Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

Ήταν ο Χριστός ιστορικό πρόσωπο; Ε' (Η πλαστογραφία)

Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στον Ιώσηπο, αξίζει ν' αναφέρουμε μερικά ακόμη σημεία της ιστορίας του:
α) Κάνει σαφή αναφορά στο πρόσωπο του Ιωάννη, "τον αποκαλούμενο Βαπτιστή" που "ήταν αγαθός άνθρωπος" και "τον φόνευσε ο Ηρώδης".
β) Αναφέρεται και στην καταδίκη σε λιθοβολισμό απ' το Ιουδαϊκό Συνέδριο του Ιακώβου (του πρώτου ηγέτη της χριστιανικής κοινότητας των Ιεροσολύμων), τον οποίο αποκαλεί "αδελφό του λεγόμενου Χριστού".
Η φράση αυτή, πάντως, του Ιώσηπου θα μπορούσε να αποτελεί μια σαφή ιστορική (μη χριστιανική) μαρτυρία για την ιστορικότητα του προσώπου του Ιησού.
Γεννιέται, όμως, εύλογα η εξής απορία: πώς είναι δυνατόν ο Ιώσηπος να μην αναφέρει τον τρόπο θανάτωσης (σταύρωση) του ίδιου του Ιησού και να περιγράφει τον λιθοβολισμό του αδελφού του;
Υπάρχουν, βέβαια, σοβαρές πιθανότητες μεταγενέστερης (πλαστής) προσθήκης της συγκεκριμένης φράσης, όπως συνέβη με το χωρίο που ακολουθεί.
γ) Το πιο σημαντικό για το θέμα που εξετάζουμε σημείο της ιστορίας του Ιώσηπου είναι το εξής:
"Στην εποχή εκείνη που ήταν ηγεμόνας ο Πιλάτος έρχεται ο Ιησούς, άνθρωπος σοφός, αν βέβαια πρέπει να τον λέμε άνθρωπο. Γιατί έκανε παράδοξα έργα και ήταν διδάσκαλος των ανθρώπων εκείνων που με ευχαρίστηση δέχονταν την αλήθεια. Και πολλούς απ' τους Ιουδαίους και πολλούς ειδωλολάτρες έλκυσε κοντά του. Αυτός ήταν ο Χριστός. Και με την υπόδειξη των δικών μας ο Πιλάτος τον καταδίκασε σε θάνατο. Παρά ταύτα, όμως, δεν διαλύθηκαν εκείνοι που πρώτοι τον αγάπησαν. Γιατί φανερώθηκε πάλι την τρίτη μέρα σ' αυτούς ζωντανός, σύμφωνα με όσα οι θείοι προφήτες είχαν προείπει".
Το χωρίο αυτό θεωρείται σήμερα με βεβαιότητα πλαστό, κατά το μεγαλύτερο μέρος του, αν όχι εξολοκλήρου.
Άλλωστε, δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να αντιληφθεί την πλαστογραφία! Ήταν ποτέ δυνατόν ένας φανατικός φαρισαίος, όπως ο Ιώσηπος, να χρησιμοποιεί τόσο κολακευτικά λόγια για τον Χριστό;
Αφού τόσο τον θαυμάζει, γιατί δεν περιγράφει κι άλλα γεγονότα της ζωής του; Και γιατί δεν έγινε κι ο ίδιος χριστιανός;
Το συγκεκριμένο χωρίο αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη χριστιανών αντιγραφέων.
Αλλά γιατί το έκαναν αυτό οι Χριστιανοί; Υπάρχουν δύο σχετικές εκδοχές:

α) Θέλησαν να θεμελιώσουν, μέσω μιας ιουδαϊκής μαρτυρίας, την ιστορικότητα του προσώπου του Χριστού.
β) Σκοπός τους ήταν να πλήξουν τους Ιουδαίους με τα ίδια τους τα όπλα. Αφού ο Ιώσηπος μιλάει τόσο κολακευτικά για τον Χριστό, οι απλοί Ιουδαίοι θα έπρεπε τουλάχιστον να σιωπούν!
Πιθανότερη φαίνεται η δεύτερη εκδοχή. Άλλωστε, η αμφισβήτηση της ιστορικότητας του Χριστού εμφανίζεται κυρίως απ' τον 18ο αιώνα στη Δύση, ενώ η πλαστογραφία έγινε πριν τα τέλη του 4ου αιώνα στην Ανατολή.

6 σχόλια:

zoyzoy είπε...

Υποστηρίζεις δηλαδή ότι επειδή δεν ήταν Χριστιανός γιαυτό δεν αναφέρεται καθόλου ο Ιώσηπος στο πρόσωπο του Ιησού?

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Ο Ιώσηπος ήταν ιστορικός και γράφει όλα τα σημαντικά (και λιγότερο σημαντικά) γεγονότα της ιουδαϊκής ιστορίας.
Οι μόνες αναφορές που κάνει στο πρόσωπο του Χριστού είναι αυτές που αναφέρονται στην ανάρτηση.
Οι οποίες είναι όλες, ή σχεδόν όλες, μεταγενέστερες πλαστές προσθήκες.
Η γνώμη μου είναι η εξής:
Ο Ιώσηπος σίγουρα ανέφερε κάποια απ' τα γεγονότα της ζωής του Χριστού.
Αλλά τα προσέγγισε απ' τη σκοπιά της θρησκευτικής κοινότητας που ανήκε.
Θα αποκαλούσε, λ.χ., τον Χριστό "ψευτομεσία" ή "ψευτοπροφήτη" και θα κατηγορούσε τους μαθητές του πως έκλεψαν το νεκρό σώμα του για να διαδώσουν πως αναστήθηκε.
Οι αναφορές αυτές θεωρήθηκαν από τους χριστιανούς "υβριστικές" και γι' αυτό τις αφαίρεσαν.
Και στη θέση τους έβαλαν τα χωρία που αναφέραμε.

ο δείμος του πολίτη είπε...

Μάλλον θα στηρίξω την πρώτη πρόταση. Οι Χριστιανοί πρωτίστως ήθελαν να απαντήσουν στους εθνικούς επικριτές και λιγότερο νοιάζονταν για τους Ιουδαίους.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Ναι βρε Δείμε, αλλά:
α) οι εθνικοί την περίοδο της πλαστογραφίας δεν αμφισβητούσαν την ιστορικότητα αλλά μόνο τη θεότητα του Ιησού.
β) η πλαστογράφιση μιας Ιουδαϊκής πηγής πόσο αποτελεσματική μπορούσε να είναι έναντι των εθνικών;

ο δείμος του πολίτη είπε...

Ο Πορφύριος και νωρίτερα ο Κέλσος αμφισβητούσαν και την ύπαρξη του Ιησού. Στο έργο του Ευσέβιου πολλές φορές βλέπουμε την επίθεση στον Κέλσο για την αμφισβήτηση του Ιησού ως ύπαρξη (όπως και για ορισμένους ημίθεους που ο Κέλσος δεν πίστευε ότι υπήρξαν ή ο Τρωικός Πόλεμος για την Ελένη κλπ). Τα ίδια έλεγε και ο Πορφύριος πολύ αργότερα.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Ο Πορφύριος αποκαλούσε τον Ιησού "έναν ασήμαντο Εβραίο"!

Αλλά μου έδωσες μια καλή ιδέα Δείμε: μόλις ολοκληρώσω αυτόν τον κύκλο, καθώς και εκείνον για το "κρυφό σχολείο" που θα ακολουθήσει, λέω να καταπιαστούμε με τους Κέλσο-Πορφύριο-Ιουλιανό!