Σάββατο 27 Μαΐου 2017

Η "θρησκευτική περιπλάνηση" του Κωνσταντίνου (Β’ - Έπαιζε πάντα σε "πολλά ταμπλό"!)

Ο δρόμος του Κωνσταντίνου προς την εξουσία είναι στρωμένος με αναρίθμητα εγκλήματα και άφθονο αίμα!
Το Μάιο του 311 μ.Χ. αιχμαλώτισε στη Μασσαλία τον Μαξιμιανό και τον υποχρέωσε ν’ αυτοκτονήσει.
Τον Οκτώβριο του 312 μ.Χ. νικάει τον Μαξέντιο, γιο του Μαξιμιανού, στη Μουλβία γέφυρα και εισέρχεται θριαμβευτής στη Ρώμη.
Στην κρίσιμη αυτή μάχη, που τελικά θανατώθηκε ο Μαξέντιος, ο Κωνσταντίνος είχε την ανάγκη της χριστιανικής υποστήριξης. Και όταν μιλάμε για "χριστιανική υποστήριξη" δεν εννοούμε φυσικά τις προσευχές των Χριστιανών...
Στα πλαίσια αυτά ο Κωνσταντίνος κατασκευάζει τον μύθο του "χριστιανικού του οράματος"!
Όπως πριν από δύο χρόνια είχε "οραματιστεί" τον Απόλλωνα να τον στεφανώνει, τώρα βλέπει ένα ανάλογο σημάδι "θεϊκής εύνοιας", μόνο που πρωταγωνιστεί ο θεός μιας άλλης θρησκείας!
Πρώτος αναφέρει το όραμα ο Λακτάντιος γύρω στα 315 μ.Χ. και αποδίδει την πληροφορία στον ίδιο τον Κωνσταντίνο με τον οποίο είχε φιλικές σχέσεις.
Στον φιλικό κύκλο του Κωνσταντίνου ανήκε κι ο επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος, μετριοπαθής αρειανιστής, που επίσης διασώζει τη σχετική πληροφορία. Μόνο που ο Ευσέβιος δεν την αναφέρει στην "Εκκλησιαστική Ιστορία" του, αλλά σε ένα μεταγενέστερο έργο του ("Βίος Κωνσταντίνου") που το συνέγραψε μετά τον θάνατο του Αυτοκράτορα!
Οι ομοιότητες, η χρονική εγγύτητα και οι πολιτικές σκοπιμότητες των δύο οραμάτων (του Απόλλωνα και του Χριστογράμματος) δεν αφήνουν κανένα περιθώριο παρανοήσεων: ήταν επινοήσεις του ίδιου του Κωνσταντίνου για να επηρεάσει τους αφελείς θρησκόληπτους της εποχής του!
Τεράστιο ιστορικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσπάθειά του να προσεταιριστεί τους Χριστιανούς. 
Αυτό μάλλον επιβεβαιώνει τις υποθέσεις μας πως οι Χριστιανοί ήταν κάτι σαν τους σημερινούς τζιχαντιστές. Φανατικοί, ετοιμοπόλεμοι και έτοιμοι να θυσιάσουν τη ζωή τους μαχητές. Με άλλα λόγια ήταν "αήττητοι"!
Τον Φεβρουάριο του 313 μ.Χ. στα Μεδιόλανα ο Κωνσταντίνος ανταπέδωσε στους Χριστιανούς την στρατιωτική τους υποστήριξη. Συνέταξε με τον Λικίνιο ένα Διάταγμα που ουσιαστικά περιλαμβάνει και τον Χριστιανισμό στις "νόμιμες", άρα "ελεύθερες" θρησκείες της αυτοκρατορίας.
Όμως οι οπαδοί των άλλων θρησκειών δεν ήταν ακόμη ούτε αμελητέοι ούτε αδύναμοι. Γι’ αυτό κι ο Κωνσταντίνος συνεχίζει να το παίζει σε πολλά ταμπλό. 
Διατηρεί τον τίτλο του θρησκευτικού ηγέτη της παραδοσιακής λατρείας, δεν προσχωρεί τυπικά στον χριστιανισμό και στα νομίσματα που κόβει διακρίνονται ταυτόχρονα χριστιανικά σύμβολα αλλά και ο "Ανίκητος Ήλιος" που ταίριαζε τόσο στον Απόλλωνα όσο και στον Μίθρα!
Στην αψίδα θριάμβου που έστησε στη Ρώμη  η τιμητική θέση δεν ανήκει ούτε στον Δία ούτε στον Ιησού αλλά στον Απόλλωνα-Ήλιο ως προστάτη του στρατού και του πρίγκιπα. Και το 321 μ.Χ. ορίζει ως επίσημη κρατική αργία τη "Σάντεϊ", δηλαδή την "Ημέρα του Ήλιου", που οι Χριστιανοί της Ανατολής μετέτρεψαν σε "Ημέρα Κυρίου-Κυριακή"...

Σάββατο 20 Μαΐου 2017

Η "θρησκευτική περιπλάνηση" του Κωνσταντίνου (A’ - "Πιστεύω ό,τι με συμφέρει"!)

Η χριστιανική Εκκλησία έχει περί πολλού τον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο. Τον θεωρεί "ισαπόστολο" και τον ανακήρυξε "άγιο" κι ας ήταν στην τελευταία φάση της ζωής του οπαδός της αρειανικής αίρεσης.
Αξίζει όμως να παρακολουθήσουμε, εν συντομία, την όλη θρησκευτική πορεία του συγκεκριμένου προσώπου, που ήταν αρκετά πολύπλοκη και άμεσα συνυφασμένη με πολιτικές σκοπιμότητες.
Ας δούμε όμως λίγο το πολιτικό πλαίσιο της εποχής του.
Την περίοδο 286-293 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός έκανε μια μεγάλης σημασίας πολιτική μεταρρύθμιση. Καθιέρωσε τη λεγόμενη "τετραρχία". 
Δηλαδή όρισε δύο "Αυγούστους" (αυτοκράτορες), έναν στη Δύση κι έναν στην Ανατολή, καθώς και δύο "Καίσαρες", που ουσιαστικά έπαιζαν το ρόλο του επίδοξου αντικαταστάτη κάθε Αυγούστου. Άρα είχαμε στη Δύση και στην Ανατολή από ένα ζευγάρι Αύγουστου-Καίσαρα.
Αύγουστος στην Ανατολή ορίστηκε ο ίδιος ο Διοκλητιανός, ενώ στη Δύση ο Μαξιμιανός. 
Η διάκριση αυτή είχε και μια θρησκευτική διάσταση. Ο Διοκλητιανός έθεσε τον εαυτό του και την εξουσία του στην Ανατολή υπό την προστασία του Δία, ενώ, αντιστοίχως, ο Μαξιμιανός υπό την προστασία του Ηρακλή.
Ο Κωνστάντιος Χλωρός, πατέρας του Κωνσταντίνου, ορίστηκε αρχικά ως "Καίσαρας" του Μαξιμιανού. Κι έγινε "Αύγουστος" μετά το 305 μ.Χ. όταν ο Διοκλητιανός αποφάσισε την από κοινού παραίτησή του με τον Μαξιμιανό.
Ο Χλωρός συνέχισε τη θρησκευτική παράδοση του Μαξιμιανού κι έδινε έμφαση στη λατρεία του προστάτη τους Ηρακλή. Θιασώτης της Ηράκλειας λατρείας ήταν κι ο γιος του Κωνσταντίνος, που μετά το θάνατο του πατέρα του αυτοανακηρύχθηκε αρχικά "Καίσαρας" (306 μ.Χ.) και μετά "Αύγουστος" (307 μ.Χ.).
Δεν αρκούσε όμως ο τίτλος αλλά έπρεπε να επιβάλει την εξουσία του και με τα όπλα. 
Ως τότε ο Κωνσταντίνος βάσιζε τη "νομιμότητά" του στην "Ηράκλεια" δυναστεία του Μαξιμιανού, του οποίου ήταν εγγονός μέσω υιοθεσίας και επιπλέον γαμπρός. 
Τώρα όμως αναγκάζεται να κάνει την πρώτη "κωλοτούμπα". Για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, εγκαταλείπει την Ηράκλεια λατρεία και προσχωρεί στην Απολλώνεια. 
Με τον τρόπο αυτό συνδέεται με τη δυναστεία του Κλαύδιου Β’ (268-270 μ.Χ.), που ήταν νικητής των Αλαμανών και των Γότθων, και του διαδόχου του Αυρηλιανού (270-275 μ.Χ.) νικητή της βασίλισσας της Παλμύρας και ιδρυτή της λατρείας του Ανίκητου ήλιου!
Υποστήριξε έτσι πως κατάγεται απ’ τον  Κλαύδιο, επικαλούμενος και την κοινή καταγωγή τους απ’ τη Δαλματία. 
Η λατρεία του Απόλλωνα συνέδεε τον Κωνσταντίνο όχι μόνο με τον Κλαύδιο αλλά και με τον ίδιο τον Μέγα Καίσαρα, τον ιδρυτή της Ηγεμονίας και πρώτο Αυτοκράτορα, που ήταν επίσης θιασώτης του Απόλλωνα.
Στα πλαίσια αυτά διέδωσε το μύθο πως το 310 μ.Χ. είδε στο ιερό του Απόλλωνα στη Γαλατία τον ίδιο το Θεό σε όραμα, συνοδευόμενο απ’ τη Νίκη, που του πρόσφεραν δάφνινα στεφάνια χαραγμένα με τον αριθμό "τριάντα" ("Χ", όπως το αρχικό του Χριστού), που θεωρούνταν οιωνός μακράς βασιλείας.
Αυτό το "όραμα" είχε μεγάλη επιτυχία και αποτέλεσε τη γενική πρόβα του επόμενου "οράματος" με το "εν τούτω νίκα"...

Σάββατο 13 Μαΐου 2017

Ξενάγηση σ’ έναν δερβίσικο τεκέ!

Όπως είπαμε, τα μοναστήρια των Σούφι λέγονται "τεκέδες". Ο χώρος διακρίνεται σε δύο κύρια μέρη.

Το πρώτο το λένε "μαγειρείο"! Είναι ο περίβολος που μαθητεύουν οι αρχάριοι μοναχοί. Ο όρος είναι μεταφορικός. Όπως στην κουζίνα μπαίνουν διάφορα ωμά υλικά και κάτω απ’ την επίβλεψη του έμπειρου μάγειρα μετατρέπονται σε γευστικότατες τροφές, έτσι και μια ομάδα απαίδευτων ατόμων υπό την καθοδήγηση του έμπειρου πνευματικού ("σεΐχη") μετατρέπονται σε μύστες των βαθύτερων αληθειών!

Ο δεύτερος χώρος είναι τα "κελιά". Σε αυτά μένουν οι δερβίσηδες, ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, επιδίδονται σε νηστεία-μετάνοια-προσευχή και αγρυπνία.

Κάποιες συγκεκριμένες βραδιές της βδομάδας οργανώνουν ειδικές τελετές μυσταγωγίας και κατάνυξης.

Απαγγέλλονται αποσπάσματα απ’ το Κοράνι, ψαλμοί και ποιήματα, ακούγεται μουσική και όλ’ αυτά συνοδεύονται από ελεύθερες χορευτικές κινήσεις.

Οι Σούφι δεν μένουν κολλημένοι στο ξερό τυπικό της θρησκείας. 

Αναζητούν το βαθύτερο-εσωτερικό νόημα των ιερών κειμένων, απορρίπτουν κάθε διάκριση φύλου, θρησκείας, καταγωγής, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης. 

Στους τεκέδες τους δέχονται ακόμα και γυναίκες χωρίς μαντίλες που μετέχουν ισότιμα στις μυσταγωγίες τους. Κάποιες γυναίκες έφτασαν ακόμα να γίνουν και "σεϊχισσες"! 

Οι Σούφι αναγνωρίζουν πως όλες οι θρησκείες κι οι Εσωτερικές Σχολές έχουν πολλά κοινά: "Δεν έχω μία θρησκεία ή παράδοση, ανήκω στον "Αγαπημένο"!

Διακρίνεις επιδράσεις ακόμα κι απ’ τον Ηράκλειτο ("Ερεύνησε τον εαυτό σου!"). Και φυσικά απ’ τον Πλωτίνο ("Επέστρεψε στον εαυτό σου!", "Η Πηγή βρίσκεται στον εαυτό σου, κι ό,τι βλέπεις στον κόσμο, αυτός το δημιούργησε!")...

Στην είσοδο του τεκέ διαβάζω: "Έλα! Έλα όποιος κι αν είσαι. Έλα! Ας είσαι άπιστος ή λατρεύεις τα είδωλα. Έλα! Ετούτο το κατώφλι δεν είναι της απόγνωσης..."

Σάββατο 6 Μαΐου 2017

Γνωριμία με τους Σούφι (Γ’ - Δεν υπάρχει "Εγώ"!)

Όπως λέγαμε τις προάλλες, οι Σούφι δεν πιστεύουν πως υπάρχουν "συνταγές" και στάνταρ τρόποι που οδηγούν στον Θεό. Κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του δρόμο. Πρέπει να μείνει ελεύθερος και ανεπηρέαστος να τον βρει.
Κάποτε, λέει, ο Μωυσής αντάμωσε έναν βοσκό που προσευχόταν στον Θεό με τον δικό του απλοϊκό και αγνό τρόπο. Εξηγούσε στο Θεό πόσο ήθελε να τον υπηρετεί, να του πλένει τα ρούχα, να τον ξεψειρίζει κ.λπ. 
Φρίκαρε ο Μωυσής, τον κατσάδιασε τον βοσκό για την απρέπεια που μιλούσε στο Θεό, αλλά αμέσως παρενέβη ο ίδιος ο Θεός βάζοντας στη θέση του τον Μωυσή και δίνοντάς του ένα καλό μάθημα πως ό,τι ταιριάζει και είναι καλό στον έναν άνθρωπο δεν ταιριάζει απαραίτητα και στους άλλους...
Οι Σούφι πιστεύουν πως ίδιος είναι ο Θεός όλων των θρησκειών. Ο Θεός δεν κλείνεται μέσα σε θρησκείες, δόγματα και λατρείες.
Το "τζιχάντ" οι Σούφι το ερμηνεύουν ως τον αδυσώπητο εσωτερικό αγώνα που κάθε άνθρωπος οφείλει να δώσει ενάντια στα πάθη και στις αδυναμίες του. Το "Εγώ" πρέπει να εξαφανιστεί και να αντικατασταθεί απ’ το "Εσύ".
Κάποιος, λέει, χτυπάει την πόρτα του Θεού.
"Ποιος είναι;", ρωτάει ο Θεός.
"Εγώ", απαντά εκείνος.
"Τότε φύγε, δεν υπάρχει χώρος εδώ για το εγώ".
Ο άντρας φεύγει, περνάει μερικούς μήνες ασκητικά στην έρημο, κατανοεί το λάθος του, επιστρέφει και ξαναχτυπά την πόρτα του Θεού.
"Ποιος είναι;"
"Εσύ!", απαντάει τώρα ο άντρας.
"Τότε πέρασε μέσα", αποκρίνεται ο Θεός.
Οι Σούφι περιγράφουν τη σχέση τους με το Θεό χρησιμοποιώντας ερωτική ορολογία. 
Άλλοτε παρομοιάζουν το Θεό με το φως ενός κεριού και τον άνθρωπο με νυχτοπεταλούδα που μια ακατανίκητη έλξη την τραβάει στο φως ώσπου τελικά πεθαίνει φλεγόμενη.
Κάποιοι χρησιμοποιούν και την μεταφορά των μεθυσμένων. Κι ας μην πίνουν ποτέ στη ζωή τους ούτε γουλιά οινοπνεύματος:
"Πνίξε με σ’ έναν ωκεανό οίνου
πριν η μικρή μου βάρκα βυθιστεί
στη δίνη του χρόνου"...