Χριστιανισμός και Αρχαία Μυστήρια (Β')

 

Κατά τη γνώμη μας, η μήτρα όλων των θρησκειών βρίσκεται στην αρχαία Ινδία και στις μεταφυσικές θεωρήσεις των Βραχμάνων. Ο αποκρυφισμός των Ιμαλαϊων μεταναστεύει δυτικά, προς την Αίγυπτο. Εκεί βρίσκει εύφορο έδαφος, εδραιώνεται στη χώρα των Φαραώ και στη συνέχεια διαδίδεται στη Μεσοποταμία και στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου.

Την εποχή εκείνη η Αίγυπτος και τα ιερατεία της αποτελούσαν το πνευματικό, πολιτιστικό και επιστημονικό κέντρο του κόσμου. Εκεί πήγαιναν να σπουδάσουν π.χ. οι πιο ψαγμένοι και φωτισμένοι Έλληνες: Θαλής, Σόλωνας, Πυθαγόρας, Πλάτωνας κ.λπ. 

Εκεί. δίπλα στους ιεροφάντες της Μέμφιδας, των Θηβών, της Αβύδου κ.λπ. μυούνταν στις δοξασίες μιας μυστικής θρησκείας και επιστήμης. Και επιστρέφοντας στον τόπο τους, ίδρυαν αντίστοιχα Πνευματικά Κέντρα που ονομάζονταν "Μυστήρια".

Στην Αίγυπτο οι μύστες διδάσκονταν να ερμηνεύουν το πολύπλοκο σύστημα των Μύθων. Γιατί στην αρχαιότητα οι "μεγάλες αλήθειες" ήταν κρυμμένες μέσα σε απλοϊκούς και συχνά αντιφατικούς μύθους. 

Οι μύστες λάμβαναν τα "μυστικά κλειδιά" που τους έδιναν τη δυνατότητα να ξεμπερδέψουν το κουβάρι των μύθων και να βρουν τον κρυμμένο φιλοσοφικό και θεολογικό τους πυρήνα.

Λέγεται πως ο πρώτος που έφερε την ανατολική σοφία στους Έλληνες ήταν ο Ορφέας. Για το πρόσωπο αυτό δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Ούτε την καταγωγή ούτε την προσωπική του ιστορία. Μόνο το όνομά του δηλώνει έναν σκουρόχρωμο άντρα. Η δοξασία που μετέφερε και δίδαξε ήταν η Διονυσιακή. Με βασικά στοιχεία την πίστη στην  επαναγέννηση-μετεμψύχωση και την εσωτερική τελείωση μέσω ειδικών θρησκευτικών και φιλοσοφικών πειθαρχιών. 

Οι κύριοι ερμηνευτές της ορφικής-διονυσιακής αποκάλυψης στον περι-αιγαιακό χώρο ήταν ο Πυθαγόρας και ο Πλάτωνας. Τα μόνιμα στοιχεία υψώνονται πάνω απ' τα παροδικά. Το εσωτερικό κίνητρο πάνω απ' την πράξη. Ο νους στρέφεται από τις φανερές στις κρυμμένες αλήθειες. (Όσο πιο ακαλλιέργητος είναι κάποιος, τόσο περισσότερο εκτιμά τα φανερά). 

Αντίθετα, ο μυστικισμός αναζητά τους βαθύτερους και πανίσχυρους παράγοντες που συνδέουν τις αιτίες με τα αποτελέσματα. Προσπαθεί να εξηγήσει τους πνευματικούς παράγοντες πίσω από τις εξωτερικές πράξεις και αναζητά τους παγκόσμιους νόμους στις θεογονίες και στους μύθους των θρησκειών...

Χριστιανισμός και Αρχαία Μυστήρια (A')

Όπως έχουμε ξαναπεί, οι καταπληκτικές ομοιότητες των διαφόρων θρησκειών μας αναγκάζει να δεχθούμε πως το θρησκευτικό φαινόμενο έχει τις ρίζες του σε μια πρώτη "παγκόσμια θρησκεία" που στη συνέχεια διακλαδίστηκε και κατακερματίστηκε με τα γνωστά αποτελέσματα.

Ειδικά στο χριστιανισμό, που μας ενδιαφέρει και περισσότερο, είναι εμφανές πως η διδασκαλία του πηγάζει από εποχές πολύ πρωιμότερες απ' τον ιστορικό Ιησού. Φυσικό ήταν η χριστιανική εκκλησία να προσπαθήσει με κάθε μέσο να εξαφανίσει τις παγανιστικές πηγές απ' τις οποίες γεννήθηκε. Και όσες δεν μπόρεσε να καταστρέψει, τις διαστρέβλωσε καταλλήλως. 

Έφτασε μάλιστα στο σημείο να ισχυριστεί πως δεν "έκλεψε" αυτή τις προγενέστερες θεωρίες, αλλά ότι ο Θεός των χριστιανών "φώτισε" τους αρχαιότερους ώστε με τις απόψεις τους να προετοιμάσουν τη διάδοση του χριστιανισμού. Τώρα μιλάμε για απίστευτο θράσος...

Στον χριστιανισμό, ακόμα και στη σημερινή του μορφή, μπορεί κανείς να διακρίνει τις έντονες επιδράσεις των αρχαίων παγανιστικών μυστηρίων. Αρκεί βέβαια, να γνωρίζει αυτά τα μυστήρια. Κάτι καθόλου εύκολο, γιατί και οι σχετικές πηγές έχουν "χαθεί" ή αλλοιωθεί, και η εκκλησία σε συνεργασία με την πολιτεία απέκλεισε την ουσιαστική διδασκαλία τους στη δημόσια εκπαίδευση. 

Νομίζετε πως τυχαία η χριστιανική εκκλησία αντιδρά στη μετατροπή του μαθήματος των θρησκευτικών σε θρησκειολογικό? Αν τα μικρά παιδιά αρχίσουν να κατανοούν πως όλες οι θρησκείες λένε ουσιαστικά τα ίδια πράγματα με διαφορετικά λόγια... η μπάλα χάθηκε!

Με τα αρχαία μυστήρια και πώς αυτά επιβιώνουν μέσω του χριστιανισμού θ' ασχοληθούμε εκτενέστερα στο μέλλον. Εδώ θα αρκεστούμε σε μια μικρή ορεχτική δόση: ο ίδιος ο Παύλος, όπως προκύπτει απ' τις επιστολές του, φαίνεται πως γνώριζε πολύ καλά τα παγανιστικά μυστήρια, ίσως και να είχε μυηθεί σε ορισμένα από αυτά. Γιατί πώς αλλιώς να εξηγηθεί ότι χρησιμοποιεί συνεχώς όρους που προέρχονται απ' τα αρχαία μυστήρια?

Π.χ. η φράση του Παύλου στην Προς Ρωμαίους περί "συνενταφιασμού με τον Χριστό εις τον θάνατον" κάνει μπαμ πως εμπνεύστηκε απ' τις μυστηριακές τελετές του Άττεως και του Οσίριδος! 

Το ίδιο και οι εκφράσεις της Προς Φιλήμονα "δέσμιος του Ιησού Χριστού", "συστρατιώτης" και "συναιχμάλωτος" προέρχονται σαφώς απ' τη μυστηριακή λατρεία του Μίθρα...

Επιδίδονταν οι πρώτοι Χριστιανοί σε καννιβαλισμό και σεξουαλικά όργια? (Δ' - Απίστευτες εποχές...)

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, οι Εθνικοί κατηγορούσαν τους Χριστιανούς για ανομολόγητες και απαίσιες πράξεις, και οι Χριστιανοί απέδιδαν τις πράξεις αυτές στους "αιρετικούς". Άρα οι κατηγορίες δεν ήταν ούτε εντελώς φανταστικές ούτε τελείως ψευδείς. Απλά το ζητούμενο είναι να βρούμε τους πρωταγωνιστές.

Κάτι τέτοιο είναι αδύνατον σήμερα. Μετά από τόσους αιώνες και με ελάχιστες αξιόπιστες πηγές δεν μπορούμε να βγάλουμε άκρη. Σήμερα, απλά θα παραθέσουμε τις απόψεις του Κλήμη Αλεξανδρείας και δυο χριστιανών επισκόπων και συγγραφέων, του Ευσέβιου και Επιφάνειου που περιγράφουν τις πράξεις δύο ακραίων αιρετικών ομάδων-γνωστικών, των Καρποκρατιανών και των Φιβιωνιτών.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες αυτές, οι Καρποκρατιανοί συγκεντρώνονταν σε μεικτά γεύματα-Αγάπες. Αφού έτρωγαν και έπιναν πολύ, έσβηναν τα φώτα και επιδίδονταν σε ομαδικά και αδιάκριτα όργια. Πίστευαν πως με τον τρόπο αυτό καθαγιαζόταν η σαρκική και σεξουαλική κοινωνία  και έτσι έρχονταν πιο κοντά στη Βασιλεία των Ουρανών.

Για τους Φιβιωνίτες, μια εξέλιξη των Νικολαϊτών, οι μαρτυρίες είναι πολύ πιο σκληρές. Κατά τη διάρκεια των οργίων προσπαθούσαν να εκσπερματώσουν στις παλάμες τους, τις ύψωναν προσευχόμενοι και το κατάπιναν λέγοντας "Αυτό είναι το σώμα του Χριστού και αυτό είναι ο Αμνός του Θεού"! Αν, κατά λάθος, κατά τη διάρκεια των οργίων έμενε κάποια γυναίκα έγκυος, αποσπούσαν το έμβρυο, το κοπανούσαν σε γουδί με ένα μείγμα από μέλι και πιπέρι και το έτρωγαν, λέγοντας στο Θεό "Δεν αφήσαμε τον Άρχοντα της Λαγνείας να μας εμπαίξει αλλά μαζέψαμε το σφάλμα του αδελφού μας".

Οι Αιγύπτιοι Φιβιωντίτες δεν νήστευαν. Αντίθετα έτρωγαν πλούσιες τροφές για να είναι διαρκώς σεξουαλικά δραστήριοι. Δεν επιθυμούσαν την ανθρώπινη αναπαραγωγή γιατί θεωρούσαν πως με αυτή τη διαδικασία ο Διάβολος εμπαίζει την εικόνα που έφτιαξε ο Θεός.

Επιδίδονταν οι πρώτοι Χριστιανοί σε καννιβαλισμό και σεξουαλικά όργια? (Γ' - Αν μόνο η πίστη σώζει, τότε όλα επιτρέπονται!0

 

Όπως έχουμε ήδη πει, μπορεί οι τόσο βαριές κατηγορίες κατά των Χριστιανών να ήταν υπερβολικές και συνήθως ψευδείς, δεν ήταν όμως και εντελώς αβάσιμες. Αυτό προκύπτει και από το γεγονός ότι και οι ίδιοι οι Χριστιανοί συγγραφείς των πρώτων αιώνων ομολογούν συχνά κάποιες σεξουαλικές παρεκτροπές στα πλαίσια των κοινοτήτων τους.

Αναφέρουμε ενδεικτικά τα εξής κείμενα:

Σε μια Επιστολή του Ιούδα (περί το 80 μ.Χ.) γίνεται αναφορά σε κάποιους που με δόλιο τρόπο εισχώρησαν στη χριστιανική Εκκλησία και χρησιμοποιούν διάφορα σοφιστικά επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν την ανηθικότητά τους. Δεν παραθέτει λεπτομέρειες, αλλά επικαλούμενος τα Σόδομα και Γόμορρα, μας βάζει στο πνεύμα του προβλήματος.

Σε μια άλλη Επιστολή, του Πέτρου περί το 100 μ.Χ., αναφέρονται κάποιοι "ψευδοδιδάσκαλοι" και "αιρετικοί" που παρασύρουν τους πιστούς σε ακολασίες. Τους χαρακτηρίζει "τέκνα της κατάρας" που μόνο κίνητρο έχουν την αχόρταγη επιθυμία του χρήματος και των ηδονών.

Βλέπουμε, λοιπόν, πως φαινόμενα ανηθικότητας υπήρχαν και μάλιστα έντονα στις Χριστιανικές κοινότητες. Με τη διαφορά πως οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς τις αποδίδουν σε "αιρετικούς". 

Όμως αυτοί οι "αιρετικοί" ήταν Χριστιανοί, τουλάχιστον όσον καιρό εξακολουθούσαν να είναι μέλη της Εκκλησίας και να πρωταγωνιστούν στις συνάξεις της.

Ο απολογητής Ιουστίνος (περί το 155 μ.Χ.) δεν αφήνει καμία αμφιβολία πως οι παρεκτροπές ήταν αποκλειστικά έργο "αιρετικών". 

Προσωπικά, δεν έχω λόγους να το αμφισβητήσω. Αλλά σας δίνω μια μικρή αλλά ίσως σημαντική πληροφορία. 

Αυτοί οι "αιρετικοί" που επιδίδονταν σε σεξουαλικές παρεκτροπές υποστήριζαν την επίσημη θέση του αποστόλου Παύλου που δίδασκε στους εθνικούς πως δεν δεσμεύονται από τον ηθικό νόμο της εβραϊκής Βίβλου και πως οι άνθρωποι σώζονται από την πίστη κι όχι από τις πράξεις τους. Άρα, εφόσον οι πράξεις δεν παίζουν κανέναν ρόλο στη Σωτηρία... όλα επιτρέπονται!

Επιδίδονταν οι πρώτοι Χριστιανοί σε καννιβαλισμό και σεξουαλικά όργια? (Β' - Όταν ο σκύλος σβήνει το λυχνάρι...)

 

Δεν αμφιβάλλουμε πως οι κατηγορίες σε βάρος των πρώτων Χριστιανών για ανηθικότητα και κανιβαλισμό ήταν υπερβολικές και σε μεγάλο βαθμό αβάσιμες. Αλλά, όπως συμβαίνει με όλες τις θρησκείες, κάποιες λατρευτικές τελετές, συνήθειες ή πρακτικές έδιναν δικαιώματα στους κακόπιστους να κατασκευάσουν κατηγορίες.

Ο εθνικός Κορνήλιος Φρόνδος, φίλος του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου, μας δίνει λίγο το αντιχριστιανικό κλίμα που επικρατούσε στο δεύτερο μισό του 2ου αιώνα μ.Χ.

Επιλέγω κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

- Ω Θαυμαστή βλακεία και απίστευτη θρασύτης! (Οι Χριστιανοί) περιφρονούν τα παρόντα βασανιστήρια, παρόλο που φοβούνται τα μελλοντικά και αβέβαια.

- Αποκαλούν ο ένας τον άλλον "αδελφό" και "αδελφή" και αναμιγνύονται με σαρκικό πόθο.

- Ακούω πως λατρεύουν την κεφαλή ενός όνου. (Δεν διευκρινίζεται αν πρόκειται για τον ομιλούντα όνο της Παλαιάς Διαθήκης, το πουλαράκι των Εισοδίων στην Ιερουσαλήμ ή κάτι άλλο).

- Λατρεύουν τα γεννητικά όργανα του ποντίφικα και ιερέα τους ωσάν να ήταν κοινός γεννήτοράς τους. Υποψιάζομαι πως αναφέρεται στον χαρακτηρισμό του Θεού ως "πατέρα όλων των ανθρώπων".

- Περιγράφει με ανατριχιαστικό τρόπο την υποτιθέμενη μύηση των νέων χριστιανών. Ένα βρέφος καλύπτεται με αλεύρι και σφαγιάζεται απ' τον μυούμενο. Και τότε όλοι γλείφουν το αίμα του, κατακρεουργούν τα υπόλοιπα μέλη του και δίνουν όρκους ενότητας.

Επίσης περιγράφει και την υποτιθέμενη οργιαστική τελετουργία. Πρώτα οι συγκεντρωμένοι τρώνε και πίνουν υπερβολικά ώστε να έρθουν σε ερωτική διέγερση. Κατόπιν, δένουν την ουρά ενός σκύλου στο λυχνάρι, πετούν ένα κόκκαλο στην άλλη άκρη, τρέχει ο σκύλος να το αρπάξει, πέφτει η λάμπα, σβήνει το φως και δίνεται το σύνθημα για την έναρξη των οργίων.

Ασφαλώς αυτές οι φρικτές κατηγορίες μπορεί να βασίζονται σε κάποιες τελετές ακραίων μυστηριακών αδελφοτήτων που δρούσαν στην αχανή ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Και με μια απλουστευτική λογική, αποδίδονται και στους χριστιανούς επειδή συναθροίζονταν μυστικά λίγο πριν την ανατολή του ήλιου.

Στις σχετικές κατηγορίες απάντησε αρκετά ειρωνικά και πειστικά ο Τερτυλλιανός. Παροτρύνει τις δικαστικές αρχές να τις ερευνήσουν σε βάθος και να μην αρκούνται σε φήμες. 

Να διαταχθούν ανακρίσεις και έρευνες ώστε να αποδειχθεί επιτέλους πόσα δολοφονημένα βρέφη έχει καταβροχθίσει κάθε χριστιανός, πόσες αιμομιξίες έγιναν, πότε, πού, ποιοι ήταν οι συνεργοί και σε ποιους ανήκαν οι σκύλοι...

Επιδίδονταν οι πρώτοι Χριστιανοί σε καννιβαλισμό και σεξουαλικά όργια? (Α' - Ασπασμοί με γλωσσόφιλα!)

 

Όπως έχουμε ξαναγράψει, μια από τις συνηθέστερες κατηγορίες κατά των πρώτων χριστιανών ήταν ότι εμπλέκονται σε κάθε είδους ανήθικη συμπεριφορά. Σε οιδιπόδειες μίξεις, αχαλίνωτη σεξουαλική διαγωγή και σε θυέστεια δείπνα, δηλαδή ανθρωποφαγίες!

Οι περισσότεροι ιστορικοί δεν ασχολούνται καν με αυτές τις κατηγορίες. Τις θεωρούν υοερβολικές συκοφαντίες και τις προσπερνάνε. Εμείς όμως κάτι τέτοια δεν τα αφήνουμε να περάσουν στο ντούκου. Τα ψάχνουμε, όσο βέβαια μας επιτρέπουν οι πηγές που έχουν διασωθεί.

Σήμερα θα ξεκινήσουμε με την πιο λάιτ πτυχή του μεγάλου αυτού θέματος. Και ξεκινάμε με ένα απλό ερώτημα. Πόσοι από μας ξέρουν ή έστω έχουν ακούσει πως ο "χριστιανικός ασπασμός", δηλαδή το "αδελφικό φίλημα" μεταξύ ομοπίστων, είχε γίνει αφορμή για να ξεσπάσουν σκάνδαλα στις πρώτες χριστιανικές εκκλησίες? Και πως το ζήτημα αυτό είχε απασχολήσει και κορυφαίες μορφές των χριστιανικών κοινοτήτων?

Ο χριστιανικός ασπασμός-φίλημα ήταν ένα σαφές σύμβολο αγάπης και ειρήνης μεταξύ των μεικτών χριστιανικών κοινοτήτων. Έλα όμως που ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Και δεν υπήρξαν λίγοι που επεχείρησαν να εκμεταλλευτούν τη διαδικασία αυτή για να ικανοποιήσουν σεξουαλικές τους ορέξεις. 

Έβλεπαν, π.χ., μια ωραία χριστιανή-αδελφή και της άλλαζαν τα φώτα στους ασπασμούς!

Πρέπει συχνά να διαβάζουμε πίσω από τις λέξεις. Γιατί ο Παύλος στην Προς Θεσσαλονικείς Α' επιστολή του το λέει ξεκάθαρα: "Φιλήστε όλους τους αδελφούς με φίλημα άγιον"! Τι χρειαζόταν η επεξήγηση? Υπήρχε περίπτωση το φίλημα μεταξύ χριστιανών να μην ήταν και τόσο "άγιον"? Ασφαλώς και υπήρχε.

Ο Αθηναγόρας ο Αθηναίος, γύρω στα 180 μ.Χ., το λέει πιο ξεκάθαρα. "Ο ασπασμός, ή μάλλον ο θρησκευτικός χαιρετισμός, αν μιανθεί από την ελάχιστη πονηρή σκέψη, μας αποκλείει από την αιώνια ζωή". Δηλαδή ένα πονηρό φιλάκι μας στέλνει κατευθείαν στην κόλαση! 

Ο Αθηναγόρας, μάλιστα, επικαλείται και κάποιο άγνωστο σε μας χωρίο των "Γραφών", σύμφωνα με το οποίο απαγορευόταν ο ασπασμός για δεύτερη φορά με κίνητρο την απόλαυση! Άρα το ζήτημα απασχολούσε έντονα τους παλιούς χριστιανούς.

Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, γύρω στα 190 μ.Χ., χαρακτηρίζει αναίσχυντο τον ασπασμό που προκαλεί ρυπαρές υποψίες. Και προτρέπει οι ασπασμοί να γίνονται με το στόμα κλειστό και να μην συνοδεύονται από χαϊδολογήματα.

Τέλος, κι ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος συχνά στα κηρύγματά του κατακεραύνωνε όσους "φιλούν άσεμνα"!

Αυτό λέγεται "χρύσωμα του χαπιού"!

 

Ο Ρόι Καμπανέλα, Αμερικάνος παίχτης του μπέιζμπολ αν δεν κάνω λάθος, είχε πει τα εξής:

Ζήτησα από τον Θεό δύναμη για να κάνω άθλους. Έγινα αδύνατος για να μπορώ ταπεινά να υπακούω.

Ζήτησα υγεία για να μπορώ να κάνω μεγάλα πράγματα. Μου δόθηκε αναπηρία για να μπορώ να κάνω μεγαλύτερα πράγματα.

Ζήτησα πλούτη για να μπορέσω να γίνω ευτυχισμένος. Μου δόθηκε φτώχεια για να μπορέσω να γίνω σοφός.

Ζήτησα εξουσία για να απολαμβάνω τα εγκώμια των ανθρώπων. Μου δόθηκε αδυναμία για να μπορώ να νιώθω την ανάγκη του Θεού.

Οι Εβραίοι στους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού...

 

Οι Ιουδαίοι ήταν η πιο ισχυρή μειονότητα της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Κι όχι μόνο στον οικονομικό και εμπορικό τομέα. Αλλά και πληθυσμιακά. Υπολογίζεται πως στην εποχή του Ιησού οι Εβραίοι ήταν το 10% του συνολικού πληθυσμού. 

Βέβαια, η συντρηπτική πλειοψηφία ήταν όχι εκ γενετής Εβραίοι αλλά προσήλυτοι. Οι εβραϊκές κοινότητες είχαν συγκροτήσει ένα ισχυρότατο δίκτυο επιθετικού προσηλυτισμού, το οποίο λίγο αργότερα αντέγραψαν οι χριστιανοί.

Απ' τον 1ο αιώνα π.Χ., όταν οι Ρωμαίοι ήλεγξαν την ανατολική Μεσόγειο και την Παλαιστίνη, αντιμετώπισαν ένα ισχυρό πρόβλημα. Πώς θα ενσωμάτωναν τον εβραϊκό κόσμο με ειρηνικό τρόπο, αποτρέποντας τις εξεγέρσεις αλλά και τις συχνές τοπικές συγκρούσεις Ιουδαίων και Εθνικών.

Γενικά, οι Ιουδαίοι, δεν ήταν καθόλου συμπαθής λαός. Σε αυτό συνέβαλε η απαξίωση εκ μέρους τους των εθνικών θεών, η αποχή τους απ' την καθημερινή κοινωνική, θρησκευτική και πολιτική ζωή, η διατήρηση περίεργων διατροφικών συνηθειών, η περιτομή που για τους εθνικούς ήταν ακροτηριασμός κ.λπ.

Παρ' όλ' αυτά, η ευέλικτη ρωμαϊκή εξουσία βρήκε αρχικά έναν τρόπο να συμβιβάσει τον σεβασμό στην ιουδαϊκή ιδιαιτερότητα με την εκ μέρους τους αναγνώριση της πολιτικής υπεροχής της Ρώμης. Στα πλαίσια αυτά δόθηκαν κατά καιρούς σημαντικά προνόμια στους Εβραίους, όπως απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία ή την υποχρεωτική συμμετοχή σε τοπικά πολιτικά αξιώματα που απαιτούσαν θυσία στους εθνικούς θεούς κ.λπ. 

Απ' την άλλη, οι Ιουδαίοι αναλάμβαναν να θυσιάζουν δύο φορές τη μέρα στο Ναό της Ιερουσαλήμ για λογαρισμό του εκάστοτε Ρωμαίου αυτοκράτορα. Έτσι, έμμεσα πλην σαφώς, τον αναγνώριζαν ως υπέρτατη πολιτική τους εξουσία...

Όμως, μέσα σε 60 περίπου χρόνια, απ' το 66 μ.Χ. ως το 136 μ.Χ., οι Ιουδαίοι οργάνωσαν τουλάχιστον τρεις μεγάλες αντιρωμαϊκές επαναστάσεις, που όλες πνίγηκαν στο αίμα με τραγικά γι' αυτούς αποτελέσματα. Ο Ναός καταστράφηκε, οι Εβραίοι εκδιώχθηκαν απ' την Ιερουσαλήμ που ισοπεδώθηκε και ξαναχτίστηκε ως ρωμαϊκή πόλη με το όνομα Αίλια Καπιτωλίνα, επιβλήθηκε ετήσιος φόρος 2 δραχμών σε κάθε Εβραίο κ.λπ.

Η ζωή των Εβραίων έγινε ακόμα πιο δύσκολη όταν στον ρωμαϊκό θρόνο άρχισαν να ανεβαίνουν χριστιανοί. Από τον Κωνσταντίνο μέχρι και το 423 μ.Χ. εκδόθηκαν πλήθος διαταγμάτων που απαγόρευαν στους Ιουδαίους να χτίζουν νέες Συναγωγές, να αποστέλουν αντιπροσώπους για την είσπραξη εισφορών από τους ομοπίστους τους, να προσηλυτίζουν χριστιανούς κ.λπ. 

'Ολ' αυτά, σε συνδυασμό με την εύνοια της κεντρικής εξουσίας προς τον χριστιανισμό, συνέβαλλαν στον περιορισμό της ιουδαϊκής επιρροής στη ρωμαϊκή κοινωνία και στο κράτος...

Ο Κωνσταντίνος πίστευε σε "λάθος" Ιησού!

 

Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, που η ιστορία αποκαλεί "μέγα" και η χριστιανική εκκλησία τιμά ως άγιο, διέθετε αναμφισβήτητα μεγάλες πολιτικές ικανότητες. Και ασφαλώς γνώριζε να παίζει τέλεια το παιχνίδι με τις θρησκείες. Που εκείνη την εποχή έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στις κοινωνικο-πολιτικές εξελίξεις.

Στα πλαίσια αυτά ο Κωνσταντίνος επικαλούνταν συχνά διάφορα "θεϊκά οράματα". Το 310 μ.Χ. διέδιδε πως είχε δει σε όραμα τους θεούς Απόλλωνα και Νίκη όταν πήγε να θυσιάσει στο ναό του Γράννου Απόλλωνα. Οι θεότητες αυτές του πρόσφεραν την εύνοια και προστασία τους και άντε τώρα εσύ να του έλεγες πως ήταν παραμύθι. Θα σε έτρωγε το μαύρο σκοτάδι...

Δυο χρόνια αργότερα, και λίγο πριν την κρίσιμη μάχη στη Μουλβία γέφυρα, λίγο έξω απ’ τη Ρώμη, είδε ένα άλλο όραμα. Αλλά αυτή τη φορά πρωταγωνιστής ήταν ο Χριστός κι όχι ο Απόλλωνας. 

Υπάρχουν σχετικά δύο χριστιανικές μαρτυρίες. Η πρώτη είναι του Λακτάντιου, που ήταν διδάσκαλος και παιδαγωγός του Κωνσταντίνου και συνδεόταν μαζί του με σχέση ισχυρής αφοσοίωσης. Η δεύτερη μαρτυρία είναι του χριστιανού ιστορικού και επισκόπου Καισαρείας Ευσέβιου. Να σημειωθεί πως ο Ευσέβιος στο έργο του Εκκλησιαστική Ιστορία δεν αναφέρει τίποτα για το χριστιανικό όραμα του Κωνσταντίνου. Η σχετική περιγραφή περιλαμβάνεται στο μεταγενέστερο έργο του Βίος του Κωνσταντίνου.

Αυτές οι δυο χριστιανικές μαρτυρίες είναι πολύ αντιφατικές μεταξύ τους. Ο Λακτάντιος αναφέρει πως ο Κωνσταντίνος είδε το όνειρο τη νύχτα πριν τη μάχη, ενώ ο Ευσέβιος γράφει πως το είδε μέρα μεσημέρι, με το φως του ήλιου και με μάρτυρες όλο το στράτευμα. Ο Λακτάντιος δεν κάνει καμία αναφορά στην επιγραφή Εν τούτω νίκα, και η περιγραφή του συμβόλου διαφέρει καταφανώς από εκείνη του Ευσέβιου. 

Ωστόσο, το υποτιθέμενο σύμβολο Χ Ρ που αναφέρει ο Ευσέβιος ήταν μια πολύ συνηθισμένη σύντμηση της λέξης Χρηστός (= καλός) που χρησιμοποιούσαν συχνά οι εγγράματες τάξεις της εποχής.

Είναι ευνόητο πως ο σχετικός μύθος δημιουργήθηκε μεταγενέστερα για να εξυπηρετήσει πολτικές σκοπιμότητες. Όμως θεωρείται πολύ πιθανό η ιστορική νίκη του Κωνσταντίνου επί του Μαξέντιου να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους χριστιανούς της Ρώμης. Αυτοί εξεγέρθηκαν στα μετώπισθεν του Μαξέντιου και ίσως πολλοί απ’ το στράτευμά του να λιποτάχτησαν την κρίσιμη στιγμή της αναμέτρησης.

Πάντως, είναι σίγουρο πως την περίοδο 310-315 υπήρξαν σημαντικές αλλαγές στις θρησκευτικές πεποιθήσεις του Κωνσνταντίνου. Το αν αυτές οφείλονται σε καθαρά πολιτικούς λόγους ή όχι δεν μπορούμε να το επιβεβαιώσουμε. 

Αλλά, ακόμα κι αν ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, είναι σίγουρο πως πίστευε σε έναν εντελώς "λάθος" Χριστό. Ο Χριστός του Κωνσταντίνου δεν διέφερε ουσιαστικά απ’ τους αρχαίους θεούς Άρη, Απόλλωνα, Μίθρα, Ήλιο κ.λπ. Ήταν ένας πολεμικός θεός που μεροληπτούσε και ενίσχυε τους πιστούς του προκειμένου να κατατροπώσουν τους αντιπάλους τους. Τέτοιον Ιησού διδάσκουν τα Ευαγγέλια;

Μην πλησιάζετε χριστιανούς Βεδουίνους, είναι επικίνδυνοι!

 

Οι ιστορικές πηγές δεν μας διαφωτίζουν αρκετά για τους λόγους που οι άνθρωποι μεταστρέφονταν στον χριστιανισμό τους πρώτους τρεις αιώνες της ιστορίας του. Μπορούμε μόνο να κάνουμε κάποιες βάσιμες υποθέσεις. 

Ασφαλώς συνέβαλε το πνεύμα του μονοθεϊσμού που είχε ήδη αρχίσει να επικρατεί. Αποφασιστικό ρόλο έπαιξε και η οργανωμένη φιλανθρωπική δραστηριότητα των πρώτων χριστιανών. Η εναντίωσή τους στη διαφθορά της ελίτ, αλλά και το αντιρωμαϊκό κλίμα που επικρατούσε σε πολλές κατακτημένες επαρχίες της Ανατολής και Βόρειας Αφρικής.

Ο χριστιανός ιστορικός Σωζομενός καταγράφει πώς η οικογένειά του μετεστράφει στη νέα θρησκεία  γύρω στο 350 μ.Χ. Αναφέρει ότι ο επικεφαλής μιας φιλικής οικογένειας είχε δαιμονιστεί αλλά οι ιερείς των ειδώλων και οι Ιουδαίοι δεν κατόρθωσαν να τον θεραπέυσουν. Αλλά ο χριστιανός μοναχός Ιλαρίων, με μόνη την επίκληση του Ιησού, εξέβαλε τα δαιμόνια και οι δύο οικογένειες άλλαξαν θρησκεία.

Ο Αυγουστίνος Ιππώνος, περνώντας προφανώς μια διαταραγμένη φάση της ζωής του, αναφέρει ότι ξέσπασε σε γοερά κλάματα, άκουσε μια φωνή μικρού παιδιού να τον παρακινεί να διαβάσει τα χριστιανικά κείμενα, εκεί έπεσε το μάτι του σε μια παράγραφο που καλούσε τους ανθρώπους να αρνηθούν τον ακόλαστο βίο και να ακολουθήσουν τον Χριστό... και τα υπόλοιπα τα γνωρίζετε.

Ο Θεοδώρητος στην ιστορία του για τους μοναχούς της Συρίας αναφέρει δύο γεγονότα ομαδικής μεταστροφής στον Χριστιανισμό. Γύρω στο 400 μ.Χ. ένας μοναχός ονόματι Αβραάμ επισκέφτηκε ένα χωριό του Λιβάνου που ζούσε στο σκότος της ασέβειας. Εκεί οι ντόπιοι επεχείρησαν να τον δολοφονήσουν, αλλά ο Αβραάμ ανταπέδωσε με ευεργεσία (προθυμοποιήθηκε να πληρώσει τους φόρους τους) και εκείνοι έσπευσαν να γίνουν χριστιανοί.

Το δεύτερο γεγονός αναφέρεται στη μεγάλη επιρροή που ασκούσε στους κατοίκους της ευρύτερης Μέσης Ανατολής ο Συμεών ο Στυλίτης. Χάρη σε αυτόν πολλοί έγιναν χριστιανοί. Ειδικά οι Βεδουίνοι-Ισμαηλίτες εκχριστιανίζονταν ομαδικά. Παραθέτει μάλιστα και ένα περιστατικό που θα το έλεγες κωμικό αν δεν ήταν επικίνδυνο. 

Ο Συμεών υπέδειξε σε μια μεγάλη ομάδα Βεδουίνων να πάνε στον Θεοδώρητο προκειμένου να λάβουν την ιερατική ευλογία του. Εκείνοι όμως οι βάρβαροι και δεισιδαίμονες όρμησαν πάνω στον καημένο τον Θεοδώρητο προσπαθώντας να αποσπάσουν ευλογημένα ρούχα, τρίχες, ακόμα και άλλα σημεία του σώματός του. Ήταν πραγματικό θαύμα πώς σώθηκε απ' το λιτζάρισμα και τον ακρωτηριασμό!

Πάντως, περί τα τέλη του 4ου αιώνα εμφανίζεται και το αντίστροφο φαινόμενο. Αρκετοί που είχαν ασπαστεί τον Χριστιανισμό αλλάζουν γνώμη και επιστρέφουν στις προηγούμενες θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. 

Δεν γνωρίζουμε τους λόγους. Αλλά το φαινόμενο θορύβησε τους χριστιανούς αυτοκράτορες που πήραν αυστηρά μέτρα για να το εμποδίσουν. Η ποινή που προέβλεπε ο Θεοδοσιανός Κώδικας για τους αποστάτες του Χριστιανισμού ήταν αποστέρηση κάθε αξιώματος και ανικανότητα σύνταξης διαθήκης...

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (IΓ’ - Τα γεγονότα δεν έγιναν ακριβώς όπως μας τα λέει η Εκκλησία!)

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, τους τρεις πρώτους αιώνες οι διωγμοί των Χριστιανών αποτελούσαν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Οι περισσότεροι αυτοκράτορες αντιμετώπισαν τον χριστιανισμό με αδιαφορία και ανοχή. 

Αλλά δεν έλειψαν και εκείνοι που έδειξαν συμπάθεια ή και υποστήριξη. Ένα τέτοιο παράδειγμα έχουμε γύρω στο 270 μ.Χ., επί αυτοκράτορος Αυρηλιανού. Εκείνη την περίοδο μια μεγάλη Σύνοδος Επισκόπων καταδίκασε ως αιρετικό τον επίσκοπο Αντιόχειας Παύλο. Όταν πήγε να τον αντικαταστήσει ο νέος "ορθόδοξος" επίσκοπος Δόμνος, ο Παύλος αρνήθηκε με δυναμικό τρόπο να του παραδώσει τα κτίρια και τις εκκλησίες της επισκοπής του. Τότε η επίσημη Εκκλησία ζήτησε την παρέμβαση του Αυτοκράτορα, ο οποίος φρόντισε να αποβάλει με βίαιο και ταπεινωτικό τρόπο τον Παύλο απ’ τα εκκλησιαστικά ακίνητα και να τα παραδώσει στον επίσκοπο που αναγνώριζε η εκκλησία της Ρώμης!

Αλλά και στον λεγόμενο "Μεγάλο Διωγμό", που ξέσπασε το 303 μ.Χ., ο πρωταγωνιστής του Διοκλητιανός ήταν εξ αρχής απρόθυμος να κινηθεί εναντίον των Χριστιανών. Ο ηλικιωμένος πλέον αυτοκράτορας θεωρούσε πολυτέλεια για το κράτος να προκληθεί μια τόσο μεγάλη εσωτερική αναταραχή. 

Θεωρούσε αρκετό να εκδιωχθούν οι Χριστιανοί απ’ το δικαστικό και στρατιωτικό σώμα. Η στάση του ήταν απόλυτα μετριοπαθής. Προσπαθούσε πάση θυσία να αποτρέψει την αιματοχυσία. Άλλωστε, στενότατοι συγγενείς του (ίσως η σύζυγος και η κόρη του) ήταν Χριστιανοί. Και πολλοί χριστιανοί υπηρετούσαν στην προσωπική του φρουρά, ανήκαν στον ευρύτερο "οίκο" του, ενώ ο μητροπολιτικός ναός στη Νικομήδεια ήταν στο κεντρικότερο σημείο της πόλης, ορατός από τα αυτοκρατορικά ανάκτορα.

Εκείνος που επέμενε για την έναρξη σκληρού διωγμού ήταν ο Γαλέριος. Ο Διοκλητιανός τελικά υποχώρησε, αλλά και πάλι επέλεξε ήπια μέτρα. Προσπάθησε, όσο κυβερνούσε, να περιορίσει τις διώξεις στα πρόσωπα των επισκόπων και των επιφανέστερων πρεσβυτέρων. Οι εντολές του ήταν να ανακαλύπτονται και να καίγονται οι χριστιανικές γραφές αλλά να αποφεύγεται η καταστροφή των ναών.

Όμως, και οι κρατικοί λειτουργοί ήταν στην πλειοψηφία τους απρόθυμοι να εκτελέσουν τις αυτοκρατορικές εντολές. Ο Χριστιανισμός δεν ήταν πλέον αμελητέα ποσότητα. Άλλωστε είχε διαδοθεί σημαντικά και στις τάξεις της υψηλής κοινωνίας. Στην Ανατολή ο διωγμός ήταν σαφώς πιο ανηλεής, με πρωταγωνιστές τον Γαλέριο και τον Μαξιμιανό. Αλλά οι τετράρχες της Δύσης απέφευγαν να συλλάβουν και να εκτελέσουν Χριστιανούς. Συνολικά, στα οκτώ έτη που διήρκεσε ο "Μεγάλος Διωγμός", ο πραγματικός αριθμός των μαρτύρων σε καμία περίπτωση δεν ξεπέρασε τους 5.000.

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (IB’ - Οι Χριστιανοί δεν ήταν και τα ... "καλύτερα παιδιά"!)

 

Ο θάνατος του Αλέξανδρου Σεβήρου (235 μ.Χ.), που όπως είπαμε συμπαθούσε τους Χριστιανούς, σήμανε το τέλος της Σεβηριανής Δυναστείας και την έναρξη μισού αιώνα εσωτερικών ταραχών. 

Ο διάδοχός του, Μοαξιμίνος Α' ο Θραξ) αντιπαθούσε τον οίκο του Αλέξανδρου, που αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από Χριστιανούς. Γι' αυτό κήρυξε έναν χρονικά περιορισμένο διωγμό με θύματα αποκλειστικά τους ηγέτες της χριστιανικής εκκλησίας.

Το 244 μ.Χ. ανέβηκε στο θρόνο ο Φίλιππος ο Άραβας, που σύμφωνα με χριστιανικές πηγές ήταν ο πρώτος χριστιανός Ρωμαίος αυτοκράτωρ. 

Ο Ευσέβιος Καισαρείας αναφέρει στην Εκκλησιαστική του Ιστορία πως ο Φίλιππος θέλησε κάποτε να μετάσχει στην τελευταία πασχαλινή αγρυπνία της Εκκλησίας. Όμως οι επικεφαλής της χριστιανικής κοινότητας δεν του επέπτρεψαν την είσοδο λόγω των πολλών κατηγοριών που τον βάρεναν. Και τον υποχρέωσαν να καταταχθεί στην τάξη των "μετανοούντων"...

Τη δεκαετία 240-250 μ.Χ. αυξήθηκε κατακόρυφα ο αριθμός των Χριστιναών στην κοινωνική ελίτ, στον αυτοκρατορικό οίκο και στα ανώτερα πολιτικά και στρατιωτικά αξιώματα. 

Οι Χριστιανοί ήταν έτοιμοι να αλώσουν ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό. Και θα το είχαν καταφέρει αν μετά τον Φίλιππο δεν ανέβαινε στην εξουσία ο Δέκιος που εξαπέλησε έναν ετήσιο σκληρό διωγμό. Στο διάστημα αυτό η χριστιανική εκκλησία δέχθηκε ισχυρό πλήγμα που έπρεπε να περάσουν πάνω από 40 χρόνια για να συνέλθει...

Τους διωγμούς επενάφερε ο Βαλεριανός (253-260 μ.Χ.). Επί των ημερών του ο Χριστιανισμός για πρώτη φορά διώκεται ως θεσμός κι όχι ως μεμονωμένα άτομα. 

Οι εκκλησίες κλείνουν και οι επικεφαλής τους αντιμετωπίζονται ως σοβαρή πολιτική και κοινωνική απειλή. Οι κατηγορίες δεν ήταν και τόσο αόριστες όσο ακούγονται σήμερα. Π.χ., το 254-255 μ.Χ. εισέβαλαν στην Καπαδοκία δυο βαρβαρικά φύλα, οι Βοράντοι και οι Γότθοι. Ένας μεγάλος αριθμός χριστιανών, αλλά όχι η επίσημη εκκλησία, συμμάχησαν με τους εισβολείς. Κατατάχθηκαν στον στρατό τους, έδειξαν στους βάρβαρους οδούς και οικείες που αγνοούσαν και συμμετείχαν σε λεηλασίες και σφαγές Ρωμαίων πολιτών.

Γενικά, θα πρέπει να ξέρουμε πως οι τότε Χριστιανοί δεν ήταν και τα "καλύτερα παιδιά", όπως θέλει να μας τους παρουσιάσει η Εκκλησία. 

Ενδεικτικά αναφέρουμε μια επιστολή του επισκόπου Καρχηδόνος Κυπριανού, που αναφέρει πως ακόμη και ομολογητές της πίστεως, φυλακισμένοι την εποχή του Δέκιου, αν και ανέμεναν τον θάνατο διέπραταν σοβαρά και ανόσια αμαρτήματα όπως "απάτες, συνουσίες και μοιχείες"! Δυστυχώς δεν παραθέτει περισσότερες λεπτομέρειες...

Σφάζεις χιλιάδες, βάζεις μετάνοια στον Επίσκοπο, κι όλα μέλι-γάλα!

 

Λέγαμε τις προάλλες για την άγρια κόντρα του Αμβρόσιου, επισκόπου Μιλάνου, με τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο. Αναφερθήκαμε στην πρώτη τους σύγκρουση, που για τους περισσότερους είναι άγνωστη. Γιατί η Εκκλησία προσπαθεί να την αποκρίψει ξέροντας πως έχει τη φωλίτσα της λερωμένη. Αντιθέτως, προβάλει τη δεύτερη σύγκρουση, αμέσως μετά τη σφαγή χιλιάδων Θεσσαλονικέων το 390 μ.Χ. 

Όχι πως ο Αμβρόσιος λυπήθηκε και πολύ για το τεράστιο αυτό έγκλημα. Απλά το είδε σαν μια πολύ καλή αφορμή να ταπεινώσει τον αυτοκράτορα και να εδραιώσει την πολιτική του κυριαρχία.

Ο Θεοδόσιος ηττήθηκε κατά κράτος από τον Αμβρόσιο. Αναγκάστηκε να ζητήσει ταπεινά συγγνώμη και να ομολογήσει δημόσια το λάθος του. Οπότε, εφόσον ο στόχος του Αμβρόσιου επετεύχθη, δόθηκε συγχώρεση στον Αυτοκράτορα. Η φοβερή σφαγή διαγράφηκε από "αμάρτημα" και όλα συνέχισαν σαν να μην συνέβη τίποτα... Πάντα έτσι λειτουργούσε η πλειοψηφία των καιροσκόπων Επισκόπων.

Βέβαια, και ο Θεοδόσιος έκανε τα χατήρια των Χριστιανών γιατί χρειαζόταν την πολιτική και στρατιωτική τους υποστήριξη. Η οποία του δίνονταν πλουσιοπάροχα όταν προέκυπτε ανάγκη. 

Έτσι, μόλις δυο χρόνια μετά τα παραπάνω γεγονότα, το 392 μ.Χ., στη Δύση είχαμε μια νέα εξέγερση. Μια μικρή ομάδα παλιατιανών, με επκεφαλής τον αρχιγραμματέα Ευγένιο, δωροδόκησαν τους θαλαμηπόλους του αυτοκράτορα Ουαλεντινιανού και τον στραγγάλισαν στον ύπνο του. 

Αμέσως ο Ευγένιος, με τη συμπαράσταση μεγάλου μέρους του στρατού, άρχισε να εδραιώνεται στις δυτικές επαρχίες υψώνοντας παγανιστικά λάβαρα. Για να μην πολυλογούμε, ο Θεοδόσιος κατέπνιξε κι αυτή την εξέγερση με τη βοήθεια των χριστιανών αλλά και βάρβαρων μισθοφόρων απ’ τις περιοχές του Δούναβη...

Αλλά, μια και αναφερθήκαμε στον παγανισμό, πρέπει να παραδεχθούμε πως η αντίσταση των οπαδών της παλιάς θρησκείας ενάντια στα διατάγματα των χριστιανών αυτοκρατόρων ήταν πολύ υποτονική. Ακόμη κι αν υποθέσουμε πως οι χριστιανοί εξαφάνισαν σχετικές πηγές και μαρτυρίες, η μεγάλη εικόνα της παγανιστικής πλαδαρότητας δεν αλλάζει. 

Όταν ο Θεοδόσιος εξέδοσε διάταγμα για την καταστροφή των ειδωλολατρικών ιερών, οι τοπικές αρχές φάνηκαν διστακτκές να τον εφαρμόσουν. Κάποιοι τολμηροί χριστιανοί επίσκοποι, με τη συνοδεία ισχυρών στρατιωτικών δυνάμεων, ανέλαβαν την πρωτοβουλία της υλοποίησης των αυτοκρατορικών διαταγών. Ένας από τους πιο δραστήριους ήταν ο επίσκοπος Απάμειας Μάρκελλος. Αφού κατέστρεψε πολλά αρχιτεκτονικά αριστουργήματα της εποχής, έφτασε και η κακή του ώρα. 

Όταν μετέβει στην Αυλώνα (της Συρίας) για να καταστρέψει και τον εκεί επιβλητικό αρχαίο ναό, με συνοδεία στρατιωτών και μονομάχων, κάποια στιγμή ξεμοναχιάστηκε, έμεινε δίχως ένοπλη προστασία, και οι κάτοικοι της περιοχής τον συνέλαβαν και τον έκαψαν ζωντανό!

Μικρές εστίες ένοπλης αντίστασης αναφέρονται και για τις περιοχές της Αραβίας, Γάζας, Παλαιστίνης, Ηλιούπολης και Φοινίκης.

Πώς ο Ιουλιανός πολέμησε τον Χριστιανισμό!

 

Όταν πέθανε ο Κωνσταντίνος, οι τρεις γιοι του προκάλεσαν αυτό που η ιστορία αναφέρει ως "σφαγή των ανακτόρων". Οι αδελφοί, γαμπροί και μεγαλύτεροι ανηψιοί του μακαρίτη δολοφονήθηκαν. Απ' τους λίγους που επέζησαν ήταν ο Ιουλιανός, γιος του ετεροθαλούς αδελφού του Κωνσταντίνου. Τη γλίτωσε γιατί ήταν μόνο πέντε ετών. Τον μετέφεραν όμως σε ένα απομονωμένο οχυρό της Μ. Ασίας όπου μεγάλωσε σε πλήρη απομόνωση.

Εκεί ο Ιουλιανός δέχθηκε συστηματική χριστιανική εκπαίδευση. Αλλά, καθώς ψυχολογικά είχε ταυτίσει τον χριστιανισμό με τα εγκλήματα που διέπραξε η δήθεν χριστιανική οικογένεια του Κωνσταντίνου, κρυφά είχε μισήσει τη θρησκεία αυτή. Και το εκδήλωσε ανοιχτά όταν μια σειρά συγκυριών τον οδήγησαν στον θρόνο
της αυτοκρατορίας.

Η φιλοδοξία του ήταν να επαναφέρει την αρχαία θρησκεία με όλα τα συνεπακόλουθα, μαντική, οιωνοσκοπία, θυσίες κ.λπ. Τον χριστιανισμό, κατά τη γνώμη μου, τον έβλαψε μόνο έμμεσα, κι ας λένε οι χριστιανοί το αντίθετο. Προσπάθησε να αποφύγει κάθε βίαιο μέτρο εναντίον τους, αν και υπήρξαν εκτελέσεις κάποιων προκλητικών χριστιανών που προσέβαλαν βάναυσα το πρόσωπο και την εξουσία του. 

Ο Ιουλιανός χτύπησε τον Χριστιανισμό κυρίως με τους εξής τρόπους:

- Απελευθέρωσε όλους τους χριστιανούς επισκόπους που είχαν φυλακιστεί ή εξοριστεί από αντίπαλες χριστιανικές ομάδες στα πλαίσια της σύγκρουσης "ορθόδοξων" και "αρειανιστών". Με τον τρόπο αυτό πίστευε πως θα αυξάνονταν οι εσωτερικές διενέξεις και διχόνιες της "νέας" θρησκεία με συνέπεια την αποδυνάμωσή της.

- Πίεσε το ιερατείο των εθνικών θρησκειών να μιμηθούν τους χριστιανούς σε έργα και προσφορές κοινοφελούς χαρακτήρα. Ως τότε οι Χριστιανοί είχαν το μονοπώλειο της "φιλανθρωπικής δράσης", με συνέπεια να αυξάνεται το κύρος και η απήχησή τους.

- Απαγόρευσε στους χριστιανούς να διδάσκουν ρητορική, φιλοσοφία και αρχαία γραμματεία. Με το επιχείρημα πως αυτές οι επιστήμες βρίσκονται υπό την προστασία του Ερμή και των Μουσών, στους οποίους δεν πιστεύουν οι χριστιανοί, άρα δεν είχαν δικαίωμα να τις υπηρετούν. Βέβαια, στόχος του ήταν να εκμεταλλευτεί τον ισχυρό και ιερό δεσμό μαθητών-παιδαγωγών προς όφελος των δικών θρησκευτικών πεποιθήσεων.

- Καθώς ο ίδιος είχε ανατραφεί χριστιανικά, γνώριζε πολύ καλά τα δόγματα και τα πιστεύω των Χριστιανών. Οπότε ήταν ο καταλληλότερος να εντοπίσει και να αναδείξει τα αδύναμα σημεία, τις αντιφάσεις, τα λάθη, τους παραλογισμούς και τις αφελείς δοξασίες της θρησκείας τους. Το έκανε γράφοντας ένα σημαντικό έργο ("Κατά Γαλιλαίων") που αν και δεν διασώθηκε ακέραιο, αποτελεί τη βάση κάθε αντιχριστιανικής συγγραφής.

- Επιχείρησε να αναβιώσει τον Ιουδαϊαμό, ανηκοδομώντας την Ιερουσαλήμ και τον Ναό του Σολομώντα. Έτσι, θα προκαλούσε ένα ισχυρό χτύπημα στη βασική χριστιανική προπαγάνδα ότι ο Ιησούς είχε φέρει μια νέα συμφωνία Θεού-Αννθρώπου. Η Εβραϊκή Βίβλος, δηλαδή η Παλαιά Διαθήκη των Χριστιανών, δεν αφήνει κανένα περιθώριο για αλλαγή του Μωσαϊκού Νόμου. Συνεπώς θα δημιουργούνταν ένα ισχυρό θρησκευτικό ανάχωμα στη χριστιανική προπαγάνδα.

Ένας πρόδρομος του Χίτλερ...

Στην προηγούμενη ανάρτηση μιλήσαμε για τον Αμβρόσιο, τον επίσκοπο Μεδιολάνων, τότε πρωτεύουσας του δυτικού ρωμαϊκού κράτους.

Ο Αμβρόσιος είναι ευρύτερα γνωστός για τη σύγκρουσή του με τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο λόγω της σφαγής των Θεσσαλονικέων. Αλλά είχε ήδη προηγηθεί μια ακόμα σύγκρουση των δύο αντρών, που είναι ελάχιστα γνωστή. Αυτές οι συγκρούσεις ήταν προσχηματικές, και αφορούσαν στην πραγματικότητα το ποιος θα έχει το πάνω χέρι: ο επικεφαλής του κράτους ή ο αρχηγός της Εκκλησίας.

Ας δούμε όμως λίγο το ιστορικό πλαίσιο των συγκρούσεων Αμβρόσιου-Θεοδόσιου. Το 388 μ.Χ. ο αυτοκράτορας του δυτικού κράτους Ουαλεντινιανός Β’ εξεστράτευσε στην Παννονία. Απ’ την απουσία του επωφελήθηκε ο Μάγνος Μάξιμος, που στασίασε και ουσιαστικά κατέλαβε την εξουσία. 

Ο Θεοδόσιος, ως αυτοκράτορας του ανατολικού τμήματος, είχε νόμιμο δικαίωμα να επέμβει για την αποκατάσταση της νομιμότητας. Πράγματι, εξεστράτευσε στη Δύση, νίκησε τον στασιαστή Μάξιμο και τον εκτέλεσε. Στη συνέχεια προσπάθησε να εδραιωθεί και στο δυτικό τμήμα, όπου δεν είχε ισχυρά ερίσματα. Αυτό εκμεταλλεύτηκε ο Αμβρόσιος για "να σκίσει τη γάτα"!

Την ίδια χρονιά, 388 μ.Χ., στο Καλλίνικο, μια ρωμαϊκή πόλη στα περσικά σύνορα, συνέβη ένα σχετικά σημαντικό γεγονός. Ο τοπικός χριστιανός επίσκοπος, με εκτελεστικό βραχίονα μια ισχυρή συμμορία μοναχών, έκαψε την εβραϊκή συναγωγή και το ιερό άλσος και ναό μιας αιρετικής κοινότητας, των "ουαλεντινιανών". 

Ο Έπαρχος της πόλης έστειλε αναφορά στον Θεοδόσιο, ο οποίος διέταξε να τιμωρηθούν οι μοναχοί και η συναγωγή να ξαναχτιστεί με έξοδα της χριστιανικής εκκλησίας.

Όταν το πληροφορήθηκε ο Αμβρόσιος στο Μιλάνο, έγινε έξαλος. Έτσειλε άμεσα μια επιστολή στον Θεοδόσιο που απαιτούσε να ανακαλέσει την απόφασή του. Τα επιχειρήματά του είναι πολύ χαρακτηριστικά. Τα συνοψίζω:

- Οι χριστινοί επίσκοποι είναι υπέρμαχοι της ειρήνης, εκτός αν αισθάνονται πως κάτι προσβάλλει τον θεό ή την εκκλησία.

- Η προάσπιση του πολιτικού νόμου έχει δευτερεύουσα σημασία και έπεται της θρησκείας.

- Η συναγωγή είναι ένα ενδιαίτημα απίστων, ένας οίκος ασέβειας, ένα καταφύγιο παραφροσύνης, καταραμένο από τον ίδιο τον Θεό.

- Οι Εβραίοι κατηγόρησαν ψευδώς τον ίδιο τον Θεό. Άρα είναι αναξιόπιστοι και όλες οι καταγγελίες τους ψεύτικες.

- Αν προσβλήθηκαν οι Θεοί των Εβραίων και των Ουαλεντινιανών, ας εκδικηθούν αυτοί για την προσβολή που τους έγινε. 

- Αν ο Θεοδόσιος εμείνει στις αποφάσεις του, θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη σωτηρία της ψυχής του. Επιπλέον τον απειλεί πως θα τον καταγγείλει από τον άμβωνα και θα αρνούνταν να τελέσει το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας αν ο αυτοκράτορας δεν αποχωρούσε από το ναό.

Για να μην τα πολυλογούμε, ο Θεοδόσιος τελικά υποχώρησε. Έδωσε αμνηστία στους εγκληματίες μοναχούς και ανέλαβε να αποκαταστήσει τις ζημιές των ναών με αυτοκρατορικά χρήματα, απαλλάσσοντας την τοπική χριστιανική εκκλησία...

Προστατεύουν οι Θεοί τους πιστούς τους;

 

Γράψαμε τις προάλλες για μια αιματηρή σύγκρουση μεταξύ  αντίπαλων χριστιανικών ομάδων της Ρώμης το 366 μ.Χ., που είχε δεκάδες ίσως και εκατοντάδες νεκρούς. Μια αντίστοιχη σύγκρουση παρά λίγο να ξεσπάσει λίγα χρόνια αργότερα στο Μιλάνο, τότε πρωτεύουσα της Δυτικής Αυτοκρατορίας.

Το 374 μ.Χ. απεβίωσε ο μέχρι τότε επίσκοπος της πόλης, Αυξέντιος, που ανήκε στο αρειανικό δόγμα. Φυσικό ήταν να επιθυμούν την κατάκτηση του θρόνου και οι δύο αντίπαλες χριστιανικές παρατάξεις, δηλαδή οι "αρειανιστές" και οι "καθολικοί" ("ορθόδοξοι"). Οι οπαδοί τους ήταν έτοιμοι να αιματοκυλίσουν τα πάντα, αλλά τελικά ανέβηκε στο θρόνο ο Αμβρόσιος, υποτίθεται κοινής αποδοχής, που ένωσε τα αντίπαλα μέρη και επέβαλε την εκκλησιαστική ειρήνη. Φυσικά δεν ξέρουμε λεπτομέρειες, οπότε πάντα είμαστε επιφυλακτικοί...

Εκείνη περίπου την εποχή, κάποιοι εθνικοί συγκλητικοί ζήτησαν από τον χριστιανό αυτοκράτορα Ουαλεντινιανό να επιτρέψει την επιστροφή στο οίκημα της ρωμαϊκής συγκλήτου του βωμού της Νίκη που ανέγειρε ο Ιούλιος Καίσαρας το 30 π.Χ. Τον βωμό αυτόν είχε ξηλώσει το 382 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Γρατιανός.

Μόλις ο επίσκοπος πλέον Αμβρόσιος πληροφορήθηκε την κίνηση αυτή (384 μ.Χ.) έσπευσε να στείλει επιστολή στον αυτοκράτορα για να αποτρέψει την επιστροφή του ειδωλολατρικού βωμού.

Πολλά και διάφορα παραθέτει στην επιστολή του ο Αμβρόσιος, με σαφείς, έστω και έμμεσες, απειλές προς τον αυτοκράτορα. Προφανώς, ο "αληθινός Θεός" θα τον τιμωρούσε αν έδειχνε εύνοια στους "δαίμονες"! Και φυσικά όλο και κάποιος χριστιανός θα βρισκόταν να τον καρφώσει με ένα κοντάρι ή βέλος, όπως συνέβη στον καημένο τον Ιουλιανό.

Κρατάω όμως ένα σημείο απ' την επιχειρηματολογία του Αμβρόσιου. Απαντάει στον ισχυρισμό των εθνικών ότι οι αρχαίοι θεοί έσωσαν τη Ρώμη από τον Αννίβα και έδιωξαν του Σενόνες (Γαλάτες) όταν επεχείρησαν να εισβάλουν στο Καπιτώλιο. 

Και εύλογα λέει ο Αμβρόσιος πως αν οι θεοί των Ρωμαίων ήταν αληθινοί δεν θα είχαν καν επιτρέψει στον Αννίβα να φτάσει προ των τοιχών της πόλης. Ούτε στους Σενόνες να εισβάλουν στα ενδότερα του Καπιτωλίου, όπου χάρη σε μια τρομαγμένη χήνα ειδοποιήθηκε η ρωμαϊκή φρουρά (αυτό είναι μύθος) και τους εκδίωξε.

Καλά τα λέει ο "άγιος"! Σίγουρα δεν ήταν ο Δίας που έκραξε με το στόμα της χήνας για να ξυπνήσει τους φρουρούς. Αλλά μήπως στη συνέχεια οι χριστιανοί δεν κατασκεύασαν χιλιάδες τέτοιους ανόητους μύθους για να αποδείξουν δήθεν τη θεία προστασία της "χριστιανικής τους αυτοκρατορίας";

Αν ο δικός τους θεός ήταν αληθινός, όπως λένε, γιατί άφησε την Πόλη να αλωθεί; Την Αντιόχεια, την Αλεξάνδρεια και τα ίδια τα Ιερουσόλυμα; Έλα ντε...

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (ΙΑ’ - Οι Χριστιανοί στη Δυναστεία των Σεβήρων...

Στη δυναστεία των Σεβήρων (193-235 μ.Χ.) συνέβησαν κάποιοι τοπικοί διωγμοί των Χριστιανών αλλά δεν ήταν ιδιαίτερα σκληροί. Επί Σεπτίμιου Σεβήρου, το 203 μ.Χ., έχουμε και το περιβόητο για τους χριστιανούς μαρτύριο της Περπέτουας στην Καρχηδόνα.

Το προηγούμενο έτος ο Αυτοκράτορας είχε εκδόσει ένα διάταγμα που, μεταξύ άλλων, απαγόρευε στους Ιουδαίους και στους Χριστιανούς να κάνουν προσηλυτισμό, με την απειλή αυστηρών ποινών. 

Στα πλαίσια αυτά συνελήφθησαν μερικοί κατηχούμενοι νεαροί στην Καρχηδόνα. Μεταξύ αυτών και η Περπέτουα, με καλή ανατροφή και από επιφανή οικογένεια, 22 ετών και με ένα βρέφος στο στήθος. 

Στόχος των αρχών ήταν να τρομοκρατηθούν οι νεαροί κατηχούμενοι και να απαρνηθούν τον Χριστιανισμό. Γι’ αυτό και αρχικά δεν φυλακίστηκαν αλλά τέθηκαν σε κατ’ οίκον περιορισμό. Όμως κάποιοι ηγέτες της τοπικής εκκλησίας, με τη σύμφωνη ασφαλώς γνώμη και των συλληφθέντων, έσπευσαν να τους βαπτίσουν. Αυτό αποτέλεσε ύψιστη πρόκληση για της Αρχές, που αμέσως διέταξαν τη μεταφορά τους στις φριχτές φυλακές. Τελικά θανατώθηκαν επιδεικνύοντας σταθερή άρνηση να αποκηρύξουν την πίστη τους. 

Ο Καρακάλας έδειξε ευνοϊκή ουδετερότητα έναντι των Χριστιανών. Το 212 μ.Χ. εξέδοσε το γνωστό διάταγμα που έδινε την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ελεύθερους άνδρες της Αυτοκρατορίας. 

Αυτό όμως δυσκόλεψε περισσότερο τη θέση των Χριστιανών που πλέον, ως Ρωμαίοι πολίτες δεν είχαν πρόσχημα να αποφύγουν τις υποχρεώσεις τους έναντι της στράτευσης, της τιμής του Αυτοκράτορα και της λατρείας των "πάτρειων θεών".

Ο Αλέξανδρος Σεβήρος ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας. Σύμφωνα με τις πηγές, στο ατομικό του ιερό είχε αγάλματα του Ορφέα, του Απολλώνιου Τυαννέα, του Αβραάμ και του Ιησού. 

Αυτό από μόνο του δεν τον καθιστά "χριστιανό". Δείχνει όμως το συγκρητιστικό κλίμα της εποχής που χαρακτηριζόταν από μια έντονα μονοθεϊστική τάση. Οι διάφορες θεότητες αντιμετωπίζονταν πλέον ως διαφορετικές μορφές ή υπηρέτες του ενός και "μεγάλου" Θεού. 

Τον Αλέξανδρο διαδέχθηκε ο Μαξιμίνος Α’ ο Θραξ. Θέλοντας να "καθαρίσει" το κράτος απ’ τη σεβηριανή επιρροή, προχώρησε σε σημαντικές αλλαγές των προσώπων της ανώτερης κρατικής ιεραρχίας. 

Κήρυξε και διωγμό εναντίον των Χριστιανών με βασικό στόχο τον ανώτερο κλήρο και τους πολυάριθμους πιστούς που είχαν εισχωρήσει στον αυτοκρατορικό οίκο του Αλέξανδρου...

Οι σημερινοί Ταλιμπάν είναι "άβγαλτα κοριτσάκια" συγκρινόμενοι με τους πρώτους Χριστιανούς!

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, απ’ την εποχή ακόμα του Κωνσταντίνου ο χριτιανικός κλήρος, και κυρίως οι επίσκοποι των μεγάλων αστικών κέντρων, διέθεταν μεγάλη κοινωνική και πολιτική ισχύ, και κατά συνέπεια και πλούτο. 

Αυτοί έβαζαν χέρι στις πλούσιες δωρεές και στις κρατικές επιχορηγήσεις. Κυκλοφορούσαν με άμαξες και πολυτελή ενδήματα και παρέθεταν τράπεζες που ξεπερνούσαν σε αφθονία και εκείνες των βασιλέων. Όπως ήταν επόμενο, οι θέσεις αυτές ήταν περιζήτητες και αναπτύσσονταν μεγάλος ανταγωνισμός για την κατάκτησή τους.

Κι όταν λέμε "ανταγωνισμός", εννοούμε χρήση και κατάχρηση κάθε θεμιτού και αθέμιτου μέσου. Εξαγορές, απειλές, συκοφαντίες, ραδιουργίες, πολιτικά μέσα, ψευτοθαύματα, όλα στον υπέρ πάντων αγώνα για τον επισκοπικό θρόνο.

Μερικές φορές, όχι και τόσο σπάνιες, ο ανταγωνισμός αυτός έπαιρνε πολύ βίαιες μορφές. Οι πηγές σώζουν ένα σοβαρό επεισόδιο που συνέβη το 366 μ.Χ. όταν δύο κληρικοί, ο Δαμάσιος και Ουρσίνος, διεκδικούσαν τον επισκοπικό θρόνο της Ρώμης, επιστρατεύοντας βίαια μέσα. 

Οι οπαδοί τους προκάλεσαν φοβερά επεισόδια στην πόλη όπου επικράτησαν καταστάσεις πλήρους αναρχίας και τρόμου. Ο ίδιος ο τότε Έπαρχος Ρώμης Βικέντιος αναγκάστηκε να εγκαταλήψει το κέντρο της πόλης, ώστε από τα περίχωρα να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της τάξεως που διέθετε και να καταστείλει την εξέγερση.

Ο φανατικός όχλος των χριστιανών είχε διαιρεθεί σε δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις που συγκρούστηκαν με πολλά θύματα. Επίκεντρο των ταραχών ήταν η βασιλική του Σικίνιου, όπου σε μία μόνο μέρα μετρήθηκαν πάνω από 137 πτώματα.

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (Ι’ - Η απολογία του Τερτυλλιανού....

 

O Τερτυλλιανός ήταν γιος Ρωμαίου εκατόνταρχου και ένας απ' τους επιφανέστερους χριστιανούς συγγραφείς. Σφοδρός πολέμιος των αιρετικών, αλλά στο τέλος και ο ίδιος καταδικάστηκε απ' την Εκκλησία ως "αιρετικός". Έτσι γίνονται αυτά...

Ο Τερτυλλιανός, λοιπόν, ομολογεί πως οι Χριστιανοί του 200 μ.Χ. απέφευγαν στην πλειοψηφία τους τη στρατιωτική θητεία και τα δημόσια αξιώματα. 

Και το θεμελιώνει θεολογικά με τρόπο που ισχύει και σήμερα. Αν ο Χριστιανισμός ήταν μια συνεπής θρησκεία, θα έπρεπε και στις μέρες μας οι πιστοί της να αρνούνται να καταταχθούν στο στράτευμα και να αναλαμβάνουν θέσεις εξουσίας. Όπως κάνουν π.Χ. οι Μάρτυρες του Ιεχωβά.

Όμως ο Τερτυλλιανός λέει κι άλλες αλήθειες. Εύλογα διαμαρτήρεται προς τις Ρωμαϊκές αρχές που διώκουν τους Χριστιανούς απλά και μόνο γιατί φέρουν το όνομα Χριστιανός. Όλοι οι άλλοι εγκληματίες καταδικάζονται για συγκεκριμένα αδικήματα και με συγκεκριμένες αποδείξεις. Και δεν τους δίνεται η ευχαίρεια να αποκηρύξουν το έγκλημά τους και να αθωωθούν. Ενώ αν οι Χριστιανοί αποκήρυσσαν την πίστη τους, αμέσως απελευθερώνονταν. 

Ρωτάει ακόμα ο Τερτυλλιανός: με βάση ποιες συγκεκριμένες αποδείξεις θεωρούνται οι Χριστιανοί "εχθροί του κράτους"?. Εδώ αντιφάσκει ασφαλώς. Γιατί ο ίδιος ομολογεί πως αρνούνται τη στράτευση, τα δημόσια αξιώματα, τις θυσίες στους πατρώους και προστάτες Θεούς αλλά και στην τύχη και ευημερία του Αυτοκράτορα. Αυτές από μόνες τους δεν είναι και μικρές κατηγορίες...

Τέλος, ασχολείται και με την μάλλον υπερβολική και αστήριχτη κατηγορία εις βάρος των Χριστιανών περί καννιβαλισμού και σεξουαλικών οργίων. Και ρωτάει τους κατηγόρους: "Πες τε μας, πόσα δολοφονημένα βρέφη γεύτηκε κάθε Χριστιανός, και πόσες ασελγείς πράξεις έκανε στο σκοτάδι?"...

Βέβαια, εκείνη την εποχή τα πράγματα δεν ήταν καθόλου ευνοϊκά για τους Χριστιανούς. Όταν ο Τίβερης ξεχείλιζε, όταν ο Νείλος δεν πλημμύριζε για να γονιμοποιήσει τα χωράφια, αν δεν έβρεχε, αν γινόταν σεισμός ή έπεφτε πανώλη, όλοι ξεσηκώνονταν και απαιτούσαν την αυστηρή τιμωρία των Χριστιανών που "με τη στάση τους εξοργίζουν τους Θεούς".

Γιαπωνέζοι και Χριστιανισμός...

 

Στην Ιαπωνία υπάρχουν αρκετοί Χριστιανοί. Τι άραγε να τραβάει έναν απωανατολίτη σε αυτή τη θρησκεία που ξεκίνησε απ' τα άγονα μέρη της Παλαιστίνης? 

"Το νόημα της θυσίας!", μου απαντάει ένας ψαγμένος. "Γιατί η θυσία είναι για μας, τους Γιαπωνέζους, η ανώτατη λαχτάρα. Να θυσιαστούμε για το χώμα των προγόνων μας, για την τιμή μας. Κι έρχεται ο χριστιανισμός να μας ζητήσει να θυσιαστούμε για κάτι ακόμα μεγαλύτερο, για την ανθρωπότητα"...

Η θρησκευτικότητα των Γιαπωνέζων

 

Στην αρχαιότητα οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν κυρίως θρησκευτικές γιορτές. Αποτελούσαν ένα παγκόσμιο προσκύνημα στα ιερά κέντρα λατρείας του Δία, Απόλλωνα, Ποσειδώνα και των λοιπών θεών της εποχής. 

Η αρχαία εθνική θρησκεία των Γιαπωνέζων είναι ο Σιντοϊσμός. Η ηρωική λατρεία των προγόνων. Ο Γιαπωνέζος, έλεγαν, δεν έχει ανάγκη να προσεύχεται. Αρκεί που ζει πάνω στο χώμα της Ιαπωνίας.

Αλλά στην ιστορική πορεία η χώρα δέχθηκε πολλές επιρροές, φυσικά και θρησκευτικές. Πολύ πριν τον χριστιανισμό, ήρθε απ’ την Κίνα ο Κομφουκιανισμός κι ο Βουδισμός. Που η γιαπωνέζικη πνευτικότητα τους αφομοίωσε δημιουργικά, δίνοντάς τους ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο...

Πέλαγος ανεξερεύνητο η ψυχή του ανθρώπου. Δυσδιάκριτο και πολυδιάστατο το φαινόμενο της θρησκείας. Η Ανατολή, η μήτρα των περισσότερων θρησκιών, τυλίγεται στο μυστήριο του θρύλου, αναζητά την αλήθεια στην περισυλλογή και στην ενόραση. Κι όχι στη λογική έρευνα και στην απόδειξη. 

Όλα στο σύμπαν είναι ένα. Κι ο άνθρωπος, αναπόσπαστο μέρος του σύμπαντος, πρέπει να εναρμονίζεται στον ρυθμό Εκείνου. Οι Ιάπωνες δεν ασχολούνται με θεωρητικές διδασκαλίες και δογματικά προβλήματα. Η σωτηρία πραγματοποιείται στη γη και γι’ αυτό δεν αρκεί μόνο μια ζωή.

Η ηθική τους δεν θεμελιώνεται σε έναν ηθικό Νόμο. Δεν υπάρχουν έννοιες όπως "εντολή", "αμαρτία" και "ενοχή". Η διάκριση ύλης και πνεύματος, καλού και κακού, δεν έχει θέση στη φιλοσοφία τους. Ο άνθρωπος γεννήθηκε καλός, αλλά οι επιθυμίες και ο εγωισμός εμποδίζουν τη λύτρωση. 

Ο κόσμος της Ανατολής αγαπά την ασάφεια, τον υπαινιγμό, τα σύμβολα. Εδώ δεν βρίσκουν πρόσφορο έδαφος οι διδασκαλίες περί υπερβατικού και προσωπικού θεού.

Ο Χριστιανισμός στην Ιαπωνία (Πηγές: Ελληνική και Παγκόσμια Στρατιωτική Ιστορία και cognoscoteam.gr)

 

O Xριστιανισμός έφτασε στην Ιαπωνία το 1549 μ.Χ., όταν ο Ισπανός ιεραπόστολος Φραγκίσκος Ξαβέριος αφίχθηκε από την Κίνα μαζί με μια ομάδα Ιησουιτών συναδέλφων του και Ιαπώνων προσύλητων. Η νέα θρησκεία βρήκε σχεδόν άμεσα πρόσφορο έδαφος. Η δυτική χώρα γέμισε χριστιανικές εκκλησίες, ενώ σύντομα ιδρύθηκαν καθολικές ιεραποστολές στο Ναγκασάκι, σημαντικό λιμάνι στην νήσο Κιουσού, και στην πρωτεύουσα Κιότο στο κεντρικό Χονσού. 

Τέσσερις Ιάπωνες υποψήφιοι ιερείς και ιεραπόστολοι στάλθηκαν στη Ρώμη για να εκπαιδευτούν και να γνωρίσουν τον Πάπα, ενώ μέχρι το 1581 υπήρχαν στην χώρα 150.000 Χριστιανοί, εκ των οποίων οι 100.000 στο Κιουσού. Το σύμβολο του σταυρού έγινε κοινό στην Ιαπωνία, καθώς οι Χριστιανοί στρατιώτες τον έβαζαν πάνω στην πανοπλία τους, ενώ ακόμα και σε μικρές κοινότητες φτιάχνονταν απλοί ξύλινοι σταυροί που λατρεύονταν κατά τα πρότυπα του Σίντο, της αρχέγονης ιαπωνικής θρησκείας.

Αυτή η αρχική μεγάλη επιτυχία θα μπορούσε να αποδοθεί και στο γεγονός ότι πολλοί νταϊμιο (πολέμαρχοι) θέλοντας να συσφίξουν τις σχέσεις τους με τους Ευρωπαίους εμπόρους που τους προμήθευαν με νιτρικό κάλιο, την πρώτη ύλη για το μπαρούτι, έδειξαν μεγάλη ανοχή στην διάδοση του Χριστιανισμού. 

Ο Όντα Νομπουνάγκα, ο ισχυρότερος νταϊμιο της εποχής και θεωρούμενος ως ο πρώτος από τους τρεις ενοποιητές της χώρας, εγγυήθηκε την ασφάλεια των ιεραπόστολων στην νήσο Χονσού και στο Κιότο, ενώ στη νήσο Κιουσού οι ιεραπόστολοι βοηθήθηκαν από νταϊμιο που είχαν βαφτιστεί και οι ίδιοι Χριστιανοί.

Αυτή η θετική κατάσταση για τον Χριστιανισμό στην Ιαπωνία άρχισε να μεταβάλλεται δυσμενώς μετά τον θάνατο του Νομπουνάγκα το 1582. Αν και ο διάδοχός του, και θεωρούμενος δεύτερος ενοποιητής της Ιαπωνίας, στρατηγός Τογιοτόμι Χιντεγιόσι, είχε αρχικά κρατήσει την ίδια πολιτική ανοχής με τον προκατοχό του, άλλαξε στάση μετά το 1587, όταν κατέκτησε το Κιουσού. 

Όντας πλέον ο αδιαφιλονίκητος κυρίαρχος της Ιαπωνίας, ο Χιντεγιόσι άρχισε να ασχολείται με τις έξωθεν απειλές και κυρίως με την ευρωπαϊκή επέκταση στην ανατολική Ασία, ενώ έλαβε μέτρα και για να επιβληθεί στους επιρρεπείς προς την επιρροή των δυτικών ιεραποστόλων “Κιρισιτάν” (Χριστιανούς) νταϊμιο της δυτικής Ιαπωνίας. Καθώς είχε ακούσει ιστορίες για το πώς χριστιανικές ιεραποστολές είχαν προηγηθεί των Ισπανών κονκισταδόρων κατά την κατάκτηση της Αμερικής, οι καθολικοί ιεραπόστολοι στοχοποιήθηκαν ως αποσταθεροποιητικός παράγοντας για την εξουσία του. Όλοι τους διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν το Χονσού, ενώ Χριστιανοί νταϊμιο του νησιού έπεσαν σε δυσμένεια και εξορίστηκαν στις υπό ισπανική κατοχή Φιλιπίννες και αλλού. 

Το 1597, είκοσι έξι Ιάπωνες ιεραπόστολοι σταυρώθηκαν, σηματοδοτωντας την πρώτη στοχευμένη εκτέλεση Καθολικών στην χώρα. Παρόλα αυτά η διάδοση του Χριστιανισμού συνεχίστηκε. Ο αριθμός των Χριστιανών στην χώρα έφτασε τις 300.000, ενώ Ιησουϊτες ιεραπόστολοι συνόδεψαν τους Χριστιανούς νταϊμιο κατά την ιαπωνική εισβολή στην Κορέα την δεκαετία του 1590.

Στον εμφύλιο που ακολούθησε τον θάνατο του Τογιοτόμι Χιντεγιόσι το 1598, νικητής αναδείχθηκε στα 1600 ο νταϊμιο Τοκουγκάβα Ιεγιάσου, ο οποίος και ανασύστησε το Σογκουνάτο, την στρατιωτική κυβέρνηση της Ιαπωνίας που είχε καταρρεύσει τον 15ο αιώνα. 

Οι Τοκουγκάβα θέλοντας να εξαλείψουν κάθε δυτική επιρροή στην χώρα, ακολούθησαν μια πολιτική ακραίου απομονωτισμού. Όλες οι διπλωματικές και εμπορικές σχέσεις με τους Ευρωπαίους διακόπηκαν, με εξαίρεση έναν ολλανδικό θύλακα σε ένα γειτονικό νησί. Περιορισμοί και έλεγχοι επιβλήθηκαν στις εσωτερικές μετακινήσεις μεταξύ των πόλεων και των επαρχιών, ενώ όλοι οι ιεραπόστολοι και οι ιερείς διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν την Ιαπωνία. Όσοι από τους τελευταίους ανακαλύπτονταν από τη μυστική αστυνομία του καθεστώτος, φυλακίζονταν και εκτελούνταν με μαρτυρικό τρόπο, ενώ οι Χριστιανοί νταϊμιο εκτοπίζονταν από τις επαρχίες τους και αντικαθιστούνταν από ευνοούμενους των Τοκουγκάβα.

Σύντομα το κλίμα στις δυτικές επαρχίες έγινε εκρηκτικό. Βάση του στρατιωτικού κώδικα μπουσίντο που ακολουθούσαν οι σαμουράι, όσοι από αυτούς έχαναν τον αφέντη τους μετατρέπονταν σε “ρονίν”, άνεργους σαμουράι χωρίς εργοδότη που κατέφευγαν στην ληστεία για να εξασφαλίσουν τα προς το ζειν. Oι Χριστιανοί αγρότες του Κιουσού στέναζαν από τη βαριά φορολογία και τους θρησκευτικούς διωγμούς, ενώ βάναυσοι και ανίκανοι διοικητές που διόριζαν οι Τοκουγκάβα από την έδρα τους στο μακρινό κάστρο Έντο (σημερινό Τόκιο) χειροτέρευαν την κατάσταση.
Αυτές ήταν οι συνθήκες τον Δεκέμβριο του 1637, όταν οι χωρικοί της χερσονήσου Σιμαμπάρα και των νήσων Αμακούσα, απηυδισμένοι από την υπερφορολόγηση, την φτώχεια και κάποιες βάναυσες εκτελέσεις που αποτέλεσαν την τελευταία σταγόνα, εξεγέρθηκαν κατά των νταϊμιο Ματσουκούρα Σιγκεχάρου της επαρχίας Σιμαμπάρα και Τερασάβα Κατατάκα της επαρχίας Καράτσου. 

Στις τάξεις τους εντάχθηκαν επίσης ρονίν που είχαν υπηρετήσει κατά το παρελθόν οίκους όπως οι Αμακούσα, οι Σίκι και οι Χριστιανοί Αρίμα, οι οποίοι είχαν εκτοπιστεί από τις επαρχίες τους στις αρχές του αιώνα και αντικαταστάθηκαν από τους Ματσουκούρα. Έτσι οι χωρικοί απέκτησαν ηγεσία και συντρόφους με εμπειρία στην πολεμική τέχνη.

Σύνταγμα 3.000 σαμουράι που στάλθηκε από τις αρχές στο Ναγκασάκι για να καταστείλει την εξέγερση εξοντώθηκε από τους επαναστάτες, ενώ σύντομα τα κάστρα των οικογενειών Τερασάβα και Ματσουκούρα βρέθηκαν υπό πολιορκία. Η άφιξη ενισχύσεων σταλμένων από την Μπακούφου, την στρατιωτική συνέλευση του Σογκουνάτου στο Έντο, ανάγκασε τελικά τους επαναστάτες να καταφύγουν στο εγκαταλελειμένο κάστρο της Χάρα, πρώην έδρα της οικογένειας Αρίμα στην χερσόνησο της Σιμαμπάρα. Οι οχυρώσεις του κάστρου ανακατασκευάστηκαν, ενώ αποθέματα σε πυρίτιδα και τρόφιμα συγκεντρώθηκαν από τις λεηλατημένες αποθήκες των Ματσουκούρα.

Καθώς η θέση των επαναστατών ήταν εξαιρετικά οχυρή, τα κυβερνητικά στρατεύματα που δεν διέθεταν σύγχρονο βαρύ πυροβολικό, στράφηκαν για βοήθεια προς τους Ολλανδούς της νήσου Χιράντο, στα ανοικτά του Ναγκασάκι. Αυτοί τούς παραχώρησαν πυρίτιδα και κανόνια, με τα οποία οι κυβερνητικοί άρχισαν να βομβαρδίζουν τους επαναστάτες, ενώ αργότερα, κατόπιν αιτήματος του Σογκουνάτου, έσπευσαν με πλοίο τους να συμμετάσχουν στις επιχειρήσεις. Παρά τις 426 βολές που έριξε σε 15 μέρες το πλοίο de Ryp, τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Το ολλανδικό πλοίο αποχώρησε τελικά κατόπιν νέου αιτήματος των κυβερνητικών, όταν αυτοί έλαβαν ειρωνικό γράμμα από τους πολιορκημένους:
“Δεν υπάρχουν πλέον ανδρείοι στρατιώτες σε αυτό το βασίλειο να πολεμήσουν μαζί μας; Και δεν ντρέπονται να καλούν σε βοήθεια τους ξένους να τους βοηθήσουν ενάντια στις μικρές δυνάμεις μας;”.

Με τον εγωϊσμό τους θιγμένο, οι κυβερνητικοί σαμουράι εξαπέλυσαν έφοδο κατά την οποία σκοτώθηκε ο διοικητής τους. Νέες ενισχύσεις για τους κυβερνητικούς έφτασαν με τον αντικαταστάτη του, αλλα η τόλμη των εξεγερμένων έφτασε το αποκορύφωμά της τον Φεβρουάριο του 1638, όταν μια έξοδος της φρουράς είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωση 2.000 σαμουράι από την επαρχία Χίζεν. Ο χειμώνας όμως υπήρξε σκληρός και για τους δυο αντιμαχόμενους, με την πλάστιγγα να γέρνει σταδιακά υπέρ της πλευράς του Σογκουνάτου, καθώς οι επαναστάτες ξέμεναν από τρόφιμα, πυρομαχικά και λοιπές προμήθειες.

Μέχρι τον Απρίλιο, 200.000 κυβερνητικοί στρατιώτες είχαν συγκεντρωθεί για να αντιμετωπίσουν τους 30.000 υπερασπιστές της Χάρα. Μια τελευταία έξοδος των επαναστατών στις αρχές του μήνα αποκρούστηκε, ενώ από αιχμάλωτους οι πολιορκητές πληροφορήθηκαν την απελπιστική κατάσταση μέσα στο οχυρό. Στις 12 Απριλίου του 1638 οι πολιορκημένοι της Χάρα υπέκυψαν σε μια γενική έφοδο, όταν στρατιώτες των Κουρόντα από την επαρχία Χίζεν κατέλαβαν τους εξωτερικούς προμαχώνες. Παρά την λυσσώδη αντίσταση, μέχρι τις 15 του μήνα είχαν τελειώσει όλα.

Η μάχη για την Σιμαμπάρα, η τελευταία μεγάλη σύρραξη στην Ιαπωνία μέχρι το 1860, κόστισε στους Τοκουγκάβα περισσότερους από 20.000 νεκρούς και τραυματίες και η εκδίκησή τους υπήρξε τρομερή. Πάνω από 35.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά την μάχη ή εκτελέστηκαν. Το κάστρο της Χάρα κάηκε και τα ερείπια του θάφτηκαν επί τόπου μαζί με τους νεκρούς επαναστάτες. Οι Ευρωπαίοι έμποροι, έχοντας θεωρηθεί ύποπτοι για ευνοϊκή διάθεση έναντι των επαναστατών, εκδιώχθηκαν από την χώρα, ενώ η πολιτική απομονωτισμού των Τοκουγκάβα έγινε ακόμα αυστηρότερη μετά το 1639. Από τις διώξεις δεν γλίτωσε ούτε ο Ματσουκούρα Σιγκεχάρου, ο οποίος εκτελέστηκε σαν ο αποδιοπομπαίος τράγος για την κρίση.
Οι επαρχία Σιμαμπάρα ως αποτέλεσμα του πολέμου ερημώθηκε από τους κατοίκους της. Για να διατηρηθεί η οικονομία της περιοχής οι Τοκουγκάβα εγκατέστησαν αγρότες από άλλες περιοχές της Ιαπωνίας, ενώ βουδιστές ιερείς φρόντιζαν για την συστηματική κατήχηση των κατοίκων. Ο Χριστιανισμός απαγορεύτηκε και οι ελάχιστες χριστιανικές κοινότητες επέζησαν κινούμενες στην παρανομία. Σήμερα, μόλις το 1% των Ιαπώνων δηλώνουν Χριστιανοί, αν και το άνοιγμα της ιαπωνικής κοινωνίας στην δυτική κουλτούρα μετά τον Β’ΠΠ έφερε στην χώρα έθιμα, όπως ο εορτασμός των Χριστουγέννων και οι δυτικού τύπου γάμοι.