Οι σχέσεις των Χριστιανών με τις ρωμαϊκές αρχές συνιστά ένα μεγάλο ιστορικό αίνιγμα.
Σε πρώτη φάση η παρουσία του χριστιανισμού ήταν μια αποκλειστικά ιουδαϊκή υπόθεση. Ο χριστιανισμός θεωρήθηκε μια απ' τις πολλές ιουδαϊκές αιρέσεις και το ρωμαϊκό κράτος αρνούνταν να παρέμβει εκτός των περιπτώσεων εκείνων που οι συγκρούσεις ιουδαίων και χριστιανών προκαλούσε διασάλευση της δημόσιας τάξεως.
Δεν ήταν λίγες και οι περιπτώσεις που οι Ρωμαίοι διέσωσαν χριστιανούς ηγέτες απ' τη μανία των Ιουδαίων, όπως συνέβη στον Παύλο τουλάχιστον δύο φορές: απ' τον χιλίαρχο Κλαύδιο Λυσία στην Ιερουσαλήμ και τον Ιούνιο Γαλλίωνα στην Κόρινθο. Ο τελευταίος μάλιστα ήταν αδελφός του Σενέκα, που πρωτοστάτησε στην πυρκαγιά της Ρώμης. Άρα έμμεσα προκύπτει κάποια συνεργασία Σενέκα-Παύλου...
Τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν άλλη διάσταση απ' τον εμπρησμό της Ρώμης το 64 μ.Χ. Κατά πάσα πιθανότητα η φωτιά ήταν έργο των συγκλητικών-αντιπάλων του Νέρωνα. Αλλά μάλλον χρησιμοποίησαν ως εκτελεστικό βραχίωνα τους χριστιανούς του Παύλου που ως τότε δεν ήταν πολιτικά σταμπαρισμένοι, άρα εύκολα θα μπορούσαν να κάνουν τη δουλειά. Οι ίδιοι οι Συγκλητικοί, οι συγγενείς και οι δούλοι τους ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση...
Σημαντική ιστορική πηγή αποτελεί η αλληλογραφία Πλίνιου Νεώτερου και αυτοκράτορα Τραϊανού γύρω στα 110 μ.Χ. Ο πρώτος, διοικητής της επαρχίας του Πόντου, ζητάει οδηγίες απ' τον καίσαρα για τις διώξεις των Χριστιανών.
Το πρώτο ερώτημα που θέτει ο Πλίνιος είναι αν στις επιβαλλόμενες ποινές θα έπρεπε να λάβει υπόψιν του την ηλικία των καταδικασμένων. Αν, δηλαδή, θα έπρεπε να δείξει επιείκεια σε νεαρούς και υπερήλικες. Ο αυτοκράτορας καλώς δεν του απαντά γιατί αυτό το ζήτημα ήταν στην αποκλειστική ευχέρεια του επαρχιακού διοικητή.
Το δεύτερο ερώτημα του Πλίνιου ήταν αν για την καταδίκη των Χριστιανών αρκούσε η χριστιανική ιδιότητά τους (το "όνομα Χριστιανός") ή αν απαιτούνταν και η διάπραξη κάποιας συγκεκριμένης παράνομης πράξης. Εδώ ο αυτοκράτορας είναι κατηγορηματικός: Αρκεί το "όνομα" για την καταδίκη τους.
Το τρίτο ερώτημα αφορούσε τους "μετανοημένους-αποστάτες" Χριστιανούς. Ποια πρέπει να είναι η ποινική τους μεταχείριση? Η αυτοκρατορική απάντηση θεωρείται φιλο-χριστιανική. Πρώτον, διευκρινίζει πως οι χριστιανοί δεν θα πρέπει να αναζητούνται απ' τις αστυνομικές αρχές αλλά να κινείται η εναντίον τους διαδικασία μόνο κατόπιν καταγγελίας και μάλιστα επώνυμης.
Και, δεύτερον, αν οι χριστιανοί αποδείκνυαν έμπρακτα τη μεταμέλειά τους, προσφέροντας δηλαδή κάποιου είδους θυσία στους αναγνωρισμένους θεούς, θα έπρεπε αμέσως να αφήνονται ελεύθεροι.
Στην πολύ σημαντική αλληλογραφία Πλίνιου-Τραϊανού θα επανέλθουμε στην επόμενη ανάρτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου