Ο Τερτυλλιανός, που έζησε κι αυτός γύρω στο 200 μ.Χ., εκφράζει μια τελείως διαφορετική θεολογία απ' τους Κλήμη και Ωριγένη. Αυτός ακολουθεί περισσότερο τη θεολογία του Παύλου. Κατ' αρχήν αναγνωρίζει πως η κοσμική γνώση και η φιλοσοφία κατέχουν "ίχνη αλήθειας" και προσφέρουν μια "σκιώδη γνώση" του Θεού. Αλλά προτάσσει την πίστη και τη θεία αποκάλυψη και απορρίπτει κάθε εξορθολογισμό και "εξελληνισμό" του χριστιανικού δόγματος.
Σταδιακά φτάνει στο σημείο να απορρίπτει τελείως τη φιλοσοφία ως άχρηστη και επικίνδυνη για τη θεία αποκάλυψη και πηγή κάθε αιρέσεως. Σε βάθος χρόνου οι θέσεις του Τερτυλλιανού κυριαρχούν στην Ανατολή, στον λεγόμενο θεολογικό στοχασμό των ασκητών της ερήμου. Η αντίθετη άποψη, του εξορθολογισμού και εξελληνισμού, επικρατεί στη Δύση και η μεταξύ τους σύγκρουση εκδηλώνεται συνοπτικά στη διαμάχη μεταξύ Γρηγορίου Παλάμά και Βαρλαάμ.
Οι Οικουμενικές Σύνοδοι με το δογματικό τους έργο κράτησαν μια ισορροπημένη στάση. Αποδέχθηκαν την κοσμική γνώση και φιλοσοφία ως "θεραπενίδες", δηλαδή υπηρέτριες της θεολογίας. Και τις χρησιμοποίησαν τόσο για τη διατύπωση του χριαστινικού δόγματος όσο και για την αντιμετώπιση των αντίθετων θεολογικών θέσεων και αιρέσεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου