Ο όρος “Jina” προέρχεται από την σανσκριτική ρίζα “Ji” που σημαίνει «κατακτώ», συνεπώς η ετυμολογική σημασία της λέξης «Τζάϊνα» είναι κατακτητής, κοινός τίτλος που αποδόθηκε σε όλους τους τελειοποιημένους αγίους, οι οποίοι κατάφεραν να νικήσουν όλα τα πάθη-επιθυμίες και απέχθειες (raga και dvesa) ─ και να φτάσουν στην απελευθέρωση (kaivalya).
Ο Τζαϊνισμός στην ουσία του είναι η θρησκεία των ηρωικών ψυχών που κατέκτησαν τον εαυτό τους. Δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη ενός Θεού δημιουργού και Σωτήρα, απορρίπτει την αυθεντία των Βεδών και η απελευθέρωση δεν είναι η απορρόφηση στο υπέρτατο απόλυτο Brahman αλλά η επίτευξη μιας τέλειας, φωτεινής και ευδαίμονος ψυχής, απαλλαγμένης από τους περιορισμούς της ύλης και των πράξεων.
Οι μεγάλοι φωτισμένοι δάσκαλοι τους οποίους πιστεύουν και τιμούν οι Τζαϊνιστές ονομάζονται Tirthankara και εμφανίστηκαν σε διαφορετικές περιόδους. Ο πρώτος Tirthankara ήταν ο Rishabha-deva και ο 24ος και τελευταίος ο Vardhamana, γνωστός και ως Mahavira (ο μεγάλος ήρωας). Λέγεται ότι έζησε τον έκτο αιώνα π.Χ. ως σύγχρονος του Βούδα. Θεωρήθηκε ο διαμορφωτής του πυρήνα της διδασκαλίας του Τζαϊνισμού. Δίδαξε τους πέντε μεγάλους όρκους Maha Vratas:
- Ahimsa – μη βία σε όλα τα έμβια όντα,
- Satya – φιλαλήθεια,
- Asteya – μη κλοπή,
- Brachmacharya – αγαμία, αγνότητα,
- Aparigraha – ακτημοσύνη, μη προσκόλληση στα υλικά αγαθά.
Καθιέρωσε την «τετράπλευρη» κοινότητα “sangha” αποτελούμενη από μοναχούς, μοναχές, και άντρες και γυναίκες λαϊκούς τους οποίους συνδέουν τα «τρία κοσμήματα» (tritatna- ratnatraya):
- Samyak darshana ─ Ορθή πίστη (με την έννοια της ορθής αντίληψης/του ορθού οράματος),
- Samyak jnana ─ Ορθή γνώση,
- Samyak charita ─ Ορθή συμπεριφορά.
Μέχρι τον θάνατο του Mahavira, η κοινότητα απαρτίζονταν ήδη από χιλιάδες ακόλουθους, ενώ μετά τον θάνατό του οι στενοί μαθητές του ηγήθηκαν του κινήματος και ο Τζαϊνισμός εξαπλώθηκε από τα βορειοανατολικά της Ινδίας προς τα βορειοδυτικά και ακόμη και προς τα νότια, ειδικά προς τη σημερινή πολιτεία της Καρνάτακα.
Μέσα στη μακρόχρονη πορεία του Τζαϊνισμού υπήρξαν αρκετά σχίσματα, με αποκορύφωμα το μεγάλο σχίσμα που επήλθε περίπου μισό αιώνα μετά τον θάνατο του Mahavira και χώρισε δια παντός τους τζάϊνιστές σε δύο βασικές σέκτες, τους Digambara – «κεκοσμημένοι τον ουρανό», δηλαδή γυμνοί και τους Svetambara – «λευκοντυμένοι».[4] Οι διαφορές ανάμεσα στους δύο είναι κυρίως δογματικές και αφορούν την αποδοχή ή μη αποδοχή συγκεκριμένων ιερών κειμένων. Μεταξύ άλλων, για τους Digambara η αποδοχή της απόλυτης γυμνότητας είναι αυστηρή προϋπόθεση για την μύηση στον ασκητισμό και την απελευθέρωση της ψυχής. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που δεν αποδέχονται τη συμμετοχή των γυναικών στο μοναχισμό, θεωρώντας πως δεν δύναται να μετέχουν στην ανώτατη απάρνηση, πόσο μάλλον στην τελείωση και την απελευθέρωση.
Ο Τζαϊνισμός άσκησε σημαντική επιρροή σε κοινωνικό, φιλοσοφικό και πολιτισμικό επίπεδο και ανέδειξε σημαντικούς δασκάλους και λόγιους. Σήμερα συνεχίζει να υφίσταται ως ένα θρησκευτικό και φιλοσοφικό σύστημα που ακολουθεί το μονοπάτι της αυτοδυναμίας, της αυτοπειθαρχίας και της αυτοκάθαρσης, με σκοπό να ρίξει φως στις εγγενείς δυνατότητες του ανθρώπου για την διεύρυνση της συνείδησης του, την τελειοποίηση και εν δυνάμει την απελευθέρωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου