Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (Κ' - Και ποιον αδικώ που είμαι πλούσιος;)

 

Η Βίβλος δίνει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του ενδεδειγμένου τρόπου διανομής της γης και του πλούτου γενικότερα. Αμέσως μετά την κατάληψη της Παλαιστίνης, η γη μοιράστηκε στις 12 φυλές του Ισραήλ με πνεύμα δικαιοσύνης. Με τον ίδιο τρόπο ακολούθησε και η διανομή ίσης αξίας οικογενειακών μερίδων στα πλαίσια κάθε φυλής.

Παρ' όλ' αυτά, στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, πολλοί πλούσιοι, που για διάφορους λόγους ασπάζονταν τη νέα θρησκεία, προέβαλλαν το επιχείρημα: "Ποιον αδικώ που κατέχω τα υπάρχοντά μου, τα οποία ανήκουν σε μένα και δεν κλέβω από κανέναν;".

Τη σχετική απάντηση δίνει ο Μ. Βασίλειος στο έργο του "Προς τους πλουτούντας":

"Για ποια υπάρχοντά σου μιλάς; Από πού τα πήρες και τα έμπασες στη ζωή σου; Συγκέντρωσες διάφορα υλικά αγαθά, που είναι κοινά για όλους τους ανθρώπους, και τα θεωρείς αποκλειστικά δικά σου, απλά επειδή πρόφτασες και τα πήρες πρώτος; Εκείνος που γδύνει τον ντυμένο είναι λωποδύτης. Αλλά κι εκείνος που δεν ντύνει τον γυμνό, ενώ μπορεί να το κάνει, γιατί να κριθεί διαφορετικά; 

Το ψωμί που κρατάς αποκλειστικά για τον εαυτό σου είναι του πεινασμένου. Το ρούχο που φυλάς στην ντουλάπα σου είναι του γυμνού. Τα παπούτσια που σαπίζουν αχρησιμοποίητα σπίτι σου είναι του ξυπόλυτου. Είσαι άδικος απέναντι σε κείνους που μπορείς να βοηθήσεις και δεν τους βοηθάς...".

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΙΘ' - Είναι ανεκτή η ατομική ιδιοκτησία;)

 

Είναι εξακριβωμένο πως στις πρωτόγονες κοινωνίες ίσχυε καθεστώς κοινοκτημοσύνης. Η ατομική ιδιοκτησία άρχισε να κάνει δειλά την εμφάνισή της με τη δημιουργία των πρώτων εργαλείων, όπλων, ενδυμάτων κ.λπ.

Στους επόμενους αιώνες το φαινόμενο ερδαιώθηκε, με αποκορύφωμα τον 18ο αιώνα όπου ο Άνταμ Σμιθ αποκάλεσε το δικαίωμα της κυριότητας όχι μόνο απαραβίαστο αλλά και "ιερό"! 

Σχεδόν ταυτόχρονα όμως έκαναν την εμφάνισή τους και οι ανίθετες απόψεις. Ο Γάλλος πολιτικός και φιλόσοφος Προυντόν (έζησε περίπου το 1850) αποκάλεσε την ιδιοκτησία "κλοπή"!

Ο Μαρξ ήταν πιο μετριοπαθής και ρεαλιστής. Θεωρούσε πως η ατομική ιδιοκτησία συνιστούσε ένα στάδιο της κοινωνικής εξέλιξης. Οπότε, σε ένα μεταγενέστερο στάδιο θα μπορούσε κάλλιστα να καταργηθεί...

Ο Χριστιανισμός ως προς το θέμα της ατομικής ιδιοκτησίας βρίσκεται σαφώς πλησιέστερα στις σοσιαλιστικές και κομμουνιστικές απόψεις. Με διαφορετική βέβαια θεμελίωση. Τη θέση του Χριστιανισμού στο φλέγον αυτό ζήτημα θα τη συνοψίζαμε ως εξής:

- Μοναδικός κύριος του κόσμου είναι ο Θεός. Άρα τα πάντα ανήκουν αποκλειστικά σε αυτόν. Ο άνθρωπος είναι μόνο διαχειριστής, νομέας και οικονόμος του.

- Όλοι οι άνθρωποι είναι τέκνα του Θεού, άρα αδέλφια. Συνεπώς έχουν ίσα δικαιώματα στην πατρική περιουσία.

- Το μόνο δικαίωμα που έχει κάθε άνθρωπος που έρχεται στον κόσμο είναι η απόκτηση και χρήση των υλικών εφοδίων που είναι απαραίτητες για την αυτάρκη επιβίωσή του και την επιτέλεση του προορισμού του. Ενός προορισμού με πρωτίστως κοινωνικό πρόσημο, αφού προέχει η εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου και δευτερευόντως του ατομικού.

Συνεπώς ο αστικός θεσμός της απεριόριστης ιδιοκτησίας είναι έξω απ' τα χριστιανικά πλαίσια...

Σάντου, οι περιπλανώμενοι ασκητές των Ινδιών...

 

 

Αγκόρι Σάντους ονομάζονται οι ινδουιστές ασκητές που, σύμφωνα με τον μύθο, για να ενωθούν με το θείο, τρώνε τις σάρκες των μισοκαμένων πτωμάτων που επιπλέουν στον Γάγγη. Υπάρχουν ή όχι; Και αν υπάρχουν, είναι απλώς παρανοϊκοί κανίβαλοι ή όντα που ανήκουν σε μια πραγματικότητα που εμείς αδυνατούμε να αντιληφθούμε;
Το Βαρανάσι είναι ο ιερός τόπος των ινδουιστών, ό,τι η Μέκκα για τους μωαμεθανούς και τα Ιεροσόλυμα για τους χριστιανούς. Σύμφωνα με τις Βέδες, τα ιερά κείμενα του Ινδουισμού, όποιος πεθαίνει και αποτεφρώνεται στο Βαρανάσι, κερδίζει την πολυπόθητη λύτρωση. Ο θάνατος στο Βαρανάσι είναι για τους ινδουιστές χαρά και ευλογία. Οι συγγενείς μάλιστα του ετοιμοθάνατου θεωρούν καθήκον τους να προσφέρουν αυτό το δώρο στους αγαπημένους τους που φεύγουν από τη ζωή.
Πρόκειται απλώς για παρανοϊκούς κανίβαλους ή για θεοσεβούμενους ασκητές που στην προσπάθειά τους να επικοινωνήσουν με τον Σίβα έχουν ξεπεράσει κατά πολύ όσα οι αμύητοι αδυνατούν ακόμη και να αντιληφθούν;
Η νεκροφαγία λαμβάνει χώρα πολύ σπάνια, ίσως και μόνο μία φορά στη ζωή ενός Αγκόρι Σάντους, στο πλαίσιο μιας τελετουργικής προσευχής. Μέσα από αυτήν επιδιώκουν να συμφιλιωθούν με οτιδήποτε τους προκαλεί φόβο και αποτροπιασμό, με τον ίδιο τον θάνατο...

Λίγα λόγια για τον Τζαϊνισμό...

 

Ο Τζαϊνισμός θεωρείται μια από τις αρχαιότερες θρησκείες της Ινδίας με καταβολές από την παράδοση των περιπλανόμενων ασκητών και ταυτόχρονα συγκαταλέγεται στις λεγόμενες ανορθόδοξες φιλοσοφικές σχολές του ινδουισμού, μαζί με τον Βουδισμό. 

Ο όρος “Jina” προέρχεται από την σανσκριτική ρίζα “Ji” που σημαίνει «κατακτώ», συνεπώς η ετυμολογική σημασία της λέξης «Τζάϊνα» είναι κατακτητής, κοινός τίτλος που αποδόθηκε σε όλους τους τελειοποιημένους αγίους, οι οποίοι κατάφεραν να νικήσουν όλα τα πάθη-επιθυμίες και απέχθειες (raga και dvesa) ─ και να φτάσουν στην απελευθέρωση (kaivalya). 

Ο Τζαϊνισμός στην ουσία του είναι η θρησκεία των ηρωικών ψυχών που κατέκτησαν τον εαυτό τους. Δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός Θεού δημιουργού και Σωτήρα, απορρίπτει την αυθεντία των Βεδών και η απελευθέρωση δεν είναι η απορρόφηση στο υπέρτατο απόλυτο Brahman αλλά η επίτευξη μιας τέλειας, φωτεινής και ευδαίμονος ψυχής, απαλλαγμένης από τους περιορισμούς της ύλης και των πράξεων.

Οι μεγάλοι φωτισμένοι δάσκαλοι τους οποίους πιστεύουν και τιμούν οι Τζαϊνιστές ονομάζονται Tirthankara και εμφανίστηκαν σε διαφορετικές περιόδους. Ο πρώτος Tirthankara ήταν ο Rishabha-deva και ο 24^ος και τελευταίος ο Vardhamana, γνωστός και ως Mahavira (ο μεγάλος ήρωας). Λέγεται ότι έζησε τον έκτο αιώνα π.Χ. ως σύγχρονος του Βούδα. Θεωρήθηκε ο διαμορφωτής του πυρήνα της διδασκαλίας του Τζαϊνισμού. Δίδαξε τους πέντε μεγάλους όρκους Maha Vratas:

• Ahimsa – μη βία σε όλα τα έμβια όντα,
• Satya – φιλαλήθεια,
• Asteya – μη κλοπή,
• Brachmacharya – αγαμία, αγνότητα,
• Aparigraha – ακτημοσύνη, μη προσκόλληση στα υλικά αγαθά.

Καθιέρωσε την «τετράπλευρη» κοινότητα “sangha” αποτελούμενη από μοναχούς, μοναχές, και άντρες και γυναίκες λαϊκούς τους οποίους συνδέουν τα «τρία κοσμήματα» (tritatna- ratnatraya):

• Samyak darshana ─ Ορθή πίστη (με την έννοια της ορθής αντίληψης/του ορθού οράματος),
•  Samyak jnana ─ Ορθή γνώση,
• Samyak charita ─ Ορθή συμπεριφορά.

Μέχρι τον θάνατο του Mahavira, η κοινότητα απαρτίζονταν ήδη από χιλιάδες ακόλουθους, ενώ μετά τον θάνατό του οι στενοί μαθητές του ηγήθηκαν του κινήματος και ο Τζαϊνισμός εξαπλώθηκε από τα βορειοανατολικά της Ινδίας προς τα βορειοδυτικά και ακόμη και προς τα νότια, ειδικά προς τη σημερινή πολιτεία της Καρνάτακα.

Μέσα στη μακρόχρονη πορεία του Τζαϊνισμού υπήρξαν αρκετά σχίσματα, με αποκορύφωμα το μεγάλο σχίσμα που επήλθε περίπου μισό αιώνα μετά τον θάνατο του Mahavira και χώρισε δια παντός τους τζάϊνιστές σε δύο βασικές σέκτες, τους Digambara – «κεκοσμημένοι τον ουρανό», δηλαδή γυμνοί και τους Svetambara – «λευκοντυμένοι».[4] Οι διαφορές ανάμεσα στους δύο είναι κυρίως δογματικές και αφορούν την αποδοχή ή μη αποδοχή συγκεκριμένων ιερών κειμένων. Μεταξύ άλλων, για τους Digambara η αποδοχή της απόλυτης γυμνότητας είναι αυστηρή προϋπόθεση για την μύηση στον ασκητισμό και την απελευθέρωση της ψυχής. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που δεν αποδέχονται τη συμμετοχή των γυναικών στο μοναχισμό, θεωρώντας πως δεν δύναται να μετέχουν στην ανώτατη απάρνηση, πόσο μάλλον στην τελείωση και την απελευθέρωση.

Ο Τζαϊνισμός άσκησε σημαντική επιρροή σε κοινωνικό, φιλοσοφικό και πολιτισμικό επίπεδο και ανέδειξε σημαντικούς δασκάλους και λόγιους. Σήμερα συνεχίζει να υφίσταται ως ένα θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα που ακολουθεί το μονοπάτι της αυτοδυναμίας, της αυτοπειθαρχίας και της αυτοκάθαρσης, με σκοπό να ρίξει φως στις εγγενείς δυνατότητες του ανθρώπου για την διεύρυνση της συνείδησης του, την τελειοποίηση και εν δυνάμει την απελευθέρωση.