Σάββατο 29 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Ε’ - Γνωρίζουμε μόνο τον "Ιησού της πίστης" κι όχι τον "ιστορικό Ιησού"!)

Τον 1ο αιώνα κυκλοφορούσαν στις χριστιανικές κοινότητες διάφορες συλλογές με "θαύματα", "παροιμίες" και "σοφά λόγια" που Ιησού.
Αυτές οι "Συλλογές" άρχισαν να ενοποιούνται τον 2ο αιώνα ώστε να εμφανίζουν μια σχετική συνέχεια και συνοχή, κι έτσι πήραν την πρώτη τους μορφή τα εκατοντάδες "χριστιανικά ευαγγέλια", τέσσερα εκ των οποίων αναγνώρισε ως "κανονικά" η Εκκλησία κατά τον 4ο αιώνα.
Η συρραφή των "Συλλογών" δεν ήταν τόσο εύκολη υπόθεση όσο φαίνεται. Γι' αυτό και τα επίσημα Ευαγγέλια παρουσιάζουν μια χτυπητή αδυναμία στα "συνδετικά αποσπάσματα", δηλαδή στα τμήματα εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν ως "συνδετικές γέφυρες" μεταξύ των επιλεγέντων αποσπασμάτων απ' τις αυτοτελείς "Συλλογές".
Οι αυστηροί μελετητές έβαλαν στο μικροσκόπιό τους τόσο τα αποσπάσματα των "Συλλογών" που χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές, όσο και τα "συνδετικά αποσπάσματα" των Ευαγγελίων. Η έρευνα συνεχίζεται, αλλά τα συμπεράσματα είναι ήδη γνωστά: αυτό που ονομάζουμε "Καινή Διαθήκη" είναι απλά μια συρραφή ανατολικών μύθων, ελληνορωμαϊκών θρησκευτικών παραδόσεων, αιγυπτιακής, ιουδαϊκής και ινδουιστικής θεολογίας, φιλοσοφικών δοξασιών κ.λπ.
Ας αναφέρουμε τυχαία ένα παράδειγμα: έναν αιώνα πριν τον Ιησού ένας μεγάλος Εβραίος ραβίνος, ο Χιλέλ, είχε πει το "μη κάνεις στον άλλο αυτό που δεν θες να σου κάνουν". Αυτή η φράση διασκευασμένη μπήκε στο στόμα του Ιησού ως "κάνε στους άλλους αυτό που θα ήθελες να σου κάνουν κι εκείνοι"...
Είναι σίγουρο πως τα περισσότερα απ' όσα αναφέρονται στα Ευαγγέλια είναι δημιουργήματα της φαντασίας των συγγραφέων τους. Ίσως τα μόνα αληθινά γεγονότα είναι η γέννηση, η βάπτιση, η διδακτική δράση του (επαναστατική ίσως) σε Ιουδαία-Γαλιλαία και η σταύρωσή του.
Οπότε, ελάχιστα γνωρίζουμε για τον πραγματικό-ιστορικό Ιησού. Τα περισσότερα αφορούν τον "Ιησού της πίστης", δηλαδή ένα πρόσωπο πέρα και πάνω απ' την ιστορία, που κινείται στο "σύννεφο της πίστης"...

Σάββατο 22 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Δ’ - Πότε και από ποιους γράφτηκαν τα Ευαγγέλια?)

Οι μελετητές της Καινής Διαθήκης έχουν διαπιστώσει πως τα κατά Μάρκον, Ματθαίο και Λουκά ευαγγέλια έχουν πολλά κοινά σημεία, περιγράφουν τα ίδια θαύματα και τις ίδιες ρήσεις του Ιησού, κινούμενα σ' ένα ενιαίο αφηγηματικό πλαίσιο. 
Κι επειδή οι περιγραφές τους είναι σύντομες και "αφαιρετικές" πήραν το όνομα "Συνοπτικά". Σε αντίθεση με το κατά Ιωάννη, το λεγόμενο "τέταρτο ευαγγέλιο", που περιγράφει διαφορετικά επεισόδια και περιέχει μακροσκελείς ομιλίες του Ιησού, διαφορετικές απ' τις σύντομες γεμάτες ουσία ρήσεις του που διαβάζουμε στα "Συνοπτικά".
Η λεπτομερής και σχολαστική ανάλυση των Ευαγγελίων καταλήγει στο συμπέρασμα πως τα κείμενα αυτά δεν γράφτηκαν από αυτόπτες μάρτυρες, είναι έργο μεταγενέστερων γενεών που συγκέντρωσαν συγκεχυμένες παραδόσεις που κυκλοφορούσαν στις διάφορες τοπικές χριστιανικές εκκλησίες.
Παλαιότερα οι θεολόγοι θεωρούσαν αρχαιότερο το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, που υποτίθεται ότι έγραψε ο πρώην φοροεισπράκτορας μαθητής του Ιησού.
Σήμερα γίνεται σχεδόν γενικά δεκτό πως αρχαιότερο είναι το κατά Μάρκον. Το πιο απλό και πρωτόγονο περιεχόμενό του μάλλον επιβεβαιώνει την άποψη.
Το κατά Μάρκον πιθανότατα γράφτηκε στη Ρώμη από μαθητές του Μάρκου, που ήταν ένα είδος γραμματέας-διερμηνέας του αποστόλου Πέτρου. Βέβαια, οι συγγραφείς του δεν είχαν ζήσει ποτέ στην Παλαιστίνη, γι' αυτό και δείχνουν μια αξιοθρήνητη άγνοια της γεωγραφίας της. 
Π.χ., στο κεφάλαιο 7 αναφέρουν πως ο Ιησούς πέρασε από τη Σιδώνα πηγαίνοντας προς την Τύρο και τη θάλασσα της Γαλιλαίας. Όμως τέτοιος δρόμος δεν υπήρξε την εποχή του Ιησού.
Επίσης, η χώρα των Γεργεσηνών  είναι πολύ πιο μακριά απ' το σημείο που την τοποθετεί το ευαγγέλιο και, φυσικά, δεν υπάρχει κοντά της καμία απότομη πλαγιά που οδηγεί στη θάλασσα όπου υποτίθεται πως γκρεμίστηκαν οι δαιμονισμένοι χοίροι...
Τα Συνοπτικά Ευαγγέλια πρέπει να γράφτηκαν το πρώτο μισό του 2ου αιώνα, ενώ το κατά Ιωάννη προς τα τέλη του 2ου αιώνα από μέλη της εκκλησίας της Εφέσου. 
Στη συνέχεια, και μέχρι τα κείμενά τους να παγιωθούν, έγιναν ορισμένες κοπτοραπτικές προσθαφαίρεσις από τις διάφορες αντίπαλες χριστιανικές παρατάξεις προκειμένου να "θεμελιωθούν αγιογραφικώς" οι θεολογικές τους απόψεις.

Σάββατο 15 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Γ’ - Αναξιόπιστα τα Ευαγγέλια ως ιστορικά κείμενα)

Η Χριστιανική Εκκλησία κρύβει συνειδητά πολλά απ' τους πιστούς της.
Όπως, ας πούμε, ότι τα ονόματα των Ευαγγελίων ("Ματθαίου", "Μάρκου" κ.λπ.) δόθηκαν μεταγενέστερα και πιθανώς δεν έχουν καμία σχέση με τους πραγματικούς τους συγγραφείς.
Πολλοί χριστιανοί συγγραφείς των πρώτων αιώνων φαίνεται να αγνοούν τα ονόματα των "Ευαγγελιστών". Προφανώς γιατί ήταν συλλογικά έργα που απηχούσαν την προφορική παράδοση διάφορων χριστιανικών κοινοτήτων, την πίστη των οποίων και κατέγραφαν.
Πρέπει ακόμη να έχουμε υπόψιν μας πως τα "Ευαγγέλια" που κυκλοφορούσαν στις πρώτες χριστιανικές Εκκλησίες ήταν γραμμένα με κεφαλαία, χωρίς καθόλου στίξη ή αποστάσεις μεταξύ των λέξεων, χωρίς τίτλους, διαιρέσεις σε κεφάλαια και στίχους. Όλ' αυτά έγιναν την εποχή του Μεσαίωνα.
Καραμπινάτες είναι και οι αναρίθμητες αντιφάσεις μεταξύ των τεσσάρων Ευαγγελίων που τελικά αποτέλεσαν τον "Κανόνα" της Εκκλησίας. Και μιλάμε για αντιφάσεις τόσο σε γεγονότα όσο και σε θέματα πίστης. 
Έτσι, άλλωστε, εξηγείται και το γεγονός πως στα ίδια κείμενα μπορούν να θεμελιωθούν χιλιάδες διαφορετικές "αιρέσεις"...
Με τις αντιφάσεις των Ευαγγελίων θα ασχοληθούμε κάποια στιγμή αναλυτικά. Εδώ αναφέρουμε ενδεικτικά δύο παραδείγματα. 
α) Κάθε Ευαγγέλιο περιγράφει διαφορετικά τη διαπίστωση της Ανάστασης του Ιησού απ' τις λεγόμενες "Μυροφόρες". Αξίζει να βρείτε και να διαβάσετε τα σχετικά χωρία.
β) Υπάρχουν δυο διαφορετικές εκδοχές για το θάνατο του Ιούδα. Ο "Ματθαίος" λέει πως αυτοκτόνησε ενώ στις "Πράξεις" πως έπεσε από κάπου και βρέθηκε με την κοιλιά ανοιγμένη. Η Εκκλησία επιλέγει την πρώτη εκδοχή. Πιθανότερη μου φαίνεται η δεύτερη. Τον Ιούδα ξεκοίλιασαν ως προδότη του κινήματός τους οι μαχαιροβγάλτες οπαδοί του (άλλου μαχαιροβγάλτη) Πέτρου...
Γενικά, στη Δύση άρχισε από το 1750 η έντονη αμφισβήτηση της ιστορικότητας των Ευαγγελιών. Και σήμερα κανείς αμερόληπτος αναλυτής δεν αρνείται πως τα κείμενα αυτά έχουν αξία σχεδόν αποκλειστικά θεολογική-δογματική και καθόλου (έως ελάχιστα) ιστορική ...

Παρασκευή 7 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Β’ - Εκείνος υμνούσε τη γύμνια κι οι καλόγεροι τον λογόκριναν!)


Η θέση του ιστολογίου είναι πως οι Χριστιανικές Γραφές, δηλαδή τα Ευαγγέλια, οι Επιστολές, οι Πράξεις και η Αποκάλυψη, μέχρι να πάρουν την τελική τους μορφή πέρασαν από διάφορα στάδια επεξεργασίας, υπέστησαν κοπτοραπτική, προσθαφαιρέσεις ακόμα και ωμές πλαστογραφίες.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως των τελευταίων δύο αιώνων, έχουν φέρει στο φως πολυάριθμα χριστιανικά κείμενα που η επίσημη Εκκλησία απορρίπτει ως "αιρετικά" και "απόκρυφα". Αυτά όμως μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τα "κανονικά" Ευαγγέλια και να διαπιστώσουμε τα "κενά" που άφησε η καλογερική κοπτοραπτική των αντιγραφέων...
Προς το παρόν θα περιοριστώ σε δύο μόνο σημεία του Κατά Μάρκον Ευαγγελίου:
Α) Στο 10ο κεφάλαιο, στιχ. 46, κάνει μπαμ πως κάτι λείπει. Γράφει επί λέξει για τον Ιησού και τους μαθητές του: "Και έρχονται στην Ιεριχώ. Και την ώρα που έβγαιναν απ' την Ιεριχώ..." και ακολουθεί το θαύμα της θεραπείας ενός τυφλού. Επί αιώνες οι ερμηνευτές αναζητούσαν τι ακριβώς έγινε στην Ιεριχώ. Γιατί, αν δεν είχε γίνει τίποτα απολύτως στην Ιεριχώ, το κείμενο θα έγραφε απλώς ... "την ώρα που έβγαιναν απ' την Ιεριχώ", χωρίς την πρώτη πρόταση  "και έρχονται στην Ιεριχώ". Άρα κάτι συνέβη στην πόλη που κάποιο "αόρατο χέρι" το λογόκρινε!
Την απάντηση μας τη δίνει ένα απόσπασμα μιας άγνωστης μέχρι πρόσφατα επιστολής του Κλήμη Αλεξανδρείας, που έζησε τον 2ο αιώνα, και βρέθηκε το 1958 στο Μοναστήρι Μαρ Σάμπα, κοντά στα Ιεροσόλυμα. Η επιστολή αυτή κάνει λόγο για ένα "μυστικό" Ευαγγέλιο του Μάρκου που απευθυνόταν σε λίγους "εκλεκτούς, τελειοποιημένους και μυημένους Χριστιανούς". Σ' αυτό το "μυστικό Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο" διευκρινίζεται πως στην Ιεριχώ ήταν η αδελφή του Ιωάννη, η μητέρα του και η Σαλώμη, κι ο Ιησούς δεν τις δέχτηκε. Αυτό είναι το κομμάτι που αφαίρεσε η χριστιανική "κοπτοραπτική"!
Β) Στο κεφάλαιο 14, στιχ. 51, αμέσως μετά τη σύλληψη του Ιησού στη Γεσθημανή, υπάρχει ένα απ' τα πιο ανεξήγητα χωρία των Ευαγγελίων. Γράφει επί λέξει στο ξεκούδουνο: "Και κάποιος νέος τον ακολούθησε γυμνός τυλιγμένος με μια σινδόνα"! Ποιος, στην ευχή, ήταν αυτός ο νεαρός και τι γύρευε νυχτιάτικα με τον Ιησού στο δάσος και μάλιστα γυμνός? 
Το κενό έρχονται να το συμπληρώσουν κάποια "απόκρυφα" κείμενα που παραχώθηκαν μέσα σε σπηλιές πριν η επίσημη Εκκλησία προλάβει να τα εξαφανίσει ή να τα "χακερώσει".
Σύμφωνα με την πιο πάνω Επιστολή του Κλήμη, το "μυστικό" Ευαγγέλιο του Μάρκου αντί για την ανάσταση του Λαζάρου περιγράφει την ανάσταση ενός πλούσιου νέου. Αυτός ακριβώς ο νέος, έξι μέρες μετά την ανάστασή του, ήρθε στον κήπο της Γεσθημανή φορώντας μόνο ένα λινό ύφασμα, και διδάχθηκε απ' τον Ιησού τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού.
Σύμφωνα με μια δεύτερη εκδοχή, στη Γεσθημανή περνούσε ένα ποταμάκι κι εκεί, τις νυχτερινές ώρες, ο Ιησούς μυούσε και βάπτιζε γυμνούς τους κρυφούς μαθητές του. Ένας τέτοιος μαθητής ήταν κι ο γυμνός νεανίας του Ευαγγελίου. 
Στο "απόκρυφο" Ευαγγέλιο του Θωμά γίνεται μια σημαντική διευκρίνιση για το πώς αντιμετώπιζε ο Ιησούς τη γύμνια: Σε κάποιο σημείο οι Μαθητές τον ρωτάνε: "Πότε θα μας αποκαλυφθείς και πότε θα σε δούμε?". Κι εκείνος τους απάντησε: "Όταν γδυθείτε χωρίς να ντρέπεστε και βάλετε τα ρούχα σας κάτω απ' τα πόδια σας σαν μικρά παιδιά και πατήσετε πάνω τους"!
Φυσικά, τέτοια πράγματα προκαλούσαν φρίκη στους φανατικούς και κομπλεξικούς καλόγερους που έτρεχαν να σπάσουν τα γυμνά αρχαία αγάλματα ή, στην καλύτερη, να τους αφαιρέσουν τα γεννητικά όργανα και τα βυζιά!
Οπότε... κοπτοραπτική στα Ευαγγέλια!

Σάββατο 1 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Α’ - Οι πηγές)

Ο Χριστιανισμός, σε σχέση με τις άλλες μονοθεϊστικές θρησκείες, κάνει ένα τεράστιο λογικό άλμα: ανακηρύσσει έναν Εβραίο διδάσκαλο σε τέλειο Θεό και συνδημιουργό του σύμπαντος!
Το "Σύμβολο της Πίστεως", γνωστό ως "Πιστεύω", ήταν προϊόν των μεγάλων θεολογικών συγκρούσεων του 4ου αιώνα. Όμως τα περισσότερα άρθρα του δεν βρίσκονται ούτε στα Ευαγγέλια ούτε στα λόγια του ίδιου του Ιησού. 
Ήταν επινοήματα της δημιουργικής φαντασίας κάποιων Συμβουλίων Επισκόπων, που η Εκκλησία εντελώς αυθαίρετα ονόμασε "Οικουμενικές Συνόδους" και τις ανακήρυξε "θεόπνευστες".
Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα είναι η αναζήτηση του αυθεντικού περιεχομένου των Χριστιανικών Ευαγγελιών. Παραδόξως, τα αρχαιότερα σωζόμενα Ευαγγέλια, ο Βατικάνιος κι ο Σιναϊτικός Κώδικας, χρονολογούνται περίπου στα μέσα του 4ου αιώνα.
Το γεγονός δημιουργεί εύλογες απορίες καθώς έχει διασωθεί πλήθος "αιρετικών"-γνωστικών ευαγγελίων. Πώς είναι δυνατόν τα "αυθεντικά" κείμενα της εκκλησίας να μην έχουν διασωθεί σε παλαιότερες του 4ου αιώνα εκδόσεις?
Τα χριστιανικά Ευαγγέλια είναι καταγραφές αποσπασματικών προφορικών παραδόσεων, εξ ου η χρήση του όρου "κατά". Δεν είναι τα Ευαγγέλια του Μάρκου, Ματθαίου κλπ, αλλά τα κατά Μάρκον, κατά Ιωάννην κλπ. Και τα κείμενα υπέστησαν επανειλημμένες επεξεργασίες μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα που το κείμενό τους παγιώθηκε.
Ακόμα και οι δυο Κώδικες που προαναφέρθηκαν, Σιναϊτικός και Βατικάνιος, δεν περιλαμβάνουν τους 11 τελευταίους στίχους του κατά Μάρκον καθώς και την ιστορία της γυναίκας που πιάστηκε μοιχευόμενη στο κατά Ιωάννην.
Όσο για τις επιστολές του Παύλου, οι περισσότερες, αν όχι όλες, είναι πλαστογραφημένες είτε εξολοκλήρου είτε μερικώς, όπως απέδειξαν οι θεολόγοι της Τυβίγγης...