Σάββατο 4 Μαρτίου 2017

Ψυχολογικοί παράγοντες που ευνόησαν τον Χριστιανισμό

1) Σήμερα ο φανατισμός, η αδιαλλαξία, ο δογματισμός, η απαίτηση της αποκλειστικότητας θεωρούνται αρνητικά και αντικοινωνικά χαρακτηριστικά. Δεν ίσχυε όμως το ίδιο το 2ο και κυρίως τον 3ο μ.Χ. αιώνα. 
Η ελληνορωμαϊκή παράδοση ήταν φιλελεύθερη σε θρησκευτικά και φιλοσοφικά ζητήματα. Υπήρχαν πάρα πολλές λατρείες, μυστήρια και φιλοσοφίες ζωής που το επίσημο κράτος είτε τις ενίσχυε είτε απλώς τις ανεχόταν αρκεί να μην παραβίαζαν τη νομιμότητα. 
Το σύστημα αυτό δούλεψε αποτελεσματικά όσο επικρατούσε ασφάλεια και σχετική ευημερία. Όταν όμως άρχισαν οι "σκοτεινοί χρόνοι", όπου κάθε βεβαιότητα ανατρεπόταν, το κράτος αδυνατούσε να προστατέψει τους πολίτες του απ’ τις αλλεπάλληλες βαρβαρικές επιδρομές κ.λπ., ο πλουραλισμός δεν ήταν πλέον η δύναμη αλλά η αδυναμία του Συστήματος. 
Οι αμαθείς όχλοι, που κυρίως πλήττονταν απ’ τις εξελίξεις, ένιωθαν την απόλυτη ανάγκη να αισθανθούν σιγουριά και ασφάλεια, δηλαδή να αποδεχτούν μια "ολοκληρωτική" πίστη που θα έδινε "σωστές" και "απόλυτες" απαντήσεις σε κάθε ερώτημα, χωρίς αμφιταλαντεύσεις και σκεπτικισμούς. 
Οι άνθρωποι ήταν πρόθυμοι να θυσιάσουν την ελευθερία τους αρκεί κάποιος να τους έδειχνε τον "έναν" και "μοναδικό" δρόμο της λύτρωσης. Οι πολλές επιλογές τούς έβαζαν δύσκολα και τους μπέρδευαν...
2) Ο Χριστιανισμός ήταν ένα κίνημα από τα κάτω. Θυμάστε το ευαγγέλιο της προπερασμένης Κυριακής; Ουσιαστικά παραθέτει το πρώτο του ακροατήριο: πεινασμένοι, διψασμένοι, πρόσφυγες, φυλακισμένοι, δούλοι. 
Η πρώτη Εκκλησία ήταν ένας "στρατός απόκληρων". Ψάρευε εύκολα οπαδούς όχι μόνο απ’ τους εξαθλιωμένους αλλά κι απ’ την παρακμάζουσα μικρομεσαία τάξη. Και καθώς δεν απαιτούσε "κοσμική" μόρφωση, ήταν το κατάλληλο καταφύγιο όλων των απαίδευτων και "χυδαίων" ανθρώπων. Δηλαδή της συντριπτικής πλειοψηφία των κατοίκων της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. 
Προσέλκυε μάλιστα και κάθε μωροφιλόδοξο που θα μπορούσε να σταδιοδρομήσει άνετα ως ιερέας αρκεί να εκπαιδευόταν λίγο στις προφητείες και στις γλωσσολαλιές. Υπάρχουν πληροφορίες πως απ’ το 200 μ.Χ. η χριστιανική ιεροσύνη ήταν μια καλή επαγγελματική σταδιοδρομία σε μια εποχή τεράστιας ανεργίας και φτώχειας...
3) Όπως είπαμε, τον 3ο αιώνα η επίγεια ζωή έχανε την αξία της. Όποιος υποσχόταν μια "μέλλουσα, καλύτερη και αιώνια" ζωή είχε εξασφαλισμένο ακροατήριο. 
Η αδιάλλακτη χριστιανική ηγεσία έφτιαξε μια θρησκεία του απόλυτου φόβου αλλά και της μεγαλύτερης ελπίδας. Έπαιξε σκληρά με την ψυχολογία των δυστυχισμένων. Που μη έχοντας καμία ελπίδα να απολαύσουν τίποτα στη ζωή τους, δεν είχαν κανένα πρόβλημα να απαρνηθούν κάθε χαρά της και να τη δαιμονοποιήσουν ως "αμάρτημα". 
Κι εγώ, αν δεν γυρίζει καμία γυναίκα να με κοιτάξει, γιατί να μην το παίξω και λίγο άγιος καταδικάζοντας και αποφεύγοντας κάθε "σαρκικό παράπτωμα";
Εδώ κολλάει και ο ενθουσιασμός που έδειχναν οι χριστιανοί μπροστά στο μαρτύριο. Ακριβώς όπως οι σημερινοί τζιχαντιστές που ζώνονται τα εκρηκτικά και δίνουν ραντεβού σε φανταστικούς παραδείσους...
4) Την εποχή εκείνη το να είσαι χριστιανός δεν σήμαινε μόνο ελπίδα μιας ευτυχισμένης μέλλουσας ζωής. Είχε και άμεσες υλικές συνέπειες. Τα μέλη της Κοινότητας δεν συνδέονταν μόνο με κοινές τελετουργίες αλλά και με έναν οργανωμένο και κοινό τρόπο ζωής, κάτι σαν τα σημερινά μοναστήρια. Ξέρετε κανέναν καλόγερο να πεινάει, να είναι γυμνός ή να του λείπουν τα στοιχειώδη; 
Έτσι και τότε. Μέσα στη γενική εξαθλίωση, οι χριστιανοί κατόρθωναν να επιβιώσουν αξιοπρεπώς χάρη στην εκτεταμένη αλληλοβοήθειά τους. 
Είχαν κι οι Εθνικοί κάποια φιλανθρωπικά ιδρύματα αλλά οι χριστιανοί το τελειοποίησαν. Δεν υπήρχε μέλος της ομάδας που να μείνει άνεργος, να φυλακιστεί, να διωχθεί κ.λπ. και να μην έχει την αμέριστη υλική και ψυχολογική βοήθεια των υπολοίπων. Κάτι σαν τις σημερινές ισλαμικές οργανώσεις της Χαμάς και Χεζμπολά...

Δεν υπάρχουν σχόλια: