Καταδικάζει τον πλούτο ο Χριστιανισμός; (E' - Τι προτιμάς; Πλούτο στη Γη ή στον Ουρανό;)

 

Ο Χριστιανισμός μπορεί να ξεκίνησε ως ένα κίνημα φτωχών μεσσιανιστών της παλαιστινιακής υπαίθρου, αλλά σε λίγες δεκαετίες αποτέλεσε μια επαναστατική οργάνωση εξαπλωμένη σε όλα τα μήκη και πλάτη της αυτοκρατορίας. 

Όπως έχουμε ξαναπεί, σκοπός των Χριστιανών δεν ήταν μόνο η ηθική εξίψωση των πιστών, αλλά η κατάληψη της ίδιας της εξουσίας. Στα πλαίσια αυτά ήταν αναγκαίο να ενταχθούν στις τάξεις τους άτομα με κοινωνική επιρροή, δύναμη και πλούτο.

Κι εδώ αρχίζουν τα παρατράγουδα. Πώς να συμβιβαστεί ο πλούτος με το ως τότε σαφές κοινωνικό μήνυμα του Χριστιανισμού; Οι χριστιανικές κοινότητες βίωσαν την εσωτερική αυτή σύγκρουση και αντίφαση σαν μία από τις οδυνηρότερες της ιστορίας τους. 

Γύρω στο 200 μ.Χ. γίνεται μια προσπάθεια από κάποιους μορφωμένους Χριστιανούς να αμβλύνουν την αντίθεση χριστιανισμού και πλουσίων, να γεφυρώσουν το χάσμα, να απενοχοποιήσουν τις ανώτερες κοινωνικες τάξεις ώστε να τις εντάξουν στο δικό τους πολιτικό πλαίσιο. Ο πιο τολμηρός χριστιανός συγγραφέας της περιόδου αυτής είναι ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς που γράφει μια σύντομη πραγματεία με τίτλο "Τίς ο σωζόμενος πλούσιος;".
Σε αυτή απευθυνόταν σε υποψήφιους χριστιανούς, ευκατάστατους οικονομικά, που προβληματίζονταν γα τη σχέση του πλούτου με τη σωτηρία. Ο ίδιος διδάσκει ότι ο πλούτος αυτός καθαυτός δεν πρέπει να απορρίπτεται, αλλά η κακή χρήση του. Κάποιος, που διαθέτει τα υλικά αγαθά, μπορεί να βοηθάει τους μη έχοντες και, έτσι, να ωφελείται πνευματικά.

Σε πρακτικό επίπεδο επικρατησε τελικά το πνεύμα και η σκοπιμότητα του Κλήμη. Σε θεωρητικό όμως επίπεδο, οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, κυρίως του 4ου αιώνα, συνέχισαν να μαστιγώνουν αλύπητα τον πλούτο και τους πλουσίους. 

Και τι δεν έγραψαν εναντίον τους ο Μ. Βασίλειος, ο Χρυσόστομος κ.λπ. Το μήνυμά τους είναι σαφές. Ο πλούτος διεφθείρει ακόμα και τους καλύτερους. Οπότε, όλοι οφείλουμε να μείνουμε μακριά του.

Φυσικά προκύπτει εύλογα το ερώτημα: Δεν υπάρχουν πλούσιοι με ισχυρό χαρακτήρα που να μπορούν να μην επηρεαστούν από τους πειρασμούς του πλούτου και να διατηρήσουν την ηθική τους ακεραιότητα;

Το πνεύμα των μεγάλων Πατέρων είναι πως αποκλείεται ο συνδυασμός πλούτου και χριστιανικής πνευματικότητας. Σίγουρα, όμως, οι απόλυτες απαντήσεις δεν ικανοποιούν. Και ασφαλώς θεωρητικά μπορούν να υπάρξουν εξαιρέσεις. Αλλά αυτές απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. 

Αλήθεια, ποιος εκ των προτέρων μπορεί να είναι βέβαιος πως δεν θα διαφθαρεί απ' τον πλούτο; Αλλά κι αν ο ίδιος καταφέρει να αντισταθεί, θα κατορθώσουν το ίδιο και οι κληρονόμητοι του;

Βέβαια, όλα αυτά τα ερωτήματα έχουν αξία μόνο αν υπάρχει μέλλουσα ζωή και αιώνια κρίση. Γι' αυτό και οι συνειδητοί πλούσιοι είτε αποφεύγουν να ασχολούνται με τα μεταφυσικά, είτε κάνουν μερικές γερές αγαθοεργίες όχι μόνο για διαφήμιση αλλά και για να το έχουν δίπορτο...