Ρώμη και Χριστιανισμός: αλήθειες και ψέματα (ΙΑ΄ - Τι στάση κράτησαν οι Αυτοκράτορες?)

Παρά τα όσα λένε οι χριστιανοί, οι Ρωμαίοι αυτοκράτορας ελάχιστα ασχολήθηκαν μαζί τους. Παραδοσιακά, οι λεγόμενες πολυεθνικές αυτοκρατορίες, τουλάχιστον απ' την εποχή του Κύρου του Μεγάλου, ήταν θρησκευτικά και πολιτισμικά ανεκτές. Δεν μπορούσαν να κάνουν κι αλλιώς. 
Οι Ρωμαίοι ακολούθησαν πιστά αυτή την παράδοση. Οι εξαιρέσεις ήταν ελάχιστες. Οι θρησκευτικές διώξεις ήταν σπάνιες, κυρίως όταν διασαλευόταν η δημόσια τάξη ή αμφισβητούνταν η ρωμαϊκή κυριαρχία. Οι καταστροφές των ιουδαϊκών ιερών και οι διώξεις των Δρυϊδων της Γαλατίας και Βρετανίας εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία. Για μικρό διάστημα διώχθηκε στη Ρώμη η λατρεία του Βάκχου και της Ίσιδας, αλλά για λόγους διατάραξης τάξης και προσβολής των χρηστών ρωμαϊκών ηθών. 

Ο Νέρωνας δίωξε τους χριστιανούς της Ρώμης όχι για τη θρησκεία τους αλλά για την πυρκαγιά της πόλης. Οι επόμενοι αυτοκράτορες ήταν ουδέτεροι ή αδιάφοροι για τον χριστιανισμό, στη μεγάλη τους πλειοψηφία. Είχαν άλλωστε πολύ σοβαρότερα θέματα ν' ασχοληθούν. 
Εντύπωση όμως προκαλεί πως υπήρξαν και αυτοκράτορες φιλοχριστιανοί. Όπως ο Κόμμοδος, ο Καρακάλας, ο Αλέξανδρος Σεβήρος και ο Φίλιππος ο Άραβας που από μερικούς θεωρείται πρώτος αυτοκράτορας (κρυπτο)χριστιανός κ.ά.

Εντύπωση προκαλεί επίσης πως αρκετοί αυτοκράτορες ενώ αρχικά ήταν αδιάφοροι ή και φιλικοί προς τους χριστιανούς, ξαφνικά αποφασίζουν να τους διώξουν. Δυστυχώς οι πηγές έχουν σκόπιμα εξαφανιστεί και αγνοούμε το λόγο της μεταστροφής. Υποθέτουμε πως αφορούσε κάποια έξαρση της αντικαθεστωτικής δράσης των Χριστιανών. 
Ακόμα και ο Διοκλητιανός τα 19 πρώτα χρόνια της θητείας του δεν άγγιξε τους χριστιανούς. Τα ανάκτορά του ήταν γεμάτα χριστιανούς, συμπεριλαμβανομένων της συζύγου και της κόρης του. Επίσης, απέναντι απ' το ανάκτορό του στη Νικομήδεια υπήρχε λαμπρός χριστιανικός ναός. Το Μεγάλο Διωγμό αρχίζει ξαφνικά το 303 μ.Χ. για λόγους άγνωστους μεν αλλά που σίγουρα αφορούσαν την αποθράσυνση των χριστιανών τόσο στις τάξεις του στρατού όσο και στα ανώτερα πολιτικά αξιώματα.

Φιλικά στο χριστιανισμό ξεκίνησε κι ο Βαλεριανός, αλλά μετά τα 4 πρώτα χρόνια αλλάζει πολιτική και τους διώκει. Τι έπαθε ξαφνικά? Μήπως τρελάθηκε ή τον κυρίευσαν δαίμονες? Φυσικά όχι! Τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδα?

Ο πρώτος μεγάλος αυτοκρατορικός διωγμός έγινε επί Δέκιου στα 251 μ.Χ. Αλλά κι αυτός ήταν σύντομος, περίπου ένα έτος, και αφορούσε κυρίως επισκόπους και πρεσβυτέρους των χριστιανών. Σε μια εποχή που οι χριστιανοί είχαν σχεδόν αλώσει τον κρατικό μηχανισμό. Γιατί, τελικά, αυτός ήταν ο σκοπός τους. Ήταν η μόνη "θρησκεία" που κυνηγούσε την κατάκτηση της εξουσίας.

Ως γενικά συμπεράσματα έχουμε:

- Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία ήταν θρησκευτικά ανεκτική.

- Η θρησκευτική πολιτική των αυτοκρατόρων τους τρεις πρώτους αιώνες δεν ήταν σταθερή και συνεπής. 

- Σε αυτοκρατορικό επίπεδο αποφεύγονταν οι μεγάλες θεωρητικές και δογματικές συζητήσεις. Υπήρχε απόλυτη αδιαφορία για την πίστη κάθε υπηκόου. Τους αρκούσε η τυπική συμμετοχή στις δημόσιες λατρευτικές εορτές και τελετουργίες.

- Οι αυτοκράτορες ενδιαφέρονταν κυρίως για την πολιτική και θρησκευτική ενότητα του κράτους. Η πρώτη επιτεύχθηκε το 212 μ.Χ. όταν ο Καρακάλας έδωσε την ιδιότητα του Ρωμαίου πολίτη σε όλους τους ελεύθερους υπηκόους! Η δεύτερη επιδιώχθηκε μέσω του ρωμαϊκού Πανθέου, που ενσωμάτωνε σχεδόν όλες τις μεγάλες θεότητες της επικράτειας. Πρόθεση των περισσότερων αυτοκρατόρων ήταν να εντάξουν στο Πάνθεο αυτό και τον θεό των χριστιανών ώστε να τους ενσωματώσουν.