Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2015

Ας μιλήσουμε λίγο για τη Βίβλο.... (B')

Νομίζω πως το 'χω ξαναπεί: εκείνο που σώζει το χριστιανισμό είναι ότι σχεδόν κανένας πιστός του δε διαβάζει τη Βίβλο. 
Γιατί αν τη διάβαζε θα έφευγε τρέχοντας! Μόνο άνθρωποι που δεν έχουν σώας τας φρένας μπορούν να πάρουν στα σοβαρά όσα γράφονται στο "Ιερό Βιβλίο"...
Ολόκληρο το έργο προσπαθεί να μας πείσει πως μια άξεστη φυλή τσοπαναραίων είναι ο "εκλεκτός λαός του Θεού". 
Το πράγμα δεν είναι μόνο γελοίο αλλά και αντιφατικό. Πριν λίγες αράδες διαβάζαμε πως ο Θεός είναι δημιουργός και πατέρας όλων των ανθρώπων. Πώς γίνεται να μεροληπτεί τόσο ξετσίπωτα υπέρ μια χούφτας βοσκών και μάλιστα, όπως η ίδια η Βίβλος τους αποκαλεί, "σκληρόκαρδων"?
Η ιστορία ξεκινάει χωρίς πολλά-πολλά. Ένας άγνωστος άνθρωπος, ο Αβραάμ, παίρνει στα καλά καθούμενα μια εντολή απ' το Θεό να ξεσπιτωθεί  και να μεταφερθεί σε μια άλλη χώρα που θα του υποδειχθεί θαυματουργικώς. 
Και φτάνει με τη γυναίκα του Σάρα στην Αίγυπτο, όπου την παρουσιάζει σαν αδελφή του γιατί, δήθεν, η εβδομηντάρα Σάρα ήταν πανέμορφη κι οι ντόπιοι μπορεί να σκότωναν τον καημένο τον Αβραάμ για να του την κλέψουν.
Όμως ο ίδιος ο Φαραώ την ερωτεύτηκε και την πήρε γυναίκα του κι έδωσε στον Αβραάμ του κόσμου τα πλούτη.
Βρε δεν πάτε να δείτε αν έρχομαι.
Σιγά μην ήταν τόσο λιγούρης ο Φαραώ να περιμένει τη γριά Σάρα του αρχιτσέλιγκα για να δει χαρά στα σκέλια του. Και σιγά μην έβλεπε ο ίδιος ο Φαραώ, ο παντοκράτορας Μεσογείου και Αφρικής, το κάθε θηλυκό που περνούσε τα σύνορα του τεράστιου κράτους του...
Η πλάκα είναι πως η Βίβλος αποτελεί πράγματι ανάγνωσμα ακατάλληλο για ανηλίκους. Το τι πολυγαμία και αιμομιξία πέφτει δεν περιγράφεται.
Ο Θεός, βέβαια, ουδόλως ενοχλείται από τέτοιες παρεκτροπές. Μόνο ο καημένος ο Αυνάν του έφταιγε, που το μόνο που έκανε ήταν να εκσπερματώσει έξω απ' τη μήτρα της χήρας του αδελφού του. 
Αλλά ξέσπασε το θυμό του και στους Σοδομίτες, χωρίς να διευκρινίζεται ποια ακριβώς ήταν η αμαρτία τους. 
Αφήνεται μια υποψία πως πρόκειται για ομοφυλοφιλία, επειδή, λέει, οι ντόπιοι λιμπίστηκαν τους δύο αγγέλους που φιλοξένησε ο Λωτ και ήθελαν να τους βιάσουν!
Όμως αυτό δεν λέει τίποτα. Γιατί δεν ξέρουμε ούτε τι φύλο ήταν οι άγγελοι ούτε λεπτομέρειες για τη σωματική τους κατάσταση απ' τη μέση και κάτω. Η Βίβλος λέει μόνο πως ο Λωτ προσπάθησε να τους σώσει προσφέροντας ως αντάλλαγμα τις παρθένες κόρες του. Αν οι Σοδομίτες ήταν ομοφυλόφιλοι, το αντάλλαγμα του Λωτ δεν είχε καμία αξία!
Πάντως, τις δυο κόρες του ο Λωτ τις ξεπαρθένεψε αργότερα ο ίδιος, και έκανε μαζί τους παιδιά! Κι αυτά δεν τα λέω εγώ αλλά η ίδια η Βίβλος!
Ήμαρτον Θεέ μου...

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2015

Ας μιλήσουμε λίγο για την εβραιο-χριστιανο-ισλαμική Βίβλο.... (Α')

O πρώτος που δημόσια αρνήθηκε τη θεοπνευστία της Βίβλου ήταν ο Σπινόζα, στα μέσα περίπου του 17ου αιώνα. Το αποτέλεσμα ήταν αναμενόμενο: αποβλήθηκε από την εβραϊκή κοινότητα και η Θεολογική-πολιτική του Πραγματεία απαγορεύτηκε απ' τα ολλανδικά δικαστήρια!
Η εβραϊκή Βίβλος ("Παλαιά Διαθήκη") έχει μια ουσιαστική διαφορά απ' τη χριστιανική "Καινή Διαθήκη". Στην τελευταία οι διαφορετικές παραδόσεις δεν συγχωνεύτηκαν, αν και έγινε προσπάθεια να ενοποιηθούν τα τέσσερα ευαγγέλια σε ένα. 
Στην εβραϊκή όμως Βίβλο οι διαφορετικές παραδόσεις συγχωνεύτηκαν με τόσο άτσαλο και αδέξιο τρόπο που προκαλεί περισσότερο γέλιο παρά οργή. 
Ποιος αλήθεια δεν διάβασε τις δυο διαφορετικές εκδοχές για τη δημιουργία του κόσμου και ποιος δεν ένιωσε ότι κάποιοι προσπαθούν να τον πιάσουν κορόιδο, διαβάζοντας την τόσο αντιφατική περιγραφή του Κατακλυσμού?
Το γεγονός ότι η Βίβλος αποτελεί συρραφή διαφορετικών παραδόσεων γίνεται εντονότερα αντιληπτό απ' τα διαφορετικά ονόματα με τα οποία αποκαλείται ο Θεός.
Αλλού ο Θεός ονομάζεται Αδωνάι, απ' το φοινικικό adon που σημαίνει "κύριος", "νομοθέτης", "δικαστής". Το "Αδωνάι" είναι πληθυντικός αριθμός και κατά κυριολεξία σημαίνει "Κύριοί μου"!
Τη φοινικική λέξη adon ως όνομα του Θεού τη δανείστηκε κι ο Φαραώ Ακενατών (= "αρεστός στον Ατών") που εισήγαγε στην Αίγυπτο την πρώτη μονοθεϊστική λατρεία του θεού Ήλιου-Ατών, απ' την οποία εμπνεύστηκε αρχικά ο Μωυσής και αργότερα οι χριστιανοί...
Ο Άδωνις ήταν θεός της βλάστησης και της γονιμότητας που κάθε χρόνο γεννιέται, ζει, πεθαίνει κι ανασταίνεται.
Στην αρχαία Αθήνα, που οργανώθηκε πολιτικά απ' τους φοίνικες εποίκους που ακολούθησαν τον Κέκροπα, ήταν πολύ διαδεδομένο το έθιμο με την ονομασία "κήπος του Άδωνι". Οι Αθηναίες καλλιεργούσαν βραχύβια φυτά που σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα φύτρωναν και μαραίνονταν.
Αλλού ο Θεός ονομάζεται "Ελλοχείμ", που κι αυτό είναι πληθυντικός του "Ελοάχ" που μπορεί να μεταφραστεί ως "κάνω μια συμφωνία" ή "λατρεύω". Η λέξη Ελοάμ μεταφράστηκε στα αραβικά ως "Αλλάχ" ή "Ιλλάχ", που είναι και ο Θεός της τρίτης αβρααμικής θρησκείας, δηλαδή του Ισλάμ. 
Πάντως, η χρήση του πληθυντικού αριθμού στο όνομα του Θεού κάθε άλλο παρά αποδεικνύει έναν αυστηρό μονοθεϊσμό.

Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2015

Χριστιανισμός-Ορφισμός: ομοιότητες και διαφορές συνοπτικά (Γ')

Ο Μύθος του Ορφέα που κατέβηκε στον Άδη για να ελευθερώσει την αγαπημένη του Ευρυδίκη ασκούσε μεγάλη επιρροή στον ελληνορωμαϊκό κόσμο.
Συνεπώς δεν μας κάνει καμιά εντύπωση που τον υιοθέτησαν οι Χριστιανοί κατασκευάζοντας το δικό τους μύθο περί καθόδου του Ιησού στον Άδη για ν' απελευθερώσει τους εκεί φυλακισμένους ανθρώπους!
Ο Ορφισμός αντικατέστησε την ωμοφαγία των Διονυσιαστών με την κατανάλωση φρούτων και λοιπών καρπών της γης. Διατήρησε όμως την ουσία της ωμοφαγίας, που συνίσταται στη συμμετοχή του μύστη στη θεότητα μέσω της κατανάλωσης του θυσιαζόμενου ζώου.
Οι λάτρεις του Διόνυσου κυκλοφορούσαν στα βουνά άγρια μεσάνυχτα και σε κατάσταση μανίας κατακρεουργούσαν και κατασπάραζαν κάθε ζωντανό πλάσμα που συναντούσαν στο διάβα τους θεωρώντας πως είναι ο ίδιος ο Θεός και πως με τον τρόπο αυτό ενώνονται μαζί του.
Οι Χριστιανοί, φυσικά, δεν μπορούσαν να κάνουν το ίδιο. Αρκέστηκαν, όπως κι οι Ορφικοί, να καταναλώνουν "σώμα και αίμα θεού" μέσω των καρπών της γής, και συγκεκριμένα του σίτου και του οίνου.
Η φράση του Ιησού πως αυτός είναι "το αμπέλι το αληθινό" (κι όχι ο Διόνυσος), μπορεί σήμερα να μην μας λέει τίποτα, αλλά τότε είχε μεγάλη σημασία...
Ο Ορφισμός υποτιμούσε το σώμα, θεωρώντας το "τάφο της ψυχής". Γι' αυτό ευαγγελιζόταν τη συνάντηση με το θείο και την αθανασία χωρίς να δείχνει κανένα ενδιαφέρον για την επίγεια ζωή του ανθρώπου. Ο Χριστιανισμός δεν ακολούθησε αυτή την ακρότητα.
Για τον Ορφισμό η ανθρώπινη ιστορία κινείται κυκλικά, επαναλαμβανόμενα, χωρίς καμία ιδιαίτερη αξία. Ο μύστης δεν μπορεί να περιμένει κάτι απ' αυτή.
Στο Χριστιανισμό, αντίθετα, η ιστορία έχει ιδιαίτερη σημασία. Πιστοποιεί την αποφασιστική επέμβαση του Θεού στον κόσμο. Ακολουθεί ευθύγραμμη πορεία με αρχή (Δημιουργία), μέση (πρώτη παρουσία του Θεού στη γη) και συγκεκριμένο τέλος (δευτέρα παρουσία-καθολική κρίση-αυθαρτοποίηση κτήσης).

Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2015

Χριστιανισμός-Ορφισμός: ομοιότητες και διαφορές συνοπτικά (Β')

Βασικό κοινό σημείο Ορφισμού και Χριστιανισμού είναι η πίστη σ' ένα θεό που πεθαίνει κι ανασταίνεται καθώς και στη σωτηρία του πιστού-μύστη μέσω της συμμετοχής του στη θεότητα.
Στους Χριστιανούς η ανάσταση του Ιησού δίνει ελπίδα για την τελική νίκη πάνω στη φθορά και στο θάνατο.
Λίγους αιώνες νωρίτερα ο Ορφισμός δίδασκε την ανάσταση του Ζαγρέα με τη μορφή του Διόνυσου, που από θεός της βλάστησης έγινε γι' αυτούς θεός της σωτηρίας και της αθανασίας. Αφού ο Ζαγρέας νίκησε το θάνατο, έτσι μπορεί να τον νικήσει κι ο μύστης που πιστεύει σ' αυτόν...
Ο θεός των Ορφικών, είναι καρπός του έρωτα του Δία με τη θνητή Σεμέλη. Όπως ο χριστιανικός θεός που είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος και της έφηβης Μαριάμ.
Σύμφωνα με τον ορφικό μύθο, οι Τιτάνες σκοτώνουν και καταβροχθίζουν το Διόνυσο, ο Δίας τους καίει με τον κεραυνό του κι απ' τις στάχτες των Τιτάνων προέρχεται ο άνθρωπος, ένα μείγμα κακού ("τιτανικού") και καλού ("θεϊκού"-Διονυσιακού) στοιχείου.
Ο φόνος του θεού απ' τους προγόνους του ανθρώπου (Τιτάνες) είναι το προπατορικό αμάρτημα του Ορφισμού.
Όμως ο Ζαγρέας-Διόνυσος δεν θανατώνεται εκούσια και για να εξαγοράσει το ανθρώπινο γένος απ' τη φθορά και το θάνατο, όπως συμβαίνει με το θεό των Χριστιανών. Κι αυτό είναι σίγουρα μια σημαντική διαφορά...
Για τον ορφικό μύστη "σωτηρία" σημαίνει εξαγνισμός απ' την αμαρτωλή τιτανική φύση, ως εξάλειψη ενός φυσικού ελαττώματος. Ενώ για το Χριστιανό η "σωτηρία" είναι κάτι περισσότερο: μια πνευματική παλιγγενεσία, μια ψυχική αναγέννηση...
(Συνεχίζεται)

Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2015

Χριστιανισμός-Ορφισμός: ομοιότητες και διαφορές συνοπτικά (Α')

Όπως έχουμε ξαναπεί, ο Ορφισμός ήταν ένα ανανεωτικό θρησκευτικό κίνημα βγαλμένο απ' τα σπλάγχνα του Διονυσιασμού προκειμένου να μετριάσει τις ακρότητες του τελευταίου.
Κι έχουμε ήδη τονίσει πως ο Χριστιανισμός χρησιμοποίησε πολλά "δάνεια" του Ορφισμού, τον οποίο γνώρισε μάλλον έμμεσα μέσω του πυθαγορισμού και του πλατωνισμού.
Ενδεικτικά αναφέραμε κάποια κοινά σημεία: και τα δυο θρησκευτικά κινήματα, ορφισμός και χριστιανισμός, θεμελιώνονται σε μια αποκάλυψη, έχουν παρόμοια δόγματα, όπως του προπατορικού αμαρτήματος και της σωτηρίας, έχουν ιερά βιβλία, κοινότητες μυστών, ηθικό κώδικα και θεολογία, πιστεύουν στην αθανασία της ψυχής, στη μετά θάνατον ζωή, στη δικαίωση των αγαθών και στη σκληρή τιμωρία των αμαρτωλών. Και τονίζουν την αξία του ασκητικού βίου και την ανάγκη ένωσης με το θεϊκό στοιχείο...
Οι ορφικοί ήταν μονοθεϊστές, αλλά έκαναν πολλές υποχωρήσεις στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής τους, κάνοντας ανοίγματα στον πολυθεϊσμό, διδάσκοντας πως οι διάφοροι θεοί ήταν τρόποι εμφάνισης του Ενός.
Στις ίδιες υποχωρήσεις έπεσε κι ο Χριστιανισμός, αποδεχόμενος το τριαδολογικό δόγμα, εξιψώνοντας τη Μαριάμ-θεομήτορα και διολισθαίνοντας στη λατρεία χιλιάδων "αγίων" του...
(συνεχίζεται)

Σάββατο 21 Νοεμβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (ΙΒ’ - Ο Ιησούς ήταν "ο Λαφαζάνης" του Ιωάννη Βαπτιστή!)

Ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος, ενώ δεν αναφέρει τίποτα για τη δημόσια δράση του Ιησού, κάνει κάποιο λόγο, έστω και σύντομο, στον Ιωάννη, τον επονομαζόμενο "Βαπτιστή".
Μας λέει πως ήταν ένας καλός άνθρωπος που παρότρυνε τους Εβραίους να είναι δίκαιοι μεταξύ τους και ευλαβείς προς το Θεό. Τους προέτρεπε, αφού πρώτα με τη μετάνοια εξαγνίσουν την ψυχή τους, μετά να καθαρίσουν και το σώμα τους με βάπτισμα στο νερό.
Το βάπτισμα του Ιωάννη είχε πολλές ιδιαιτερότητες. Δεν έμοιαζε με τους τελετουργικούς καθαρμούς του Ναού, των Εσσαίων, των Ορφικών, των Πυθαγορείων κ.λπ. 
Ήταν ένα είδος μύησης ώστε ο άνθρωπος να νιώσει καθαρός απ' τα αμαρτήματα του παρελθόντος και να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος για τη Βασιλεία των Ουρανών.
Ο Ιωάννης ακολουθούσε την παράδοση των Εβραίων προφητών που ζούσαν ασκητικά, πρόλεγαν το μέλλον και ασκούσαν έντονη κριτική στην κοσμική εξουσία.
Όμως, ο Ηρώδης Αντίπας, γιος του Ηρώδη του Μέγα, τετράρχης Γαλιλαίας και Περαίας, δεν ήταν ανοιχτός στην κριτική όπως ο αρχαίος Βασιλιάς Δαυίδ. 
Ήταν πολυμήχανος και αδίστακτος. Βλέποντας πως ο Ιωάννης επηρεάζει μεγάλα πλήθη, έσπευσε να προλάβει την εξέγερση χτυπώντας πρώτος, φυλακίζοντας και αποκεφαλίζοντας τον Ιωάννη.
Ο Ιωάννης όσο ζούσε είχε πολλούς μαθητές. Που μετέφεραν το μήνυμά του μέχρι την Έφεσο και την Αλεξάνδρεια. 
Φαίνεται πως είχε ζήσει πολλά χρόνια στην κοινότητα των Εσσαίων, αλλά αποχώρησε απ' το μοναστήρι τους απορρίπτοντας τον κλειστό τους χαρακτήρα. Ήθελε ν' απευθυνθεί στα μεγάλα πλήθη που διψούσαν για στήριξη και μεσσιανική ελπίδα.
Ένας απ' τους εξέχοντες μαθητές του Ιωάννη ήταν κι ο Ιησούς. Τα Ευαγγέλια σαφώς υποτιμούν την επιρροή του Ιωάννη στον Ιησού. 
Αποκρύβουν πως ο Ιησούς έπαιξε διασπαστικό ρόλο στην ομάδα του Ιωάννη. 
Και αποσιωπούν τη μάχη διαδοχής που δόθηκε όταν ο Ιωάννης εκτελέστηκε κι η ομάδα του έμεινε ακέφαλη.
Ο Ιησούς μπορεί να επικράτησε, αλλά φαίνεται πως αρκετοί πρώην μαθητές του Ιωάννη αρνήθηκαν ν' ακολουθήσουν το νέο ηγέτη. Τα Ευαγγέλια αφήνουν υπόνοιες πως υπήρχε κάποια αντιζηλία μεταξύ των οπαδών του Ιωάννη και του Ιησού...
Πάντως, τα βασικά συνθήματα και των δύο ομάδων ήταν δύο: "Μετανοείτε" και "Είναι κοντά η βασιλεία των Ουρανών".
Ο Ιησούς, αν και δεν υιοθετούσε ούτε τον ασκητικό βίο του Ιωάννη, ούτε την απόλυτη αυστηρότητά του, ούτε την απομόνωσή του στην ερημιά, αναγνώρισε την αυθεντία του και δέχθηκε να βαπτιστεί απ' τα χέρια του.
Λίγα ξέρουμε για το τελετουργικό του βαπτίσματος-μύησης του Ιωάννη. 
Πιθανολογούμε πως κάθε βάπτιση γινόταν χωριστά, κι όχι ομαδικά, κι ο βαπτιζόμενος ήταν εντελώς γυμνός. Με τον τρόπο αυτό γινόταν και οι πρώτες χριστιανικές βαπτίσεις. Έτσι εξηγείται και το πώς βρέθηκε γυμνός στη Γεσθημανή ο ανώνυμος νεαρός κατά τη νύχτα που συνελήφθη ο Ιησούς.
Οι χριστιανοί ισχυρίζονται πως κατά τη βάπτιση του Ιησού ακούστηκε μια ουράνια φωνή. 
Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση αυτή η παράδοση. Κάτι τέτοια ήταν συνηθισμένα στους Εβραίους. Κι ο χασιδαίος Χανίνα μπεν Ντοχά είχε ακούσει μια τέτοια φωνή να του λέει "Χανίνα, γιε μου". Άλλωστε όλοι οι Εβραίοι θεωρούνται "Υιοί Θεού"!
Δεν πρέπει να μας ξενίζει ούτε η εμφάνιση ενός πουλιού στο όραμα. 
Πουλιά, γενικώς, εμφανίζονται στις μυήσεις πολλών αρχαίων μυστηριακών θρησκειών. Σ' έναν αρχαίο μαγικό πάπυρο, ο μύστης ξαπλώνει γυμνός σ' ένα σεντόνι και περιμένει ένα θαλάσσιο γεράκι να κατέβει απ' τον ουρανό...

Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2015

Γνωριμία με το Ισλάμ (Ζ') - Στο τζαμί αλ-Αζχάρ του Καϊρου...

Φτάνω στο περιβόητο τζαμί αλ-Αζχάρ. Κόβω γύρω μου φάτσες. Σε άλλους διακρίνεις μια αίσθηση βαθιάς ευγένειας. Σε άλλους σκληρότητα, μίσος, φανατισμό. Πρόσωπα σφιγμένα, ανελεήμονα, σαν τους δικούς μας τους ζηλωτές που διαδηλώνουν κατά του αντιχρίστου και των ηλεκτρονικών ταυτοτήτων.

Κάποιοι είναι προσηλωμένοι στην προσευχή τους. Τελικά το Ισλάμ είναι επικύψεις κι ανατάσεις? Είναι "η γιόγκα των Βεδουίνων"?

Πιάνω κουβέντα με κάποιον τυχαίο. Έχω όρεξη να του "την πω": "Καλά, τι διάολο θρησκεία είστε χωρίς ένα θαύμα?". 

Ο τυπάς ήταν ετοιμόλογος και μάλλον με αποστόμωσε: "Εμείς οι μουσουλμάνοι μένουμε στο βασικό θαύμα της ύπαρξης. Τα πουλιά που πετούν, η βροχή που πέφτει, τα σιτάρια που μεγαλώνουν... αυτά τα θαύματα μας αρκούν. Δεν είμαστε τσίρκο με νεκρούς που κάθε τρεις και λίγο ξεπετιούνται απ' τους τάφους"!

Για καλή μου τύχη συναντώ έναν σεβάσμιο καθηγητή της περίφημης θεολογικής σχολής του Καΐρου, της σημαντικότερης ίσως του ισλαμικού κόσμου. 

Του συστήνομαι ως "θεολόγος απ' την Αθήνα". Είμαι γκαζωμένος απ' την αντισεξουαλική ατμόσφαιρα της πόλης και τον παίρνω τον άνθρωπο απ' τα μούτρα.

Του λέω πως το Κοράνι, κι όχι μόνο μια συγκεκριμένη ερμηνεία του, ωθεί στην περιφρόνηση της γυναίκας και στη βία.

Δεν είναι δυνατόν το Ισλάμ, και κάθε θρησκεία, να προσπαθεί να ελέγχει κάθε πτυχή της προσωπικής μας ζωής, το τι θα φάμε, τι θα πιούμε, τι θα φορέσουμε, αν, πότε και πώς θα κάνουμε σεξ! Δεν μπορώ να ανεχθώ μια τρομαχτική ηθική και ένα απίστευτο μίσος για το σεξ, και, εν πάση περιπτώσει, δεν είμαι διατεθειμένος να περιμένω να πάω στον παράδεισο για να απολαύσω τα παρθένα ουρί όταν μπορώ να το κάνω εδώ και τώρα!

Όταν στερείς το σεξ από τόσα εκατομμύρια νεαρόκοσμο, πώς να μη θερίσεις μίσος, φανατισμό, τρομοκρατία? Η σεξουαλική στέρηση, η φτώχεια, οι υποσχέσεις για τις 72 παρθένες που περιμένουν τον κάθε "ήρωα" του Ισλάμ στον Παράδεισο γεννούν στρατιές τρομοκρατών. 

Οργάνωσε μια ωραία σεξουαλική απελευθέρωση στις αραβικές χώρες και τότε θα δεις πως ξεδοντιάζονται οι Αλ Κάιντες και οι "Μουσουλμανικές Αδελφότητες"...

Ο σεβάσμιος καθηγητής με άκουγε προσεκτικά και με απόλυτο σεβασμό.

Ακολούθησε ένας τρίωρος διάλογος, που δεν είναι της παρούσης. Προς το παρόν σταχυολογώ μερικά απ' τα λόγια του:

"Όλες οι θρησκείες είναι αλήθεια. Διδάσκουν την αγάπη στο Θεό και στον άνθρωπο. Κάνε εσύ δυο βήματα προς το Θεό κι εκείνος θα 'ρθει τρέχοντας. 

Το Ισλάμ είναι μια πανέμορφη θρησκεία αδελφότητας κι αφοσίωσης. Αλλά τα μονοπάτια προς την απελευθέρωση είναι αναρίθμητα. 

Τους ινδουιστές, με την αγάπη τους προς όλα και προς όλους, θα μπορούσες να τους πεις "χριστιανούς με ξυρισμένα κεφάλια". Τους μουσουλμάνους, που βλέπουν το Θεό σε οτιδήποτε, θα τους έλεγες και "ινδουιστές με μούσι". Και τους χριστιανούς, με την αφοσίωσή τους στο Θεό, θα τους έλεγες άνετα και "μουσουλμάνους με κουστούμι"...

Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

Πώς να μετατρέψετε ένα φίδι σε ... ραβδί!

Δεν πρόκειται ποτέ να λύσουμε τον "γρίφο-Ιησούs" αν προηγουμένως δεν κατανοήσουμε την ιουδαϊκή κοινωνία και παράδοση, της οποίας γέννημα-θρέμμα ήταν κι ο ιδρυτής της χριστιανικής θρησκείας.
Οι Ιουδαίοι είχαν ζυμωθεί με την ιδέα πως ο Θεός τούς μιλάει μέσω ενός ανθρώπου. Κι όταν λέμε "ανθρώπου" δεν εννοούμε ούτε βασιλιά ούτε αρχιερέα ούτε, φυσικά, ημίθεο!
Τόσο ο Μωυσής όσο κι ο Αβραάμ, παλιότερα, ήταν άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Έ, λοιπόν, τέτοιος θα ήταν κι ο αναμενόμενος μεσσίας-χριστός. Εκατό τοις εκατό άνθρωπος που θα γεννιόταν, σύμφωνα με την προφητεία, όχι από γριά και στείρα γυναίκα αλλά από έφηβη αναπαραγωγικής ηλικίας (κι όχι από "παρθένα" όπως λάθος το μετέφρασαν οι "εβδομήκοντα" αλεξανδρινοί φιλόλογοι!)...
Όταν οι βασιλιάδες, ο κλήρος κι ο λαός του Ισραήλ παραστρατούσε, κάποιος απλός άντρας ή γυναίκα αναλάμβανε να τους επαναφέρει στην τάξη εν ονόματι του Θεού. 
Είναι οι περιβόητοι nabi'im (nabi στον ενικό αριθμό) που πάλι οι εβδομήκοντα τους μετέφρασαν λάθος ως "προφήτες", ενώ στα εβραϊκά η λέξη σημαίνει "στόματα του Θεού". Βέβαια οι nabi'im έκαναν και προφητείες, αλλά η πρόβλεψη των μελλούμενων ήταν δευτερεύον χάρισμα...
Νabi μπορεί να είναι οποιοσδήποτε, κι όχι κατ' ανάγκη ιερωμένος. Από τον άξεστο χωρικό Ηλία τον Θεσβίτη, τη Δεββώρα μέχρι και ιερωμένους όπως ο Ιερεμίας κι ο Εζεκιήλ.
Το μεγάλο πρόβλημα με τους nabi'im ήταν να αποδείξουν πως ήταν αληθινά άνθρωποι και "στόματα" του Θεού. Το πιο σίγουρο σημάδι ήταν το "θαύμα".
Ο Μωυσής τράβηξε την προσοχή των συμπατριωτών του όταν μετέβαλλε το ραβδί του σε φίδι. Ακούγεται τρελό αλλά μπορεί και να μην είναι. Στην Ινδία οι γόητες φιδιών δίνουν ένα δυνατό χτύπημα στο πίσω μέρος του λαιμού της κόμπρας και το κακόμοιρο φιδάκι παθαίνει καταπληξία και γίνεται σκληρή και άκαμπτη σαν ραβδί!
Ο Μωυσής έκανε πολλά ακόμα κόλπα. Όπως, π.χ., βρήκε νερό στην έρημο! Σίγουρα οι συμπατριώτες του το θεώρησαν μέγα θαύμα. Μόνο που οι καημένοι αγνοούσαν τη μέθοδο της ραβδοσκόπησης, την οποία ο Μωυσής διδάχθηκε απ' τους Αιγύπτιους ιερείς!
Ένας nabi ήταν κι ο Ιησούς. Για τα θαύματα του οποίου θα μιλήσουμε αργότερα...

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2015

Γνωριμία με το Ισλάμ (ΣΤ') - Στο δερβίσικο τεκέ του Έβρου (Πηγή: Lifo.gr)

Ο αλεβίτικος τεκές του Σεγήτ Αλή Σουλτάν στη Ρούσσα κρύβει στα ενδότερά του δύο μεγάλες ιστορίες. Τη δική του ιστορία που είναι ασύλληπτη και άγνωστη στο ευρύ κοινό (είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα μπεκτασισμού στον κόσμο), αλλά και μια οικογενειακή ιστορία που κρατά από τον εμφύλιο έως σήμερα και είναι εντελώς αποσυνδεμένη από τον γνωστό πολιτισμό. Πρόκειται για την ιστορία της οικογένειας που φυλάσσει το χώρο και έχει πλέον γίνει ένα με τη φύση και ζει ασκητικά σε ένα παμπάλαιο πέτρινο σπίτι. Τόσο μακριά από το δικό μας υλιστικό κόσμο και τόσο κοντά σε μια μυστικιστική ζωή που στο μέσο άνθρωπο της πόλης μπορεί να μοιάζει με ιστορία για αγρίους. 
Η αλήθεια είναι πως το μέρος είναι τόσο απομακρυσμένο που αν φωνάξεις για βοήθεια μπορεί να μην ακούσει ούτε ο Θεός... Η ιστορία όμως έχει ως εξής: Ο Ζεκί Τσολάκ, ο νεότερος επιστάτης, ζει στον τεκέ μαζί με τη σύζυγό του, Χατιτζέ, και τις τρεις κόρες τους. Εκεί έζησε και ζει έως σήμερα ο πατέρας του, ο Μουσλούμ, ο παππούς του ο Αλή και ο προπάππους του ο Μουσταφά. 
Ο τελευταίος τα είχε βρει με τους αντάρτες και όταν το κτίσμα του τεκέ χρησιμοποιήθηκε για νοσοκομείο, επισκεπτόταν με την ανοχή τους τον χώρο δύο φορές τη βδομάδα με σκοπό να ανάψει 12 κεριά στους 12 ιμάμηδες. Αυτή είναι μια ιεροτελεστία που έχει κρατήσει ως σήμερα, εφόσον μετά τον πόλεμο και με την εμπιστοσύνη που επιδείχθηκε στο πρόσωπο του προπάππου, τόσο από τους χριστιανούς όσο κι από τους αλεβίτες, χρίστηκε επιστάτης του τεκέ και πήγε να ζήσει μόνιμα εκεί.
Μια σπάνια μαύρη μουριά στέκει επιβλητική στη μέση εδώ και 600 χρόνια και έχει τη δική της θέση στην παράδοση για το πώς επιλέχθηκε το σημείο. Λένε ότι είναι θαυματουργή κι ότι όποιος φάει μούρο της δεν θα αρρωστήσει ποτέ. 
Ένα λωτόδεντρο μπροστά στο σπίτι κλέβει τις εντυπώσεις. Είναι γυμνό από φύλλο, έχει μόνο λωτούς σαν μπάλες σα χριστουγεννιάτικο δέντρο. Πολλά σκυλιά τριγύρω, πιστοί φίλοι για έξτρα φύλαξη, συντροφιά και παιχνίδι. 
Ο τεκές ζει και αναπνέει από τη ζωή της οικογένειας όταν ο χώρος δεν συγκεντρώνει αλεβίτες πιστούς που πραγματοποιούν τις δικές τους θρησκευτικές εκδηλώσεις. Σε καθηλώνει το παραμυθένιο τοπίο που μοιάζει βγαλμένο από αγγελοπουλική ταινία καθώς επίσης το γεγονός ότι κρυμμένο μέσα σ' αυτό, βρίσκεται ένα τόσο μεγάλο συγκρότημα ιδιόμορφων πέτρινων κτισμάτων. Με τη μία αντιλαμβάνεσαι ότι δεν είναι κάτι που συναντάς κάθε μέρα. Το συγκρότημα χρονολογείται πίσω στην εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ανεγέρθηκε το 1400 μ.Χ. περίπου και φιλοξενεί μαυσωλείο, μαγειρείο, σχολείο, αρχοντικά κονάκια, το νεκροταφείο του σουλτάνου και αρχιδερβίσηδων και μάλλον το τζαμί του τεκέ. 
Όπως λένε οι αλεβίτες στη μπροσούρα τους, εκεί έκαναν τη στάση τους, τη συγκεκριμένη εποχή, Τούρκοι μετανάστες οι οποίοι ξαπόσταιναν, προσεύχονταν και αποστέλλονταν όπου συνέτρεχε λόγος. 
Ο τόπος συνάθροισης άρχισε να καταστρέφεται το ’22, το ’41-’44 και το ’50 από τους χρυσοθήρες (τρομερά συνηθισμένο χόμπι στη Θράκη), χρησιμοποιήθηκε από τους αντάρτες του εμφυλίου και το ’50 ανακαινίστηκε για πρώτη φορά. 
Ο Ζεκί παίρνει το λόγο και η ξενάγηση γίνεται ενδιαφέρουσα: «Ο αλεβιδισμός έχει μεγάλες διαφορές με το σουνιτισμό. Πώς είναι ο καθολικισμός και η ορθοδοξία, κάπως έτσι είναι. Εμείς πιστεύουμε σε Αγίους, όπως θα λέγαμε στο ελληνικό λεξιλόγιο. Ο Σεγήτ Αλή Σουλτάν είναι για εμάς ένας Άγιος. Στην οθωμανική αυτοκρατορία είχαμε προβλήματα μεγάλα. Ο Μουράτ Β΄ είχε δώσει εντολή στο στρατό του να αποκεφαλίσει όλους τους αλεβίτες και είχε εξοντώσει πάρα πολύ κόσμο. Γι' αυτό ο αλεβιδισμός τραβήχτηκε λίγο στην άκρη, στα βουνά, για να φυλαχτεί από αυτή την ιστορία. Τώρα πια οι αλεβίτες ξεκίνησαν ν' ανοίγονται σιγά-σιγά. Δεν κρύβονται. Αυτά που πιστεύουν τα λένε».
Υπάρχει η κόντρα του παρελθόντος; Όχι τόσο. Το θέμα ξεκινάει από τον προφήτη ακόμη. Ο γαμπρός του Αλή ήταν τόσο πιστός στον Μωάμεθ και όταν ξεψύχησε ο προφήτης, έψαχναν να βρουν ποιον θα βάλουν ως επικεφαλής του Ισλάμ. Στην τελευταία του αναφορά όμως είχε πει ότι ό,τι είμαι εγώ, είναι και ο Αλή. Αν είμαι εγώ ο παράδεισος, η πόρτα είναι ο Αλή. Μετά από μένα, θα είναι ο Αλή. Μετά το θάνατό του όμως, έγινε φασαρία και έβαλαν κάποιον άλλον αντ’ αυτού. Ο Αλή μπήκε, αλλά μπήκε ως τέταρτος επικεφαλής του Ισλάμ. Κι έτσι έγινε η αρχή. 
- Εσείς τι θεωρείτε τον εαυτό σας; 
Το Ισλάμ είμαστε εμείς. Η κεφαλή του. Όχι αυτοί που είναι οι Σουνίτες. Στέκει αγέρωχος, υπερήφανος, με όψη δυνατού άντρα, στιβαρότητα στο λόγο και άψογα ελληνικά. Μας δείχνει τα πάντα τριγύρω με ταπεινότητα και συνεχίζει: «Ρατσισμός δεν υπάρχει εδώ επειδή οι Άγιοι του αλεβιδισμού έλεγαν σε όλους να ορκιστούν ότι δεν θα κάνουν σε κανέναν κακό, ούτε με τη γλώσσα, ούτε με τα χέρια τους. Τις 73 ράτσες του κόσμου να τις κοιτούν με ένα μάτι αλλά να χωρίζουν τον άνθρωπο ανάλογα με την κακία και την καλοσύνη του. Κι έχουν τρεις φορές να του αναφέρουν ότι αυτό που κάνει είναι λάθος. Έτσι θα τον πάρουν μαζί. Οι σουνίτες δεν πηγαίνουν μαζί για να προσευχηθούν στο τζαμί. Σ’ εμάς δεν υπάρχει αρσενικό ή θηλυκό. Μαζί προσευχόμαστε. Όποιος ζει σήμερα, έχει το Θεό χάρισμα πάνω του για να στέκεται. Ούτε πέντε φορές προσευχόμαστε τη μέρα. Όποιος μπορεί, κάνει αυτό που μπορεί και όπου μπορεί». 
Στην ερώτηση αν θα περιμένει να κάνει το αγόρι για να τον χρίσει επόμενο επιστάτη του τεκέ επισημαίνει ξανά ότι στον αλεβιδισμό δεν έχει σημασία το φύλο, αλλά η ψυχή. «Δεν είμαστε μονάρχες, δεν είμαστε βασιλείς. Μένουμε γιατί το θέλουμε κι αν κάποια από τις κόρες μου θελήσει να είναι συνεχίστρια όλου αυτού, καλώς να ορίσει».
Η φιλοξενία τους σε σκλαβώνει. Ο Ζεκί εξηγεί για ώρα να μην μας μείνουν απορίες, η Χατιτζέ περιμένει κοκαλωμένη στην παγωνιά με το δίσκο να τελειώσει η συζήτηση για να προσφέρει το τσάι, τα παιδιά χαμογελούν ντροπαλά και κρύβονται από τον φακό και οι μεγαλύτεροι δεν σταματούν τη δουλειά, την οποία συνεχίζει και το ζευγάρι όταν τελειώνει το τουρ. Ακόμη και το εργατικό μυρμήγκι στο παραμύθι με τον χασομέρη τζίτζικα σταματούσε να δουλεύει στη βαρυχειμωνιά. Αυτοί συνεχίζουν, αλλιώς δεν βγαίνει ο χειμώνας. Και πρέπει να βγει με το κεφάλι ψηλά. Είναι θέμα προσήλωσης σε έναν ιερό σκοπό. 
Οι Μπεκτασήδες είναι ένα δερβίσικο τάγμα που απομεινάρια του εξακολουθούν να υπάρχουν στη σύγχρονη Θράκη. Έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην κατάληψη της από τους Οθωμανούς και στη δραστηριοποίηση του μουσουλμανισμού στην περιοχή. Η συνεργασία των μπεκτασήδων με το οθωμανικό κράτος διακόπηκε από τον 15ο αιώνα και μετά. Έκτοτε, επιτεύχθηκε η καλυτέρευση της σχέσης τους με τους χριστιανούς της Θράκης. Από την αλληλεπίδραση προέκυψαν κοινά έθιμα αλλά και μια κοινή γιορτή, του Αγ. Γεωργίου στις 6 Μαΐου, σύμφωνα με το παλιό ημερολόγιο. 
Πνευματικοί χώροι αλεβιτών: Ο τεκές της Ρούσσας είναι ο πιο φημισμένος μετά την Εστία των Γερόντων των Μπεκτασήδων. Οι πιο σπουδαίοι τόποι συνάθροισης κατά σειρά έχουν ως εξής: 1. τεκές του Σεγήτ Αλή Σουλτάν στη Ρούσσα (Διδυμότειχο, Ελλάδα), 2. τόπος συγκέντρωσης Αμπτάλ Μουσά στην Αντάλια/Ελμαλί (χωριό Τεκές, Τουρκία), 3. τεκές Κερμπελά (Ιράκ) και 4. τεκές Καϊγκουσούς Αμπτάλ στο Κάιρο (Αίγυπτος). Ο Σεγήτ Αλή Σουλτάν ήταν δερβίσης και πέθανε το 1402. Ο θάνατός του, σύμφωνα με τους αλεβίτες, επήλθε ταυτόχρονα σε δύο τόπους συνάθροισης. Στον τεκέ της Ρούσσας, αλλά και σε ένα μαυσωλείο που ίδρυσε το 1385 κοντά στον Ασαγή τεκέ στο χωριό Μικρό Δέρειο. Άρα, ο Έβρος είναι διπλά ευλογημένος τόπος για τους μπεκτασήδες.
Ο τεκές της Ρούσσας βρίσκεται ανάμεσα από τα αλλοτινά δερβενοχώρια Γονικό, Μεγάλο Δέρειο και Ρούσσα. Συντηρείται από χορηγίες ανώνυμων δωρητών και μελών του τάγματος.

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (ΙΑ’ - Ο Ιησούς μιλούσε "καρπενησιώτικα"!)

Η εβραϊκή φυλή είναι μητρογραμμική. Δηλαδή, Εβραίος θεωρείσαι μόνο αν η μάνα σου ήταν Εβραία. 
Κανείς δεν ενδιαφέρεται για τον πατέρα σου. Ας είναι ο Ρωμαίος λεγεωνάριος Παντέρας, ας είναι ο ηλικιωμένος μνηστήρας της μάνας σου, ας είν' κι ο ίδιος ο Θεός. Αν η μάνα σου είναι Εβραία, είσαι κι εσύ Εβραίος. 
Άρα ο Ιησούς ήταν πάνω απ' όλα Εβραίος. Ένα το κρατούμενο.
Εβραϊκό είναι και το όνομά του. Το πλήρες όνομα του ιδρυτού της χριστιανικής θρησκείας είναι "Γιεχοσουά", που σημαίνει "ο Γιαχβέ σώζει". Το "Ιησούς" είναι συντομογραφία του κανονικού ονόματος. Κάτι σαν το δικό μας Κωνσταντίνος-Κώστας...
Πολύ προβληματική είναι η ονομασία του "Ναζωραίος". Οι χριστιανοί το μεταφράζουν ως "αυτός που κατάγεται απ' τη Ναζαρέτ". Πρόκειται για χτυπητό λάθος. Γιατί τότε θα λεγόταν "Ναζαρινός" κι όχι "Ναζωραίος".
Στα εβραϊκά κείμενα η αντίστοιχη λέξη είναι "Ηanotzri", που δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Κάποιοι το συνδέουν με το "netzer", που σημαίνει "κλαδί", κι έχει μεσσιανικό συμβολισμό...
Πολλοί ισχυρίζονται πως Ναζαρέτ δεν υπήρχε καν τον 1ο αιώνα. Η αρχαιότερη σωζόμενη μαρτυρία για την ύπαρξη της μικρής αυτής κωμόπολης χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα.
Ο ιστορικός Ιώσηπος, που ήταν ηγέτης των Ιουδαίων επαναστατών στη Γαλιλαία το 67 μ.Χ., περιγράφει όλες τις μάχες με κάθε λεπτομέρεια και παραθέτει απίθανα τοπωνύμια. Αλλά για "Ναζαρέτ" δεν μιλάει πουθενά!
Αντίθετα αναφέρει την Καπερναούμ, που τη συναντάμε και στα Ευαγγέλια. Ήταν, φαίνεται, η πόλη όπου ο Ιησούς είχε εγκαταστήσει την έδρα της επαναστατικής του ομάδας.
Παρένθεση: τα Ευαγγέλια παραδόξως δεν αναφέρουν καμία απ' τις μεγάλες πόλεις της Γαλιλαίας, όπως την Ταριχαία, την Γκαραμπά και την πρωτεύουσα Σεφωρίς που ήταν λίγα μόλις μίλια μακριά απ' τη Ναζαρέτ...
Οι Γαλιλαίοι θεωρούνταν επαρχιώτες "καράβλαχοι" απ' τους κατοίκους της Ιουδαίας και κυρίως των Ιεροσολύμων. 
Οι πρωτευουσιάνοι διασκέδαζαν κυρίως με την βαριά και παράξενη προφορά των Γαλιλαίων. Μιλούσαν κι αυτοί τα αραμαϊκά, αλλά με "καρπενησιώτικη" προφορά. 
Π.χ. οι Γαλιλαίοι πρόφεραν με τον ίδιο τρόπο τρεις διαφορετικές λέξεις: "hamar" = γάιδαρος, 'amar = μαλλί και immar" = αρνί!
Λόγω της παράξενης προφοράς τους τον Ελεάζαρ τον φώναζαν "Λάζε" ή "Λαζάρ", εξ ου κι ο γνωστός μας... Λάζαρος.
Ο Ιησούς δεν γνωρίζουμε αν ήταν ανεπάγγελτος. Στα Ευαγγέλια υπάρχει μια σύγχυση. Αλλού εμφανίζεται ως "ξυλουργός" (δηλαδή χτίστης) κι αλλού ως "γιος ξυλουργού".
Φαίνεται όμως πως ήταν μορφωμένος. Αλλά πού στην ευχή σπούδασε αυτός ο άνθρωπος?
Στα Ευαγγέλια φαίνεται να πήγε οικογενειακώς στην Αίγυπτο, το "μεγάλο πανεπιστήμιο" της εποχής. 
Άλλοι υποστηρίζουν πως έζησε στην κοινότητα των Εσσαίων όπου και μορφώθηκε. 
Αλλά υπάρχει κι η έντονη προφορική παράδοση στην Ινδία που θέλει τον Ιησού να σπούδασε και να θάφτηκε στο σημερινό Κασμίρ...

Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Ι’ - Βρέθηκε ο τάφος του πατέρα του Ιησού!)

Τα Ευαγγέλια ως ιστορικά κείμενα δεν αντέχουν σε καμιά σοβαρή κριτική. Είναι ένας χυλός γεμάτος αντιφάσεις, αναχρονισμούς, λάθη και φτηνή προπαγάνδα.
Σε προηγούμενη ανάρτηση αναφερθήκαμε στη γέννηση του Ιησού και τονίσαμε κάποιες κραυγαλέες αντιφάσεις και ανακρίβειες των "ιερών βιβλίων".
Αλλά δεν είναι μόνο η γέννηση του Ιησού που μπάζει από παντού. Είναι και η σταύρωση. Την οποία ο μεν Ιωάννης τοποθετεί χρονικά την παραμονή του Πάσχα, οι δε άλλοι ευαγγελιστές στην ημέρα του Πάσχα.
Είναι και η ανάσταση! Διαβάστε τα αποσπάσματα με τις μυροφόρες και θα καταλάβετε. Τέσσερα ευαγγέλια, τέσσερις διαφορετικές εκδοχές για το ποιες ήταν οι μυροφόρες, πόσες ήταν, τι και ποιον είδαν και τι τους είπε αν τους είπε...
Μαρτυρίες για τον ιστορικό Ιησού έχουμε τον 2ο αιώνα από δυο Ρωμαίους ιστορικούς. Αλλά ο ένας τον αναφέρει σαν "Χρήστο" κι ο άλλος σαν "Χριστό". Προφανώς αγνοούσαν πως η λέξη "χριστός" είναι η ελληνική μετάφραση του εβραϊκού "μεσσίας". Και πως δεν αποτελεί όνομα ανθρώπου. Τη λέξη Ιησούς δεν την αναφέρει κανείς.
Προσωπικά πιστεύω πως ο Ιησούς υπήρξε. Όχι βέβαια όπως τον εμφανίζουν οι Χριστιανοί, αλλά ως ένας Εβραίος ραβίνος, αιρετικός και μετριοπαθής επαναστάτης που εκτελέστηκε απ' τους Ρωμαίους επί Τιβερίου.
Η πίστη μου στην ιστορικότητα του Ιησού βασίζεται στο γεγονός πως την ύπαρξή του δεν αμφισβήτησαν ούτε οι εθνικοί ούτε οι Ιουδαίοι πολέμιοι του χριστιανισμού.
Υπήρχε μάλιστα ισχυρή εβραϊκή παράδοση πως ο Ιησούς ήταν γιος της εβραίας Μαριάμ κι ενός Ρωμαίου στρατιώτη, ονόματι Παντέρας. Γι' αυτό και έλεγαν τον Ιησού "Μπεν Παντέρα", δηλαδή "γιο του Παντέρα".
Το Παντέρας είναι ένα πολύ σπάνιο όνομα και γι' αυτό προκαλούσε επί αιώνες αμηχανία. 
Μέχρι που βρέθηκε στο Μπούγκερμπρικ της Γερμανίας μια ταφόπλακα του 1ου αιώνα που αναφέρει πως ανήκε στον Τιβέριο Ιούλιο Αβδή Παντέρα, απ' τη Σιδώνα της Φοινίκης, που υπηρέτησε επί 40 χρόνια ως τοξότης στην πρώτη ρωμαϊκή κοόρτη!

Σάββατο 3 Οκτωβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Θ’ - Όλος ο Χριστιανισμός στηρίζεται σ' ένα μεταφραστικό λάθος!)

Λέγαμε στην προηγούμενη ανάρτηση πόσο θολή και αβέβαιη είναι ιστορικά ή γέννηση του Ιησού.
Δυστυχώς, τα Ευαγγέλια αντί να μας διαφωτίζουν μας κάνουν ακόμα πιο σκεπτικιστές με τις ανακρίβειες και τις αντιφάσεις τους.
Για παράδειγμα, ο Ματθαίος γράφει πως η είδηση της επικείμενης γέννησης του Ιησού δίνεται στον Ιωσήφ σ' ένα όνειρο. Κατά τον Λουκά όμως δίνεται απ’ ευθείας στη Μαρία με τον αρχάγγελο Γαβριήλ.
Για τον Λουκά οι γονείς του Ιησού ταξίδεψαν απ' τη Ναζαρέτ στη Βηθλεέμ για τη ρωμαϊκή απογραφή. Κατά το Ματθαίο όμως ζούσαν στη Βηθλεέμ και αναγκάστηκαν να φύγουν λόγω της ιστορικά ατεκμηρίωτης απόφασης του Ηρώδη να σφάξει όλα τα νεογέννητα αρσενικά παιδιά. Σημειωτέον πως ο Ηρώδης ο Μέγας είχε πεθάνει το 4 π.Χ. 
Για τον Λουκά ο Ιησούς μπορεί να μην είχε βιολογικό πατέρα αλλά στο γενεαλογικό του δέντρο ανάγεται στο βασιλιά Δαβίδ μέσω του Ιωσήφ! Ο Ματθαίος δίνει έναν κατάλογο προγόνων αρκετά διαφορετικό. Ακόμα κι ο πατέρας του Ιωσήφ (παπούς του Ιησού) εμφανίζεται με διαφορετικό όνομα: Ιακώβ αντί Ηλί!
Ο Ματθαίος προσπαθεί να δικαιολογήσει τη θεϊκή καταγωγή του Ιησού από την περιβόητη προφητεία του Ησαΐα ότι "η παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει έναν γιο".
Όμως, όπως έχουμε ξαναγράψει, πρόκειται για ένα χονδροειδές μεταφραστικό λάθος. Στα εβραϊκά η λέξη 'almah σημαίνει την "έφηβη σε αναπαραγωγική ηλικία" κι όχι την "παρθένα", έστω κι αν σε μεγάλο βαθμό οι δυο αυτές έννοιες ταυτίζονται. 
Είναι εκπληκτικό, γελοίο αλλά πέρα για πέρα αληθινό: όλα τα χριστιανικά δόγματα στηρίζονται σ' αυτό το μεταφραστικό λάθος!

Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Η’ - Κανείς δεν ξέρει αν και πότε γεννήθηκε ο Ιησούς!)

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν ακόμα και την ιστορική ύπαρξη του Ιησού. 
Π.χ. στη Σοβιετική Ένωση τα σχολικά βιβλία θεωρούσαν το χριστιανισμό ως την "πρώτη προλεταριακή κομμουνιστική κίνηση" και τόνιζαν πως ο Ιησούς-Χριστός επινοήθηκε τον 2ο μ.Χ. αιώνα.
Κάποιοι θεωρούν, με ισχυρή επιχειρηματολογία, πως τα χριστιανικά ευαγγέλια είναι μεταγενέστερα του Παύλου. Ο Παύλος δείχνει να αγνοεί τα ευαγγέλια. Στις Επιστολές του δεν αναφέρει τη μητέρα του Ιησού, το πού-πότε έζησε, και δείχνει να αγνοεί τις παραβολές, τα θαύματα και τη δίκη του.
Σύμφωνα με την άποψη αυτή ο Ιησούς ήταν ένα αφηρημένο δημιούργημα της φαντασίας του Παύλου. Αλλά όταν η "φανταστική" αυτή εικόνα άρχισε να διαδίδεται και να αποκτά οπαδούς, έπρεπε να της δοθεί ένα εκ των υστέρων ιστορικό πλαίσιο. Το έργο αυτό ανέλαβαν κάποιοι άγνωστοι "Ευαγγελιστές", που άντλησαν το υλικό τους απ' την πλούσια προφητική παράδοση της Εβραϊκής Βίβλου...
Άλλωστε, το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του Ιησού παραμένει άγνωστο. Το ίδιο και η μορφή του. Αρχικά οι Χριστιανοί τον εμφάνιζαν ως αγένειο νεαρό, κατά τα πρότυπα του Ορφέα και του Απόλλωνα. Στη συνέχεια επικράτησε η γενειόμορφη όψη του, στα πρότυπα του Δία και του Ποσειδώνα...
Επί αιώνες οι Χριστιανοί πιστεύουν πως ο Ιησούς γεννήθηκε σε κάποια σπηλιά. Είναι προφανέστατη η επίδραση της αντίστοιχης μιθραϊκής παράδοσης αλλά και των "ιερών σπηλαίων" του θεού Πάνα!
Εννοείται πως πρόκειται για τεράστιο ψέμα. Ακόμα και τα επίσημα ευαγγέλια της εκκλησία δεν αναφέρουν κάτι τέτοιο!
Χοντρές ανακρίβειες και αντιφάσεις υπάρχουν και στις ευαγγελικές αναφορές περί του χρόνου γέννησης του Ιησού. 
Ο Ματθαίος λέει πως γεννήθηκε όταν στην Ιουδαία βασίλευε ο Ηρώδης ο Μέγας. Αλλά αυτός είχε πεθάνει ήδη το 4 π.Χ. 
Ο Λουκάς, αν δεν κάνω λάθος -γιατί γράφω από στήθους-, γράφει πως οι γονείς του Ιησού πήγαν στη Βηθλεέμ για την απογραφή του Κυρηνίου. Όμως αυτή έγινε το 6 μ.Χ. Καταλαβαίνεται τώρα πόση σύγχυση υπάρχει γύρω απ' την πονεμένη αυτή ιστορία. 
Μια σύγχυση που ενισχύει ακόμα περισσότερο η αναφορά του "άστρου της Βηθλεέμ". Αν η αναφορά αυτή δεν είναι μυθική, δανεισμένη απ' την Εβραϊκή Βίβλο και συγκεκριμένα το "άστρο εξ Ιακώβ" του Βαλαάμ, τότε σίγουρα πρόκειται για την εντυπωσιακή, αλλά όχι ιδιαίτερα σπάνια, σύζευξη τριών πλανητών, που συνέβη το 7 π.Χ.
Άρα έχουμε τουλάχιστον τρεις χρονολογίες γέννησης του Ιησού: 4-6 π.Χ, 7 π.Χ και 6 μ.Χ. Διαλέγετε και παίρνετε...

Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Ζ’ - Ο φιλο-ρωμαϊσμός των Ευαγγελίων)

Την εποχή που έζησε ο Ιησούς, η Παλαιστίνη βρισκόταν σε επαναστατικό αναβρασμό. Ήταν κάτι σαν το σημερινό Αφγανιστάν. Οι Ρωμαίοι κατακτητές έλεγχαν μόνο κάποια κομβικά σημεία κι αυτά μόνο τη μέρα. Όλη η επαρχία ήταν ουσιαστικά εκτός ελέγχου.
Μου κάνει εντύπωση που στα Ευαγγέλια δεν υπάρχει καμιά σχετική αναφορά. Ακόμα κι ο αντάρτης-επαναστάτης Βαραββάς, με τεράστια λαϊκή απήχηση, χαρακτηρίζεται "ληστής"...
Εντύπωση προκαλεί επίσης ο αντι-εβραϊσμός και η καλυμμένη φιλο-ρωμαϊκή διάθεση των ευαγγελικών κειμένων. 
Σχεδόν αποκλειστικά υπεύθυνοι για τη σταύρωση του Ιησού παρουσιάζονται οι Ιουδαίοι. Οι Ρωμαίοι παίζουν το ρόλο αν όχι του "καλού", τουλάχιστον του "συμπαθούς ουδετέρου". 
Είναι ολοφάνερη η διάθεση του Πιλάτου να αθωώσει τον ιδρυτή της χριστιανικής θρησκείας. Κι ένας Ρωμαίος εκατόνταρχος, που στεκόταν στη βάση του σταυρού, ήταν ο πρώτος άνθρωπος που αναγνώρισε τη θεότητα του Ιησού. Ενώ πριν λίγο οι ίδιοι οι μαθητές του τσακώνονταν για τις πρωτοκαθεδρίες στη "βασιλεία των ουρανών", κι αυτοί ακόμα οι συγγενείς του νόμιζαν πως ο Ιησούς είχε παραφρονήσει και προσπαθούσαν να τον μαζέψουν!
Τελικά, τι ευγενείς και πολιτισμένοι άνθρωποι ήταν αυτοί οι Ρωμαίοι? Γεμάτοι αγάπη και κατανόηση...
Για να ερμηνεύσουμε όλ' αυτά, πρέπει να κατανοήσουμε το ιστορικό πλαίσιο που γράφτηκαν και συμπληρώθηκαν τα ιερά βιβλία των Χριστιανών.
Σίγουρα είχε προηγηθεί η ιουδαϊκή επανάσταση του 66 μ.Χ., η καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ. και, φυσικά, η πυρπόληση της Ρώμης το 64 μ.Χ. απ' τους Συγκλητικούς αντιπάλους του Νέρωνα σε συνεργασία με τους Χριστιανούς οπαδούς του Παύλου.
Άρα, μιλάμε για μια εποχή όπου επικρατούσε στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο ένας έντονος αντι-ιουδαϊσμός που έπαιρνε αμπάριζα και τους κρυφο-επαναστάτες Χριστιανούς.
Συνεπώς οι Χριστιανοί είχαν κάθε συμφέρον να αποδείξουν πως δεν είχαν καμία σχέση με την "καταραμένη" φυλή των Εβραίων, ο δε αρχηγός τους δεν σταυρώθηκε απ' τις ρωμαϊκές αρχές ως επαναστάτης αλλά ως θύμα των ιουδαϊκών ραδιουργιών.
Έτσι βλέπουμε ξεκάθαρα την προσπάθεια του Μάρκου να απο-ιουδαιοποιήσει τον Ιησού, εμφανίζοντάς τον σαν εντελώς αποδιωγμένο και αποσπασμένο απ' το λαό του. 
Ο Λουκάς αποφεύγει και να παρουσιάσει Ρωμαίους στρατιώτες να σταυρώνουν τον Ιησού, ενώ ο Ματθαίος ρίχνει ανοιχτά την ευθύνη για το θάνατο του Ιησού στους Εβραίους. 
Και στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη εμφανίζεται ο Ιησούς να καταδικάζει τους Εβραίους με τον πιο έντονο τρόπο. Αναφέρεται στο "Νόμο τους", λες κι ο Μωσαϊκός Νόμος δεν ήταν μέρος των δικών του πεποιθήσεων.
Γενικά, με τις θρησκείες πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί. Τίποτα να μην θεωρούμε δεδομένο. Ούτε καν ότι υπήρξε ο Ιησούς ο Ναζωραίος...

Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (ΣΤ’ - Οι πηγές των Ευαγγελίων ήταν αραμαϊκές)

 
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, τα χριστιανικά Ευαγγέλια είναι συρραφές διαφόρων πηγών και παραδόσεων που στη συνέχεια υπέστησαν αλλεπάλληλες επεξεργασίες.
Μεταξύ των πολλών πηγών τους, οι ειδικοί μελετητές έχουν διακρίνει μια έντονη επίδραση από κάποιες που ήταν γραμμένες στην αραμαϊκή. 
Ολόκληρο το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, παρά τη φιλοσοφίζουσα διατύπωσή του, έχει έντονο αραμαϊκό άρωμα. Είναι το μόνο που αναφέρει, π.χ., την Κολυμβήθρα του Σιλωάμ και το "Λιθόστρωτον" (εβραϊστί Γαββαθά) όπου λέγεται πως στάθηκε ο Πιλάτος για να δικάσει τον Ιησού. Τα δύο αυτά σημεία εντοπίστηκαν απ' την αρχαιολογική έρευνα, αποδεικνύοντας πως εκείνος που έγραψε τα σχετικά χωρία είχε ζήσει στην Ιερουσαλήμ.
Αραμαϊκές πηγές διακρίνουμε και στα υπόλοιπα Ευαγγέλια. 
Η "Επί του Όρους Ομιλία" φαίνεται πως πρωτογράφτηκε στα αραμαϊκά.
Στο Λουκά 11, στιχ. 41 υπάρχει ένα χτυπητό μεταφραστικό λάθος απ' τα αραμαϊκά στα ελληνικά. 
Ο Ιησούς, αφού κατακρίνει τους Φαρισαίους πως ενδιαφέρονται μόνο για την εξωτερική τους εικόνα ενώ εσωτερικά είναι άρπαγες και πανούργοι, φαίνεται να τους προτρέπει σε "ελεημοσύνη" για να καθαριστούν. 
Εδώ η λέξη "ελεημοσύνη" δεν κολλάει για πολλούς λόγους αλλά και γιατί οι Φαρισαίοι, έστω και υποκριτικά, έκαναν ελεημοσύνες. Το μπέρδεμα έγινε προφανώς στην πρωτότυπη λέξη dakkau που στα αραμαϊκά σημαίνει "καθαρίζω". Ο μεταφραστής την μπέρδεψε με τη λέξη  zakkau που σημαίνει "δίνω ελεημοσύνη"! 
Αυτό θυμίζει κάπως τα πάμπολλα ερμηνευτικά λάθη στη μετάφραση της Εβραϊκής Βίβλου που οδήγησαν τους Χριστιανούς σε τερατώδεις παρανοήσεις και τεράστια δογματικά σφάλματα (όπως, π.χ., τα περί παρθενίας της Μαριάμ, της θεότητας του Μεσσία κ.λπ.).
Κλείνουμε με ένα απόσπασμα του αρχαίου επισκόπου Παπία (έζησε γύρω στο 100 μ.Χ.) που κάνει τρεις ομολογίες: α) Ο Ματθαίος έγραψε τις Ρήσεις του Ιησού, δηλαδή κάποια λόγια, παραβολές και ομιλίες του, κι όχι ολοκληρωμένο Ευαγγέλιο, β) τις έγραψε στην αραμαϊκή γλώσσα και γ) "μετά ο καθένας τις μετέφραζε όσο καλύτερα μπορούσε"!
Ο νοών νοείτω...

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2015

Και λίγη επικαιρότητα...

Τον τελευταίο καιρό ασχολούμαστε με τη σταδιακή διαμόρφωση του κειμένου των χριστιανικών Ευαγγελιών μέχρι να πάρουν την τελική τους μορφή γύρω στα 400 μ.Χ.
Είπαμε (και θα ξαναπούμε) πως τα ευαγγελικά κείμενα είναι συρραφές κάποιων αρχικών πηγών, γραμμένων στα αραμαϊκά. Δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία γι’ αυτό. Και κανείς σοβαρός ερευνητής δεν αμφισβητεί πως έχουν γίνει πλήθος προσθαφαιρέσεων στα αρχικά κείμενα ώστε να εξυπηρετηθούν διάφορες προσωπικές, θρησκευτικές και πολιτικές σκοπιμότητες.
Κραυγαλέα απόδειξη της σταδιακής παγίωση του ευαγγελικού κειμένου αποτελούν τα δύο παλαιότερα σωζόμενα Ευαγγέλια, ο σιναϊτικός κι ο βατικανός κώδικας, που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα. Σε αυτά απουσιάζουν οι 11 τελευταίοι στίχου του κατά Μάρκον, ενώ στο κατά Ιωάννη δεν υπάρχει η ιστορία με τη γυναίκα που πιάστηκε να μοιχεύεται. Πότε προστέθηκαν (ή αφαιρέθηκαν) αυτά και από ποιους ουδείς γνωρίζει...
Πριν από λίγες μέρες αποκαλύφθηκε πως το πανεπιστήμιο Μπέρμιγχαμ της κεντρικής Αγγλίας έχει σε χειρόγραφες περγαμηνές τμήματα ενός "αρχαίου" Κορανίου, γραμμένο σε μια αραβική γραφή, γνωστή ως "Χιτζάζι", και χρονολογείται στην εποχή του Μωάμεθ ή στην αμέσως επόμενη γενιά. Άρα έχει στοιχεία πρωτοτυπίας και αυθεντικότητας.
Όπως ήταν φυσικό μπήκε στο μικροσκόπιο των ειδικών. Σύμφωνα με πληροφορίες έχουν ήδη εντοπιστεί κάποιες αποκλίσεις (ίσως όχι και τόσο σημαντικές) ανάμεσα στο "αρχαίο" αυτό κείμενο και στο σημερινό "επίσημο" Κοράνι των μουσουλμάνων.
Άρα, αποτελεί κοινή και λογική διαπίστωση πως τα ιερά βιβλία όλων των θρησκειών έχουν υποστεί με την πάροδο του χρόνου κάποια "επεξεργασία" του περιεχομένου τους, άλλοτε μικρότερη κι άλλοτε μεγαλύτερη.
Ένα δεύτερο θέμα είναι η πρόσφατη καταστροφή του ναού του Βάαλ-Διός στην Παλμύρα της Συρίας απ’ τους φανατικούς τζιχαντιστές.
Ειλικρινά γελάω με την υποκρισία των δυτικών που "σκίζουν τα ιμάτιά τους". 
Γιατί η καταστροφή των αρχαίων ιερών και η σφαγή των ιερέων τους είναι συνυφασμένη με την προϊστορία και ιστορία του Χριστιανισμού.
Η Εβραϊκή Βίβλος, που ως "Παλαιά Διαθήκη" είναι ιερό βιβλίο και των Χριστιανών, είναι γεμάτη από τέτοιες καταστροφές και σφαγές εις βάρος των "Χαναναίων ειδωλολατρών"! Κατ’ εντολή του Θεού φυσικά...
Οι Χριστιανοί, ως πνευματικά τέκνα του Αβραάμ, του Μωυσή, της Σάρας και της Μάρας, φρόντισαν να μιμηθούν τους προπάτορές τους καταστρέφοντας τα ελληνο-ρωμαϊκά ιερά.
Αλλά κι ο Μωάμεθ, άλλο εκλεκτό τέκνο της ιουδαιο-χριστιανικής παράδοσης, όταν κατέλαβε τη Μέκκα κατέστρεψε τα "ιερά των ειδώλων".
Προς τι λοιπόν εκπλησσόμαστε; Όσο εξακολουθούν να υπάρχουν οι τρεις "αβρααμικές" θρησκείες (Ιουδαϊσμός-Χριστιανισμός-Ισλαμισμός) όλο και κάποιοι φανατικοί θα βρίσκονται να καταστρέφουν έργα του πολιτισμού και να κόβουν κεφάλια...

Σάββατο 29 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Ε’ - Γνωρίζουμε μόνο τον "Ιησού της πίστης" κι όχι τον "ιστορικό Ιησού"!)

Τον 1ο αιώνα κυκλοφορούσαν στις χριστιανικές κοινότητες διάφορες συλλογές με "θαύματα", "παροιμίες" και "σοφά λόγια" που Ιησού.
Αυτές οι "Συλλογές" άρχισαν να ενοποιούνται τον 2ο αιώνα ώστε να εμφανίζουν μια σχετική συνέχεια και συνοχή, κι έτσι πήραν την πρώτη τους μορφή τα εκατοντάδες "χριστιανικά ευαγγέλια", τέσσερα εκ των οποίων αναγνώρισε ως "κανονικά" η Εκκλησία κατά τον 4ο αιώνα.
Η συρραφή των "Συλλογών" δεν ήταν τόσο εύκολη υπόθεση όσο φαίνεται. Γι' αυτό και τα επίσημα Ευαγγέλια παρουσιάζουν μια χτυπητή αδυναμία στα "συνδετικά αποσπάσματα", δηλαδή στα τμήματα εκείνα που χρησιμοποιήθηκαν ως "συνδετικές γέφυρες" μεταξύ των επιλεγέντων αποσπασμάτων απ' τις αυτοτελείς "Συλλογές".
Οι αυστηροί μελετητές έβαλαν στο μικροσκόπιό τους τόσο τα αποσπάσματα των "Συλλογών" που χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές, όσο και τα "συνδετικά αποσπάσματα" των Ευαγγελίων. Η έρευνα συνεχίζεται, αλλά τα συμπεράσματα είναι ήδη γνωστά: αυτό που ονομάζουμε "Καινή Διαθήκη" είναι απλά μια συρραφή ανατολικών μύθων, ελληνορωμαϊκών θρησκευτικών παραδόσεων, αιγυπτιακής, ιουδαϊκής και ινδουιστικής θεολογίας, φιλοσοφικών δοξασιών κ.λπ.
Ας αναφέρουμε τυχαία ένα παράδειγμα: έναν αιώνα πριν τον Ιησού ένας μεγάλος Εβραίος ραβίνος, ο Χιλέλ, είχε πει το "μη κάνεις στον άλλο αυτό που δεν θες να σου κάνουν". Αυτή η φράση διασκευασμένη μπήκε στο στόμα του Ιησού ως "κάνε στους άλλους αυτό που θα ήθελες να σου κάνουν κι εκείνοι"...
Είναι σίγουρο πως τα περισσότερα απ' όσα αναφέρονται στα Ευαγγέλια είναι δημιουργήματα της φαντασίας των συγγραφέων τους. Ίσως τα μόνα αληθινά γεγονότα είναι η γέννηση, η βάπτιση, η διδακτική δράση του (επαναστατική ίσως) σε Ιουδαία-Γαλιλαία και η σταύρωσή του.
Οπότε, ελάχιστα γνωρίζουμε για τον πραγματικό-ιστορικό Ιησού. Τα περισσότερα αφορούν τον "Ιησού της πίστης", δηλαδή ένα πρόσωπο πέρα και πάνω απ' την ιστορία, που κινείται στο "σύννεφο της πίστης"...

Σάββατο 22 Αυγούστου 2015

Το μυστήριο του Ιησού (Δ’ - Πότε και από ποιους γράφτηκαν τα Ευαγγέλια?)

Οι μελετητές της Καινής Διαθήκης έχουν διαπιστώσει πως τα κατά Μάρκον, Ματθαίο και Λουκά ευαγγέλια έχουν πολλά κοινά σημεία, περιγράφουν τα ίδια θαύματα και τις ίδιες ρήσεις του Ιησού, κινούμενα σ' ένα ενιαίο αφηγηματικό πλαίσιο. 
Κι επειδή οι περιγραφές τους είναι σύντομες και "αφαιρετικές" πήραν το όνομα "Συνοπτικά". Σε αντίθεση με το κατά Ιωάννη, το λεγόμενο "τέταρτο ευαγγέλιο", που περιγράφει διαφορετικά επεισόδια και περιέχει μακροσκελείς ομιλίες του Ιησού, διαφορετικές απ' τις σύντομες γεμάτες ουσία ρήσεις του που διαβάζουμε στα "Συνοπτικά".
Η λεπτομερής και σχολαστική ανάλυση των Ευαγγελίων καταλήγει στο συμπέρασμα πως τα κείμενα αυτά δεν γράφτηκαν από αυτόπτες μάρτυρες, είναι έργο μεταγενέστερων γενεών που συγκέντρωσαν συγκεχυμένες παραδόσεις που κυκλοφορούσαν στις διάφορες τοπικές χριστιανικές εκκλησίες.
Παλαιότερα οι θεολόγοι θεωρούσαν αρχαιότερο το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο, που υποτίθεται ότι έγραψε ο πρώην φοροεισπράκτορας μαθητής του Ιησού.
Σήμερα γίνεται σχεδόν γενικά δεκτό πως αρχαιότερο είναι το κατά Μάρκον. Το πιο απλό και πρωτόγονο περιεχόμενό του μάλλον επιβεβαιώνει την άποψη.
Το κατά Μάρκον πιθανότατα γράφτηκε στη Ρώμη από μαθητές του Μάρκου, που ήταν ένα είδος γραμματέας-διερμηνέας του αποστόλου Πέτρου. Βέβαια, οι συγγραφείς του δεν είχαν ζήσει ποτέ στην Παλαιστίνη, γι' αυτό και δείχνουν μια αξιοθρήνητη άγνοια της γεωγραφίας της. 
Π.χ., στο κεφάλαιο 7 αναφέρουν πως ο Ιησούς πέρασε από τη Σιδώνα πηγαίνοντας προς την Τύρο και τη θάλασσα της Γαλιλαίας. Όμως τέτοιος δρόμος δεν υπήρξε την εποχή του Ιησού.
Επίσης, η χώρα των Γεργεσηνών  είναι πολύ πιο μακριά απ' το σημείο που την τοποθετεί το ευαγγέλιο και, φυσικά, δεν υπάρχει κοντά της καμία απότομη πλαγιά που οδηγεί στη θάλασσα όπου υποτίθεται πως γκρεμίστηκαν οι δαιμονισμένοι χοίροι...
Τα Συνοπτικά Ευαγγέλια πρέπει να γράφτηκαν το πρώτο μισό του 2ου αιώνα, ενώ το κατά Ιωάννη προς τα τέλη του 2ου αιώνα από μέλη της εκκλησίας της Εφέσου. 
Στη συνέχεια, και μέχρι τα κείμενά τους να παγιωθούν, έγιναν ορισμένες κοπτοραπτικές προσθαφαίρεσις από τις διάφορες αντίπαλες χριστιανικές παρατάξεις προκειμένου να "θεμελιωθούν αγιογραφικώς" οι θεολογικές τους απόψεις.