Ο Χριστιανισμός στην Ιαπωνία (Πηγές: Ελληνική και Παγκόσμια Στρατιωτική Ιστορία και cognoscoteam.gr)

 

O Xριστιανισμός έφτασε στην Ιαπωνία το 1549 μ.Χ., όταν ο Ισπανός ιεραπόστολος Φραγκίσκος Ξαβέριος αφίχθηκε από την Κίνα μαζί με μια ομάδα Ιησουιτών συναδέλφων του και Ιαπώνων προσύλητων. Η νέα θρησκεία βρήκε σχεδόν άμεσα πρόσφορο έδαφος. Η δυτική χώρα γέμισε χριστιανικές εκκλησίες, ενώ σύντομα ιδρύθηκαν καθολικές ιεραποστολές στο Ναγκασάκι, σημαντικό λιμάνι στην νήσο Κιουσού, και στην πρωτεύουσα Κιότο στο κεντρικό Χονσού. 

Τέσσερις Ιάπωνες υποψήφιοι ιερείς και ιεραπόστολοι στάλθηκαν στη Ρώμη για να εκπαιδευτούν και να γνωρίσουν τον Πάπα, ενώ μέχρι το 1581 υπήρχαν στην χώρα 150.000 Χριστιανοί, εκ των οποίων οι 100.000 στο Κιουσού. Το σύμβολο του σταυρού έγινε κοινό στην Ιαπωνία, καθώς οι Χριστιανοί στρατιώτες τον έβαζαν πάνω στην πανοπλία τους, ενώ ακόμα και σε μικρές κοινότητες φτιάχνονταν απλοί ξύλινοι σταυροί που λατρεύονταν κατά τα πρότυπα του Σίντο, της αρχέγονης ιαπωνικής θρησκείας.

Αυτή η αρχική μεγάλη επιτυχία θα μπορούσε να αποδοθεί και στο γεγονός ότι πολλοί νταϊμιο (πολέμαρχοι) θέλοντας να συσφίξουν τις σχέσεις τους με τους Ευρωπαίους εμπόρους που τους προμήθευαν με νιτρικό κάλιο, την πρώτη ύλη για το μπαρούτι, έδειξαν μεγάλη ανοχή στην διάδοση του Χριστιανισμού. 

Ο Όντα Νομπουνάγκα, ο ισχυρότερος νταϊμιο της εποχής και θεωρούμενος ως ο πρώτος από τους τρεις ενοποιητές της χώρας, εγγυήθηκε την ασφάλεια των ιεραπόστολων στην νήσο Χονσού και στο Κιότο, ενώ στη νήσο Κιουσού οι ιεραπόστολοι βοηθήθηκαν από νταϊμιο που είχαν βαφτιστεί και οι ίδιοι Χριστιανοί.

Αυτή η θετική κατάσταση για τον Χριστιανισμό στην Ιαπωνία άρχισε να μεταβάλλεται δυσμενώς μετά τον θάνατο του Νομπουνάγκα το 1582. Αν και ο διάδοχός του, και θεωρούμενος δεύτερος ενοποιητής της Ιαπωνίας, στρατηγός Τογιοτόμι Χιντεγιόσι, είχε αρχικά κρατήσει την ίδια πολιτική ανοχής με τον προκατοχό του, άλλαξε στάση μετά το 1587, όταν κατέκτησε το Κιουσού. 

Όντας πλέον ο αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος της Ιαπωνίας, ο Χιντεγιόσι άρχισε να ασχολείται με τις έξωθεν απειλές και κυρίως με την ευρωπαϊκή επέκταση στην ανατολική Ασία, ενώ έλαβε μέτρα και για να επιβληθεί στους επιρρεπείς προς την επιρροή των δυτικών ιεραποστόλων “Κιρισιτάν” (Χριστιανούς) νταϊμιο της δυτικής Ιαπωνίας. Καθώς είχε ακούσει ιστορίες για το πώς χριστιανικές ιεραποστολές είχαν προηγηθεί των Ισπανών κονκισταδόρων κατά την κατάκτηση της Αμερικής, οι καθολικοί ιεραπόστολοι στοχοποιήθηκαν ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας για την εξουσία του. Όλοι τους διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν το Χονσού, ενώ Χριστιανοί νταϊμιο του νησιού έπεσαν σε δυσμένεια και εξορίστηκαν στις υπό ισπανική κατοχή Φιλιπίννες και αλλού. 

Το 1597, είκοσι έξι Ιάπωνες ιεραπόστολοι σταυρώθηκαν, σηματοδοτωντας την πρώτη στοχευμένη εκτέλεση Καθολικών στην χώρα. Παρόλα αυτά η διάδοση του Χριστιανισμού συνεχίστηκε. Ο αριθμός των Χριστιανών στην χώρα έφτασε τις 300.000, ενώ Ιησουϊτες ιεραπόστολοι συνόδεψαν τους Χριστιανούς νταϊμιο κατά την ιαπωνική εισβολή στην Κορέα την δεκαετία του 1590.

Στον εμφύλιο που ακολούθησε τον θάνατο του Τογιοτόμι Χιντεγιόσι το 1598, νικητής αναδείχθηκε στα 1600 ο νταϊμιο Τοκουγκάβα Ιεγιάσου, ο οποίος και ανασύστησε το Σογκουνάτο, την στρατιωτική κυβέρνηση της Ιαπωνίας που είχε καταρρεύσει τον 15ο αιώνα. 

Οι Τοκουγκάβα θέλοντας να εξαλείψουν κάθε δυτική επιρροή στην χώρα, ακολούθησαν μια πολιτική ακραίου απομονωτισμού. Όλες οι διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις με τους Ευρωπαίους διακόπηκαν, με εξαίρεση έναν ολλανδικό θύλακα σε ένα γειτονικό νησί. Περιορισμοί και έλεγχοι επιβλήθηκαν στις εσωτερικές μετακινήσεις μεταξύ των πόλεων και των επαρχιών, ενώ όλοι οι ιεραπόστολοι και οι ιερείς διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την Ιαπωνία. Όσοι από τους τελευταίους ανακαλύπτονταν από τη μυστική αστυνομία του καθεστώτος, φυλακίζονταν και εκτελούνταν με μαρτυρικό τρόπο, ενώ οι Χριστιανοί νταϊμιο εκτοπίζονταν από τις επαρχίες τους και αντικαθιστούνταν από ευνοούμενους των Τοκουγκάβα.

Σύντομα το κλίμα στις δυτικές επαρχίες έγινε εκρηκτικό. Βάση του στρατιωτικού κώδικα μπουσίντο που ακολουθούσαν οι σαμουράι, όσοι από αυτούς έχαναν τον αφέντη τους μετατρέπονταν σε “ρονίν”, άνεργους σαμουράι χωρίς εργοδότη που κατέφευγαν στην ληστεία για να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν. Oι Χριστιανοί αγρότες του Κιουσού στέναζαν από τη βαριά φορολογία και τους θρησκευτικούς διωγμούς, ενώ βάναυσοι και ανίκανοι διοικητές που διόριζαν οι Τοκουγκάβα από την έδρα τους στο μακρινό κάστρο Έντο (σημερινό Τόκιο) χειροτέρευαν την κατάσταση.
Αυτές ήταν οι συνθήκες τον Δεκέμβριο του 1637, όταν οι χωρικοί της χερσονήσου Σιμαμπάρα και των νήσων Αμακούσα, απηυδισμένοι από την υπερφορολόγηση, την φτώχεια και κάποιες βάναυσες εκτελέσεις που αποτέλεσαν την τελευταία σταγόνα, εξεγέρθηκαν κατά των νταϊμιο Ματσουκούρα Σιγκεχάρου της επαρχίας Σιμαμπάρα και Τερασάβα Κατατάκα της επαρχίας Καράτσου. 

Στις τάξεις τους εντάχθηκαν επίσης ρονίν που είχαν υπηρετήσει κατά το παρελθόν οίκους όπως οι Αμακούσα, οι Σίκι και οι Χριστιανοί Αρίμα, οι οποίοι είχαν εκτοπιστεί από τις επαρχίες τους στις αρχές του αιώνα και αντικαταστάθηκαν από τους Ματσουκούρα. Έτσι οι χωρικοί απέκτησαν ηγεσία και συντρόφους με εμπειρία στην πολεμική τέχνη.

Σύνταγμα 3.000 σαμουράι που στάλθηκε από τις αρχές στο Ναγκασάκι για να καταστείλει την εξέγερση εξοντώθηκε από τους επαναστάτες, ενώ σύντομα τα κάστρα των οικογενειών Τερασάβα και Ματσουκούρα βρέθηκαν υπό πολιορκία. Η άφιξη ενισχύσεων σταλμένων από την Μπακούφου, την στρατιωτική συνέλευση του Σογκουνάτου στο Έντο, ανάγκασε τελικά τους επαναστάτες να καταφύγουν στο εγκαταλελειμένο κάστρο της Χάρα, πρώην έδρα της οικογένειας Αρίμα στην χερσόνησο της Σιμαμπάρα. Οι οχυρώσεις του κάστρου ανακατασκευάστηκαν, ενώ αποθέματα σε πυρίτιδα και τρόφιμα συγκεντρώθηκαν από τις λεηλατημένες αποθήκες των Ματσουκούρα.

Καθώς η θέση των επαναστατών ήταν εξαιρετικά οχυρή, τα κυβερνητικά στρατεύματα που δεν διέθεταν σύγχρονο βαρύ πυροβολικό, στράφηκαν για βοήθεια προς τους Ολλανδούς της νήσου Χιράντο, στα ανοικτά του Ναγκασάκι. Αυτοί τούς παραχώρησαν πυρίτιδα και κανόνια, με τα οποία οι κυβερνητικοί άρχισαν να βομβαρδίζουν τους επαναστάτες, ενώ αργότερα, κατόπιν αιτήματος του Σογκουνάτου, έσπευσαν με πλοίο τους να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις. Παρά τις 426 βολές που έριξε σε 15 μέρες το πλοίο de Ryp, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Το ολλανδικό πλοίο αποχώρησε τελικά κατόπιν νέου αιτήματος των κυβερνητικών, όταν αυτοί έλαβαν ειρωνικό γράμμα από τους πολιορκημένους:
“Δεν υπάρχουν πλέον ανδρείοι στρατιώτες σε αυτό το βασίλειο να πολεμήσουν μαζί μας; Και δεν ντρέπονται να καλούν σε βοήθεια τους ξένους να τους βοηθήσουν ενάντια στις μικρές δυνάμεις μας;”.

Με τον εγωϊσμό τους θιγμένο, οι κυβερνητικοί σαμουράι εξαπέλυσαν έφοδο κατά την οποία σκοτώθηκε ο διοικητής τους. Νέες ενισχύσεις για τους κυβερνητικούς έφτασαν με τον αντικαταστάτη του, αλλα η τόλμη των εξεγερμένων έφτασε το αποκορύφωμά της τον Φεβρουάριο του 1638, όταν μια έξοδος της φρουράς είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωση 2.000 σαμουράι από την επαρχία Χίζεν. Ο χειμώνας όμως υπήρξε σκληρός και για τους δυο αντιμαχόμενους, με την πλάστιγγα να γέρνει σταδιακά υπέρ της πλευράς του Σογκουνάτου, καθώς οι επαναστάτες ξέμεναν από τρόφιμα, πυρομαχικά και λοιπές προμήθειες.

Μέχρι τον Απρίλιο, 200.000 κυβερνητικοί στρατιώτες είχαν συγκεντρωθεί για να αντιμετωπίσουν τους 30.000 υπερασπιστές της Χάρα. Μια τελευταία έξοδος των επαναστατών στις αρχές του μήνα αποκρούστηκε, ενώ από αιχμάλωτους οι πολιορκητές πληροφορήθηκαν την απελπιστική κατάσταση μέσα στο οχυρό. Στις 12 Απριλίου του 1638 οι πολιορκημένοι της Χάρα υπέκυψαν σε μια γενική έφοδο, όταν στρατιώτες των Κουρόντα από την επαρχία Χίζεν κατέλαβαν τους εξωτερικούς προμαχώνες. Παρά την λυσσώδη αντίσταση, μέχρι τις 15 του μήνα είχαν τελειώσει όλα.

Η μάχη για την Σιμαμπάρα, η τελευταία μεγάλη σύρραξη στην Ιαπωνία μέχρι το 1860, κόστισε στους Τοκουγκάβα περισσότερους από 20.000 νεκρούς και τραυματίες και η εκδίκησή τους υπήρξε τρομερή. Πάνω από 35.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά την μάχη ή εκτελέστηκαν. Το κάστρο της Χάρα κάηκε και τα ερείπια του θάφτηκαν επί τόπου μαζί με τους νεκρούς επαναστάτες. Οι Ευρωπαίοι έμποροι, έχοντας θεωρηθεί ύποπτοι για ευνοϊκή διάθεση έναντι των επαναστατών, εκδιώχθηκαν από την χώρα, ενώ η πολιτική απομονωτισμού των Τοκουγκάβα έγινε ακόμα αυστηρότερη μετά το 1639. Από τις διώξεις δεν γλίτωσε ούτε ο Ματσουκούρα Σιγκεχάρου, ο οποίος εκτελέστηκε σαν ο αποδιοπομπαίος τράγος για την κρίση.
Οι επαρχία Σιμαμπάρα ως αποτέλεσμα του πολέμου ερημώθηκε από τους κατοίκους της. Για να διατηρηθεί η οικονομία της περιοχής οι Τοκουγκάβα εγκατέστησαν αγρότες από άλλες περιοχές της Ιαπωνίας, ενώ βουδιστές ιερείς φρόντιζαν για την συστηματική κατήχηση των κατοίκων. Ο Χριστιανισμός απαγορεύτηκε και οι ελάχιστες χριστιανικές κοινότητες επέζησαν κινούμενες στην παρανομία. Σήμερα, μόλις το 1% των Ιαπώνων δηλώνουν Χριστιανοί, αν και το άνοιγμα της ιαπωνικής κοινωνίας στην δυτική κουλτούρα μετά τον Β’ΠΠ έφερε στην χώρα έθιμα, όπως ο εορτασμός των Χριστουγέννων και οι δυτικού τύπου γάμοι.

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (Θ’ - Οι Εβραίοι αφόριζαν τους Χριστιανούς!

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, το 64 μ.Χ. ξέσπασε η Μεγάλη Πυρκαγιά της Ρώμης που κατέστρεψε το ένα τρίτο της αιώνιας πόλης. Από τις ανακρίσεις της Αυτοκρατορικής Αστυνομίας προέκυψε πως ήταν μια συνωμοσία που οργάνωσαν οι Συγκλητικοί αντίπαλοι του Νέρωνα και εκτέλεσε ένας σκληρός πυρήνας χριστιανών με επικεφαλής τον Παύλο.

Δύο χρόνια αργότερα, το 66 μ.Χ., ξεσπάει στην Παλαιστίνη μια επανάσταση που προετοιμαζόταν από καιρό. Είναι ο λεγόμενος Α' Ιουδαϊκός Πόλεμος, που έληξε το 70 μ.Χ. με την ισοπέδωση της Ιερουσαλήμ απ' τις ρωμαϊκές λεγεώνες.

Ο Πόλεμος αυτός επηρέασε σημαντικά τη φύση αλλά και τη διάδοση του χριστιανισμού. Κατά τη διάρκειά του καταστράφηκαν όλες οι χριστιανικές εκκλησίες που είχαν ιδρύσει στην περιοχή οι μαθητές του Ιησού. 

Πρόκειται για χριστιανικές κοινότητες ιουδαιοχριστιανικού προσανατολισμού, που η διάλυσή τους ασφαλώς διευκόλυνε την επικράτηση των εκκλησιών εθνικού χαρακτήρα που ίδρυε ο Παύλος.

Ταυτόχρονα με τις εκκλησίες της Παλαιστίνης χάθηκε και ένα μεγάλο κομμάτι του αυθεντικού και πρώιμου χριστιανισμού. Απωλέσθηκαν παραδόσεις και μαρτυρίες με συνέπεια να εξαφανιστούν πολύτιμες ιστορικές πηγές που ίσως φώτιζαν περισσότερο αυτό το μεγάλο μυστήριο που λέγεται Αρχέγονος Χριστιανισμός. 

Το κενό αυτό ήρθαν να συμπληρώσουν πολλές μεταγενέστερες κατασκευές και μύθοι που αλλοίωσαν, ίσως και εξέτρεψαν εντελώς τη νέα θρησκεία απ' τις ρίζες της.

Η ιουδαϊκή εξέγερση του 66 μ.Χ. προκάλεσε ένα κύμα αντιεβραϊσμού σε ολόκληρη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Οι Χριαστιανοί άρπαξαν την ευκαιρία για να διαχωρίσουν οριστικά τις σχέσεις τους απ' τους "μη νομιμόφρονες Ιουδαίους". 

Αρχίζουν να κάνουν ανοίγματα και να ρίχνουν γέφυρες στη ρωμαϊκή εξουσία. Αυτό φαίνεται και στα ευαγγέλια, που την ευθύνη της σταύρωσης αποδίδουν πλέον στους Εβραίους κι όχι στους Ρωμαίους. Αλλά και στις επιστολές του Παύλου που ουσιαστικά διατάζει τους χριστιανούς να είναι υπάκουοι στον Καίσαρα.

Δυστυχώς οι πηγές για τις σχέσεις ιουδαϊσμού και χριστιανισμού μετά το 70 μ.Χ. είναι ελάχιστες και αποσπασματικές. Οι Χριστιανοί συνήθως αποκαλούσαν τους Ιουδαίους "υποκριτές" και οι Ιουδαίοι τους Χριστιανούς "αποστάτες και αλαζόνες".

Πάντως θεωρείται σίγουρο πως οι Ιουδαίοι γύρω στο 100 μ.Χ. άρχισαν να απαγορεύουν την είσοδο των χριστιανών στις συναγωγές τους. 

Σώζεται ένα είδος αφορισμού που διαβαζόταν από το 85 μ.Χ. στις εβραϊκές συναγωγές. Μεταξύ άλλων αναφέρει για τους χριστιανούς... "Είθε οι Ναζαρηνοί και οι αιρετικοί να χαθούν πάραυτα, είθε να διαγραφούν απ' τη βίβλο των ζώντων, είθε να μην εγγραφούν ομού με τους ευσεβείς"!

Παγανιστικός μονοθεϊσμός...

 

Οι φιλοσοφικοί κύκλοι του ελληνορωμαϊκού κόσμου αντιμετώπισαν με κάποια αμηχανία τον πρώιμο χριστιανισμό. 

Η περιφρόνηση του θανάτου, η αυτοποπειθαρχία των χριστιανών, ο αυτοέλεγχός τους σε θέματα τροφής και υλικών απολαύσεων, αλλά και η άγρυπνη αναζήτηση της δικαιοσύνης τούς έκαναν να προσεγγίζουν το ύψος των αυθεντικών φιλοσόφων.

Όμως οι αρχαίοι φιλόσοφοι σκανδαλίζονταν υπερβολικά απ' την εμμονή των Χριστιανών να βασίζονται πρωτίστως στην πίστη και όχι στη λογική. 

Αλλά η κλασική παράδοση της λογικής είχε εξασθενίσει σημαντικά απ' τα μέσα του δεύτερου αιώνα μ.Χ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που η συγκεκριμένη ιστορική περίδος συνδέεται με τη μεγάλη αύξηση της χριστιανικής επιρροής στη ρωμαϊκή κοινωνία. Σε πρώτη φάση ο Δέκιος κατόρθωσε να την περιορίσει το 251 μ.Χ, αλλά πενήντα χρόνια αργότερα ο Διοκλητιανός απέτυχε παταγωδώς.

Η περίοδος μετά το 250 μ.Χ. σημαδεύτηκε απ' την ανάπτυξη των χειρότερων θρησκευτικών προκαταλήψεων και υπερβολών. Έχουμε μια αναβίωση αρχαιότατων λαϊκών πεποιθήσεων σύμφωνα με τις οποίες οι κάθε είδους θεϊκές δυνάμεις επεμβαίνουν ασφυκτικά στον καθημερινό βίο των ανθρώπων. Με τη μόνη διαφορά πως τώρα αυτή η επέμβαση έχει το φερετζέ του μονοθεϊσμού. 

Είναι οι εποχή που τόσο οι μορφωμένοι όσο και οι αμόρφωτοι αποδέχονται την ύπαρξη μιας υπέρτατης θεϊκής δύναμης. Οι παραδοσιακοί θεοί και θεές ήταν είτε απλές όψεις αυτού του Μεγάλου Θεού, είτε αποτελούσαν μέρος της ιεραρχίας των κατώτερων θεοτήτων, κάτω από την υπέρτατη θεότητα. 

Αυτή η άποψη ήταν πολύ πιο συμβατή με την ιουδαϊκή και χριστιανική θρησκεία, που αναγνώριζαν την ύπαρξη αγγέλων, δαιμόνων και διάφορων κατώτερων "τάξεων" και "δυνάμεων". Κάπως έτσι στρώνεται ο δρόμος για την επικράτηση της "νέας θρησκείας"...

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (Η’ - Οι τοπικοί διωγμοί των Χριστιανών στα τέλη του 2ου αιώνα)

 

Ο Μάρκος Αυρήλιος ήταν ένας απ' τους ικανότερους Ρωμαίους αυτοκράτορες. Στωικός φιλόσοφος αλλά και άξιος στρατιωτικός ηγέτης. Το μεγαλύτερο μέρος της θητείας του το πέρασε στα βόρεια σύνορα πολεμώντας τους βαρβάρους εισβολείς.

Επί των ημερών του δεν κηρύχθηκε κάποιος γενικός και επίσημος διωγμός των Χριστιανών. Αλλά έλαβαν χώρα κάποιοι ιστορικά τεκμηριωμένοι διωγμοί σε τοπικό επίπεδο.

Εκείνη την περίοδο, γύρω στο 170 μ.Χ., η αυτοκρατορία υπέφερε από μια φοβερή επιδημία πανώλης, αλλά και από συνεχείς ανυντικούς πολέμους. Οι Χριστιανοί αρνούνταν να στρατευτούν, να ορκιστούν στην "τύχη" του αυτοκράτορα, αλλά και να αναλάβουν δημόσια καθήκοντα. 

Αυτή η συμπεριφορά τούς απομόνωνε απ' την υπόλοιπη κοινωνία. Και φυσικά τους στοχοποιούσε. Οι απλοί και αμόρφωτοι άνθρωποι θεωρούσαν πως η στάση των χριστιανών προκαλεί θυμό στους θεούς και στέλνουν συμφορές σε όλη την αυτοκρατορία. Κι έτσι εξαγριωμένοι όπως ήταν, επιτίθεντο με λύσσα κατά των χριστιανών.

Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, την περίοδο αυτή έχουμε δύο τοπικούς διωγμούς, στη Βιέννη και στη Λυόν της Γαλλίας. Ο διωγμός ξεκίνησε "από κάτω" και ανάγκασε τους διοικητές των περιφερειών να συμπεριφερθούν ανάλογα. 

Οι περισσότεροι χριστιανοί βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και στάλθηκε επιστολή στον αυτοκράτορα για τα περαιτέρω. Ο Μάρκος Αυρήλιος απάντησε πως όσοι απαρνηθούν την πίστη τους να αφεθούν ελεύθεροι, κι οι υπόλοιποι να βασανιστούν μέχρι θανάτου. 

Η κατάσταση διωγμού στις δύο αυτές πόλεις κράτησε αρκετούς μήνες, και θανατώθηκαν μερικές δεκάδες χριστιανών. Φυσικά, η χριστιανική εκκλησία μιλάει για "χιλιάδες μάρτυρες". Ας μην το σχολιάσουμε...

Εκείνο που εξόργιζε ακόμα περισσότερο τον τοπικό πληθυσμό ενάντια στους χριστιανούς ήταν κάποιες φήμες πως στις θρησκευτικές τους τελετές διαπράττουν ανθρωποφαγίες και αιμομιξίες-σεξουαλικά όργια. Κάποιοι χριστιανοί που φοβήθηκαν τα βασανιστήρια και αρνήθηκαν την πίστη τους, επιβεβαίωσαν τις κατηγορίες. 

Εκ πρώτης όψεως οι συγκεκριμένες κατηγορίες φαίνονται σήμερα όχι μόνο υπερβολικές αλλά και αστείες. Όμως όχι στους ανθρώπους της εποχής εκείνης. Στο φλέγον αυτό θέμα θα επανέλθουμε αργότερα. Εδώ απλώς να επισημάνουμε πως υπήρχαν κάποιες "αιρετικές" χριστιανικές ομάδες που όντως χρησιμοποιούσαν αποβολές εμβρύων στη Θεία Ευχαριστεία και τελούσαν τελετουργική πορνεία...

Τον Μάρκο Αυρύλιο διαδέχθηκε ο γιος του ο Κόμμοδος. Αυτός ήταν ένα πραγματικό κάθαρμα. Αλλά έδειξε, για πολιτικούς λόγους, εύνοια προς τους Χριστιανούς και στις μέρες του η Εκκλησία ηρέμησε.

Όμως και επί Κόμμοδου συνέβησαν κάποιοι τοπικοί διωγμοί. Ένας τους πρώτους μήνες της θητείας του στην Καρχηδόνα με 12 θύματα κι ένας το 185 μ.Χ. στη Μικρά Ασία.

Με το ζόρι να ... μετανοήσει!

Ο Βολταίρος ήταν ορκισμένος εχθρός της εκκλησίας και του ιερατείου της. Και δεν αποδεχόταν αρκετά δόγματα της θρησκείας όπως την ύπαρξη της κολάσεως και τη θεότητα του Ιησού. Οι παπάδες είχαν λυσσάξει μαζί του και ήθελαν να πείσουν τον κόσμο πως λίγο πριν πεθάνει ο Βολταίρος μετανόησε και τους ζήτησε συγγνώμη. Κυκλοφορούν σχετικά πολλά ανέκδοτα. 

Σύμφωνα με ένα, κάποιος καθολικός ιερέας είχε σταθεί δίπλα στο αυτί του μελλοθάνατου και προσπαθούσε να του υποβάλει ψυθιριστά ομολογία πίστης στη θεία φύση του Ιησού. Αλλά ο Βολταίρος τον αποστόμωσε: "Για όνομα του Θεού, κύριε, πάψτε να μου μιλάτε γι' αυτόν τον άνθρωπο κι αφήστε με να πεθάνω ήσυχος"!

Μια άλλη ιστορία που κατασκεύασε το ιερατείο ήταν και η εξής: λίγες στιγμές πριν πεθάνει, είδε τη φωτιά του λυχναριού δίπλα του να φουντώνει. Και φώναξε... "Τι? Από τώρα οι φλόγες?". 

Με έναν σμπάρο δυο τριγόνια οι παπάδες. Με αυτή τη φανταστική ιστορία αφενός "αποδεικνύουν" πως τελικά ο Βολταίρος πίστεψε στην Κόλαση, και αφετέρου πήγε στην Κόλαση λόγω τις αντιθρησκευτικής του στάσης...