Φως στα πρώτα βήματα του Χριστιανισμού (Β’ - Ανέκαθεν η χριστιανική εκκλησία ήταν "χαοτική"!)

 

Όπως έχουμε ξαναπεί, ποτέ δεν υπήρξε μία και ενιαία χριστιανική εκκλησία. Ακόμα κι όταν δια της βίας επιβαλλόταν μια επίφαση ενότητας, μέσα το καζάνι "έβραζε". Η πολυδιάσπαση του χώρου ήταν η μόνη σταθερά από τις πρώτες κι όλας μέρες του χριστιανισμού.

Τα πρώτα μέλη της χριστιανικής εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα ακολουθούσαν το πρώτυπο των ιουδαϊκών κοινοτήτων, μέλη των οποίων εξακολουθούσαν να αποτελούν. Τη διοίκηση είχε αναλάβει ένα συλλογικό ηγετικό όργανο, οι λεγόμενοι "πρεσβύτεροι". Πήγαιναν καθημερινά στο Ναό του Σολομώντα και συμπροσεύχονταν με τους υπόλοιπους Ιουδαίους, συγκεντρώνονταν στις εξωτερικές του αυλές όπου άκουγαν το κήρυγμα των Αποστόλων και σύχναζαν στις Συναγωγές όπου γινόταν μελέτη της Βίβλου.

Παράλληλα όμως τελούσαν και τις δικές τους ιδιαίτερες τελετές. Η επόμενη μέρα του Σαββάτου, την οποία τηρούσαν σταθερά και οι πρώτοι χριστιανοί, ήταν αφιερωμένη στον Κύριο-Ιησού. Μαζεύονταν σε διάφορες ιδιωτικές κατοικίες και τελούσαν το "Δείπνο", που περιλάμβανε κλάση άρτου, κήρυγμα, υμνολογία, προσευχές και συνεισφορές.

Καθώς όμως μέλη της Εκκλησίας άρχισαν να γίνονται και μη Ιουδαίοι, ήταν επόμενο να επέλθει το πρώτο μεγάλο σχίσμα της χριστιανικής κοινότητας. Κανένα μέλος δεν μπορούσε να απομακρυνθεί απ' το θρησκευτικό του παρελθόν. Οι Ιουδαίοι ήταν κολυμένοι με τον Νόμο, την περιτομή, τις συγκεκριμένες εθνικοθρησκευτικές τους εορτές. Ενώ οι πρώην "εθνικοί" αντιμετώπιζαν όλ' αυτά ως ανόητες τυπολατρίες. Φυσικό ήταν οι λεγόμενοι ιουδαιοχριστιανοί, με ηγέτη τον Πέτρο, να θέλουν να επιβληθούν. 

Οι "εξ εθνών χριστιανοί" άρχισαν σταδιακά να δημιουργούν τις δικές τους κοινότητες, με τα δικά τους χαρακτηριστικά, ξεχωριστά Δείπνα και άτυπο ηγέτη τον Παύλο. Η σύγκρουση ήταν αδυσώπητη, όσο κι αν προσπαθεί να το κρύψει η επίσημη εκκλησιαστική ιστορία. 

Ακολούθησαν πολλές ακόμα διασπάσεις με διάφορες αιτίες και αφορμές. Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένενες μόνο:

- Στις εξ εθνών κοινότητες (κι όχι μόνο) άρχισε να επικρατεί η τάση ενεργούς συμμετοχής των γυναικών. Πολλές πιστές, κυρίως πλούσιες και μορφωμένες, άρχισαν να διεκδικούν ουσιαστικό ρόλο στις κοινότητες. Κι όχι μόνο βοηθητικό. Έπαιρναν τον λόγο, υπέβαλαν ερωτήματα και ορισμένες άρχισαν να κηρύτουν τον Λόγο του Θεού. Αυτό σόκαρε τους "παραδοσιακούς", εξ ου και η σαφής εντολή του Παύλου οι γυναίκες να μην παίρνουν τον λόγο, να μην μιλούν και μόνο να ακούν!

- Η επίδραση του νεο-πυθαγορισμού και νεο-πλατωνισμού ήταν καταλυτική στα πρώτα βήματα του χριστιανισμού. Από τις τάσεις αυτές (κι απ' τον ιουδαϊκό εσαϊσμό) προήλθαν οι πρώτες ισχυρές ασκητικές τάσεις της νέας θρησκείας. Οι άγαμοι, εγκρατευτές, ακτήμονες κ.λπ., που συνήθως διέθεταν και προφητικό χάρισμα, διεκδίκησαν ηγετικό ρόλο στην Εκκλησία. Θεωρούσαν τους εαυτούς τους "ανώτερους" και αυτονόητα απαιτούσαν προνομιακή μεταχείριση. Ακόμα και σήμερα στην Εκκλησία δεν κρύβεται ο ανταγωνισμός μεταξύ άγαμων και έγγαμων κληρικών, ούτε και η διαμάχη μοναχών με την επίσημη εκκλησιαστική ηγεσία.

- Από το πουθενά, ηγετικό ρόλο διεκδίκησαν και τα μέλη της οικογένειας του Ιησού. Αυτοί που όσο εκείνος ζούσε όχι μόνο δεν συμμερίζονταν τη διδασκαλία του αλλά τον αντιμετώπιζαν λίγο-πολύ ως "τρελό". Τελικά ο αδελφός του Ιησού Ιάκωβος κατέκτησε την πρωτοκαθεδρία στην πρώτη εκκλησία. Υποσκελίζοντας ακόμα και τους Αποστόλους. Αυτό σίγουρα δεν θα έγινε ομαλά και δίχως ισχυρές αντιδράσεις.

- Υπάρχουν πολλά ακόμα σχίσματα της πρώτης Εκκλησίας. Π.χ. για το αν ο Παύλος είναι ή όχι απόστολος, αν οι επίσκοποι θα είναι ή όχι παντρεμένοι, πότε θα εορτάζεται το Πάσχα. Κι αργότερα αν ο Ιησούς ήταν ή όχι θεός, αν όσοι αποστάτησαν θα μπορούσαν να ξαναγίνουν μέλη της εκκλησίας, αν μετά το βάπτισμα επιτρέπεται η μετάνοια. Αλλά καλύτερα να μην σας κουράσω άλλο...