"Λόγος", "Υιός του Θεού" και "Μεσσίας"...

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, ο χριστιανισμός δεν προσέφερε τίποτε καινούργιο στην ανθρωπότητα. Απλά, ανακύκλωσε όσα κυκλοφορούσαν ευρέως στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μέσης Ανατολής, τα οποία συχνά κατακρεούργησε και αλλοίωσε, προσπαθώντας να τα κόψει στα μέτρα και στις ανάγκες του για απόλυτη πολιτική και κοινωνική κυριαρχία.

Χαρακτηριστικό, π.χ., είναι το παράδειγμα του φιλοσοφικού και θρησκευτικού όρου "Λόγος". Στην Εβραϊκή Βίβλο "λόγος" είναι το μέσο με το οποίο ο Θεός επικοινωνεί με τον άνθρωπο. Αυτός που γεφύρωσε το τεράστιο χάσμα μεταξύ τους ήταν ο Μωσαϊκός Νόμος, που αποκάλυπτε το άσαρκο θείο θέλημα.

Στον Ηράκλειτο, που συνατάμε έντονες ανατολικές επιδράσεις, "λόγος" είναι η συνεκτική δύναμη των πραγμάτων, η λογική αρχή που διέπει τα πάντα.

Ο Πλάτωνας συσχετίζει το Λόγο με την επιστήμη και τη διάνοια. Ουσιαστικά τον ταυτίζει με τη Θεία Σοφία.

Ο Αριστιοτέλης του δίνει τον ορισμό της λογικής ικανότητας και μάλλον τον ταυτίζει με τον Νου ως μεταφυσική έννοια.

Οι Στωικοί φαίνεται πως άσκησαν εντονότερη επίδραση στους χριστιανούς. Γιατί απ' αυτούς "κλέφτηκε" η έννοια του Λόγου ως αρχή που δημιούργησε τα πάντα, ως υλική αρχή και αιτία των αμετάβλητων νόμων της φύσης.

Ο Φίλων διατυπώνει την άποψη πως ο Λόγος προέρχεται απ' τον Θεό και είναι Υιός του. Είναι η ανώτερη ιδέα, η "εικόνα" του Θεού.

Ένας δεύτερος όρος που οι χριστιανοί κετέκλεψαν ήταν ο "Υιός του Θεού". 

Όλες οι αρχαίες φυσιοκρατικές θρησκείες απέδιδαν λατρεία σε "ημίθεους", δηλαδή σε "υιούς" κάπου Θεού ή Θεάς. 

Στην Εβραϊκή Βίβλο ο όρος συναντιέται με δύο έννοιες. Κατ' αρχάς "Υιοί Θεού" αποκαλούνται όλοι οι ισραηλίτες, ως πρωτόκος και εκλεκτός λαός-υιός του Γιαχβέ. Αργότερα όμως "Υιοί Θεού" αποκαλούνται κυρίως οι Προφήτες, τα εκλεκτότερα δηλαδή τέκνα του Ισραήλ, μέσω των οποίων ο Θεός γνωστοποιεί το θέλημά του και ελέγχει τις αμαρτίες βασιλέων και απλών πιστών.

Και κλείνουμε με τον όρο "Μεσσίας", που επίσης υιοθέτησε και κατάπιε αμάσητον ο Χριστιανισμός. 

Κατ' αρχάς πρέπει να τονίσουμε πως σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο, από την ανατολική μεσόγειο ως τις ακτές της Κίνας, υπήρχε έντονη η προσδοκία της έλευσης ενός Λυτρωτή που θα απελευθέρωνε τους ανθρώπους απ' τα βάσανα της ζωής τους, τις συμφοριές, τις αρρώστιες και τον θάνατο. Η παράδοση αυτή σώζεται σε όλες τις ασιατικές φιλοσοφικές και θρησκευτικές κοινότητες αλλά και σε διαλόγους του Πλάτωνα, σε τραγωδίες όπως Προμηθέας Δεσμώτης κ.λπ. 

Εντονότερα όμως την έλευση του Μεσσία ανέμεναν οι Ιουδαίοι. Αλλά κι αυτοί διαφωνούσαν για τα χαρακτηριστικά του. Άλλοι τον έβλεπαν σαν έναν εθνικό απελευθερωτή που θα δημιουργούσε μια παγκόσμια ιουδαϊκή βασιλεία. Άλλοι έδιναν μια πιο πνευματική και εσωτερική εκδοχή κ.λπ. Αλλά οι πάντες συμφωνούσαν πως ο Μεσσίας θα ήταν 100% άνθρωπος, σίγουρα χαρισματικός και εκλεκτός του Θεού, αλλά μέχρι εκεί!

Και η πλειοψηφία των πρώτων Χριστιανών δεν τολμούσε καν να ταυτίσει τον Ιησού-Υιό με τον Θεό-Πατέρα. Η απαίσια και βλάσφημη απόδοση στον Ιησού της θεϊκής ιδιότητας είναι μεταγενέστερη και επιβλήθηκε τον 4ο αιώνα.

Συγχώρεση των εχθρών: ουτοπία ή «αναγκαιότητα»; (του Γιάννη Νικολουδάκη)

Με αφορμή το προηγούμενο post, το σχετικό με τη φράση "Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι", αφορμώμενος, ένας ικανός αριθμός σκέψεων κατέκλυσε το μυαλό μου, μερικές, –πρόχειρες- τις οποίες θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας! 

Αφετηρία της πιο «βασικής» αποτέλεσε η θεωρία πως ο Ιησούς είχε «εσωτερικές διαμάχες», όπως έχουμε όλοι οι υπόλοιποι άνθρωποι. Εκ πρώτης όψεως, η αντίληψη αυτή αντιβαίνει στο υπάρχον θεολογικό δόγμα… Από μία άλλη οπτική όμως θα μπορούσε να ισχύει και αυτή η ερμηνεία! Άλλωστε από τη στιγμή που ο Ιησούς ήταν και "τέλειος άνθρωπος" θα έπρεπε να "περάσει" κι απ' όλα τα στάδια της ψυχολογίας που κάνουν τον "άνθρωπο" άνθρωπο!!! Εκτός εάν το "τέλειος άνθρωπος" το αντιλαμβανόμαστε σαν ένα είδος "Superman"... Εκεί φυσικά ευθύνεται κι ο θεολογικός αναλφαβητισμός! 

Η φράση όμως αυτή περιέχει και μια άλλη «αλήθεια», η οποία δεν είναι άλλη από το ότι όλοι μας μπορεί να πράττουμε το κακό αυτή τη στιγμή, ακόμα και εν αγνοία μας!!! Ο δρόμος της συγχώρεσης είναι ανοιχτός από τη στιγμή που αντιληφθούμε πως όλοι είμαστε, εν δυνάμει, ικανοί για το χειρότερο κι ότι απλές "συμπτώσεις" και διαφοροποιήσεις των συγκυριών θα έφταναν για να μας καταστήσουν κλέφτες, δολοφόνους ή οτιδήποτε άλλο!!! Εάν τα γνωρίζαμε αυτά, εάν "γνωρίζαμε" τον εαυτό μας με δυο λόγια, δε θα συμπεριφερόμασταν στους παραβάτες του νόμου σα να ήταν κτήνη, διότι το σωφρονιστικό σύστημα, ως έχει, τροφοδοτεί τον φαύλο κύκλο! 

Ο νόμος είναι αδυσώπητος κι αρκετές φορές παράλογος. Εξυπηρετεί τους "δυνατούς" και τους "αυτοδικαιωτικούς"!! Σε αρκετές περιπτώσεις, ο "κακός άνθρωπος" μοιάζει με ένα λιοντάρι που του έχει μπει μια αγκίδα στο πέλμα του και για τον λόγο αυτό "βρυχάται" και γίνεται επιθετικός... «Πονάει», κοινώς! Για να τις "αντιληφθεί" όμως τις πράξεις του χρειάζεται επιείκεια, όχι "μαστίγιο" και καταρράκωση της αξιοπρέπειας! Καθόλου τυχαίο που ο Ιησούς σταυρώθηκε ανάμεσα σε δύο ληστές.... 

Η «διαπίστωση» πως είμαστε ικανοί και για το χειρότερο παύει να φαντάζει "στενόχωρη", εάν συνειδητοποιήσουμε πως πρόκειται για κάτι "δεδομένο". Απλά βρίσκεται στη φύση του ανθρώπου, είναι "μες στο πρόγραμμα"! Η συγχώρεση είναι πράγμα καθόλου εύκολο, φαίνεται όμως αναγκαίο!! Πόσες φορές εσείς ή εγώ δεν έχουμε "απαντήσει" στην πορεία της ζωής μας ανθρώπους που μας «έβγαλαν» το παρακάτω σκεπτικό: "αυτός είναι για σκότωμα";; Το καλύτερο που έχετε να κάνετε όταν βλέπετε πως δεν είστε σε θέση να συγχωρήσετε αυτόν που σας έχει βλάψει είναι ν' απομακρυνθείτε απ' αυτόν, κόβοντας κάθε δεσμό επικοινωνίας! Το καλύτερο που έχετε να κάνετε και για σας και γι' αυτόν...

Ερμηνεία λόγων Ιησού (H' - Ου γαρ οίδασι τι ποιούσι!)

 

Άλλη μια αινιγματική φράση που είπε ο Ιησούς πάνω στον σταυρό. "Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι".

Οι χριστιανοί δίνουν τις γνωστές απλοϊκές τους ερμηνείες. Πως ο Ιησούς μας καλεί να συγχωρούμε τους εχθρούς μας όπως έκανε κι εκείνος, κ.λπ. κ.λπ... 

Βλέπουμε τους χριστιανούς να λένε και να κάνουν συνεχώς τα ίδια και τα ίδια επί 2.000 χρόνια χωρίς καμία βελτίωση. Ίσως να πηγαίνουμε και προς το χειρότερο. Και δεν μπορούν να αντιληφθούν πως προφανώς κάπου έχουν χάσει την μπάλα. Κάτι λάθος κάνουν...

Κάθομαι και σκέφτομαι. Γιατί ο Ιησούς δεν είπε απλά "Συγχωρώ όλους αυτούς που με βασάνισαν, με προσέβαλαν, με σταύρωσαν"?  Απευθυνόμενος στον Θεό-πατέρα είναι σαν να λέει. "Εσύ είσαι ένας αδυσώπητος και φοβερός Θεός, που επιβάλεις εξοντωτικές τιμωρίες στους ανθρώπους. Ενώ εγώ είμαι καλύτερος από σένα. Αγαπώ τους εχθρούς μου και γι' αυτό σε παρακαλώ ταπεινά να μην κάνεις αυτό που πραγματικά θέλεις, δηλαδή να τους εξοντώσεις, αλλά να τους λυπηθείς και να τους συγχωρήσεις όπως έκανα εγώ"! 

Αλλά προφανώς ο Ιησούς δεν είχε τέτοια πρόθεση, ούτε τόση αλαζονεία.

Επίσης αναρωτιέμαι και το εξής. Γιατί δεν αρκούσε η παράκληση περί συγχωρήσεως? Τι νόημα έχει να εξηγήσει στον Θεό και τον λόγο που έπρεπε να συγχωρήσει τους σταυρωτές του? Δηλαδή, ολόκληρος Θεός δεν ήξερε αν οι άνθρωποι που σταύρωναν τον Προφήτη του ήταν άμυαλοι και ανόητοι? Έπρεπε να του το πει ο Ιησούς?

Κάπου δεν κολλάνε όλα αυτά, με βάση και τις αφελείς ερμηνείες των Χριστιανών. Κάποιο βαθύτερο νόημα θα πρέπει να έχει η φράση αυτή του Ιησού. Κι άντε τώρα να τη βρούμε μετά από τόση διαστρεύλωση και κοπτοραπτική των Ευαγγελιών.

Προσωπικά έχω τη γνώμη πως ο Ιησούς χρησιμοποιεί ένα ψυχολογικό τέχνασμα προκειμένου να μπορέσει να συγχωρήσει αυτούς τους ανθρώπους που τόσο τον ταλαιπώρησαν. 

Ανεβάζει τον εαυτό του σε ένα ανώτερο επίπεδο γνώσης. Βλέπει τους βασανιστές του από ψηλά. Ως βυθισμένους στην άγνοια και στην ανοησία. Και λέει κάτι σαν το παλαιότερο του Σωκράτη. "Οι άνθρωποι κάνουν το κακό από άγνοια". Επειδή δεν ξέρουν πως κάνοντας το κακό, σε τελική ανάλυση πέφτεις κι εσύ θύμα του. Γιατί το πολλαπλασιάζεις και είναι ζήτημα χρόνου να το βρεις μπροστά του. 

Ακούμε για τους νονούς της νύχτας, που έχουν στις πλάτες τους τόσα εγκλήματα. Λίγοι από αυτούς πεθαίνουν φυσιολογικά. Οι περισσότεροι εξοντώνονται από αντίπαλες συμμορίες. Αν γνώριζαν αυτή τη μικρή αλήθεια, πως σκοτώνοντας άλλους προετοιμάζεις και το δικό σου θάνατο, μάλλον θα προτιμούσαν έναν πιο έντιμο βίο...

Κάθε άνθρωπος κρύβει μέσα τους έναν "καλό" κι έναν "κακό" εαυτό. 

Με τη συγκεκριμένη προσευχή ο Ιησούς δεν απευθύνεται στον Θεό. Αλλά κάνει μια ύστατη προσπάθεια να εξουδετερώσει τον "κακό του εαυτό" που είναι φυσικό να διψάει για τιμωρία και εκδίκηση. 

Ο Ιησούς δίνει μια μεγάλη εσωτερική μάχη. Και όπως φαίνεται κατάφερε να επιβάλει την "καλή" τάση-εσωτερική φωνή. Πέτυχε τη συγχώρεση και ταυτόχρονα μας έδειξε πόσο σκληρός αλλά και λυτρωτικός είναι αυτός ο αγώνας...

Στρίβειν δια της ... ερμηνείας!

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, οι θρησκείες είναι ανθρώπινα δημιουργήματα που κατασκευάζονται για να ικανοποιήσουν συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες αλλά και ιδιοτελή συμφέροντα των ανθρώπων.

Όμως οι θρησκείες δεν είναι "μιας χρήσεως". Οπότε τα ιερατεία τους έπρεπε να βρουν κάποιον τρόπο να γεφυρώνουν κάθε φορά το χάσμα των πανάρχαιων θρησκειών με τη σύγχρονη πραγματικότητα. 

Και βρήκαν τη "μαγική λύση" που λέγεται "ερμηνεία". Δια της ερμηνείας κάνουν εύκολα το άσπρο μαύρο και αντιστρόφως. Κι άμα αντέξει το σχοινί, θα φανεί στο χειροκρότημα, που λέει και το τραγούδι...

Χθες είχα συζήτηση με έναν πιστό και παραδοσιακό Εβραίο, νεαρής σχετικά ηλικίας. Κάτι λέγαμε για ομοφοβικά σύνδρομα και τόνιζα πως σε αυτά ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η εβραϊκή Βίβλος, απ' την οποία επηρεάστηκαν καταλυτικά ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ. Συγκεκριμένα, κάπου στο Λευιτικό αναφέρεται ρητά πως δεν επιτρέπεται σε άντρα να ξαπλώνει με άλλον άντρα κ.λπ.

Κι εδώ ο συνομιλητής μου άρχισε το ρεσιτάλ της "ερμηνείας". Για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως η Βίβλος-Παλαιά Διαθήκη όχι μόνο δεν καταδικάζει την ομοφυλοφιλία αλλά μπορεί, υπό προϋποθέσεις, και να την ευλογεί! Συνοψίζω τα δύο βασικά του επιχειρήματα:

Α) Η απαγόρευση του Λευιτικού προϋποθέτει λογικά την ικανότητα κάποιου ανθρώπου να πράξει διαφορετικά. Οι γκέυ εκ των πραγμάτων δεν μπορούν να γυρίσουν τον διακόπτη και ν' αρχίσουν να γουστάρουν γυναικεία κορμιά. Μόνο οι άντρες τους ελκύουν, άρα δεν έχουν δυνατότητα επιλογής, άρα δεν δεσμεύονται ηθικά και νομικά απ' τη Βίβλο!

Β) Το Λευιτικό αναφέρεται σε έκλυτες και εξαναγκαστικές πρακτικές που ήταν πολύ συνηθισμένες την εποχή εκείνη. Σε καμία περίπτωση δεν αφορά τις μονογικές ομοφυλοφιλικές σχέσεις που χαρακτηρίζονται από αγάπη και συναίνεση. Οι γκέυ απλά εκφράζουν την αγάπη και την αφοσίωσή τους με τον τρόπο που τους έδωσε ο Θεός...