Σταγόνες εκκλησιαστικής και πολιτικής ιστορίας...

Το 1938 ήταν μια πολύ κρίσιμη χρονιά για τα εκκλησιαστικά μας πράγματα.
Στις 9 Οκτωβρίου, ο τότε αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος παρευρέθηκε στα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Βασιλέως Κωνσταντίνου, στο Πεδίον του Άρεως, έκατσε πολλές ώρες στον ήλιο, έπαθε υπερκόπωση και καρδιακή ανεπάρκεια, και σε λίγες μέρες πέθανε.
Πριν ακόμα πεθάνει, όπως γίνεται συνήθως, έπεφταν κορμιά στον αγώνα της διαδοχής.
Δύο ήταν οι βασικοί υποψήφιοι: Ο μητροπολίτης Κορινθίας Δαμασκηνός, ο μετέπειτα αντιβασιλέας, και ο Χρύσανθος, πρώην μητροπολίτης Τραπεζούντος, που ζούσε στην Αθήνα μετά την ανταλλαγή πληθυσμών.
Το Παλάτι υποστήριζε τον Δαμασκηνό, που ήταν αγγλόφιλος, ενώ η αγγλική πρεσβεία τον Χρύσανθο, που ήταν φιλοβασιλικός και οπαδός της Μεγάλης Ιδέας! Ακούγεται αντιφατικό, αλλά υπάρχει μια εξήγηση: την ίδια περίοδο ήταν κενός κι ο αρχιεπισκοπικός θρόνος της Κύπρου, και οι Εγγλέζοι, φοβούμενοι μην μπλέξουν με τον ξεροκέφαλο Χρύσανθο, προτιμούσαν να τον «φορτώσουν» στους Έλληνες...
Τέλος πάντων, ο ίδιος ο Μεταξάς αρχικά αποφάσισε να μείνει ουδέτερος. Πολλά, όμως, στελέχη της κυβέρνησής του, και κυρίως ο Υπουργός Παιδείας Γεωργακόπουλος, υποστήριξαν ανοιχτά τον Δαμασκηνό! Ήταν μια σαφής εκ των ένδω αμφισβήτηση του Μεταξά...
Στον πρώτο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης, επικράτησε ο Δαμασκηνός με ψήφους 31 - 30.
Ο Μεταξάς συνειδητοποιεί τον πολιτικό κίνδυνο που διέτρεχε το ίδιο το καθεστώς του, κι αποφασίζει να επέμβει ανοιχτά στα θέματα της Εκκλησίας.
Εκμεταλλεύεται κυρίως το γεγονός πως η ψήφος που έκρινε την αναμέτρηση, ήταν του μητροπολίτη Δριυνουπόλεως Ιωάννη, που είχε ήδη καταδικαστεί από πρωτοβάθμιο συνοδικό δικαστήριο γιατί είχε πάρει «φακελάκι» για να κάνει παράνομες χειροτονίες και μεταθέσεις κληρικών! (Ω, ναι! Γίνονται κι αυτά στην έρμη την Εκκλησία μας!).
Ο Μεταξάς βάζει τον Μανιαδάκη να παρακολουθεί τα τηλέφωνα του Υπουργού Παιδείας και των άλλων «Δαμασκηνιτών» υπουργών του, και προσφεύγει στο Συμβούλιο Επικρατείας που ακυρώνει την εκλογή Δαμασκηνού με ψήφους 8 - 7.
Και ολοκληρώνει το εκκλησιαστικό του πραξικόπημα, συγκαλώντας, βάσει ειδικού αναγκαστικού νόμου, «Μικρή Σύνοδο» 12 Αρχιερέων, που τελικά εκλέγουν τον «εκλεκτό του» Χρύσανθο!
Μερικές ενδιαφέρουσες ιστορικές λεπτομέρειες:
α) Στο πλευρό του Δαμασκηνού ήταν τότε ο νεαρός ιεροδιάκονος της Μονής Πεντέλης, Σεραφείμ Τίκκας, μετέπειτα εκλεκτός του δικτάτορα Ιωαννίδη και αρχιεπίσκοπος Αθηνών!
β) Στο πλευρό του Χρύσανθου ήταν ένας άλλος νεαρός ιεροδιάκονος, με λαμπρές σπουδές στη Γερμανία, και μετέπειτα εκλεκτός ενός άλλου δικτάτορα, του Παπαδόπουλου, και αρχιεπίσκοπος Αθηνών μέχρι που τον εκδίωξε ο Ιωαννίδης... (τον Ιερώνυμο Κοτσώνη, εννοώ!).
γ) Όταν οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα, τον Απρίλη του 1941, αρχιεπίσκοπος ήταν ο Χρύσανθος. Ο οποίος αρνείται ηρωικά να ορκίσει τον κατοχικό πρωθυπουργό Τσολάκογλου! Οπότε, με νέο «νομοθετικό διάταγμα», συνέρχεται «Μείζων Σύνοδος» της ιεραρχίας από 23 μέλη, που αποφασίζει να κηρύξει άκυρη την εκλογή του Χρύσανθου και να επαναφέρει στο θρόνο τον Δαμασκηνό!
Οι Αρχιερείς ψήφισαν «κατά συνείδησιν», με τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων να γράφουν ... «οι Γερμανοί είναι λίγο έξω απ’ τη Μόσχα»!