Ο μύθος του «Κρυφού Σχολειού» -Γ’ (Οι πρώτες «μαρτυρίες»)

Την πρώτη ιστορική αναφορά περί «Κρυφού Σχολειού» έχουμε λίγο μετά την επανάσταση του 1821.
Πρώτος το αναφέρει ο γερμανός φιλέλληνας Carl Iken στο έργο του «Λευκοθέα».
Τις σχετικές πληροφορίες αντλεί απ’ τις επιστολές που του στέλνει ο έλληνας διαφωτιστής και λόγιος Στέφανος Κανέλλος, μαθητής και διάδοχος του Ρήγα.
Όμως, οι επιστολές αυτές του Κανέλλου στερούνται ιστορικής ακρίβειας γιατί εξυπηρετούν συγκεκριμένες πολιτικές και εθνικές σκοπιμότητες.
Ο Κανέλλος παρουσιάζει την οθωμανική δεσποτεία πολύ χειρότερη απ’ ό,τι ήταν στην πραγματικότητα, αποφεύγοντας, παράλληλα, να προβάλει τις ελληνικές αδυναμίες κι ευθύνες.
Ο έλληνας λόγιος δεν απευθύνεται στους συμπατριώτες του αλλά στους Ευρωπαίους φιλέλληνες, και τους λέει αυτό ακριβώς που θέλουν ν’ ακούσουν. Δηλαδή, ότι η ελληνική επανάσταση είναι καρπός της αργόσυρτης αλλά συστηματικής παιδείας. Ότι η παιδεία φώτισε τους Έλληνες και καλλιέργησε την εθνική τους συνείδηση. Ότι οι Έλληνες είναι αγαθοποιά, ηρωικά και προοδευτικά στοιχεία, σε αντίθεση με τους βαρβάρους και καθυστερημένους Τούρκους.
Και για όλους αυτούς τους λόγους οι Έλληνες χρειάζονται την ηθική και υλική συμπαράσταση των προοδευτικών Ευρωπαίων...
Η ύπαρξη του Κρυφού Σχολειού ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να εξαρθούν οι αρετές του έθνους, η δύναμη και η αντοχή της φυλής μέσα από τις ιστορικές αντιξοότητες και δοκιμασίες.
Ένας λαός που έζησε κάτω απ’ τις πιο σκληρές συνθήκες, κατορθώνει να τις ξεπεράσει και να ξαναβρεί την ελευθερία του με τη βοήθεια της παιδείας.
Όλ’ αυτά γίνονται ευνοϊκά δεκτά απ’ την ευσυγκίνητη και ρομαντική ευρωπαϊκή ελίτ...