Κάνει η θρησκεία τον άνθρωπο καλύτερο; - Δ' (Κρίστοφερ Χίτσενς)

Το ελάχιστο που μπορούμε να πούμε: Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποστηριχθεί ότι η θρησκεία κάνει τον άνθρωπο να συμπεριφέρεται πιο ευγενικά ή πολιτισμένα. Όσο μεγαλύτερος αμαρτωλός είναι κανείς, τόσο πιο αφοσιωμένος πιστός γίνεται. 
Μπορεί κανείς να προσθέσει ότι ορισμένοι από τους πιο ευσυνείδητους φιλανθρώπους είναι και ευσεβείς (παρότι οι σημαντικότεροι που έχω γνωρίσει τυχαίνει να είναι άθρησκοι που πρόσφεραν φιλανθρωπικό έργο χωρίς να προσπαθούν να προσηλυτίσουν για χάρη κάποιας θρησκείας). Ωστόσο, είναι σχεδόν εκατό τοις εκατό βέβαιο ότι εκείνοι που διέπραξαν τα εγκλήματα «είχαν μια πίστη», ενώ οι πιθανότητες ένας πιστός να είχε ταχθεί με το μέρος της ανθρωπιάς και της ευγένειας ήταν πενήντα-πενήντα. 
Αν το αναγάγετε αυτό στην ιστορία, οι πιθανότητες γίνονται όσες και οι πιθανότητες που έχει να βγει αληθινή μια αστρολογική πρόβλεψη. Αυτό συμβαίνει επειδή οι θρησκείες δεν θα είχαν αναπτυχθεί, δεν θα είχαν εμφανιστεί καν, χωρίς την επιρροή φανατικών όπως ήταν ο Μωυσής, ή ο Μωάμεθ, ή ο Τζόζεφ Κόνι, ενώ η φιλανθρωπία και η πρόνοια, παρ' όλο που μπορεί να επικαλούνται την πονοψυχία των πιστών, είναι οι κληρονόμοι της νεωτερικότητας και του Διαφωτισμού. Πριν από τον Διαφωτισμό, η θρησκεία εξαπλωνόταν όχι επειδή έδινε το καλό παράδειγμα, αλλά ως βοηθός των ξεπερασμένων μεθόδων του ιερού πολέμου και του ιμπεριαλισμού.

Υπήρξα επιφυλακτικός θαυμαστής του εκλιπόντα πάπα Ιωάννη Παύλου Β', που για τα ανθρώπινα μέτρα ήταν ένα γενναίο και σοβαρό άτομο, ικανό να επιδείξει και ψυχικό και σωματικό θάρρος. Στα νιάτα του είχε συμμετάσχει στην αντίσταση κατά των Ναζί στην πατρίδα του και αργότερα βοήθησε πολύ στη χειραφέτησή της από τη σοβιετική ηγεμονία. 
Ως πάπας ήταν απαράδεκτα συντηρητικός και αυταρχικός από πολλές απόψεις, όμως φαινόταν απροκατάληπτος απέναντι στην επιστήμη και την έρευνα (με εξαίρεση τη συζήτηση σχετικά με το AIDS) και ακόμη και στο δόγμα του σχετικά με την έκτρωση έκανε κάποιες παραχωρήσεις προς μια «ηθική της ζωής» που, για παράδειγμα, δίδασκε ότι η θανατική ποινή ήταν σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις λάθος. 
Όταν πέθανε, ο πάπας Ιωάννης Παύλος επαινέθηκε μεταξύ άλλων για τις συγγνώμες που είχε ζητήσει. Σε αυτές κανονικά θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνεται η συγγνώμη για το ένα εκατομμύριο περίπου ανθρώπων που είχαν σφαγιαστεί στην Ρουάντα. Ωστόσο, είχε ζητήσει συγγνώμη από τους Εβραίους για τους αιώνες χριστιανικού αντισημιτισμού, από τον μουσουλμανικό κόσμο για τις Σταυροφορίες, από τους ορθόδοξους χριστιανούς για τους διωγμούς που είχαν υποστεί από τη Ρώμη και επέδειξε κάποια αόριστη μεταμέλεια για την Ιερά Εξέταση. 
Αυτό σήμαινε μάλλον ότι η Εκκλησία είχε κάνει πολλά λάθη και συμπεριφέρθηκε εγκληματικά στο παρελθόν, όμως πλέον είχε εξαγνιστεί από τις αμαρτίες της αφού τις εξομολογήθηκε και ήταν και πάλι έτοιμη να ξαναγίνει αλάθητη.