Πώς ένας Αθηναίος έστειλε μετεξεταστέο τον Ιησού!

 

Κάπου στα Ευαγγέλια διαβάζουμε μια παρότρυνση του Ιησού όταν απαντάμε να μην πολυλογούμε, να μην αρχίζουμε τις σοφιστίες και να μην ρίχνουμε την μπάλα στην εξέδρα, αλλά να απαντάμε με ένα απλό "ναι" ή "όχι"!
Υποτίθεται πως αυτή η εντολή αποβλέπει στο να μας απομακρύνει απ' την πονηριά και την υποκρισία και να μας εθίσει στην ευθύτητα, στην ειλικρίνεια και στην ντομπροσύνη.

Προσωπικά έχω πολλές αμφιβολίες αν τη φράση αυτή την είπε όντως ο Ιησούς ή την πρόσθεσαν πολύ αργότερα αυτοί που επεξεργάστηκαν και έδωσαν την τελική μορφή στα Ευαγγέλια όπως σώζονται μέχρι σήμερα. 

Γιατί ο Ιησούς, όταν προσπαθούσαν να τον παγιδεύσουν με ερωτήσεις οι Γραμματείς, Φαρισαίοι και Σαδουκαίοι, κάθε άλλο παρά απαντούσε με ένα "ναι" ή όχι". Αντίθετα, σαν κανονικός Μαραντόνα, έκανε του κόσμου τις ντρίπλες για να αποφύγει τον σκόπελο. Αλλά κι όταν ο Πιλάτος τον ρώτησε αν όντως είναι Βασιλιάς των Ιουδαίων, δεν απάντησε μονολέκτικά με "ναι" ή "όχι", αλλά με τη φράση που αποτελεί και τον τίτλο του ιστολογίου μας...
Κακά τα ψέματα. Η ζωή και η πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλή ώστε να μας καλύπτει μια απάντηση με "ναι" ή "όχι". Αυτό το γνώριζαν οι άνθρωποι πολλούς αιώνες πριν τον Ιησού. Και κάτι τέτοια ζητήματα τα είχαν λύσει. Άσχετο αν το αγνοούσαν οι τελικοί σντάκτες των Ευαγγελιών.
Στις φιλοσοφικές και ρητορικές σχολές της αρχαίας Αθήνας κάτι τέτοια ζητήματα ήταν "ψωμοτύρι". Π.χ. γύρω στο 300 π.Χ. ένας πονηρός είχε ρωτήσει τον Μενέδημο αν ήταν αλήθεια πως την προηγούμενη μέρα είχε πάψει να δέρνει τον πατέρα του. Και τον δέσμευσε να απαντήσει μόνο με "ναι" ή "όχι".
Αλλά ο Μενέδημος ήταν γατόνι και αμέσως κατάλαβε την παγίδα. Πως είτε απαντούσε "ναι" είτε "όχι" θα ήταν χαμένος. Γιατί αν έλεγε "ναι", θα ομολογούσε πως όντως ως τότε έδερνε τον πατέρα του. Κι αν απαντούσε "όχι" ήταν σα να έλεγε πως εξακολουθεί να τον δέρνει!
Οπότε, αρνήθηκε να παίξει το παιχνίδι του συνομιλητή του και να πέσει στην καλοστημένη παγίδα. Δεν απάντησε με "ναι" ή "όχι", αλλά τον αποστόμωσε λέγοντας πως "ούτε τον έδερνα, ούτε έπαψα να τον δέρνω"! Κι έτσι τον έστειλε για τσάι...

Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (Η’ - Πόσο "χριστιανική" ήταν η Αλεξάνδρεια";)

 

Η Αλεξάνδρεια, και η Αίγυπτος γενικότερα, θεωρείται μια απ’ τις μεγαλύτερες κοιτίδες του Χριστιανισμού. Όμως τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά όπως φαίνονται σήμερα.

Τον 1ο αιώνα μ.Χ. η Αλεξάνδρεια είχε πολλές ιδιαιτερότητες. Το 1/3 του πληθυσμού της ήταν Ιουδαίοι. Είχαν τις δικές τους συνοικίες και συναγωγές, τη δική τους πολιτιστική και κοινωνική παράδοση. Και φυσικά κυριαρχούσαν στον χώρο του εμπορίου και των χρηματικών συναλλαγών.

Όμως οι Ιουδαίοι της Αλεξάνδρειας δεν ήταν σαν τους Ιουδαίους της Ιερουσαλήμ και της Παλαιστίνης. Ήταν σχεδόν πλήρως εξελληνισμένοι. Σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που οι περισσότεροι είχαν εγκαταλείψει τη γλώσσα της φυλής τους και μιλούσαν και έγραφαν στα ελληνικά. Για το λόγο αυτό άλλωστε η Εβραϊκή Βίβλος (Παλαιά Διαθήκη) μεταφράστηκε στα ελληνικά στην Αλεξάνδρεια κι όχι αλλού. 

Όλα αυτά έκαναν το ιουδαϊκό κέντρο της Ιερουσαλήμ να βλέπει με καχυποψία ή και εχθρότητα τους αλεξανδρινούς ομοθρήσκους τους. Τους θεωρούσε κάτι ως "αιρετικούς".

Μεσα σε αυτό το ιδιότυπο ιουδαϊκό περιβάλλον πρωτορίζωσε κι ο αλεξανδρεινός χριστιανισμός. Έτσι ήταν επόμενο να φέρει εκ γενετής το στίγμα του "αιρετικού". Οι πρώτοι χριστιανοί της πόλης ήταν ένα είδος προοδευτικού και εξελληνινισμένου ιουδαιο-χριστιανισμού, που όμοιό του δεν υπάρχει σήμερα.

Το 117 μ.Χ. στην Αίγυπτο έλαβε χώρα μια τεράστια ιουδαϊκή εξέγερση εναντίον της ρωμαϊκής εξουσίας. Ο αυτοκράτορας Τραϊανός την έπνιξε στο αίμα και έκτοτε το ιουδαϊκό στοιχείο σχεδόν εξαφανίστηκε απ’ την περιοχή. Αυτό ήταν και το τέλος του ιδιότυπου αλεξανδρεινού ιουδαιο-χριστιανισμού. 

Ο Χριστιανισμός της πόλης άρχισε να απογαλακτίζεται απ’ τον ιουδαϊσμό, όχι όμως και από την έντονη επίδραση της ελληνικής φιλοσοφίας. Πλέον εμφανίζεται στην Αίγυπτο κυρίως με την πλειοψηφική μορφή των γνωστικών αιρέσεων-κονοτήτων. Πρόκειται για ένα μίγμα διάφορων και συχνά αντιφατικών δοξασιών. Ιουδαϊκών, χριστιανικών, αιγυπτιακών, βαβυλωνιακών, περσικών κ.λπ.

Τα πρώτα σημάδια ισχυρής και οργανωμένης "ορθοδοξίας" στην Αίγυπτο εμφανίζονται κυρίως μετά το 180 μ.Χ. Σύμφωνα με τις πηγές μπορούμε να εικάσουμε πως αυτή η στροφή επήλθε λόγω της έντονης και άμεσης παρέμβασης της εκκλησίας της Ρώμης. Η οποία, σημειωτέον, τους 8 πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού ήταν η κιβωτός και ο εγγυητής της ορθόδοξης πίστης.

Σταδιακά ο γνωστικισμός στην Αίγυπτο και παντού έσβησε. Αλλά οι δοξασίες του δεν εξαφανίστηκαν. Επιβίωσαν στα πλαίσια "νεώτερων αιρέσεων", κυρίως στη Συρία και στην Αίγυπτο. Σίγουρα δεν είναι τυχαίο που τα δυο μεγάλα κέντρα της Ανατολής, η Αντιόχεια και η Αλεξάνδρεια ήταν οι μήτρες των περισσότερων και μεγαλύτερων χριστιανικών αιρέσεων...

Μήπως είναι καλύτερα να πάμε στην Κόλαση?

 

Όλοι λίγο-πολύ το έχουμε πει μεταξύ σοβαρού κι αστείου. Τα "καλύτερα παιδιά" πάνε στην Κόλαση. Δηλαδή όσοι είναι γλετζέδες, ξέρουν να απολαμβάνουν τη ζωούλα τους, δεν περνάνε την ώρα τους ανάβοντας καντήλια και κάνοντας κομποσχοίνια. Ενώ στον Παράδεισο πάνε όλοι οι βαρετοί τύποι, που ποτέ δεν θα τους έκανες παρέα, οι πιο αντιδημοφιλείς και άνοστοι...

Κάτι ανάλογο είχε πει λίγο πριν πεθάνει κι ο περιβόητος Μακιαβέλι. "Επιθυμία μου είναι να πάω στην Κόλαση κι όχι στον Παράδεισο. Στην Κόλαση θα απολαμβάνω την παρέα των ηρώων, των βασιλιάδων και των φιλοσόφων. Ενώ στον Παράδεισο θα υπάρχουν μόνο ζητιάνοι, καλόγεροι και απόστολοι"...

Και κλείνουμε με ένα σχετικό-άσχετο. Όπως έχουμε ξαναπεί, επί αιώνες οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας ασκούσαν ψυχολογική πίεση για μεταστροφή στους ετοιμοθάνατους που όσο ζούσαν είχαν αρνηθεί είτε τα χριστιανικά δόγματα είτε τον χριστιανικό κλήρο. 

Ένας από αυτούς ήταν και ο Βολταίρος. Τις τελευταίες ώρες της ζωής του ένας ιερέας του ζητούσε επίμονα να αποκηρύξει τον Σατανά. Αλλά εκείνος το αρνήθηκε με το επιχείρημα... "δεν είναι ώρα να κάνω καινούργιους εχθρούς"!

Ερμηνεία Κυριακής Προσευχής (Ε' - Δυο βασικά λάθη!)

 

Ε': "Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον".

Ο άρτος, δηλαδή το ψωμί, ήταν η κατεξοχήν τροφή των φτωχών ανθρώπων την εποχή του Ιησού στη Μέση Ανατολή. Όποιος είχε ψωμί, τουλάχιστον δεν θα πέθαινε της πείνας. 

Βέβαια, σε άλλα μέρη του κόσμου, αραβική χερσόνησο, ανατολική Ασία, Νότια Αμερική κ.λπ., το σιταρένιο ψωμί ή δεν υπήρχε ή δεν ήταν τόσο διαδεδομένο. Οι λαοί εκείνοι είχαν κάποια άλλη βασική τροφή, π.χ. πίτες κ.λπ.

Το συγκεκριμένο χωρίο αναφέρεται στο ψωμί κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά. Οι καημένοι οι άνθρωποι γνωρίζουν καλά πως όταν η κοιλιά είναι άδεια, το μόνο που απασχολεί τον εγκέφαλο του ανθρώπου είναι πώς θα τη γεμίσει. Σιγά μην ασχοληθεί με μέλλουσες ζωές και υψηλές θεολογίες. 

Το βλέπουμε άλλωστε και στην πράξη. Συνήθως οι χορτάτοι έχουν διάθεση και χρόνο να ασχοληθούν με τις φιλοσοφίες, τις τέχνες, με αυτές που λέμε "πνευματικές εργασίες".

Αλλά εδώ το ψωμί χρησιμοποιείται και μεταφορικά. Η παράκληση προς τον Θεό έχει διπλό νόημα. Του ζητάμε να χορτάσει τις κοιλιές μας αλλά να ικανοποιήσει και την πνευματική μας πείνα. Να μας αποκαλύψει τις "αλήθειες" του. Να μας δώσει πυξίδα ζωής. Ηθικούς νόμους και κατευθυντήριες γραμμές. Μόνο έτσι επέρχεται η εσωτερική και εξωτερική ισορροπία.

Πολλοί ερμηνευτές παραβλέπουν τη λέξη "σήμερον". Η προσευχή νομίζω πως είναι σαφής. Ζητά απ' το Θεό να καλύψει τις ανάγκες μας σε πολύ βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Μόνο γι' απόψε. Για αύριο πάλι... έχει ο Θεός. Είναι μια στενόμυαλη νοοτροπία. Και αυτοκαταστροφική.

Ο άνθρωπος πρέπει, σε λογικά πλαίσια, να φροντίζει και για το αύριο. Όχι να κάνει υπερβολές. Ούτε να κατακλίζεται απ' το άγχος για το μέλλον. Αλλά όχι, βρε αδελφέ, να τα αφήνει όλα στην τύχη. Στον Θεό έστω...

Κλείνω με ένα συμπέρασμα. Η συγκεκριμένη ευχή είναι όχι μόνο λανθασμένη αλλά και επικίννδυνη. Πρώτον γιατί αναθέτει αποκλειστικά στο Θεό τη μέριμνα για την κάλυψη των υλικών μας αναγκών. Και δεύτερον γιατί φαίνεται να απορρίπτει τη λελογισμένη μέριμνα για το αύριο...