Όταν τρως να τρως, κι όταν περπατάς να περπατάς...

Άρχισε ένα βασανιστικό ψιλοβρόχι. Μες στην καταχνιά συναντώ έναν παράξενο άνθρωπο. Προσπαθεί να με αποφύγει. Τον πλησιάζω και διαπιστώνω πως είναι Ασιάτης. Μου λέει ότι είναι βουδιστής και πραγματοποιεί περιοδεία στα παγκόσμια θρησκευτικά προσκυνήματα. Δεν θέλει πολλές κουβέντες. Τον παρακαλώ να μου δώσει απάντηση σε ένα μόνο ερώτημα: "τι είναι διαλογισμός με απλά λόγια;". 

Η απάντησή του μου άρεσε:

"Όλα είναι και γίνονται διαλογισμός. Όταν τρως να τρως, κι όταν περπατάς να περπατάς. Εσείς οι Δυτικοί όταν τρώτε μιλάτε, όταν ξαπλώνετε σκέφτεστε κι όταν περπατάτε διαβάζετε (αυτό το είπε για μένα που και στ’ Αγιονόρος περπατάω με ένα βιβλίο στο χέρι!). Οι σκέψεις σας σκορπίζονται εδώ κι εκεί, συνέχεια σας απορροφά κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που κάνετε. Σπάνια εστιάζετε στο παρόν. Όμως η άναρχη σκέψη αντιμάχεται τη συγκέντρωση και τον διαλογισμό".

Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (ΙΒ΄ - Η "κακή τύχη" των εχθρών του χριστιανισμού!)

Όπως ήδη αναφέραμε, ως τα μέσα του 3ου αιώνα οι διωγμοί των χριστιανών είχαν τοπικό χαρακτήρα, ενώ δεν ήταν σπάνιες και οι εναντίον τους λαϊκές εξεγέρσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές που υπήρχε μια ιδιαίτερα θερμή λατρεία μιας τοπικής θεότητας, όπως του Μαρνά στη Γάζα. 

Η τελευταία γνωστή λαϊκή εξέγερση εναντίον των χριστιανών έγινε στην Αλεξάνδρεια λίγο πριν τον Δέκιο, που ήταν ο πρώτος αυτοκράτορας που επισήμως δίωξε τους χριστιανούς.

Ο Δέκιος ανέλαβε την εξουσία σε μια τραγική για την αυτοκρατορία περίοδο λόγω πολιτικού χάους και βαρβαρικών εισβολών. Το διάταγμα που εξέδωσε υποχρέωνε τους πάντες στην αυτοκρατορία εντός ορισμένης προθεσμίας να θυσιάσουν στους θεούς. Προέβλεψε μάλιστα και την έκδοση σχετικού πιστοποιητικού ώστε να μην υπάρξουν "διαρροές". 

Ουσιαστικά ζητούσε μια τυπική πράξη εξωτερικής συμμόρφωσης, που έμμεσα πλην σαφώς στρεφόταν κατά των χριστιανών, χωρίς όμως να συνοδεύεται από άλλους περιορισμούς της χριστιανικής λατρείας. Η ποινή της άρνησης έφτανε μέχρι τη θανατική καταδίκη.

Είναι σίγουρο πως το συγκεκριμένο διάταγμα δεν εφαρμόστηκε με απόλυτη αυστηρότητα σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια. Χιλιάδες χριστιανοί αποστάτησαν, πολλοί εξαγόρασαν το σχετικό πιστοποιητικό χωρίς να θυσιάσουν και κάποιος αριθμός κρύφτηκε ή αρνήθηκε να συμμορφωθεί, εκ των οποίων σχετικά λίγοι εκτελέστηκαν. Εννοείται πως ο πραγματικός αριθμός των "μαρτύρων" δεν έχει καμία σχέση με τους χριστιανικούς ισχυρισμούς. Σίγουρα δεν υπερέβησαν τις μερικές εκατοντάδες. Άλλωστε δε διήρκεσε πάνω από ένα έτος...

Ο επόμενος αυτοκρατορικός διωγμός ήταν επί Βαλεριανού την περίοδο 257-259. Ήταν η πρώτη επέμβαση της Διοίκησης στην άσκηση της χριστιανικής λατρείας, αφού επέτρεπε μεν την άσκησή της ιδιωτικά, όχι όμως και δημόσια. Επιπλέον όλος ο ανώτερος κλήρος των χριστιανών (και σίγουρα όχι οι απλοί πιστοί) υποχρεώθηκε να θυσιάσει στους θεούς με απειλή εξορίας. 

Το 258 τα μέτρα έγιναν πιο σκληρά, αφού η προβλεπόμενη ποινή ήταν η θανάτωση. Οι χριστιανοί της ανώτερης κοινωνικής τάξης (συγκλητικοί και ιππείς) έχαναν τα αξιώματα και τις περιουσίες τους, κι αν επέμεναν εκτελούνταν. Και οι μη στρατιωτικοί δημόσιοι υπάλληλοι που δεν αποκήρυσσαν τον χριστιανισμό αλυσοδένονταν και στέλνονταν για αναγκαστική εργασία στα βασιλικά κτήματα. 

Ο διωγμός καταλάγιασε το 259 και έναν χρόνο αργότερα ο Βαλεριανός ηττήθηκε και αιχμαλωτίστηκε απ’ τους Πέρσες που τον κράτησαν φυλακισμένο μέχρι τον θάνατό του.

Εδώ να κάνουμε μια μικρή επισήμανση. Ο Δέκιος θανατώθηκε το 251 στα σύνορα του Δούναβη κατά τη διάρκεια πολεμικής εκστρατείας. Σχεδόν παρόμοια τύχη είχε κι ο Βαλεριανός κι ο Ιουλιανός αργότερα. 

Τυχαίο; Βέβαια, οι Χριστιανοί το απέδωσαν στη "Θεία Δίκη". Αλλά μάλλον ήταν "χριστιανικός δάκτυλος"...

Ερμηνεία λόγων Ιησού (Γ' - "Αν δεν πεθάνετε δεν θα ζήσετε")

Πρέπει να "πεθάνουμε", αλλά πώς? Μήπως να μαχαιρωθούμε ή να πυροβοληθούμε? Όχι βέβαια. Ο Ιησούς δεν απέβλεπε στον φυσικό θάνατο. Μιλούσε για το θάνατο της κατώτερης φύσης μας. 

Πρέπει να θυσιάσουμε, να "κάψουμε", τα "εσωτερικά μας ζώα", τις αδυναμίες, τα πάθη, τις κραιπάλες και τις εξαρτήσεις μας. Για ν' αρχίσουμε να ζούμε σε ανώτερο επίπεδο.

Κι έτσι, όπως τα μαύρα και άχαρα κλαδιά που καίγονται, θα δίνουμε κι εμείς φως και ζέστη στο περιβάλλον μας...

Πού είναι η Κόλαση κι ο Παράδεισος?

Κατά τη γνώμη μας, η "Βασιλεία των Ουρανών" δεν είναι ούτε η Εκκλησία, ούτε κάτι που θα έλθει στη γη μελλοντικά, ούτε μεταθανάτια εμπειρία. Αλλά είναι μια κατάσταση εσωτερική, της καρδιάς μας...

Στην παράδοση Ζεν υπάρχει μια χαρακτηριστική ιστοριούλα:

Κάποτε ένας πολεμιστής σαμουράι, κάτι σαν τους Ευρωπαίους ιππότες του Μεσαίωνα, πήγε να συναντήσει τον σοφό διδάσκαλο Χακουίν.

Ο Σαμουράι δεν γούσταρε πολλά λόγια, οπότε μπήκε κατευθείαν στο ψητό:

"Υπάρχει Κόλαση και Παράδεισος? Κι αν ναι, πού είναι οι πύλες τους?", ρώτησε.

"Κι εσύ ποιος είσαι?", τον ρώτησε ο Χακουίν.

"Είμαι ένας αρχηγός σαμουράι! Ως κι ο αυτοκράτορας με σέβεται!"

"Εσύ σαμουράι? Ζητιάνος μου φαίνεσαι!"

Τότε ο σαμουράι, φανερά προσβεβλημένος, τραβάει το σπαθί του, έτοιμος να σκοτώσει τον σοφό δάσκαλο. 

"Αυτή είναι η πύλη της Κόλασης!", του είπε ο Χακουίν.

Αμέσως κατάλαβε ο σαμουράι κι έβαλε το σπαθί του στη θήκη.

"Κι αυτή είναι η πύλη του Παραδείσου!", ολοκλήρωσε ο σοφός...

Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (ΙΑ΄ - Τι στάση κράτησαν οι Αυτοκράτορες?)

Παρά τα όσα λένε οι χριστιανοί, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορας ελάχιστα ασχολήθηκαν μαζί τους. Παραδοσιακά, οι λεγόμενες πολυεθνικές αυτοκρατορίες, τουλάχιστον απ' την εποχή του Κύρου του Μεγάλου, ήταν θρησκευτικά και πολιτισμικά ανεκτές. Δεν μπορούσαν να κάνουν κι αλλιώς. 
Οι Ρωμαίοι ακολούθησαν πιστά αυτή την παράδοση. Οι εξαιρέσεις ήταν ελάχιστες. Οι θρησκευτικές διώξεις ήταν σπάνιες, κυρίως όταν διασαλευόταν η δημόσια τάξη ή αμφισβητούνταν η ρωμαϊκή κυριαρχία. Οι καταστροφές των ιουδαϊκών ιερών και οι διώξεις των Δρυϊδων της Γαλατίας και Βρετανίας εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία. Για μικρό διάστημα διώχθηκε στη Ρώμη η λατρεία του Βάκχου και της Ίσιδας, αλλά για λόγους διατάραξης τάξης και προσβολής των χρηστών ρωμαϊκών ηθών. 

Ο Νέρωνας δίωξε τους χριστιανούς της Ρώμης όχι για τη θρησκεία τους αλλά για την πυρκαγιά της πόλης. Οι επόμενοι αυτοκράτορες ήταν ουδέτεροι ή αδιάφοροι για τον χριστιανισμό, στη μεγάλη τους πλειοψηφία. Είχαν άλλωστε πολύ σοβαρότερα θέματα ν' ασχοληθούν. 
Εντύπωση όμως προκαλεί πως υπήρξαν και αυτοκράτορες φιλοχριστιανοί. Όπως ο Κόμμοδος, ο Καρακάλας, ο Αλέξανδρος Σεβήρος και ο Φίλιππος ο Άραβας που από μερικούς θεωρείται πρώτος αυτοκράτορας (κρυπτο)χριστιανός κ.ά.

Εντύπωση προκαλεί επίσης πως αρκετοί αυτοκράτορες ενώ αρχικά ήταν αδιάφοροι ή και φιλικοί προς τους χριστιανούς, ξαφνικά αποφασίζουν να τους διώξουν. Δυστυχώς οι πηγές έχουν σκόπιμα εξαφανιστεί και αγνοούμε το λόγο της μεταστροφής. Υποθέτουμε πως αφορούσε κάποια έξαρση της αντικαθεστωτικής δράσης των Χριστιανών. 
Ακόμα και ο Διοκλητιανός τα 19 πρώτα χρόνια της θητείας του δεν άγγιξε τους χριστιανούς. Τα ανάκτορά του ήταν γεμάτα χριστιανούς, συμπεριλαμβανομένων της συζύγου και της κόρης του. Επίσης, απέναντι απ' το ανάκτορό του στη Νικομήδεια υπήρχε λαμπρός χριστιανικός ναός. Το Μεγάλο Διωγμό αρχίζει ξαφνικά το 303 μ.Χ. για λόγους άγνωστους μεν αλλά που σίγουρα αφορούσαν την αποθράσυνση των χριστιανών τόσο στις τάξεις του στρατού όσο και στα ανώτερα πολιτικά αξιώματα.

Φιλικά στο χριστιανισμό ξεκίνησε κι ο Βαλεριανός, αλλά μετά τα 4 πρώτα χρόνια αλλάζει πολιτική και τους διώκει. Τι έπαθε ξαφνικά? Μήπως τρελάθηκε ή τον κυρίευσαν δαίμονες? Φυσικά όχι! Τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδα?

Ο πρώτος μεγάλος αυτοκρατορικός διωγμός έγινε επί Δέκιου στα 251 μ.Χ. Αλλά κι αυτός ήταν σύντομος, περίπου ένα έτος, και αφορούσε κυρίως επισκόπους και πρεσβυτέρους των χριστιανών. Σε μια εποχή που οι χριστιανοί είχαν σχεδόν αλώσει τον κρατικό μηχανισμό. Γιατί, τελικά, αυτός ήταν ο σκοπός τους. Ήταν η μόνη "θρησκεία" που κυνηγούσε την κατάκτηση της εξουσίας.

Ως γενικά συμπεράσματα έχουμε:

- Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν θρησκευτικά ανεκτική.

- Η θρησκευτική πολιτική των αυτοκρατόρων τους τρεις πρώτους αιώνες δεν ήταν σταθερή και συνεπής. 

- Σε αυτοκρατορικό επίπεδο αποφεύγονταν οι μεγάλες θεωρητικές και δογματικές συζητήσεις. Υπήρχε απόλυτη αδιαφορία για την πίστη κάθε υπηκόου. Τους αρκούσε η τυπική συμμετοχή στις δημόσιες λατρευτικές εορτές και τελετουργίες.

- Οι αυτοκράτορες ενδιαφέρονταν κυρίως για την πολιτική και θρησκευτική ενότητα του κράτους. Η πρώτη επιτεύχθηκε το 212 μ.Χ. όταν ο Καρακάλας έδωσε την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ελεύθερους υπηκόους! Η δεύτερη επιδιώχθηκε μέσω του ρωμαϊκού Πανθέου, που ενσωμάτωνε σχεδόν όλες τις μεγάλες θεότητες της επικράτειας. Πρόθεση των περισσότερων αυτοκρατόρων ήταν να εντάξουν στο Πάνθεο αυτό και τον θεό των χριστιανών ώστε να τους ενσωματώσουν.