ, που απ’ τα πανάρχαια χρόνια συμβόλιζαν τα αντρικά γεννητικά όργανα. Μια επίσκεψη στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης μάς πείθει πως σταυροί κρεμόντουσαν απ’ το λαιμό των θρησκευτικών εδωλίων των προϊστορικών κατοίκων του περιαιγαιακού χώρου...
Ο Χριστιανισμός, ιδίως κατά τον Μεσαίωνα, μετέτρεψε το σεξ σε μεγάλο ταμπού. Μπορεί να ήταν ένας τρόπος για τη χειραγώγηση των πιστών απ’ το ιερατείο. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, όποιος ελέγχει τη σεξουαλικότητά μας, ελέγχει και την προσωπικότητά μας. 
Ίσως να ήταν κι ένας τρόπος περιορισμού της αχαλίνωτης ελευθεριότητας. Μπορεί, για να είμαστε και πιο επιεικείς, να ήταν μια απλή προσπάθεια περιορισμού των ενστίκτων, ώστε η ανθρωπότητα να εστιάσει περισσότερο σε άλλους τομείς, πιο πνευματικούς.
Όπως και να έχει το πράγμα, σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Ο άνθρωπος δεν κυριαρχείται πλέον απ’ τα πρωτόγονα ένστικτα. Κι αν έχω καταλάβει καλά, το πρόβλημα δεν είναι πλέον η υπερσεξουαλικότητα, αλλά το ακριβώς αντίθετο. 
Όλ’ αυτά, συν τα νέα επιστημονικά και ψυχολογικά δεδομένα, πρέπει άμεσα να τα λάβει υπόψιν της η Εκκλησία και να αναθεωρήσει τάχιστα τις απόψεις της περί σεξ...

Παρασκευή 2 Αυγούστου 2019

Ωδή σ’ έναν άσημο ασκητή...

Γνώρισα έναν που δεν ξέρει να ξεκουράζεται
-όπως συνηθίζουμε-
που ήθελε να κουράζεται
-όπως δεν συνηθίζουμε-
που δεν ήθελε ν’ αφήσει πίσω του ίχνη
να ’χει η κουβέντα του ψεγάδια
η θύρα του κλειδί.
Μπορούσε να βλέπει όλους μ’ ίδιο μάτι
να μένει πάντοτε νηφάλιος
να μην φοβάται την αποτυχία
να μην φοβάται τίποτα.
Ήταν ένας άσημος Αγιορείτης...

Σάββατο 27 Ιουλίου 2019

Η πίστη στην "Κόλαση" είναι η ομολογία της αποτυχίας (και) του Χριστιανισμού! (του Γιάννη Νικολουδάκη)


Διαβάζω αυτό το διάστημα ένα βιβλίο του π. Φλωρόφσκυ, με τίτλο: "Δημιουργία και Απολύτρωση". 
Στο θέμα των εσχάτων δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω πως όλες αυτές οι απόψεις και τα -όσο να' ναι- "εμπνευσμένα" λόγια του παραμένουν για μένα στο επίπεδο της λεκτικής πιρουέτας! Επαναλαμβάνω, δεν αμφισβητώ, ούτε είμαι σε θέση να κρίνω τις προθέσεις του· άλλωστε έχω ακούσει πως αυτός είναι από τους "καλούς"... Αλλά αυτή η εμμονή και η με κάθε τρόπο επιστράτευση και της τελευταίας ρανίδας λογικού συλλογισμού για την δικαιολόγηση της κόλασης καταντάει αηδία, με το συμπάθιο! Ενίοτε κουραστική και φαιδρή!
Βασίζεται λέει στην πίστη των χριστιανών πως όποιος κυλήσει μία φορά στο "κακό" (όπως το αντιλαμβάνονται) δεν μπορεί να ανανήψει, τον έχει διαφθείρει ολοκληρωτικά! 
Και πού είναι ο Θεός σε όλα αυτά; Δεν καταλαβαίνουν, οι χριστιανοί, πως με το να προσδίδουν τέτοια ιλιγγιώδη δύναμη στο κακό το καθιστούν εντέλει "γοητευτικό" οι ίδιοι; Όταν θεωρείς πως κάτι θα σε καταστρέψει ολοκληρωτικά, εντάσσοντάς το στη σφαίρα του "απαγορευμένου" (ταμπού), υποσυνείδητα η επιθυμία "εξατμίζεται" με την απαγόρευση ή προστίθεται περισσότερο "αλατοπίπερο" στην ιστορία, κοινώς "ρίχνεται λάδι στη φωτιά"; Νομίζω πως όποιος έχει ασχοληθεί με ψυχολογία ξέρει ήδη την απάντηση! 
Η απαγόρευση αυξάνει τη γοητεία του "μη επιτρεπτού", στην περίπτωση της θρησκείας δε αυτό λειτουργεί ουκ ολίγες φορές κατ' αυτόν τον τρόπο -οι θεολόγοι φυσικά έχουν και γι’ αυτό απάντηση· πεπτωκυΐα φύση την ονομάζουν!-, επομένως ποιο είναι το αποτέλεσμα; Η πτώση, το να ενδώσεις δηλαδή στην "απαγορευμένη επιθυμία"! Μετά την "πτώση" έρχεται η ενοχή, οι τύψεις· και μετά τις τύψεις έρχεται η μετάνοια. 
Αλλά η μετάνοια δεν μπορεί να είναι πλήρης χωρίς την εξαγόρευσή της σε πνευματικό-ιερέα· να πώς λειτουργεί ο μηχανισμός! Πώς αντιμετωπίζονται, από την άλλη μεριά, ερωτήματα του τύπου: "γιατί δεν έφτιαξε έναν κόσμο με άλλες δυνατότητες;" κτλ.. κτλ..; Με τον "αρχαίο νόμο της ανθρώπινης ελευθερίας"..... "Καλά καλά"!!! (λέω εγώ)... 
Με δυο λόγια ο Θεός φτιάχνει έναν κόσμο που προγνωρίζει την "αποτυχία" του όλου εγχειρήματος -η οποία δικαιολογείται με την αέναη νίκη της κολάσεως και του κακού από τη μια μεριά- και αυτό αποκαλείται "ελευθερία";;; Σοβαρά;; Γιατί εμένα μου μοιάζει σαν ένα "παιχνίδι" εξαρχής καταδικασμένο να αποτύχει;; Γιατί, παρά τα αναγνώσματα του Φλωρόφσκυ και άλλων "μεγάλων" θεολόγων, εγώ το μόνο που εξακολουθώ να αποκομίζω απ' όλα αυτά είναι, πως αυτός ο Θεός -αν υπάρχει- είναι ένας τεράστιος εννοιολογικά και "υπερμεγέθης" Σαδιστής, καμουφλαρισμένος κάτω από τη "μάσκα" του "καλού μπαμπά"; Α.. και να μην ξεχάσω πως για μένα είναι και τελείως Άχρηστος από τη στιγμή που δεν μπορεί να πείσει -όχι με τη βία, αλλά με τη λογική- την πλειονότητα των ανθρώπων να ακολουθήσουν το δρόμο του! Και τώρα, επειδή δεν μπόρεσε να με πείσει, θα πάω κόλαση;; Ή, όπως το λένε οι "ψαγμένοι" Ρωμανίδηδες κ.ά., θα "καταδικαστώ" σε μια "αιώνια αναισθησία" απέναντι στα "θεϊκά αγαθά" κατά και μετά την Ανάσταση; Δεν είμαστε καλά!!! 
Μου αρέσει, πάντως, μπορεί να διδαχτεί πολλά κανείς από την παρούσα χρήση των φιλοσοφικών εννοιών. Προκειμένου να δέσει στο "άρμα" του άλλους ανθρώπους βεβαίως, βεβαίως! Διότι, εφόσον τον Θεό δεν τον βλέπεις και υπό την προϋπόθεση ότι πείθεσαι εντέλει από αυτά, που μοιάζουν όντως γοητευτικά, με ποιον θα συναγελαστείς; Με τους "εκπροσώπους" του επί γης· με τους παπάδες δηλαδή!!! Να πώς θα ξεπληρώσεις την "τράπεζα"!!! 
Γιατί η θεολογία περί απολυτρώσεως, αυτό είναι στην ουσία! Ξεπλήρωμα! Ο Χριστός θυσιάστηκε για σένα άρα οφείλεις να θυσιάσεις κι εσύ τη ζωή σου, με όποιο κόστος κι αν συνεπάγεται αυτό! Για το τι σημαίνει προσωπική "θυσία", ο καθένας που έχει περάσει από τους εκκλησιαστικούς χώρους έχει πάρει ήδη μια γεύση από αυτό!! Υπακοή και στα πιο παράλογα, ευνουχισμός της ζωής, ύμνος στη θανάτωση των αισθήσεων, εξύμνηση της νηστείας και καλλιέργειας "αφύσικων" αρετών... 
Κι όλα αυτά, γιατί; Γιατί έγινε μια θυσία, κάπου, κάποτε... Λοιπόν, πρώτα απ' όλα όταν μια θυσία είναι καλοπροαίρετη δεν ζητάς μετά αντάλλαγμα από πάνω!! Ούτε κι αναγνώριση. Απλά μαθήματα savoir vivre. 
Δεν μπορώ να τον καταλάβω αυτόν τον σαδομαζοχισμό των χριστιανών!! Κι ούτε πρόκειται, διότι μάλλον δεν έχω "πνευματικά αισθητήρια"..  Σαν "κοσμικός", βέβαια, κρίνοντας μου φαίνεται πολύ κακόβουλο όλο αυτό... Να το δόλωμα, να τι γίνεται κι όταν τσιμπήσεις!*
*Τα παραπάνω αποτελούν απλά το πώς έχω εγώ αντιληφθεί τα συγκεκριμένα πράγματα! Μπορεί τώρα ο δικός σου εγκέφαλος να τα "διαβάζει" διαφορετικά, άλλωστε ο καθένας είναι διαφορετικός!! Για μένα όλο το παραπάνω -που περιγράφω- συνιστά ένα "θεατρικό", μια "κοροϊδία", έναν "εμπαιγμό" με τον πόνο μας, προπαντώς· τον υπαρξιακό πόνο του θνητού ανθρώπου, κάθε θνητού... Που μέσω του φυσιολογικότατου αυτού φόβου τον εξαπατούν οι λογής-λογής "ψυχοσώστες", προκειμένου να ικανοποιήσουν το βίτσιο τους για κυριαρχία..