Πίστη και "θαύμα"...

 

Τα θαύματα είναι ίσως το μεγαλύτερο κεφάλαιο της χριστιανικής θρησκείας. Σε αυτά κυρίως στηρίχθηκε η μεγάλη διάδοσή της στα λαϊκά στρώματα. Με αυτόν τον τρόπο τα ιερατεία, από αρχαιοτάτων χρόνων, εντυπωσιάζουν και πείθουν κάθε αφελή ή ακαλλιέργητη ύπαρξη.

Με το ζήτημα αυτό σκεφτόμαστε να ασχοληθούμε στο μέλλον εκτενώς. Οπότε σήμερα θα περιοριστούμε σε λίγα και γενικότερα πραγματάκια. Γιατί πρέπει να παραδεχτούμε πως η θρησκεία δεν τα λέει όλα λάθος ούτε μονίμως ψεύδεται.

Λέει και μερικά σωστά. Όπως, π.χ., ότι για να γίνει το θαύμα χρειάζεται πίστη ακλόνητη. Αυτό ισχύει, αν και όχι όπως το παρουσιάζει η Εκκλησία. Δηλαδή, ο Θεός δεν είναι τόσο κομπλεξικός ώστε να κάνει ένα θαύμα μόνο αν βεβαιωθεί πως εμείς πιστεύουμε ακράδαντα σε αυτόν και σε όλα τα δόγματα της εκκλησίας του. 

Αλλιώς λειτουργεί το συγκεκριμένο σχήμα. Και έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά. Η ισχυρή πίστη κινητοποιεί τις τεράστιες δυνάμεις που κρύβει μέσα του ο άνθρωπος, οπότε αυξάνονται κατακόρυφα οι πιθανότητες να επιτύχει κάτι πολύ δύσκολο, να ξεπεράσει μια αρκετά κρίσιμη κατάσταση, ακόμα και να αυτοθεραπευτεί από μια σοβαρή ασθένεια.

Βέβαια, τίποτα δεν εξασφαλίζει το θετικό αποτέλεσμα. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση το ιερατείο έχει την απάντηση: Δεν είχες την πίστη που απαιτούνταν, άγνωστες οι επιθυμίες του Υψίστου, θα ανταμειφθείς στη μέλλουσα ζωή κ.λπ.

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (ΣΤ' - Παρηγορητικά όσα λέγονται υπέρ της φτώχειας)

 

Αν διαβάσει κανείς πολλά κείμενα Πατέρων της Εκκλησίας, αλλά και τους βίους αρκετών ασκητών που αποτέλεσαν τα αγαπημένα πρότυπα των Χριστιανών, ίσως καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο Χριστιανισμός είναι υπέρ της φτώχειας. Πως το ανθρωποείδωλο της θρησκείας αυτής είναι κάτι σαν τον Προφήτη Ηλία και Ιωάννη τον Βαπτιστή, που ζούσαν με πολύ λιγότερα και από τα αναγκαία.

Ίσως στην παρεξήγηση αυτή να έπαιξε κάποιο ρόλο και το εννοιολογικό περιεχόμενο των χρησιμοποιούμενων όρων. Στην Αγία Γραφή η λέξη "φτωχός" απαντάται με διπλή έννοια. Η μία είναι η καθαρή υλική, που δηλώνει των άνθρωπο που στερείται ακόμα και τα απαραίτητα για την επιβίωσή του αγαθά. Σύμφωνα όμως με τη δεύτερη έννοια, "πτωχός" είναι ο ταπεινός, ο πράος, ο ευσεβής.

Σύμφωνα με το πνεύμα της Αγίας Γραφής, ιδανικό του χριστιανισμού δεν είναι ο εξαθλειωμένος, άστεγος, διαρκώς πεινασμένος και κουρελής. Αν ο Θεός ήθελε τέτοιους ανθρώπους ασφαλώς δεν θα έθετε στη διάθεσή μας όλον αυτόν τον  υλικό πλούτο που παράγει η γη. Θα μας τοποθετούσε σε έναν εντελώς άνυδρο και κατάξερο πλανήτη. 

Ο Θεός θέλει τον άνθρωπο να ζει αξιοπρεπώς, σκληρά εργαζόμενος ώστε να εξασφαλίζει τα απαραίτητα για την επιβίωση του ίδιου και της οικογένειάς του. Αντίθετα, καταδικάζει τόσο την οκνηρία-τεμπελιά, όσο και την αδικία και εκμετάλλευση.

Ο Ιησούς σε νεαρή ηλικία εργάστηκε ως οικοδόμος και μαραγκός. Κι ο Παύλος εργαζόταν ως σκηνοποιός, κι ας μπορούσε να επιβιώσει με τα μέσα που του διέθετε η τότε Εκκλησία. Ο πλούτος και η φτώχεια θεωρούνται ακραίες καταστάσεις και κατά το δυνατόν πρέπει να αποφεύγονται. Οι πιστοί οφείλουν να ακολουθούν τον χρυσό κανόνα της αυτάρκειας. 

Ο χριστιανισμός δεν επιδοκιμάζει τη φτώχεια. Όσα αναφέρονται υπέρ των φτωχών έχουν ρόλο παρηγορητικό. Είναι σαν τα λόγια που λέμε στον άρρωστο γα να τον ενθαρύνουμε να αντέξει. Χωρίς, φυσικά, να θεωρούμε την αρρώστεια ως ιδανικό...

Λειψανολατρείας το ανάγνωσμα...

 

Είχαμε ξαναγράψει για τη λειψανολατρεία, αλλά αξίζει να επανέλθουμε. Λίγοι το γνωρίζουν, αλλά υπάρχει κάποια αγιογραφική θεμελίωση του φαινομένου. Κάτι σχετικό αναφέρεται στην Εβραϊκή Βίβλο (Παλαιά Διαθήκη) στο βιβλίο Βασιλειών Δ, ιγ, 20-21. 

Εκεί διαβάζουμε πως ο προφήτης Ελισαίος πέθανε και τον έθαψαν. Αλλά τον επόμενο χρόνο σημβαίνει το εξής περίεργο. Ενώ οι ισραηλίτες ετοιμάζονταν να ενταφιάσουν κάποιον νεκρό, αντιλαμβάνονται πως πλησιάζει μια αντάρτικη ομάδα Μωαβιτών. Έντρομοι ρίχνουν τον νεκρό στον τάφο του Ελισαίου και φεύγουν. Μόλις όμως ο νεκρός άγγιξε τα οστά του προφήτη, αναστήθηκε! 

Από την περιγραφή αυτή οι Χριστιανοί κατέληξαν στο συμπέρασμα πως τα λείψανα των "αγίων" είναι ιερά, εκπέμουν θεία χάρη και θαυματουργούν. Πιο πολύ πεθαίνεις, που λένε και οι νέοι... 

Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς. Την εντελώς αόριστη περιγραφή του γεγονότος; Το πώς βρέθηκαν εκτεθειμένα τα οστά του προφήτη αν και είχε ενταφιαστεί κανονικά πριν έναν χρόνο; Αν όντως εξ αιτίας τους αναστήθηκε ο νεκρός, γιατί οι ισραηλίτες δεν το έκαναν σύστημα από κει και πέρα και έτσι να ανασταίνονται όλοι οι νεκροί τους; 

Άλλωστε ούτε το κείμενο βεβαιώνει πως ο αναστηθείς ήταν ένας ιδιαίτερα ευσεβής ή δίκαιος άνθρωπος. Ήταν κάποιος απλός ισραηλίτης, που δεν άξιζε καμιάς ιδιαίτερης τιμής από τον Θεό! Και κάτι τελευταίο. Οι Ισραηλίτες δεν σκέφτηκαν, όπως προείπαμε, να το κάνουν φάμπρικα. Ούτε έσπασαν τα κοκκαλάκια του προφήτη, ούτε και τα μοίρασαν αριστερά και δεξιά προκειμένου να θαυματουργούν. Αυτά είναι χριστιανικές πατέντες. Τα γρόσια να πέφτουν στο παγκάρι ή στον δίσκο και από θεομπαιξιά άλλο τίποτα...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (E' - Τι προτιμάς; Πλούτο στη Γη ή στον Ουρανό;)

 

Ο Χριστιανισμός μπορεί να ξεκίνησε ως ένα κίνημα φτωχών μεσσιανιστών της παλαιστινιακής υπαίθρου, αλλά σε λίγες δεκαετίες αποτέλεσε μια επαναστατική οργάνωση εξαπλωμένη σε όλα τα μήκη και πλάτη της αυτοκρατορίας. 

Όπως έχουμε ξαναπεί, σκοπός των Χριστιανών δεν ήταν μόνο η ηθική εξίψωση των πιστών, αλλά η κατάληψη της ίδιας της εξουσίας. Στα πλαίσια αυτά ήταν αναγκαίο να ενταχθούν στις τάξεις τους άτομα με κοινωνική επιρροή, δύναμη και πλούτο.

Κι εδώ αρχίζουν τα παρατράγουδα. Πώς να συμβιβαστεί ο πλούτος με το ως τότε σαφές κοινωνικό μήνυμα του Χριστιανισμού; Οι χριστιανικές κοινότητες βίωσαν την εσωτερική αυτή σύγκρουση και αντίφαση σαν μία από τις οδυνηρότερες της ιστορίας τους. 

Γύρω στο 200 μ.Χ. γίνεται μια προσπάθεια από κάποιους μορφωμένους Χριστιανούς να αμβλύνουν την αντίθεση χριστιανισμού και πλουσίων, να γεφυρώσουν το χάσμα, να απενοχοποιήσουν τις ανώτερες κοινωνικες τάξεις ώστε να τις εντάξουν στο δικό τους πολιτικό πλαίσιο. Ο πιο τολμηρός χριστιανός συγγραφέας της περιόδου αυτής είναι ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς που γράφει μια σύντομη πραγματεία με τίτλο "Τίς ο σωζόμενος πλούσιος;".
Σε αυτή απευθυνόταν σε υποψήφιους χριστιανούς, ευκατάστατους οικονομικά, που προβληματίζονταν γα τη σχέση του πλούτου με τη σωτηρία. Ο ίδιος διδάσκει ότι ο πλούτος αυτός καθαυτός δεν πρέπει να απορρίπτεται, αλλά η κακή χρήση του. Κάποιος, που διαθέτει τα υλικά αγαθά, μπορεί να βοηθάει τους μη έχοντες και, έτσι, να ωφελείται πνευματικά.

Σε πρακτικό επίπεδο επικρατησε τελικά το πνεύμα και η σκοπιμότητα του Κλήμη. Σε θεωρητικό όμως επίπεδο, οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, κυρίως του 4ου αιώνα, συνέχισαν να μαστιγώνουν αλύπητα τον πλούτο και τους πλουσίους. 

Και τι δεν έγραψαν εναντίον τους ο Μ. Βασίλειος, ο Χρυσόστομος κ.λπ. Το μήνυμά τους είναι σαφές. Ο πλούτος διεφθείρει ακόμα και τους καλύτερους. Οπότε, όλοι οφείλουμε να μείνουμε μακριά του.

Φυσικά προκύπτει εύλογα το ερώτημα: Δεν υπάρχουν πλούσιοι με ισχυρό χαρακτήρα που να μπορούν να μην επηρεαστούν από τους πειρασμούς του πλούτου και να διατηρήσουν την ηθική τους ακεραιότητα;

Το πνεύμα των μεγάλων Πατέρων είναι πως αποκλείεται ο συνδυασμός πλούτου και χριστιανικής πνευματικότητας. Σίγουρα, όμως, οι απόλυτες απαντήσεις δεν ικανοποιούν. Και ασφαλώς θεωρητικά μπορούν να υπάρξουν εξαιρέσεις. Αλλά αυτές απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. 

Αλήθεια, ποιος εκ των προτέρων μπορεί να είναι βέβαιος πως δεν θα διαφθαρεί απ' τον πλούτο; Αλλά κι αν ο ίδιος καταφέρει να αντισταθεί, θα κατορθώσουν το ίδιο και οι κληρονόμητοι του;

Βέβαια, όλα αυτά τα ερωτήματα έχουν αξία μόνο αν υπάρχει μέλλουσα ζωή και αιώνια κρίση. Γι' αυτό και οι συνειδητοί πλούσιοι είτε αποφεύγουν να ασχολούνται με τα μεταφυσικά, είτε κάνουν μερικές γερές αγαθοεργίες όχι μόνο για διαφήμιση αλλά και για να το έχουν δίπορτο... 

Υπάρχει Θεία Πρόνοια;

 

Μια ακόμα πολύ πονεμένη ιστορία με τη θρησκεία είναι η ύπαρξη της ... Θείας Πρόνοιας! Είναι μια ιδιότητα που αποδίδουμε στο Θεό, κάτι σαν τον "φύλακα άγγελο" και τον "προστάτη άγιό μας".

Νομίζω πως οι άνθρωποι κάποιας ηλικίας, που ασφαλώς θα έχουν ζήσει αρκετές δυσάρεστες καταστάσεις, σίγουρα θα έχουν αντιληφθεί πως αυτό το ιδεολόγημα είναι απλά ένα παρηγορητικό ψεύδος, ένας ευσεβής πόθος που τον χρησιμοποιούμε για να αντεπεξέλθουμε στο άγχος και στις δυσκολίες του καθημερινού βίου.

Η θεωρία ύπαρξης της Θείας Πρόνοιας ασφαλώς και δεν αντέχει σε αυστηρή κριτική. Π.χ. γιατί ο Θεός έδωσε ως παρέα στον Αδάμ έναν άλλον άνθρωπο που θα τον κατέστρεφε και θα βύθιζε στη συμφορά όλη την ανθρωπότητα μέχρι τις μέρες μας;

Γιατί ο Θεός δεν αμβλύνει τα άγρια και επιθετικά ένστικτα του ανθρώπου επιτρέποντας να γίνονται τόσοι πόλεμοι με εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες;

Ακούς κάποιους που σώθηκαν από ένα αεροπορικό δυστύχημα να λένε πως "ο Θεός με έσωσε!". Μα, άνθρωπέ μου, αν ο Θεός ήθελε να σε σώσει θα απέτρεπε το δυστύχημα. Και, εν πάση περιπτώσει, θα έσωζε και τους άλλους 70 επιβάτες που βρήκαν τραγικό θάνατο.

Φυσικά το ιερατείο έχει διατυπώσει πολλά και διάφορα επιχειρήματα για τις περιπτώσεις που η Θεία Πρόνοια μένει ανενεργή και δεν παρεμβαίνει για τη σωτηρία μας. Ο πιο κουλτουριάρικος ισχυρισμός είναι πως "ο Θεός δεν επεμβαίνει για να μην δεσμεύσει την ελευθερία του ανθρώπου!". Όπα, παιδιά, μην μας περνάτε για κορόιδα. Όταν ο υποτιθέμενος Θεός σας μας απειλεί με κολάσεις ή μας υπόσχεται παραδείσους, δεν περιορίζει την ελευθερία μας; 

Πιο λαϊκά επιχειρήματα είναι πως ο Θεός επιτρέπει τις δοκιμασίας για να μας τιμωρήσει, να μας δοκιμάσει ή να στερεώσει την πίστη μας. Καλύτερα να μην χρησιμοποιήσω τη χαρακτηριστική λαϊκή έκφραση προκειμένου να σχολιάσω όλες αυτές τις αντιφατικές αρλούμπες. 

Αλλά η λαϊκή θυμοσοφία βρήκε τρόπους να εκδηλώσει έμμεσα πλην σαφώς τη δυσπιστία της για τη Θεία Πρόνοια. Συν Αθηνά και χείρα κίνη, σου λένε οι πιο μορφωμένοι. "Καλός ο αγιασμός, αλλά πάρε και μια γάτα" λένε οι άνθρωποι της πιάτσας. Και το κορυφαίο: όταν θέλουμε να πούμε πως κάποιος έμεινε τελείως μόνος και αβοήθητος, ποια φράση χρησιμοποιούμε; "Αφέθηκε στο έλεος του Θεού!". Δηλαδή δεν έχει πλέον ελπίδα...

Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (Δ' - Ή πλούσιος ή Χριστιανός, διάλεξε!)

 

Στην Εβραϊκή Βίβλο, δηλαδή στην Παλαιά Διαθήκη των Χριστιανών, ο πλούτος δεν είναι καταδικαστέος. Αντίθετα, θεωρείται ανταμοιβή του Θεού στους πιστούς και ενάρετους ανθρώπους. 

Η φτώχεια, αντίθετα, είναι δείγμα θείας οργής και δυσμένειας. Αυτό το πνεύμα υιοθέτησαν και οι προτεστάντες-καπιταλιστές της Δύσης και κυρίως της Ανατολής.

Στην Καινή Διαθήκη όμως τα πράγματα φαίνονται εντελώς διαφορετικά. Ο Ιησούς δείχνει να μην έχει καθόλου καλή ιδέα για τους πλούσιους, τους καλοπερασάκηδες, όσους περπατούν αγέρωχα και επιδεικτικά φορώντας πολυτελή ρούχα.

Στις δύο παραβολές του Κυρίου έχουμε και δύο τύπους καταδικαστέου πλούτου. Ο Άφρων Πλούσιος είναι λαίμαργος, πλεονέκτης, στυγνός υλιστής, ενδιαφέρεται αποκλειστικά για τον εαυτό του. 

Ο "απλώς" πλούσιος του Λαζάρου είναι κατά τι πιο ανθρώπινος. Ανέχεται την παρουσία των φτωχών. Δεν δείχνει να ενοχλείται, δεν προσβάλλεται η αισθητική του. Και τους επιτρέπει να τρέφονται με τα ψίχουλα που πέφτουν απ' το τραπέζι του.

Κανείς από αυτούς δεν έχει θέση στη Βασιλεία του Θεού. Ο Ιησούς το ξεκαθαρίζει: "Ουαί τοις πλουσίοις". Και ... ευκολότερο είναι να περάσει ένα καραβίσιο παλαμάρι από την τρύπα μιας βελόνας, παρά ένας πλούσιος να διαβεί την πόρτα του Παραδείσου.

Βέβαια ο Ιησούς έκανε παρέα με τους πλούσιους. Όμως σκοπός του ήταν να τους πείσει να πάψουν να είναι πλούσιοι. Ξέρει πως κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο. Γι' αυτό τους υποδεικνύει την σταδιακή απεξάρτηση. Ο νεαρός που του είπε μοίρασε τα υπάρχοντά σου στους φτωχούς και ακολούθα με, έκοψε ρόδα μυρωμένα. 

Ενώ η τακτική που ακολούθησε στον Ζακχαίο απέδωσε καρπούς. Ο τελώνης σε πρώτη φάση αναγνώρισε την αμαρτωλότητά του, αποφάσισε να μην επαναλάβει τα ίδια λάθη και αποζημίωσε όσους αδίκησε, επιστρέφοντας όσα τους έκλεψε πολλαπλάσια. Αλλά με αυτό ο τελώνης δεν έγινε αυτόματα φτωχός. 

Όμως, όποιος ξεκινήσει μια πορεία προσωπικής αναμόρφωσης είναι βέβαιο πως είτε σύντομα θα επιστρέψει στις παλιές του συνήθειες, είτε θα καταλήξει φτωχός. 

Αν ακολουθήσεις τον λόγο του Ευαγγελίου δεν θα σε κολλάει ύπνος στο κρεβατι σου όσο σκέφτεσαι πως κάποια αδέλφια σου εκεί έξω ζουν άστεγοι. Πεινάνε, είναι γυμνοί, υποφέρουν...

Εσείς πιστεύετε στη μετενσάρκωση; (Πηγή: www.planbemag.gr - Έλενα Κιουρκτσή)

 

Κάποια στιγμή θα ασχοληθούμε αν ο αρχέγονος χριστιανισμός πίστευε ή όχι στη μετενσάρκωση. Προς το παρόν ας δούμε συνοπτικά τι πιστεύουν οι άλλες θρησκείες για το θέμα συτό.
 

1. Στην Αρχαία Ελλάδα. Οι αρχαίες μεσογειακές θρησκείες είχαν αναπτύξει κάποιες κάπως διαφορετικές πεποιθήσεις σχετικές με τη Μετενσάρκωση. Για παράδειγμα, ο Πλάτωνας δήλωσε την προ-ύπαρξη της Ψυχής σε έναν Ουράνιο Κόσμο και την πτώση της σε ένα ανθρώπινο σώμα, εξαιτίας της αμαρτίας. Με σκοπό την απελευθέρωση της Ψυχής από αυτά τα δεσμά της και την επιστροφή της στην αγνότητα, η Ψυχή θα χρειαστεί να εξαγνιστεί μέσω μίας σειράς εμπειριών μετενσάρκωσης. Η πίστη του Πλάτωνα σε όλα τα παραπάνω υπήρξε έντονα επηρεασμένη τόσο από προγενέστερες Ορφικές διδασκαλίες, όσο και από τις απόψεις του Πυθαγόρα. Το πρώτο ελληνικό φιλοσοφικό σύστημα που όρισε μία παρόμοια στάση πάνω στην Μετενσάρκωση με τον Ινδουισμό, ήταν ο Νεοπλατωνισμός κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ., υπό την επίδραση των Ανατολικών φιλοσοφικών ρευμάτων.

2. Στην Αρχαία Αίγυπτο. Η αρχαία «Αιγυπτιακή Βίβλος των Νεκρών» περιγράφει το “ταξίδι” της Ψυχής σε έναν άλλον κόσμο, χωρίς να επιστρέφει στον κόσμο που γνωρίζουμε. Εκείνη την περίοδο, οι νεκροί ταριχεύονταν (μούμιες), με σκοπό τη διατήρηση των σωμάτων τους, τα οποία θα τους συνόδευαν στη μεταθανάτια πραγματικότητα. Σε αυτή την περίπτωση, είναι ενδιαφέρουσα η πίστη σε μίας μορφής αναστάσιμη μεταθανάτια ζωή, παρά μετενσάρκωση.

3. Στο Θιβέτ. Η «Θιβετιανή Βίβλος των Νεκρών» αναφέρει με λεπτομέρεια τις εμπειρίες που έχει κάποιος ανάμεσα σε δύο ενσαρκώσεις, υπονοώντας ότι ο νεκρός διατηρεί ορισμένα από τα προσωπικά του χαρακτηριστικά.
Έτσι, λέγεται ότι κάποτε ένα αγόρι εμφανίστηκε δηλώνοντας ότι ήταν η ενσάρκωση του Δαλάι Λάμα, του ηγέτη της Θιβετιανής Βουδιστικής Παράδοσης. Αυτό έγινε δεκτό από τους ιερείς, καθότι διέθετε ιδιότητες επίγνωσης, τηλεπάθειας και γνώσεις τελετουργίας που αποδείκνυαν τις αρετές της φύσης του. Αυτή η διαδικασία επέτρεψε στους μοναχούς ιερείς να αναπτύξουν ένα σύστημα για τη συνεχή ανακάλυψη των διαδοχικών ενσαρκώσεων του Δαλάι Λάμα και άλλων ψυχών υψηλής πνευματικής εξέλιξης, σε κάθε εποχή.

4. Στους Ταοϊστές. Ένα σημαντικό κείμενο για τον Ταοϊσμό, το «Τσουάνγκ Τζου» (4ος αιώνας π.Χ.), είναι ενδεικτικό της θεώρησης των Ταοϊστών σχετικά με τη Μετενσάρκωση:
«Η γέννηση δεν είναι η αρχή, ο θάνατος δεν είναι το τέλος. Υπάρχει η Ύπαρξη χωρίς όρια, υπάρχει συνέχεια χωρίς σημείο εκκίνησης.
Η ύπαρξη χωρίς όρια είναι ο Χώρος. Η συνέχεια χωρίς εναρκτήριο σημείο είναι ο Χρόνος. Υπάρχει γέννηση, υπάρχει θάνατος, υπάρχει εμπρόσθια κίνηση και υπάρχει η είσοδος. Αυτό από το οποίο κανείς εισέρχεται και εξέρχεται χωρίς να βλέπει τη μορφή του, είναι η Πύλη του Θεού».

5. Στους Ινδουιστές. Το Κάρμα δηλώνει ότι κάθε πράξη έχει μία συγκεκριμένη αιτία και ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, το οποίο επηρεάζει οτιδήποτε συναντάμε στο μέλλον. Ανάλογα με το κάρμα του καθενός, οι ψυχές, μέσα από τα σώματα που τις “κυοφορούν”, προσπαθούν να υπερβούν τα εμπόδια που συναντούν, ώστε να συλλέξουν εμπειρία και να ανέβουν επίπεδο. Παίρνουν, λοιπόν, μία νέα μορφή, με την οποία ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με τους “καρπούς” των πράξεών του από τις προηγούμενες ζωές του, καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια για να σταματήσει αυτόν τον κύκλο μετενσαρκώσεων.
Στον αντίποδα, σύμφωνα με τον Χριστιανισμό, ο άνθρωπος μπορεί να καθαριστεί και να απελευθερωθεί από τις αμαρτίες του με τη Μετάνοια.

6. Στους Κρίσνα. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη ινδουιστική αίρεση, η όλη ιδέα της μετενσάρκωσης συνοψίζεται στο συμπέρασμα ότι «καθώς ένα σώμα αποβάλλει τα παλαιότερα ρούχα και φορά νέα ρούχα, έτσι ακριβώς και ο μη πεπερασμένος, αλλά και αθάνατος εαυτός, απαλλάσσεται από πεπαλαιωμένα σώματα και εισέρχεται σε νέα».

 
Πού καταλήγουμε τελικά;
Υπάρχουν πολλές εκδοχές για τους τρόπους και τους σκοπούς της μετενσάρκωσης, μεταξύ διαφόρων θρησκειών και πολιτισμών.
Άλλοι πιστεύουν ότι η Μετενσάρκωση επιτυγχάνεται μόνο από άνθρωπο σε άνθρωπο, άλλοι ότι συμβαίνει μόνο μεταξύ νοημόνων όντων (ανθρώπων – αγγέλων – θεών), και άλλοι ότι συμβαίνει και σε ζώα, ακόμα και σε φυτά.
Από την άλλη, στον Χριστιανισμό η “προοπτική” της Ανάστασης διδάσκει ότι το πρόσωπο που πεθαίνει θα λάβει πάλι σώμα, θα ξαναζήσει με τα συγκεκριμένα προσωπικά χαρακτηριστικά που είχε όσο βρισκόταν στη ζωή, αναγνωρίζοντας και έχοντας συνειδητότητα του εαυτού του.
Όπως και να έχει, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι, με ή χωρίς μετενσαρκώσεις, το καλό και το κακό είναι αποτελέσματα των δικών μας επιλογών, ως πλασμάτων με ελεύθερη βούληση.
Και από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε, προκειμένου να εξελιχθούμε σε αυτή τη ζωή. Όσο για τις άλλες… βλέπουμε.