Στα έργα εμίρηδες, στα λόγια κακομοίρηδες...

 

Περιδιαβαίνοντας τα ρούσικα μοναστήρια βλέπεις συχνά κάτι παράξενους τύπους, κουρελήδες, αμίλητους, αντικοινωνικούς που εμφανίζονται και εξαφανίζονται ξαφνικά, παρακολουθούν κάποιες ακολουθίες, κοιμούνται όπου βρουν μια σπιθαμή γης και τρέφονται με ελάχιστες ποσότητες.

Αυτούς τους ανθρώπους τους ευλαβούνται πολύ οι Ρώσοι. Τους αποκαλούν "δια Χριστόν σαλούς", και τους τιμούν ως ζωντανούς αγίους. Βέβαια, κάτι ανάλογο συμβαίνει, π.χ., και με τους Ινδούς γιόγκι. Τα δοχεία είναι συγκοινωνούντα.

Η "δια Χριστόν σαλότητα" είναι μια περίεργη και πολύπλοκη διάσταση της θρησκείας. Κατά τη γνώμη μου ούτε εδώ πρωτοτύπησαν οι Χριστιανοί. Απλά μιμήθηκαν τους κυνικούς φιλοσόφους οι οποία αντέγραψαν τους Ινδούς γυμνοσοφιστές. Να τος πάλι ο ομφάλιος λώρος...

"Δια Χριστόν σαλός" θεωρείται ο ασκητής που δεν είναι τρελός αλλά παριστάνει τον τρελό προκειμένου να τελειοποιηθεί στην ταπείνωση. Ακόμα κι αν έχει κάποια χαρίσματα (προορατικό, ιαματικό, προφητικό κ.λπ.) όχι μόνο δεν τα επιδεικνύει και δεν τα διαφημίζει, αλλά προσπαθεί να τα κρύψει κι απ' τον ίδιο του τον εαυτό.

Ο πραγματικός "δια Χριστόν σαλός" δεν θέλει να τον αποκαλούν "γέροντα" αλλά "τρελό" και "βλαμμένο". Δεν θέλει να τον προσκυνούν, αλλά να του πετούν πέτρες. Δεν επιζητεί τιμές, δόξες, δώρα. Προτιμάει να του κρεμάνε κουδούνια και να τον αποστρέφονται.

Οι "δια Χριστόν σαλοί" προσπαθούν να αποδείξουν πόσο μάταια και ανούσια είναι αυτά για τα οποία εμείς οι κοσμικοί αναλώνουμε και καταστρέφουμε τις ζωές μας. Αλλά νομίζω πως το κάνουν με λάθος τρόπο. Το μήνυμα που θέλουν να περάσουν θα είχε πολύ μεγαλύτερη αξία αν η εμφάνισή τους και η όλη συμπεριφορά τους ήταν λίγο πιο μετρημένη. 

Αν εγώ έβλεπα έναν άνθρωπο να αδιαφορεί για τα εγκόσμια αλλά να παραμένει χαμογελαστός, ευτυχισμένος και σχετικά καθαρός σίγουρα θα προβληματιζόμουν περισσότερο. Αλλά όταν βλέπεις ένα αγρίμι που λόγω της βρόμας δεν μπορείς καν να τον πλησιάσεις, λογικό είναι να απορρίπτεις και το μήνυμα και τον τρόπο ζωής του.

Και μια τελευταία παρατήρηση. Διαπιστώνω πως κάποιοι μεγαλόσχημοι της Εκκλησίας μας γράφουν βιβλία αποθεωτικά για τους "δια Χριστόν σαλούς". Για σταθείτε λίγο ρε παιδιά. Αν είναι όπως τα λέτε, γιατί εσείς κάνετε τα εντελώς αντίθετα; 

Ένας μητροπολίτης έχει γράψει και σχετικό βιβλίο: "Άγιον Όρος - Το υψηλότερο σημείο της γης". Που αν το διαβάσεις σε υποβάλλει τόσο πολύ που λες... αύριο κι όλας φεύγω για μοναχός στ' Αγιονόρος. 

Αλλά αμέσως αλλάζεις γνώμη όταν έρχονται κάποιες δεύτερες σκέψεις. Αναρωτιέσαι, π.χ., γιατί αφού είναι όλα τόσο τέλεια και ιδανικά κει πάνω, ο συγγραφέας δεν έκατσε ούτε εννέα μήνες; Γιατί έσπευσε να κατέβει στην Αθήνα; Και γιατί επεδίωξε τεχνηέντως να καταλάβει και μεγάλη μητρόπολη της Αττικής; Κατά τα άλλα τα εγκώμια για τους "δια Χριστόν σαλούς" μας μάραναν.... 

Γεροντάδες-ιατροί;

 

Το πρωινό που επισκέφτηκα το μοναστήρι κυριαρχούσε ένα συγκεκριμένο θέμα στα πηγαδάκια των πιστών. Κάποιος πατέρας μίλησε με τον διάσημο γέροντα, του ανέφερε ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε ο μικρός του γιος και ζήτησε ευλογία για να χειρουργηθεί, όπως του είχαν υποδείξει οι θεράποντες γιατροί. 

Ο γέροντας, γενικά, δεν είναι εχθρός της επιστήμης και της ιατρικής. Ακόμα και στο ζήτημα του εμβολιασμού πήρε φιλελεύθερη στάση. Ζήτησε από τα πνευματικοπαίδια του να πληροφορηθούν σχετικά και να αποφασίσουν μόνοι τους και ανεπηρέαστα από εξωτερικούς παράγοντες.

Όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση ο γέροντας ήταν απόλυτος. Απαγόρευσε στον πατέρα να επιτρέψει την εγχείρηση του παιδιού του. Και του υπέδειξε να συνεχίσει τη φαρμακευτική αγωγή και σε λίγους μήνες θα γινόταν καλά.

Η συντριπτική πλειοψηφία των πιστών αποδέχθηκε τη συμβουλή του γέροντα. Θεωρούν πως επικοινωνεί με τον Θεό, άρα έχει κάποια άνωθεν πληροφορία για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Όμως τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Αλήθεια, τι θα συμβεί αν το παιδάκι πεθάνει; Πώς μπορεί ένας άνθρωπος χωρίς ιατρικές γνώσεις να δίνει μια τόσο κρίσιμη συμβουλή; Αν το καλοσκεφτείς ανατριχιάζεις. 

Προφανώς και δεν θέλω να μάθω την εξέλιξη της υπόθεσης. Αν η εγχείρηση τελικά δεν γίνει, κανείς δεν θα μάθει αν θα είχε ή όχι επιτυχία. Αλλά αν ακολουθηθεί η οδηγία του γέροντα όλοι θα ξέρουν ποιος θα ευθύνεται αν έχουμε άσχημη εξέλιξη. Ή μήπως θα φταίει ο Θεός ή ο ασύρματος επικοινωνίας Θεού-γέροντα;

Χριστιανισμός και Αρχαία Μυστήρια (ΙΒ')

 

Για λόγους πλουραλισμού οφείλουμε να αναφέρουμε και την αντίθετη άποψη. Σύμφωνα με την οποία οι ομοιότητες των αρχαίων μυστηρίων με τη χριστιανική θρησκεία είναι εντελώς επιφανειακή και ασήμαντη.

Οι υποστηριχτές της παραθέτουν κυρίως τρία επιχειρήματα. Ο Χριστιανισμός είναι:

Α) Μυστήριο της αποκάλυψης του ενός θεού. Εδώ εμείς απλώς αναφέρουμε πως κανένα από τα αρχαία μυστήρια δεν θεωρούνταν αποκλειστικά ανθρώπινο δημιούργημα. Όλα ήταν προϊόντα "θείας αποκάλυψης". Όσο για τον χριστιανικό μονοθεϊσμό θα αρκεστούμε να θυμίσουμε πως, πρώτον, δεν είναι απόλυτος, καθώς είναι τριαδικός. Δεύτερον, το πρότυπο του απόλυτου μονοθεϊσμού το βρίσκουμε στον ιουδαϊσμό αλλά και στην λατρεία του (ενός) θεού-ήλιου. Και, εν πάση περιπτώσει, στην ύστερη αρχαιότητα ο κλασικός πολυθεϊσμός υποχωρεί σταθερά χάριν του λεγόμενου ενοθεϊσμού.

Β) Μυστήριο του ηθικού νόμου. Η προσπάθεια του χριστιανισμού να μονοπωλήσει την ηθική δεν τεκμηριώνεται ιστορικά. Οι αρχαίοι μύστες ήταν υποχρεωμένοι να επιδεικνύουν αρετή, δικαιοσύνη, εγκράτεια και τιμιότητα. Οι δόκιμοι περνούσαν από εξονυχιστικό έλεγχο του βίου τους και δεν προχωρούσαν στο επόμενο στάδιο αν είχαν διαπράξει κάποιο σοβαρό έγκλημα. Βέβαια, οι χριστιανοί συνήθως ταυτίζουν την ανηθικότητα με το σεξ. Οπότε είναι λογικό να θεωρούν π.χ. ανήθικες κάποιες ιερές τελετές προς τιμήν των θεοτήτων της γονιμότητας που περιλάμβαναν και σεξουαλικές συνευρέσεις των συμμετεχόντων. Όμως τότε όχι μόνο δεν θεωρούνταν πράξεις ανήθικες, αλλά, αντιθέτως, θεάρεστες. Φυσικά υπήρχαν και μυστηριακές λατρείες που απαιτούσαν και την απόλυτη σεξουαλική αποχή, μέχρι σημείου να επιβάλλουν τον αυτοευνουχισμό.

Γ) Μυστήριο της λύτρωσης μέσω της χάρης. Εδώ σηκώνουμε τα χέρια. Και πάλι οι χριστιανοί εντελώς αυθαίρετα προσπαθούν να μονοπωλήσουν την έννοια της λύτρωσης. Οι οποίες είναι το κυρίαρχο στοιχείο στα αρχαία μυστήρια. Σε αυτά αναπαρίσταται ο θάνατος, η ταφή και η ανάσταση ενός θεού ή ημίθεου και οι πιστοί, μέσω της συμμετοχής τους σε αυτά, λυτρώνονταν από το άγχος του θανάτου και, δευτερευόντως, από τη δραματική διάσταση του παρόντος βίου. Παράλληλα, τρώγοντας (συνήθως ωμό) το κρέας του ιερού σφαγείου (που συμβόλιζε τον θανόντα και αναστάντα θεό) ενώνονταν μαζί του και οικειοποιούνταν τις δυνάμεις του.

"Εν ετέρα μορφή"!

 

Ένα απ' τα σκοτεινότερα σημεία των Ευαγγελίων αποτελεί η μορφή με την οποία ο Ιησούς εμφανιζόταν στους μαθητές του μετά την Ανάσταση. Δεν ήταν ο ίδιος Ιησούς πριν τη σταύρωση. Τώρα εμφανίζεται "εν ετέρα μορφή", δηλαδή αλλιώτικος, μεταμορφωμένος.

Το βλέπουμε, κατ' αρχάς, στη λεγόμενη "πορεία προς Εμμαούς". Ο Κλεόπας και ο Λουκάς βαδίζουν προς ένα μικρό χωριό, τους Εμμαούς, δυο ώρες μακριά απ' την Ιερουσαλήμ, και συζητούν τα πρόσφατα γεγονότα της σύλληψης και σταύρωσης του διδασκάλου τους. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας άγνωστος άνθρωπος που τους αναπτύσσει διάφορα θεολογικά θέματα με τελικό συμπέρασμα πως ο Χριστός έπρεπε να πάθει για να δοξαστεί.

Φτάνοντας στο χωριό έκατσαν να φάνε και ο άγνωστος ευλόγησε το ψωμί και τους έδωσε. Τότε μόνο κατάλαβαν πως ήταν ο Ιησούς. Από τον χαρακτηριστικό τρόπο που έκανε την κλάση του άρτου.

Σε μια άλλη περίπτωση έξι μαθητές ακολούθησαν τον Πέτρο στη λίμνη Τιβεριάδας και ψάρευαν. Όλη τη νύχτα δεν είχαν πιάσει τίποτα. Το πρωί εμφανίζεται κάποιος άγνωστος στην παραλία και τους ρωτάει "παιδιά, έχετε κάτι να φάμε;". Κι όταν του απάντησαν "όχι", τους συμβούλευσε να βάλουν τα δίχτυα στη δεξιά πλευρά της βάρκας. Το έκαναν και τα δίχτυα γέμισαν ψάρια. Λίγο αργότερα βγήκαν στην στεριά και έφαγαν με τον άγνωστο. Τότε κατάλαβαν πως ήταν ο Ιησούς αλλά κανείς δεν τολμούσε να ρωτήσει γιατί εμφανιζόταν με άλλη μορφή...

Μετά από αυτά, μπορεί κανείς να αποκλείσει το ενδεχόμενο κάποιο άλλο πρόσωπο να εμφανιζόταν ως αναστημένος Ιησούς;