Ο Παπισμός εκσυγχρονίζεται. Η "Ορθοδοξία"?

Μπορεί ιστορικά να έχει διαπράξει αναρίθμητα πολιτικά και θρησκευτικά εγκλήματα ο Παπισμός, αλλά πρέπει να παραδεχθούμε πως τις τελευταίες δεκαετίες έχουν αλλάξει πολύ τα πράγματα. Βέβαια άλλαξε συνολικά η δυτική κοινωνία, οπότε και η εκκλησία της ήταν αναγκασμένη να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. 

Όμως πρέπει να τα λέμε κι αυτά και να μην αντιμετωπίζουμε τη ρωμαιοκαθολική εκκλησία με όρους μεσαίωνα.

Τα τελευταία χρόνια οι Πάπες έχουν ζητήσει δημόσια συγγνώμη για περίπου 80 λάθη των προκατόχων τους. Σίγουρα το κάνουν για λόγους μάρκετινγκ και προπαγάνδας. Αλλά πόσες φορές ζήτησαν συγγνώμη οι Οικουμενικοί Πατριάρχες? Καμία! Συνεπώς, ποιος στην τελική ανάλυση το παίζει "αλάθητος"?

Η Τιάρα, που βλέπετε στη φώτο, ήταν για αιώνες το σύμβολο της πνευματικής και πολιτικής εξουσίας του παπισμού. Αποτελείται από τρία στέματα κοσμημένα με πολύτιμους λίθους και στην κορυφή έχει έναν σταυρό πάνω σε μια υδρόγειο. 

Για πρώτη φορά τη φόρεσε ο Κλήμης Ε' το 1305 και τελευταία ο Παύλος ΣΤ' το 1963 κατά την τελετή της στέψης του. Γενικά η τιάρα φοριόταν μόνο σε ειδικές τελετές και εξαιρετικές περιπτώσεις. Από το 1963 έχει αποσυρθεί και οι Πάπες αποφεύγουν να τη φορούν.

Ο Παύλος ΣΤ' (1963) ήταν και ο τελευταίος που στην τελετή στέψης του ακούστηκαν τα λόγια "Είσαι Πατέρας πριγκίπων και βασιλέων, εξουσιαστής όλου του κόμσου, επίγειος αντιπρόσωπος του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού. 

Από το 1965 ουσιαστικά εγκαταλήφθηκε και η συνήθεια οι επίσκοποι, ιερείς και αξιωματούχοι της Ρωμαϊκής Εκκλησίας να ασπάζονται τον πόδα του Πόδα (την "παπική παντόφλα", όπως το λέμε ειρωνικά).

Επίσης απ' το 1978 καταργήθηκε και η χρήση του φορητού παπικού θρόνου. Ήταν ένα γελοίο θέαμα μιας πολυθρόνας επενδυμένης με μεταξωτό ύφασμα, στηριγμένης σε μια βάση με δυο κρίκους όπου περνούσαν δύο στύλοι που κουβαλούσαν δώδεκα κοκκινοντυμένα "παπαδάκια". Κάτι σαν τον δικό μας επιτάφειο της Μεγάλης Παρασκευής. 

Το ακόμα κωμικότερο ήταν πως αριστερά και δεξιά του θρόνου κινούνταν δυο μεγάλες βεντάλιες από λευκά φτερά στρουθοκαμήλου! Μιλάμε για καρακιτσαριό τώρα...

Οι ασκητές ικανοποιούν το δικό τους θέλημα και βαφτίζουν αρετές τις αδυναμίες τους!

Σύμφωνα με την παράδοση, στον Άθωνα υπάρχουν κάποιοι "αόρατοι ερημίτες" που ζουν σε σπηλιές και δάση, γυμνοί, άπλυτοι κι ακούρευτοι, σαν πραγματικά θηρία, που έχουν απ’ τον Θεό το χάρισμα να γίνονται ορατοί μόνο όταν κι απ’ όποιους αυτοί επιλέγουν. Δηλαδή εσύ μπορεί να περάσεις δίπλα τους και να μην τους δεις καν...

Πολλά και διάφορα λέγονται γι’ αυτούς. Πως είναι επτά ή δώδεκα και πως όταν κάποιος πεθάνει αναπληρώνεται από κάποιον άλλον αγιορείτη ασκητή. Και πως αυτοί θα κάνουν στην κορυφή του Άθωνα, στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, την τελευταία λειτουργία πριν τη Δευτέρα Παρουσία του Ιησού...

Να σας πω την αλήθεια, όλ’ αυτά τα θεωρώ θρύλους και παραμύθια. Βέβαια, γνωρίζω πως στα βουνά και στα δέση του Άθωνα ζουν κρυμμένοι πολλοί και διάφοροι. Φυγόποινοι, φυγόστρατοι, λαθρέμποροι, αρχαιοκάπηλοι, αλλά και κάποιοι βαρεμένοι ασκητές. 

Ειδικά για τους τελευταίους δεν έχω και την καλύτερη ιδέα. Μπορεί ο πολύς κόσμος να τους θαυμάζει που επέλεξαν να ζήσουν σε συνθήκες απόλυτης στέρησης, μοναξιάς κ.λπ. Όμως αυτοί κάνουν αυτό ακριβώς που διακαώς επιθυμούν και τίποτα παραπάνω. Αν κάποιος είναι αντικοινωνικός, ανίκανος να ζήσει σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, θρησκόληπτος, στερούμενος προσωπικότητας και επιλογών, μπορεί στο μοναχικό βίο να βρει το ιδανικό του. Ουσιαστικά δεν κόβει αλλά ικανοποιεί απόλυτα το δικό του θέλημα!

Γενικά, οι άνθρωποι έχουμε την τάση να μετατρέπουμε τις αδυναμίες μας σε αρετές. Και δεν το κάνουν μόνο οι μοναχοί και οι ασκητές. Το κάνουν και πολλοί "σοφοί". 

Π.χ. ο αρχαίος φιλόσοφος Διογένης ο Κυνικός, μιας και δεν ήταν Αθηναίος πολίτης και στερούνταν τα αντίστοιχα πολιτικά δικαιώματα, το έπαιξε κοσμοπολίτης και ύμνησε την ιδέα της απατρίας. 

Αλλά κι ο Νίτσε εξέφραζε την απέχθειά του στους καθοδηγητές και στους οπαδούς. Ο ίδιος όμως προσπάθησε πολύ να αποκτήσει οπαδούς, αλλά επειδή δεν βρήκε κανέναν όσο ζούσε, το έπαιξε εχθρός των ιδεολογικών συστημάτων και της ιδεολογικής χειραγώγησης...

Τελικά, θα "σωθούν" οι πλούσιοι?

Κάνοντας μια γενική αποτίμηση της ιστορικής προσφοράς του Χριστιανισμού στις ανθρώπινες κοινωνίες θα λέγαμε πως απέτυχε παταγωδώς. Ίσως και να έχει αρνητικό πρόσημο αν αναλογιστούμε την μακρά περίοδο του Μεσαίωνα που τα χριστιανικά δόγματα και πρακτικές είχαν κυριαρχήσει καταλυτικά.

Και ποιες είναι οι αιτίες αυτής της αποτυχίας? Κατά την προσωπική μου άποψη ο Χριστιανισμός ήταν ένα "άδειο πουκάμισο", ένας φερετζές, ένα απλό "όχημα" για να κατακτηθεί η εξουσία. 

Γι' αυτό και όταν ο στόχος επτετεύχθη, τι είδαμε? Διατήρηση της δουλείας, αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, αυστηροποίηση των ποινών, γενίκευση της χρήσης βασανιστηρίων, αποτρόπαια εγκλήματα κ.λπ.

Σε προηγούμενη ανάρτηση είπαμε πως ο θεσμός της δουλείας όχι μόνο αμφισβητήθηκε αλλά ίσως και ενισχύθηκε απ' τους Χριστιανούς. Το ίδιο και ο πόλεμος. Θεωρήθηκε απόλυτα "δίκαιος" και αποδεκτός απ' τον Θεό αρκεί να πληρούνταν κάποιες υποκριτικές προϋποθέσεις. 

Γενικά, ο Χριστιανισμός έχει μεγάλο θέμα και σχέση με την υποκρισία. Δεν ασχολείται καθόλου με τις κοινωνικές σχέσεις και τους θεσμούς. Δήθεν ενδιαφέρεται μόνο με τις σχέσεις του ανθρώπου με τον διπλανό του και τον Θεό. Ο Παύλος καλεί τους δούλους να υπακούουν τους αφεντάδες τους και τους πιστούς να υποτάσσονται στις κοσμικές εξουσίες γιατί είναι ταγμένες απ' το Θεό...

Πολλές αντιφάσεις και μπόλικη υποκρισία συναντάμε και στις θέσεις του Χριστιανισμού έναντι της ιδιοκτησία. Κι εδώ, σε γενικές γραμμές, ίσως και με ανατροπή του ευαγγελικού κηρύγματος, η ιδιοκτησία "εξαγιάζεται", νομιμοποιείται. Μάλιστα οι πλούσιοι αποκτούν κι ένα προβάδισμα στη σωτηρία αφού με τις φιλανθρωπίες τους θα εξαγοράσουν τις αμαρτίες τους!

Όλοι θα έχετε ακούσει για την περιβόητη ευαγγελική περικοπή όπου ένας πλούσιος (όχι απαραίτητα "νέος") πλησιάζει τον Ιησού και τον ρωτάει τι πρέπει να κάνει για να έχει "ζωή αιώνια". Είχε ήδη τηρήσει στο ακέραιο όλες τις εντολές του Μωυσή αλλά ένιωθε κάτι να λείπει. 

Το γεγονός πρεριγράφουν οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές. Αλλά υπάρχει μια μικρή διαφορά στην τελική "συμβουλή" του Ιησού. Στον Ματθαίο και Μάρκο φέρεται να λέει στον πλούσιο "αν θέλεις τέλειος να γενείς" πούλησε όλα τα υπάροντά σου και μοίρασέ τα στους φτωχούς.

Στον Λουκά όμως η φράση "αν θες να είσαι τέλειος" απλά δεν υπάρχει. Ο Ιησούς δίνει ευθέως την ξεκάθαρη εντολή ("ένα μόνο σου λείπει για να κληρονομήσεις αιώνια ζωή") να πουλήσει τα πάντα, να τα μοιράσει στους φτωχούς και να τον ακολουθήσει. Άρα, αν διατηρούσε την περιουσία-ιδιοκτησία του δεν είχε ελπίδες για την αιώνια ζωή. Ενώ στα δύο πρώτα ευαγγέλια προκύπτει πως μπορεί να "σωθεί" ακόμα και πλούσιος, αλλά απλά δεν θα είναι "τέλειος"!

Είναι προφανές πως ο Λουκάς εκφράζει την αυθεντικότερη πίστη των πρώτων χριστιανών. Στα δύο πρώτα ευαγγέλια φαίνεται πως προστέθηκε εκ των υστέρων η φρασούλα "αν θέλεις τέλειος να είσαι" προκειμένου ο Χριστιανισμός να γίνει πιο συμβατός με το ρωμαϊκό κατεστημένο...

Ήταν ο Χρστιανισμός εναντίον της δουλείας;

Η άποψη πως ο χριστιανισμός εισήγαγε μια νεότερη και ανθρωπινότερη στάση έναντι της δουλείας, είναι κατά τη γνώμη εντελώς λάθος.

Ο ίδιος ο Ιησούς αποδέχθηκε τη δουλεία ως δεδομένη. Πουθενά δεν έκανε λόγο για απελευθέρωση των δούλων ή για κατάργηση του θεσμού της δουλείας. Στο ζήτημα αυτό ακολούθησε πιστά την πατροπαράδοτη εβραϊκή Βίβλο που κατοχύρωνε θεολογικά τη δουλεία, έστω κι αν περιείχε διατάξεις που πρόσφεραν μια μικρή έστω ανακούφιση στους δούλους...

Την ίδια θέση ακολούθησαν και οι Απόστολοι και στη συνέχεια ολόκληρη η χριστιανική Εκκλησία μέχρι πριν λίγους αιώνες. 

Οι πονηροί χριστιανοί επικαλούνται μια επιστολή του Παύλου που λέει πως δεν υπάρχουν ελεύθεροι και δούλοι, Έλληνες και Ιουδαίοι, γυναίκες και άντρες. Όμως τι πραγματικά σήμαινε αυτή φρασούλα; Όχι βέβαια πως όλοι είναι ίσοι. Γιατί τότε θα έπρεπε οι κύριοι-κύριοι χριστιανοί κάτι να κάνουν επιτέλους για να έχουν τα ίδια δικαιώματα οι δούλοι με τους ελεύθερους και οι γυναίκες με τους άντρες. Έκαναν κάτι; Απολύτως τίποτα. Αντιθέτως με τα κηρύγματά τους διαιώνισαν τις κοινωνικές, ταξικές και φυλετικές ανισότητες.

Ο λόγος του Παύλου έχει καθαρά πνευματικό περιεχόμενο. Όλοι είμαστε ίσοι μόνο στα μάτια του Θεού. Και αυτός μας έχει ελευθερώσει όχι από τα κοινωνικά ή οικονομικά δεσμά, αλλά από τη σάρκα και τα έργα της. 

Έτσι εξηγείται πως σε άλλη επιστολή προτρέπει τους δούλους να υπακούν τους δεσπότες τους με φόβο και τρόμο, όπως ακριβώς υπακούν και τον Χριστό...

Κανένας χριστιανός συγγραφέας μέχρι και τον Μεσαίωνα δεν χαρακτήρισε τη δουλεία αντίθετη με τις αρχές και αξίες του χριστιανισμού. Αντίθετα ήταν πολλοί εκείνοι που προσπάθησαν να την τεκμηριώσουν και θεολογικά. 

Η πρώτη χριστιανική κοινότητα που καταδίκασε τη δουλεία ήταν η Εκκλησία των Μενονιτών στην Πενσυλβάνια, το 1688. Ήταν μια χριστιανική κοινότητα παροόμοια με τους Κουάκερους, ουσιαστικά περιθωριακή και "εκτός νόμου"...