Ο νεοελληνικός διαφωτισμός του 18ου αιώνα κινήθηκε μεν πάνω στις βάσεις του δυτικού διαφωτισμού, χαρακτηρίζεται όμως από μια μετριοπάθεια που μπορεί να αποδωθεί στις εξής ελληνικές ιδιομορφίες:
α) Οι περισσότεροι Έλληνες διαφωτιστές προέρχονται από τον χώρο του Κλήρου.
β) Στις λαϊκές τάξεις ήταν ακόμα ισχυρή η επιρροή της Εκκλησίας και των εκπροσώπων της. Οι συνθήκες δεν είχαν ωριμάσει ώστε ο λαός να μπορεί να αφομοιώσει τα νέα ιδεολογικά ρεύματα. Δεν είχε καν περάσει από τη φάση της Αναγέννησης που στη Δύση είχε ήδη αποδυναμώσει τη θρησκευτική ευαισθησία και την εκκλησιαστική αυθεντία.
γ) Η σχέση της Εκκλησίας με το υπόδουλο έθνος όχι μόνο δεν αποδυναμώθηκε από την οθωμανική κατάκτηση, αλλά, αντιθέτως, έγινε ακόμα πιο στενή. Η Εκκλησία στην Ανατολή είχε αναλάβει εθναρχικό ρόλο, κάτι που απουσίαζε στη Δύση.
δ) Κατά την Οθωμανική περίοδο η Εκκλησία μονοπωλούσε το εκπαιδευτικό σύστημα. Το έλεγχε σχεδόν απόλυτα και φυσικά δεν άφηνε να εισχωρήσουν οι νέεες ιδέες που έρχονταν από την εσπερία.
ε) Οι νέες ιδέες δεν πήγαζαν από τα βιώματα των υπόδουλων Ρωμιών. Θεωρήθηκαν ξενόφερτες και συνεπώς ύποπτρες, αντίληψη που φυσικά υποδαύλιζε και η Εκκλησία. Γενικά, οι απόψεις του διαφωτισμού ήταν ξένες, ίσως και εχθρικές προς τις λαϊκές παραδόσεις και τα έθιμα των Ανατολικών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου