Ο πρωτόγονος άνθρωπος ζούσε αρχικά σε αγέλες που με το πέρασμα του χρόνου έγιναν φυλές. Η ενότητα των οποίων δεν ήταν καθόλου αυτονόητη κι έπρεπε να σφυρηλατείται σχεδόν καθημερινά μέσα από πραγματικές αλλά και τελετουργικές διαδικασίες.
Η ανάγκη να εκφραστεί αλλά και να ενισχυθεί η ψυχολογική συνοχή κι η αλληλεγγύη των μελών της φυλής οδήγησε στην επιλογή κάποιων "συμβόλων ενότητας", που σταδιακά θεοποιήθηκαν κι έγιναν τα γνωστά σε μας "τοτέμ".
Συνήθως είχαν τη μορφή και το όνομα ενός φυτού ή ζώου. Η επιλογή δεν ήταν καθόλου τυχαία. Είχε να κάνει με τη χρησιμότητα που είχε το συγκεκριμένο φυτό ή ζώο για την επιβίωση της φυλής. Ήταν οι φυσικοί σύμμαχοι-προστάτες των μελών της φυλής που συνήθως δεν έπρεπε να καταστρέφονται ή να θανατώνονται.
Τα ζώα-τοτέμ κατά κανόνα απαγορεύεται να τρώγονται. Αλλά, με το πέρασμα του χρόνου, τα μέλη της φυλής ένιωθαν την ανάγκη να τρώνε το κρέας ή να πίνουν το αίμα του "ιερού τοτέμ" ώστε να ενώνονται μαζί του αλλά και να οικειοποιούνται τις υπερφυσικές του δυνάμεις.
Η θυσία του "ιερού ζώου" λάμβανε χώρα αποκλειστικά στα πλαίσια αυστηρά οριοθετημένων τελετουργιών και αποτελούσε σύμβολο ενότητας και ταυτότητας της φυλής, έναν τρόπο ανανέωσης των δεσμών ανάμεσα στα μέλη της και στο θεό.
Κλασική περίπτωση τοτέμ ήταν ο ταύρος, που ταυτίστηκε με πολλές κυρίαρχες θεότητες της αρχαιότητας (Δίας, Βάαλ κ.λπ). Ο ταύρος ήταν σύμβολο δύναμης και γονιμότητας. Το ίδιο ίσχυε και με το κριάρι (θεό-αμνό), την αρκούδα, τον κροκόδειλο κ.λπ.
Στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου η θυσία του ταύρου ταυτίστηκε με τη λατρεία του θεού Διόνυσου. Οι πιστοί πίνουν ζεστό το αίμα του Ιερού Ταύρου πιστεύοντας πως πίνουν το αίμα του Θεού. Και συνεπώς ταυτίζονται μυστηριακά μαζί του.
Παράλληλα, η λατρεία του Διόνυσου συνδέεται και με την άμπελο. Ο χυμός του σταφυλιού είναι το "αίμα της αμπέλου". Οι λάτρεις του Διόνυσου σταδιακά αντικαθιστούν το αίμα του ταύρου με το κρασί.
Η γλυκιά ζαλάδα της μέθης αποδίδεται στη θεία επίδραση μέσα τους. Κι όσοι έρχονταν σε έξαλλη κατάσταση απ’ την υπερκατανάλωση οίνου, θεωρούνταν "εκλεκτοί του Θεού". Βλέπετε πως τότε οι άνθρωποι δεν γνώριζαν πώς επιδρά το αλκοόλ στον εγκέφαλο. Οπότε κατέφευγαν σε θεολογικές ερμηνείες...
Σε πολλούς λαούς η προσφερόμενη θυσία στους θεούς σχετίζεται και με το ψωμί. Ένα είδος θυσίας με ψωμί και κρασί πρόσφερε στους πιστούς ο Μέγας Λάμα του Θιβέτ. Στην αρχαία Αίγυπτο ένα είδος "ιερού ψωμιού" ταυτίστηκε με το σώμα του Οσίριδος και το κατανάλωναν οι πιστοί μετά την ευλογία του ιερέα. Ανάλογες τελετές συναντάμε και στους πολιτισμούς των Αζτέκων, Μάγιας κ.λπ.
Κατάλοιπο όλων αυτών των αρχαίων δοξασιών είναι η Θεία Ευχαριστία των Χριστιανών. Η μετάληψη "σώματος και αίματος Χριστού". Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε, πως σύμφωνα με την πίστη της Εκκλησίας μας ο Χριστός είναι "η άμπελος η αληθινή", κι όχι ο Διόνυσος...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου