Σχόλια στο βιβλίο του Χρήστου Γιανναρά "Αλήθεια και ενότητα της Εκκλησίας" (Β΄)

Αρχίζω με μια σύντομη αναφορά στη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, τόσο στα βιβλία του όσο και προφορικά. 

Αν και ζούμε στη χώρα που οι πραγματικά σοφοί (κι όχι απλά "φιλόσοφοι") πρόγονοί μας έλεγαν "σοφόν το σαφές", ο Γιανναράς επιλέγει μια γλώσσα "τεχνική", "επαγγελματική", "ξύλινη", φιλοσοφικο-θεολογική, θα μπορούσες να την πεις και "κουλτουριάρικη", πολλές φορές δυσνόητη, ίσως και ακατανόητη!

Αν το κάνει για να εντυπωσιάσει ... απλά αποδεικνύεται "μικρός".

Πάμε παρακάτω.

Αν και ο συγγραφέας στηλιτεύει πολλές απ' της "αστοχίες" της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, εντούτοις δεν ξεφεύγει απ' την κρατούσα αντίληψη του "θρησκευτικού πατριωτισμού".

Όλο το βιβλίο και η σκέψη του δεν απομακρύνεται από το πνεύμα "εμείς έχουμε την αλήθεια, οι άλλοι την αίρεση".

Τη στάση αυτή την αποκάλεσα "θρησκευτικό πατριωτισμό", αλλά έχει και έντονα στοιχεία "θρησκευτικής αλαζονείας και ναρκισσισμού".

Ο Γιανναράς μάς εξηγεί γιατί είναι αιρετικοί ο Άρειος, ο Νεστόριος, οι ρωμαιοκαθολικοί, οι προτεστάντες κλπ, χωρίς να διακρίνει τίποτα το "αιρετικό" στην εκκλησία που ανήκει.

Τον ενοχλεί, π.χ., που οι Εικονομάχοι "απολυτοποίησαν τη φύση σαν αυτόνομη οντική πραγματικότητα".

Αλλά δεν μας λέει και για κάποιες άλλου είδους "απολυτοποιήσεις" και "λατρείες" όπως των λειψάνων, των σανίδων, των τάφων, των αγίων, της "παράδοσης", των λατρευτικών τύπων...

Και κλείνω προσωρινά με έναν ευρύτερο προβληματισμό.

Που αφορά τη σχέση δόγματος και ζωής.

Αλήθεια, πόσο επηρεάζει το δόγμα τον καθημερινό βίο;

Πόση σημασία μπορεί να έχει για τη συμπεριφορά και τη στάση μου, ας πούμε, το φιλιόκβε, το ομοούσιο κλπ;

Προσωπική μου άποψη: η διαμόρφωση δογμάτων οδηγεί αναπόφευκτα σε "ιδεολογικοποίηση" της Εκκλησίας.

Περιχαρακώνει τη σκέψη, περιστέλλει την ελευθερία, περιορίζει τους δρόμους που οδηγούν στο Θεό.

Τα δόγματα μπορούν να έχουν μόνο ηθικοπλαστικό χαρακτήρα.

Παραδείγματα:

α) η τριαδικότητα του Θεού μάς δίνει το πρότυπο της ιδανικής συμβίωσης διαφορετικών προσώπων.

β) η ενανθρώπηση του Θεού, που "κρύβει" τη θεότητα και απεκδύεται της θείας δόξης, μας διδάσκει την ταπείνωση και υπακοή...