Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου 2012

Σταγόνες εκκλησιαστικής και πολιτικής ιστορίας...

Το 1938 ήταν μια πολύ κρίσιμη χρονιά για τα εκκλησιαστικά μας πράγματα.
Στις 9 Οκτωβρίου, ο τότε αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Παπαδόπουλος παρευρέθηκε στα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Βασιλέως Κωνσταντίνου, στο Πεδίον του Άρεως, έκατσε πολλές ώρες στον ήλιο, έπαθε υπερκόπωση και καρδιακή ανεπάρκεια, και σε λίγες μέρες πέθανε.

Πριν ακόμα πεθάνει, όπως γίνεται συνήθως, έπεφταν κορμιά στον αγώνα της διαδοχής.
Δύο ήταν οι βασικοί υποψήφιοι: Ο μητροπολίτης Κορινθίας Δαμασκηνός, ο μετέπειτα αντιβασιλέας, και ο Χρύσανθος, πρώην μητροπολίτης Τραπεζούντος, που ζούσε στην Αθήνα μετά την ανταλλαγή πληθυσμών.

Το Παλάτι υποστήριζε τον Δαμασκηνό, που ήταν αγγλόφιλος, ενώ η αγγλική πρεσβεία τον Χρύσανθο, που ήταν φιλοβασιλικός και οπαδός της Μεγάλης Ιδέας! Ακούγεται αντιφατικό, αλλά υπάρχει μια εξήγηση: την ίδια περίοδο ήταν κενός κι ο αρχιεπισκοπικός θρόνος της Κύπρου, και οι Εγγλέζοι, φοβούμενοι μην μπλέξουν με τον ξεροκέφαλο Χρύσανθο, προτιμούσαν να τον «φορτώσουν» στους Έλληνες...
Τέλος πάντων, ο ίδιος ο Μεταξάς αρχικά αποφάσισε να μείνει ουδέτερος. Πολλά, όμως, στελέχη της κυβέρνησής του, και κυρίως ο Υπουργός Παιδείας Γεωργακόπουλος, υποστήριξαν ανοιχτά τον Δαμασκηνό! Ήταν μια σαφής εκ των ένδω αμφισβήτηση του Μεταξά...
Στον πρώτο γύρο της εκλογικής αναμέτρησης, επικράτησε ο Δαμασκηνός με ψήφους 31 - 30.

Ο Μεταξάς συνειδητοποιεί τον πολιτικό κίνδυνο που διέτρεχε το ίδιο το καθεστώς του, κι αποφασίζει να επέμβει ανοιχτά στα θέματα της Εκκλησίας.
Εκμεταλλεύεται κυρίως το γεγονός πως η ψήφος που έκρινε την αναμέτρηση, ήταν του μητροπολίτη Δριυνουπόλεως Ιωάννη, που είχε ήδη καταδικαστεί από πρωτοβάθμιο συνοδικό δικαστήριο γιατί είχε πάρει «φακελάκι» για να κάνει παράνομες χειροτονίες και μεταθέσεις κληρικών! (Ω, ναι! Γίνονται κι αυτά στην έρμη την Εκκλησία μας!).

Ο Μεταξάς βάζει τον Μανιαδάκη να παρακολουθεί τα τηλέφωνα του Υπουργού Παιδείας και των άλλων «Δαμασκηνιτών» υπουργών του, και προσφεύγει στο Συμβούλιο Επικρατείας που ακυρώνει την εκλογή Δαμασκηνού με ψήφους 8 - 7.
Και ολοκληρώνει το εκκλησιαστικό του πραξικόπημα, συγκαλώντας, βάσει ειδικού αναγκαστικού νόμου, «Μικρή Σύνοδο» 12 Αρχιερέων, που τελικά εκλέγουν τον «εκλεκτό του» Χρύσανθο!

Μερικές ενδιαφέρουσες ιστορικές λεπτομέρειες:
α) Στο πλευρό του Δαμασκηνού ήταν τότε ο νεαρός ιεροδιάκονος της Μονής Πεντέλης, Σεραφείμ Τίκκας, μετέπειτα εκλεκτός του δικτάτορα Ιωαννίδη και αρχιεπίσκοπος Αθηνών!
β) Στο πλευρό του Χρύσανθου ήταν ένας άλλος νεαρός ιεροδιάκονος, με λαμπρές σπουδές στη Γερμανία, και μετέπειτα εκλεκτός ενός άλλου δικτάτορα, του Παπαδόπουλου, και αρχιεπίσκοπος Αθηνών μέχρι που τον εκδίωξε ο Ιωαννίδης... (τον Ιερώνυμο Κοτσώνη, εννοώ!).
γ) Όταν οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα, τον Απρίλη του 1941, αρχιεπίσκοπος ήταν ο Χρύσανθος. Ο οποίος αρνείται ηρωικά να ορκίσει τον κατοχικό πρωθυπουργό Τσολάκογλου! Οπότε, με νέο «νομοθετικό διάταγμα», συνέρχεται «Μείζων Σύνοδος» της ιεραρχίας από 23 μέλη, που αποφασίζει να κηρύξει άκυρη την εκλογή του Χρύσανθου και να επαναφέρει στο θρόνο τον Δαμασκηνό!
Οι Αρχιερείς ψήφισαν «κατά συνείδησιν», με τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων να γράφουν ... «οι Γερμανοί είναι λίγο έξω απ’ τη Μόσχα»!

Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2012

Σκέψεις για τα ... Χριστούγεννα

Είχαμε γράψει παλιότερα πως οι Χριστιανοί ως τα μέσα του 4ου αιώνα γιόρταζαν τα Χριστούγεννα στις 6 Ιανουαρίου, μαζί με τα Θεοφάνια.
Η γιορτή μεταφέρθηκε στις 25 Δεκεμβρίου, την ημέρα που επί αιώνες οι οπαδοί του Θεού Ηλίου-Μίθρα τιμούσαν τη γέννησή του.
Θυμίζουμε, επίσης, πως ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν Αρχιερέας του Μίθρα και προς τιμήν του όρισε ως υποχρεωτική αργία την πρώτη ημέρα της εβδομάδας, την "Μέρα του Ήλιου", που οι δυτικοί τη λένε ακόμα Sunday ενώ οι ανατολικοί την μετέτρεψαν σε "Κυριακή".
Ας διατυπώσουμε όμως κάποιους προβληματισμούς μας γύρω απ' τα "Χριστούγεννα", που γεννήθηκαν καθώς διαβάζουμε το πρώτο Ευαγγέλιο του Ματθαίου:
1) Ο Ευαγγελιστής ξεκινάει με το γενεαλογικό δέντρο του Ιησού. Δεν μας ενδιαφέρει η ακρίβειά του. Άλλη είναι η απορία μας. Ακόμη κι αν δεχτούμε πως ο Ιωσήφ ήταν απ' τη γενιά του Δαβίδ, αυτό δεν σημαίνει πως απ' την ίδια γενιά ήταν κι ο Ιησούς. Γιατί ο Ιησούς είχε βιολογική σχέση μόνο με τη μητέρα του Μαριάμ κι όχι τον Ιωσήφ. Άρα δεν επαληθεύεται η σχετική προφητεία.
2) Διαψεύδεται επίσης και η προφητεία του Ησαΐα, σύμφωνα με την οποία το όνομα του Μεσσία θα ήταν Εμμανουήλ. Όμως άλλο Εμμανουήλ κι άλλο Ιησούς. Έτσι δεν είναι;
3) Ο Ματθαίος (αλλά και ολόκληρη η πρώτη χριστιανική κοινότητα) έχει μια εμμονή με την "επαλήθευση των προφητειών"!
Έτσι "αναγκάζει" τον Ιωσήφ και τη Μαριάμ να μεταβούν στη Βηθλεέμ, υποτίθεται για να απογραφούν. Όμως την εποχή που γεννήθηκε ο Ιησούς (4-6 π.Χ.) δεν έλαβε χώρα καμιά απογραφή του πληθυσμού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
4) Σύμφωνα με τους Ευαγγελιστές, τη γέννηση του Ιησού αντιλήφθηκαν οι "μάγοι" της Περσίας από την παρατήρηση των ουράνιων σωμάτων. 
Εδώ μιλάμε για μια καραμπινάτη δικαίωση των αστρολόγων και των διάφορων αγυρτών απατεώνων!
Αν πράγματι η κίνηση των ουράνιων σωμάτων συντονίζεται με βάση τα ιστορικά γεγονότα, άρα πρέπει να πιστεύουμε στους μάγους, τους μάντεις και σε όλο τον σχετικό συρφετό, έστω κι αν δεν είναι απ' την Περσία...
5) Η "σφαγή των νηπίων" απ' τον Ηρώδη είναι ένα χοντροειδέστατο ιστορικό ψεύδος. Αλλά, αν αληθεύει, αφήνει εντελώς εκτεθειμένο τον Θεό. Που φρόντισε να προστατέψει τον δικό του γιο αλλά άφησε τα μωρά των άλλων ανθρώπων να σφαγιαστούν άδικα.
6) Κλείνουμε με κάτι που αφορά την Μαριάμ. Ο Ματθαίος γράφει πως μέχρι τη γέννηση του Ιησού η γυναίκα αυτή δεν είχε σαρκικές σχέσεις με τον Ιωσήφ. Άρα, μετά τη γέννηση του "πρωτότοκου" είχε σαρκικές σχέσεις και προφανώς γέννησε και άλλα παιδιά, γιατί αλλιώς ο Ιησούς δεν θα λεγόταν "πρωτότοκος"!

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2012

Οργίζεται μαζί μας ο Θεός;

Λένε πως ο συντομότερος δρόμος να οδηγηθείς στην αθεϊα είναι να διαβάσεις τη Βίβλο!
Δεν ξέρω αν ισχύει, αλλά ένα είναι σίγουρο: ελάχιστοι "χριστιανοί" έχουν διαβάσει το ιερό βιβλίο τους.
Κάτι λέει κι αυτό...
Πάντως δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυία για να καταλάβεις πως εντελώς άλλως είναι ο Θεός της Παλαιάς από εκείνον της Καινής Διαθήκης.
Ο πρώτος είναι φανατικός, ζηλόφθων, εκδηκιτικός, παρανοϊκός...
Ο δεύτερος είναι Θεός της αγάπης.
Αποτελεί κι αυτό μια απ' τις μεγάλες αντιφάσεις του Χριστιανισμού...
Όμως και στην Καινή Διαθήκη βρίσκουμε κάποιες επιδράσεις του "κακού Θεού" της Παλαιάς.
Όπως, π.χ., το ξέραμα της Συκιάς, η εξόντωση των χοίρων, ο θάνατος του Ανανία και της Σαπφείρας.
Στο αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής βρίσκουμε ένα ακόμη τέτοιο κατάλοιπο.
"Ο Θεός οργίζεται και τιμωρεί τους αμαρτωλούς", μας λέει ο Παύλος.
Προσωπικά πολύ αμφιβάλλω αν ο Θεός οργίζεται.
Και το θεωρώ μεγάλη μικρότητα εκ μέρους του να κάθετε να επιβάλλει τιμωρίες στα ανθρωπάκια.
Μου ακούγεται πολύ αφελές και ανθρωπομορφικό για να είναι αληθινό...
Ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος, φιλόσοφος που έζησε πριν 2.600 χρόνια, έγραφε πως οι άνθρωποι δημιουργούν τους Θεούς κατ' εικόνα και ομοίωσίν τους.
Και τόνιζε: "Δεν ξέρω αν υπάρχουν Θεοί, αλλά, αν υπάρχουν, οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να τους γνωρίζουν"...

Σάββατο 8 Δεκεμβρίου 2012

Σε τι διαφέρει ο Ιησούς από έναν Σαμάνο;

Όταν αρχίζεις να μελετάς τα θαύματα του Ιησού μπαίνεις σε "ναρκοπέδιο".
Γιατί αν ονομάσουμε "θαύμα" μια υπερφυσική ενέργεια του Θεού στον κόσμο που ο ίδιος δημιούργησε, τότε η δημιουργία αυτή καθαυτή υποβαθμίζεται.
Γι' αυτό θα προτιμήσουμε να ονομάσουμε "θαύμα" κάθε νεύμα του Θεού προς τον άνθρωπο, με σημασία πνευματική, που βιώνεται ως νίκη της αγαθότητας επί του κακού, και ολοκληρώνεται με την εσωτερική μεταστροφή του "θεραπευμένου".
Με το θαύμα ο Ιησούς επεμβαίνει και αποκαθιστά  τη διαταραγμένη εσωτερική τάξη του ανθρώπου, του μεταδίδει ένα αίσθημα πληρότητας με τον εαυτό του και την πραγματικότητα, και απωθεί την αγωνία που τον διασπά και τον καταθλίβει.
Φαίνεται πως η παρουσία του Ιησού προκαλούσε στους πάσχοντες τη βαθιά πίστη πως θα γιατρεύονταν.
Η πίστη (εμπιστοσύνη) συμφιλιώνει τον άνθρωπο με τον εσωτερικό και εξωτερικό του κόσμο.
Κι έτσι λειτουργεί θεραπευτικά.
Σε όλες τις θρησκείες συναντάμε "θαυματουργούς" και "θεράποντες".
Υπάρχει όμως σημαντική διαφορά.
Οι Σαμάνοι, π.χ., βασίζουν τις θεραπείες τους στο ιαματικό-μαγικό τελετουργικό που επιδρά καταλυτικά στον ψυχοσωματικό άνθρωπο μέσω συγκεκριμένων τεχνικών έκστασης.
Στην περίπτωση του Ιησού τον πρώτο λόγο έχει το πρόσωπό του και η πίστη του ασθενούς σε αυτό.

Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

Τελικά, ποια ομολογία ισχύει; Του τυφλού ή του Θωμά;

Στο Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής ο τυφλός της Ιεριχούς κάνει δυο σημαντικές ομολογίες πίστεως.
Η πρώτη αφορά τη θαυματουργική δύναμη του Ιησού.
Αν δεν πίστευε πως ο Ιησούς μπορούσε να τον θεραπεύσει, δεν θα απαντούσε "να μου δώσεις το φως μου" στην ερώτηση "τι θέλεις να σου κάνω;".
Θα του ζητούσε απλά ένα χρηματικό βοήθημα ή ένα πιάτο φαγητό.
Η δεύτερη ομολογία είναι πιο σημαντική.
Τον προσφωνεί "υιό Δαυίδ" κι όχι "Υιό Θεού".
Τον αναγνωρίζει δηλαδή ως άνθρωπο κι όχι ως Θεό!
Αλλά ο Ιησούς δεν σπεύδει να τον διορθώσει.
Δεν του λέει "Υιός Θεού είμαι άνθρωπέ μου, κι όχι υιός Δαυίδ".
Αντίθετα, επιβεβαιώνει την συγκεκριμένη ομολογία και την επιβραβεύει με το "η πίστη σου σέσωκέ σε"...

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2012

Η ελευθερία του Θεού...

Νομίζω πως η ευαγγελική περικοπή της Κυριακής δεν αναφέρεται στον πλούτο και στα υλικά αγαθά.
Σε αυτά αναφερόταν η παραβολή του άφρονα πλούσιου.
Εδώ, ο "άρχων της συναγωγής" (ο "νεανίσκος" κατά τον Ματθαίο) δεν είναι άνθρωπος του ... φάε, πίε και ευφραίνου.
Είναι μετρημένος, καλοπροαίρετος, εγκρατής.
Το πραγματικό του πρόβλημα δεν είναι η προσκόλληση στον πλούτο αλλά η ανασφάλειά του.
Ο πλούτος που είχε τού εξασφάλιζε την παρούσα ζωή.
Αλλά αυτός ήθελε να εξασφαλίσει και τη μέλλουσα!
Ήταν ο κλασσικός τύπος ανθρώπου που αναζητάει βεβαιότητες και σιγουράτζες.
Τόσο στην παρούσα όσο και στη μέλλουσα ζωή.
Ο Ιησούς διέβλεψε το εσωτερικό του πρόβλημα.
Και ξέροντας πως η ανασφάλεια δεν σε αφήνει να πετάξεις πάνω από ορισμένο ύψος, του προτείνει ακριβώς το αντίθετο από εκείνο που έψαχνε.
Αντί για ασφάλεια του προσφέρει την απόλυτη ανασφάλεια.
Τον καλεί να βιώσει το ρίσκο της ελευθερίας του Θεού...


Παρασκευή 9 Νοεμβρίου 2012

Η έπαρση της γνώσης...

Ο "νομικός", δηλαδή ο θεολόγος της ευαγγελικής περικοπής, προσπαθεί να παγιδεύσει τον Ιησού.
Να τον αναγκάσει να δηλώσει πως θεωρεί το μωσαϊκό νόμο ξεπερασμένο και ατελή.
Υποκρίνεται πως σέβεται τον Ιησού.
Γι' αυτό τον αποκαλεί "διδάσκαλο".
Και υποβάλλει ερωτήσεις όχι γιατί δεν γνωρίζει τις απαντήσεις, αλλά για να φέρει σε δύσκολη θέση τον συνομιλητή του.
Ο νομικός είναι δοχείο γνώσεων αλλά όχι σκεύος αρετής.
Ξέρει πως από μια άστοχη απάντηση, ο Ιησούς θα μπορούσες να βρεθεί αντιμέτωπος με πολύ σοβαρές κατηγορίες. Που ο μωσαϊκός νόμος τιμωρούσε ακόμα και με θάνατο δια λιθοβολισμού.
Δεν γνωρίζουμε αν οι προθέσεις του νομικού έφταναν μέχρι αυτού του σημείου.
Σίγουρα όμως ήθελε να πουλήσει πνεύμα, να κάνει επίδειξη γνώσεων και σοφίας.
Να θεωρηθεί πως μπορεί να παγιδέψει και να τρικλοποδιάσει και τον χαρισματικότερο συνομιλητή...

Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2012

Απ' τον "θρησκευτικό μαζοχισμό" στην ευαγγελική ισορροπία....

Τα ηθικά διδάγματα του Χριστιανισμού, όπως και των περισσότερων θρησκειών, θα μπορούσαν να επιδράσουν θετικά στη διαμόρφωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και της κοινωνικής συνύπαρξης.
Περνούν όμως σχεδόν απαρατήρητα και απορρίπτονται από τους περισσότερους για λόγους καθαρά επικοινωνιακούς.
Γιατί ποιος θα πάρει στα σοβαρά σήμερα μια ηθική συμβουλή ή υπόδειξη όταν συνοδεύεται με την απειλή της κολάσεως ή της μετά θάνατον ανταπόδοσης;
Αντίθετα, αν ο λόγος της εκκλησίας και θεολογίας ήταν σύγχρονος, ρεαλιστικός και ορθολογικός, το ευαγγελικό μήνυμα θα μπορούσε να βρει μεγάλη απήχηση και να ανακουφίσει πολλούς ανθρώπους.
Ας αναφέρουμε μερικά παραδείγματα:
1) Η ευαγγελική υπόδειξη να προτιμάμε να ζούμε άγνωστοι και ο κόσμος να μας θεωρεί ασήμαντους, κρύβει μεγάλη σοφία.
Αν ακολουθήσουμε στη ζωή μας τη συμβουλή αυτή:
- δεν θα φυλακιστούμε στην ψεύτικη εικόνα που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε για τον εαυτό μας
- δεν θα προκαλούμε το φθόνο και τον ανταγωνισμό των άλλων
- δεν θα ζούμε διαρκώς με το άγχος της διάκρισης και της φιλοπρωτίας.
2) Η εντολή περί ταπείνωσης δεν έχει καμιά σχέση με μαζοχιστική "αυτομαστίγωση", αυτοπεριφρόνηση κλπ. Όλ' αυτά δημιουργούν κόμπλεξ μειονεξίας και ενοχές.
Η ταπείνωση, αντίθετα, σχετίζεται με την αυτογνωσία.
Ο ταπεινός άνθρωπος συνειδητοποιεί πως:
- γνωρίζει ελάχιστα συγκριτικά με όσα αγνοεί
- υπάρχουν πολλοί καλύτεροί του, αλλά και αρκετοί κατώτεροι
- δεν επιδιώκει πάσει θυσία να ηγηθεί και να επιβάλει την άποψή του.
Εξασφαλίζεται έτσι η πολυπόθητη ψυχική ηρεμία, και ο άνθρωπος γίνεται πιο ισορροπημένος και κοινωνικός καθώς δεν προκαλεί στους γύρω του απέχθεια και αποστροφή. 
3) Η αυτοκυριαρχία δεν σημαίνει αλλοίωση της ανθρώπινης φύσης ούτε δαιμονοποίηση η εξαφάνιση των ενστικτωδών ροπών και κλίσεων. Όποιοι επιχειρούν κάτι τέτοιο οδηγούνται σε ψυχοσωματικές διαταραχές.
Αυτοκυριαρχία σημαίνει έλεγχος και ικανοποίηση με μέτρο και σύνεση των ενστίκτων μας.
Η σύγχρονη χριστιανική εκκλησία πρέπει επιτέλους να απαρνηθεί το μεσαιωνικό και σκοταδιστικό της παρελθόν, να επαναπροσδιορίσει τις έννοιες και να αναπροσαρμόσει τον τρόπο προσέγγισης και διάδοσης του ευαγγελικού μηνύματος...

Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2012

Ποιοι ειρωνεύονταν τον Ιησού;

Προσωπική μας άποψη είναι πως η διαδασκαλία του  Ιωάννη του Βαπτιστή και του Ιησού εντάσσονταν σε μια προσπάθεια ανανέωσης και επαναπροσδιορισμού της ιουδαϊκής θρησκείας, που άρχισε από την εποχή των Προφητών και κορυφώθηκε την περίοδο της ρωμαϊκής κατάκτησης της Παλαιστίνης.
Ο Ιησούς δεν είχε σκοπό να ιδρύσει νέα θρησκεία και, έχουμε την εντύπωση, πως τα χριστιανικά κείμενα των πρώτων αιώνων αλλοίωσαν τη διδασκαλία του εξυπηρετώντας την ανάγκη διεθνοποίησης της νέας θρησκευτικής κίνησης.
Για το λόγο αυτό είμαστε πολύ επιφυλακτικοί με το περιεχόμενο των Ευαγγελίων, και προσπαθούμε να δούμε "πίσω απ' τις γραμμές"...
Στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής διαβάζουμε πως στο σπίτι του Ιάειρου με τη νεκρή κόρη του μπήκαν μόνο οι δυο γονείς, ο ίδιος ο Ιησούς και οι Πέτρος, Ιωάννης και Ιάκωβος.
Κι όταν ο Ιησούς είπε για την κόρη πως "δεν πέθανε αλλά κοιμάται", όλοι "κατεγέλων αυτού", δηλαδή των ειρωνευόταν και τον χλεύαζαν διότι ήξεραν πως η κόρη είχε πεθάνει.
Κι εμείς εύλογα αναρωτιόμαστε: ποιοι "όλοι" ειρωνεύονταν τον Ιησού;
Στο δωμάτιο ήταν μαζί του πέντε όλα κι όλα άτομα.
Οι δυο χαροκαμένοι γονείς μάλλον δεν θα είχαν διάθεση για ειρωνικά σχόλια.
Ποιοι μένουν λοιπόν να ειρωνεύονται και να χλευάζουν τον Ιησού;

Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012

Ήταν υπαρκτό πρόσωπο ο "Άγιος Δημήτριος";

Ο προβληματισμός μας ξεκινάει απ' το γεγονός πως ο συγκεκριμένος άγιος απουσιάζει παντελώς απ' τ' αγιολόγια της Δυτικής Εκκλησίας.
Αν δεχτούμε πως μαρτύρησε επί Διοκλητιανού, γύρω στο έτος 300, και πως υπήρξε ο σημαντικότερος άγιος της Θεσσαλονίκης την περίοδο εκείνη, δεν νοείται να είναι άγνωστος στην εκκλησία της Ρώμης.
Ενδεχομένως να υπήρξε ένας απ' τους πολλούς βαθμοφόρους του ρωμαϊκού στρατού που θανατώθηκαν στη Θεσσαλονίκη με το διάταγμα του Διοκλητιανού που επέβαλε τη θανατική ποινή σε όσους αρνούνταν να θυσιάσουν στους Θεούς της Ρώμης και να προσφέρουν λατρεία στον αυτοκράτορα.
Για κάποιους άγνωστους σε μας λόγους η τοπική εκκλησία της Θεσσαλονίκης επέλεξε να υπερτονίσει το μαρτύριο του συγκεκριμένου μέλους της, κάτι που, όπως φαίνεται, δεν έγινε αποδεκτό την εποχή εκείνη απ' τις υπόλοιπες μεγάλες Εκκλησίες.
Πάντως, το περιστατικό με τον Λυαίο και τον Νέστορα πρέπει να θεωρηθεί καθαρός μύθος.
Όχι μόνο γιατί δεν μαρτυρείται από καμία άλλη ιστορική πηγή, αλλά και γιατί είναι εντελώς αντίθετο στο χριστιανικό πνεύμα.
Ταιριάζει περισσότερο σε θεούς του πολέμου, όπως ο Άρης ή ο Μίθρας...

Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2012

Οι Έλληνες ιεράρχες ζουν ακόμα στο Μεσαίωνα!

Στην εβδομαδιαία εφημερίδα "Ορθόδοξος Τύπος" (5-10-2012) διαβάσαμε άρθρο του μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμία με θέμα "Διατί αι προσευχαί της εκκλησίας ωφελούν τας ψυχάς των κεκοιμημένων".
Η απάντηση του Ιεράρχη είναι πως οι εν λόγω προσευχές "είναι πολύ σπουδαίες και αναγκαίες γιατί βοηθούν το πέρασμα της ψυχής από τα τελώνεια. Σε κάθε τελώνειο που περνάει η ψυχή μετά το θάνατό της απαιτείται απ' αυτήν λογαριασμός για κάθε αμάρτημα που έπραξε"!
Και προς απόδειξη του ισχυρισμού του επικαλείται ένα όραμα ενός Ρώσου ηγουμένου που αναφέρεται σ' ένα ρώσικο συναξάρι...
Θα μου πείτε δικαίωμα του καθενός είναι να ζει σε όποια εποχή γουστάρει.
Αλλά γιατί θα πρέπει ένας τόσο αντιδραστικός και σκοταδιστικός οργανισμός, όπως η Ελλαδική Εκκλησία, να είναι ΝΠΔΔ, και γιατί θα πρέπει αυτούς τους ανθρώπους να τους πληρώνει κι από πάνω ο δεινά φορολογούμενος Έλληνας;

Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2012

"Αισχρόν γαρ εστίν γυναιξίν εν εκκλησία λαλείν"...

Στο Αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής διαβάζουμε (για μια ακόμη φορά) πως το Ευαγγέλιο είναι θεόπνευστο.
Έχουμε αναλύσει και παλιότερα πόσο αδιέξοδη για την Εκκλησία και τη θεολογία της είναι η εμμονή στη "θεοπνευστία των Γραφών".
Γιατί τα Ιερά Κείμενα της Εκκλησίας είναι ανθρώπινα δημιουργήματα, που γράφτηκαν σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο, και εκφράζουν συγκεκριμένες κοινωνικές, ηθικές και πολιτικές αντιλήψεις που σήμερα έχουν σε μεγάλο βαθμό ξεπεραστεί.
Κι αναγκάζονται οι θεολόγοι να καταφύγουν σε χίλιες δυο σοφιστείες προκειμένου να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα...
Τις προάλλες έπεσε στα χέρια μας το έντυπο "Σκοπιά" των Μαρτύρων του Ιεχωβά (Σεπτέμβριος 2012) όπου, μεταξύ άλλων, θίγεται και η θέση των γυναικών στην Εκκλησία.
Και γίνεται μια συμπαθητική μεν πλην αστεία προσπάθεια να δικαιολογηθεί η απόλυτη θέση που εξέφρασε ο Απόστολος Παύλος στην Προς Κορινθίους Α' Επιστολή του(ιδ', 34), όπου διατάζει ρητά τις γυναίκες να σιωπούν κατά τις συνάξεις των πιστών.
Και οι μεν συμπαθείς "Μάρτυρες" προσπαθούν να αποδώσουν τις προτροπές του Παύλου στον ενθουσιασμό ορισμένων χριστιανών γυναικών που διέκοπταν τον ομιλητή για να κάνουν ερωτήσεις.
Αλλά η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική και καθόλου τιμητική για τις γυναίκες!
Ο Παύλος θεωρούσε αδιανόητο και απρεπές οι γυναίκες να λαμβάνουν το λόγο στις συνάξεις των πιστών.
Οι γυναίκες δεν είχαν κανένα δικαίωμα να κηρύττουν στους άντρες το λόγο του Θεού, ούτε φυσικά να υποβάλλουν δημοσίως ερωτήσεις, να εκφράζουν απορίες, να διατυπώνουν τη γνώμη τους.
Ήταν υποχρεωμένες να υποτάσσονται στους άντρες, και μόνο στα στενά όρια του σπιτιού τους επιτρεπόταν ν' ακουστεί η φωνή του...

Κυριακή 14 Οκτωβρίου 2012

Η "μυστική" διδασκαλία του Ιησού

Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή υπάρχει μια φρασούλα που οι ιεροκήρυκες συνήθως την υποτιμούν.
Όταν οι μαθητές ρώτησαν τον Ιησού "τι σημαίνει η παραβολή του σπορέως", εκείνος τους απάντησε: "σε σας δόθηκε η χάρις να γνωρίσετε τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού, αλλά στους λοιπούς δίνονται με παραβολές"!
Υπάρχουν κι άλλα σημεία των Ευαγγελίων στα οποία αναφέρεται πως ο Ιησούς στα μεν πλήθη μιλούσε με γλώσσα απλή και ανεπιτήδευτη, ενώ στους μαθητές του έδινες βαθύτερες εξηγήσεις ιδιαιτέρως.
Ήταν μια γνωστή τακτική των μεγάλων διδασκάλων της εποχής εκείνης να έχουν έναν στενότερο πυρήνα μαθητών στους οποίους αποκάλυπταν τα "βαθύτερα μυστικά" της διδασκαλίας τους.
Αλλά, για να επιστρέψουμε στον Ιησού, οι σχετικές ευαγγελικές αναφορές μάς γεννούν τις εξής απορίες:
α) Η "μυστική" διδασκαλία του στους μαθητές γιατί χάθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της; Με αποτέλεσμα να μας είναι άγνωστο...
β) Γιατί αυτή η "μυστική" διδασκαλία δεν "άγγιξε" καθόλου τους μαθητές, τουλάχιστον μέχρι την ημέρα της Πεντηκοστής;
Μην ξεχνάμε τα συχνά παράπονα που διατύπωνε ο Ιησούς προς τους μαθητές του: "ύστερα από τόσα που είδατε, τίποτα δεν καταλάβατε;", "Πέτρο, δεν φρονείς εκείνα που αρέσουν στο Θεό αλλά στους ανθρώπους" κλπ

Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2012

Έρευνα και πίστη...

Ο Θωμάς δεν είναι άπιστος.
Αλλά ούτε κι ευκολόπιστος.
Θέλει να δει και να ψηλαφίσει για να πιστέψει.
Όμως άλλο πράγμα η απιστία κι άλλο η καλόπιστη έρευνα.
Η απιστία επικαλείται τη λογική, αλλά δεν στηρίζεται αποκλειστικά σ' αυτή.
Ξεκινάει όχι για να πιστέψει αλλά για να απιστήσει.
Αναζητάει στήριγμα, ή μάλλον δικαιολογίες, της απιστίας της.
Ενώ η καλόπιστη έρευνα είναι μια φυσική τάση της ανθρώπινης ψυχής...

Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2012

Χιλιάδες νεκροί για ένα αστεράκι...

Τα χριστιανικά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων είναι μια κυψέλη γεμάτη με κλειδωμένα κελιά.
Κάθε θρησκευτική κοινότητα, κάθε δόγμα και "αίρεση" έχει στη ζώνη της τη δική της αρμαθιά κλειδιών που δεν μοιράζεται με κανέναν...
Η Αγία Πόλη είναι ο παράδεισος των κάθε είδους περιφράξεων: φράχτες, τοιχάκια, τάφροι, σιδερένιες καστρόπορτες, αλεξίσφαιρα τζάμια, τσιμεντένια οχυρά, ορύγματα, πόρτες ασφαλείας...
Ελληνορθόδοξοι, Καθολικοί, Αρμένιοι, Ρώσοι, Κόπτες, οι πάντες προσπαθούν να κατοχυρώσουν ή και να επεκτείνουν, αν μπορούν, τον έλεγχό τους στα ιερά προσκυνήματα.
Συχνές οι συγκρούσεις. Πολλές φορές και αιματηρές.
Κάπως έτσι ξεκίνησε κι ο Κριμαϊκός Πόλεμος.
Τον Οκτώβρη του 1847 Έλληνες μοναχοί βούτηξαν κι έκρυψαν σ' ένα μοναστήρι τους το επιχρυσωμένο αστέρι που βρισκόταν κάτω απ' την Αγία Τράπεζα του ναού της Γεννήσεως.
Το αστέρι αυτό είχε μια επιγραφή στα λατινικά, κάτι που δεν μπορούσαν να ανεχθούν οι "ορθόδοξοι" μοναχοί.
Οι πρόξενοι της Γαλλίας (προστάτες των Καθολικών) στην Ιερουσαλήμ και στην Κωνσταντινούπολη αντέδρασαν άμεσα, ζητώντας την επέμβαση του Σουλτάνου.
Εκείνος προσπάθησε να δώσει συμβιβαστική λύση, την οποία οι Ρώσοι θεώρησαν προσβλητική για την Ορθοδοξία.
Συγκέντρωσαν στρατό και στόλο για να επιτεθεί στην Τουρκία, η οποία ζήτησε την προστασία των Αγγλογάλλων.
Το κανονίδι στη Μαύρη Θάλασσα κράτησε σχεδόν δυο χρόνια με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς!
Για ένα αστέρι και μια αρμαθιά κλειδιά...

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2012

Σύντομη κριτική του Ευσεβισμού

Ο Πιετισμός (Ευσεβισμός) ήταν ένα κίνημα στους κόλπους του προτεσταντισμού (τέλη 17ου-αρχές 18ου αι.) που σταδιακά επηρέασε ολόκληρο το χριστιανικό κόσμο.
Κατά τη γνώμη μου, δυο παράγοντες προκάλεσαν την εμφάνιση και διάδοση του ευσεβισμού:
α) Η διαπίστωση πως τα δόγματα δεν επηρεάζουν την καθημερινή ζωή, συνεπώς οι δογματικές αντιπαραθέσεις είναι αδιέξοδες και τροφοδοτούν μόνο το ναρκισσισμό και την ισχυρογνωμοσύνη των πρωταγωνιστών τους.
Γι' αυτό και ο πιετισμός είναι ουσιαστικά αδογματικός.
β) Η Εκκλησία είναι πλέον ένα "νεκρό σώμα". Στους κόλπους της αποκλείεται να βιώσει κανείς τη λεγόμενη "εκκλησιαστική αλήθεια".
Τι μπορεί να αποκομίσει σήμερα κάποιος απ' τον εκκλησιαστικό χώρο;
Μήπως τις θρησκευτικές πανηγύρεις όπου οι άγιοι τιμούνται με "βυζαντινή μεγαλοπρέπεια";
Μήπως τις ενοριακές εκδρομές σε θαυματουργούσες και μυροβλίζουσες εικόνες;
Μήπως τη συναναστροφή με ανθρώπους που ασχολούνται αποκλειστικά με "προφητείες", "666" και "σιωνιστικούς κινδύνους";
Ή, μήπως, θα οικοδομηθεί πνευματικά από αλληλοϋπονομευόμενους ιερείς κυνηγούς "τυχηρών" και θέσεων στις λεγόμενες "πλούσιες ενορίες";
Με δεδομένα τα παραπάνω, οι "ευσεβιστές" προσπαθούν "να σώσουν την παρτίδα".
Αντιτάσσουν την πρακτική ενεργητική ευσέβεια, με αγαθά έργα, μελέτη της Βίβλου, πρόοδο στις αρετές, ηθική συμπεριφορά κλπ.
Η στάση τους αυτή είναι, κατά τη γνώμη μου, "αμυντική", και δεν σημαίνει απαραίτητα "άρνηση του εκκλησιαστικού τρόπου ζωής" ή "ατομοκεντρική στάση ζωής".
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όταν ο άνθρωπος απομονώνεται από την κοινωνία, και ο πιστός από την Εκκλησία, μοιραία θα πέσει και σε αστοχίες, λάθη, αποτυχίες.
Οι "ατομικοί δρόμοι" είναι σίγουρα επικίνδυνοι.
Μερικές φορές όμως αποτελούν "λύσεις ανάγκης"...

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2012

Σχόλια στο βιβλίο του Χρήστου Γιανναρά "Αλήθεια και ενότητα της Εκκλησίας" (Γ΄, τελευταίο)

Α) Τον κύριο Γιανναρά ανόητο δεν μπορείς να τον πεις.
Οπότε, μάλλον, μας ειρωνεύεται.
Γιατί μόνο ως ειρωνεία μπορεί να θεωρηθεί η άποψή του πως οι αφορισμοί της Εκκλησίας δεν είναι πράξεις μισαλλοδοξίας, τιμωρίας ή εκδίκησης αλλά "επιβεβαιώνουν τη φιλανθρωπία της, είναι έργο λυτρωτικό και σωτηριώδες".
Κατά το Γιανναρά οι αφορίζοντες, ως εκπρόσωποι της Εκκλησίας, δρουν παιδαγωγικά καλώντας τους αφοριζμένους σε μετάνοια κι επιστροφή...
Ο συλλογισμός αυτός είναι τόσο αφελής και απλοϊκός που δεν αντέχει σε καμιά κριτική.
Αυτό φαίνεται πως το αντιλαμβάνεται κι ο ίδιος ο Γιανναράς, γι' αυτό ίσως και σπεύδει ν' απαξιώσει τον ορθολογισμό και το θετικισμό, αποκαλώντας τα "απάνθρωπα"!

Β) Ο Γιανναράς ανιστόρητος δεν είναι. Το αντίθετο!
Γι' αυτό και πρέπει να κριθεί με μεγαλύτερη αυστηρότητα.
Γιατί φαίνεται πως συνειδητά παραποιεί την ιστορική αλήθεια, ρίχνοντας την ευθύνη για τις δύο αλώσεις της Πόλης (1204 και 1453) στους Δυτικούς.

Πρώτον: η άλωση του 1204 δεν αποτελούσε ούτε παπική επιλογή ούτε στόχο των Σταυροφόρων.
Οι βυζαντινοί πρίγκιπες, και συγκεκριμένα ο Αλέξιος Δ' Άγγελος, ήταν εκείνοι που έφεραν τους Σταυροφόρους κάτω απ' τα τείχη της Πόλης ως μέσο πίεσης για ν' ανέβουν οι ίδιοι στο Θρόνο!
Κι αφού πέτυχαν το στόχο τους με τη βοήθεια των "δυτικών όπλων", ξεχνούσαν τις υποσχέσεις που τους έδωσαν και το χρυσάφι που τους έταξαν, και τους ζητούσαν "να απομακρυνθούν ησύχως"!
Κι όταν εκείνοι αισθανόμενοι εξαπατημένοι και προδομένοι έκαναν ρεσάλτο, έφταιγε η Δυτική Εκκλησία;

Δεύτερον: Πριν την άλωση του 1453 η "Ένωση των Εκκλησιών" είχε τυπικά επιτευχθεί.
Μάλιστα, το Δεκέμβρη του 1452 είχε γίνει στην Αγιά-Σοφιά "ενωτική" λειτουργία.
Συνεπώς δεν ισχύει το επιχείρημα πως "οι Δυτικοί δεν βοήθησαν γιατί απορρίφθηκε η Ένωση"!
Επιπλέον, μην ξεχνάμε πως στην άμυνα της Πόλης συμμετείχαν 700 περίπου Γενοβέζοι με επικεφαλής τον Ιουστινιάνη.
Ο αριθμός τους κάθε άλλο παρά αμελητέος είναι, αν αναλογιστεί κανείς πως οι βυζαντινοί στρατιώτες δεν ξεπερνούσαν τους 5000.
Και κλείνουμε με μια ερώτηση: όταν το 455 οι Βάνδαλοι λεηλατούσαν τη Ρώμη, πόσοι "Ανατολικοί Χριστιανοί" έσπευσαν να την υπερασπιστούν;

Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012

Προσωπικά θα ντρεπόμουν να με αποκαλούν "Παναγιώτατο"!


Την Κυριακή, 2 Σεπτεμβρίου, η Εκκλησία μας γιόρτασε τον άγιο Ιωάννη το Νηστευτή, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Επί των ημερών του, Σύνοδος Πατριαρχών της Ανατολής απένειμε στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης τον τίτλο "Οικουμενικό".
Κατά σύμπτωση, την επόμενη μέρα (3 Σεπτεμβρίου) η Δυτική Εκκλησία εορτάζει τον άγιο Γρηγόριο, πάπα Ρώμης την ίδια εποχή με τον Ιωάννη.
Ο Γρηγόριος ενοχλήθηκε πολύ απ' την επιμονή του Ιωάννη να υπογράφει ως "Οικουμενικός".
Γι' αυτό και ο ίδιος υπέγραφε ως "Δούλος των δούλων του Θεού"!
Σε μια επιστολή του διαβάζουμε: "Ας φροντίσουμε ν' ανυψωνόμαστε με αρετές κι όχι με τίτλους. Μακριά οι τίτλοι που φουσκώνουν τη φιλοδοξία και πληγώνουν την αδελφική αγάπη"...
Η Ανατολική Εκκλησία εορτάζει κι αυτή τον πάπα Γρηγόριο, αλλά στις 12 Μαρτίου.

Κυριακή 2 Σεπτεμβρίου 2012

Σκέψεις στο Ευαγγέλιο της Κυριακής (παραβολή του αμπελώνος)

Στην παραβολή του αμπελώνα οι Ισραηλίτες παρομοιάζονται με τους κακούς γεωργούς. Που όχι μόνο θέλησαν να οικειοποιηθούν την περιουσία του κτηματία, δηλαδή του Θεού, αλλά επιπλέον θανάτωσαν τους δούλους και τον Υιό του (δηλαδή τους Προφήτες και τον Ιησού) που Εκείνος έστειλε ως αντιπροσώπους του.
Με αποτέλεσμα, οι μεν κακοί γεωργοί να τιμωρηθούν παραδειγματικά, ο δε αμπελώνας να δοθεί σε άλλους, περισσότερο τίμιους γεωργούς, δηλαδή στην Εκκλησία που αποτελείται απ' όλα τα έθνη.
Η παραβολή αυτή μας δημιουργεί ορισμένους προβληματισμούς:
Α) Αν οι αρχικοί γεωργοί δεν αποδεικνύονταν "κακοί", ο κτηματίας δεν θα έβαζε κι άλλους γεωργούς στον αμπελώνα του;
Με άλλα λόγια, αν οι Ισραηλίτες αποδέχονταν το κήρυγμα των Προφητών, δεν θανάτωναν αυτούς και τον Ιησού, ο Θεός δεν θα απευθυνόταν στα υπόλοιπα έθνη; Θα παρέμενε αποκλειστικός Θεός του Ισραήλ;
 Β) Στην παραβολή αυτή στηλιτεύεται ιδιαίτερα η σκληροκαρδία των αρχόντων του Ισραήλ, που ουσιαστικά αντιμετωπίζονται ως απόγονοι όχι του Αβραάμ αλλά εκείνων που σκότωσαν τους Προφήτες.
Γεννιέται όμως το εξής ερώτημα: αν οι άρχοντες του Ισραήλ αποδέχονταν τον Ιησού ως Μεσσία, τότε πώς θα υλοποιούνταν το σχέδιο της Θείας Οικονομία που προέβλεπε τη σταυρική θυσία του Υιού του Θεού για σωτηρία των Ανθρώπων;
Μήπως οι άνθρωποι είναι φυλακισμένοι στο δίχτυ της Θείας Οικονομίας, και διακρίνονται σε "καλοί" και "κακοί", "πιστοί" και "προδότες" ανάλογα με το ρόλο που εκείνο επιφύλαξε στον καθένα;

Παρασκευή 31 Αυγούστου 2012

Σχόλια στο βιβλίο "Σοκ και Δέος" του Αρσένιου Μέσκου

Μια κι αρχίσαμε τις βιβλιοκρισίες, ας γράψουμε δυο λόγια και για το παραπάνω βιβλίο που έγραψε ένας πρώην ιερέας.
Στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας περιλαμβάνεται κι ο επίσκοπος Κορδούης (Κόρδοβας Ισπανίας) Όσιος.
Ο Επίσκοπος αυτός έζησε την εποχή που η αρει
ανική αίρεση κορυφώθηκε.
Ο ίδιος ήταν προσωπικός σύμβουλος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου (του "Μεγάλου") και αυτός ουσιαστικά υπεδείκνυε τη μετριοπαθή στάση του αυτοκράτορα.
Ο Κωνσταντίνος ήθελε να θεμελιώσει την ενότητα του κράτους του στο τρίπτυχο "μία νομοθεσία, μία γλώσσα, μία θρησκεία".
Ο διχασμός της χριστιανικής εκκλησίας έθετε σε κίνδυνο την προσπάθειά του αυτή. Γι' αυτό και προσπάθησε να συμβιβάσει τις συγκρουόμενες παρατάξεις.
Ο ίδιος ήταν ένας αμόρφωτος στρατιωτικός, δεν γνώριζε την ελληνική γλώσσα και, φυσικά, είχε μαύρα μεσάνυχτα από τη "λεπτή" θεολογική ορολογία.
Ο Όσιος Κορδούης, όμως, ήταν βαθύς γνώστης και της ορολογίας και του εκκλησιαστικού παρασκηνίου.
Κι διατυπώνει τη γνώμη του για τον χαρακτήρα των "αρειανικών αιρέσιων" σε μια επιστολή που ο ίδιος συνέταξε αλλά υπέγραψε ο Κωνσταντίνος.
Στην επιστολή αυτή, που στάλθηκε στις αντιμαχόμενες εκκλησιαστικές παρατάξεις, αφού τις καλούσε "να τα βρουν", χαρακτήριζε την ουσία των διαφορών τους ως "παιδιαρίσματα".
Κι ερχόμαστε στην περίπτωση του Αρσένιου Μέσκου, ενός πρώην ιερέα της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, που αρνείται την τριαδικότητα του Θεού.
Μέχρι τον 4ο αιώνα ήταν αρκετά διαδεδομένη στους Χριστιανούς η αμφιβολία για τη θεότητα του Υιού και Λόγου του Θεού, όπως άλλωστε και του Αγίου Πνεύματος.
Η παράλληλη ύπαρξη απόψεων όλων των αποχρώσεων δεν έβλαψε την ενότητα της Εκκλησίας, μέχρι που αυτή μετατράπηκε σε "πολιτικό εργαλείο" και ενεπλάκη σε κοσμικές-εξουσιαστικές αντιπαραθέσεις, σε ανταγωνισμούς των 4 κέντρων εξουσίας της αυτοκρατορίας (Ρώμη-Νέα Ρώμη-Αλεξάνδρεια-Αντιόχεια) κλπ.
Προσωπική μου άποψη είναι να επιστρέψουμε στην εδραιωμένη πολυμορφία του αρχέγονου χριστιανισμού.
Άλλωστε, τόσο το τριαδολογικό όσο και τα υπόλοιπα δόγματα της Εκκλησίας "μπάζουν" από παντού...

Τετάρτη 29 Αυγούστου 2012

Σχόλια στο βιβλίο του Χρήστου Γιανναρά "Αλήθεια και ενότητα της Εκκλησίας" (Β΄)

Αρχίζω με μια σύντομη αναφορά στη γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, τόσο στα βιβλία του όσο και προφορικά. 
Αν και ζούμε στη χώρα που οι πραγματικά σοφοί (κι όχι απλά "φιλόσοφοι") πρόγονοί μας έλεγαν "σοφόν το σαφές", ο Γιανναράς επιλέγει μια γλώσσα "τεχνική", "επαγγελματική", "ξύλινη", φιλοσοφικο-θεολογική, θα μπορούσες να την πεις και "κουλτουριάρικη", πολλές φορές δυσνόητη, ίσως και ακατανόητη!

Αν το κάνει για να εντυπωσιάσει ... απλά αποδεικνύεται "μικρός".
Πάμε παρακάτω.

Αν και ο συγγραφέας στηλιτεύει πολλές απ' της "αστοχίες" της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας, εντούτοις δεν ξεφεύγει απ' την κρατούσα αντίληψη του "θρησκευτικού πατριωτισμού".
Όλο το βιβλίο και η σκέψη του δεν απομακρύνεται από το πνεύμα "εμείς έχουμε την αλήθεια, οι άλλοι την αίρεση".
Τη στάση αυτή την αποκάλεσα "θρησκευτικό πατριωτισμό", αλλά έχει και έντονα στοιχεία "θρησκευτικής αλαζονείας και ναρκισσισμού".
Ο Γιανναράς μάς εξηγεί γιατί είναι αιρετικοί ο Άρειος, ο Νεστόριος, οι ρωμαιοκαθολικοί, οι προτεστάντες κλπ, χωρίς να διακρίνει τίποτα το "αιρετικό" στην εκκλησία που ανήκει.
Τον ενοχλεί, π.χ., που οι Εικονομάχοι "απολυτοποίησαν τη φύση σαν αυτόνομη οντική πραγματικότητα".
Αλλά δεν μας λέει και για κάποιες άλλου είδους "απολυτοποιήσεις" και "λατρείες" όπως των λειψάνων, των σανίδων, των τάφων, των αγίων, της "παράδοσης", των λατρευτικών τύπων...
Και κλείνω προσωρινά με έναν ευρύτερο προβληματισμό.
Που αφορά τη σχέση δόγματος και ζωής.
Αλήθεια, πόσο επηρεάζει το δόγμα τον καθημερινό βίο;
Πόση σημασία μπορεί να έχει για τη συμπεριφορά και τη στάση μου, ας πούμε, το φιλιόκβε, το ομοούσιο κλπ;
Προσωπική μου άποψη: η διαμόρφωση δογμάτων οδηγεί αναπόφευκτα σε "ιδεολογικοποίηση" της Εκκλησίας.
Περιχαρακώνει τη σκέψη, περιστέλλει την ελευθερία, περιορίζει τους δρόμους που οδηγούν στο Θεό.
Τα δόγματα μπορούν να έχουν μόνο ηθικοπλαστικό χαρακτήρα.
Παραδείγματα:
α) η τριαδικότητα του Θεού μάς δίνει το πρότυπο της ιδανικής συμβίωσης διαφορετικών προσώπων.
β) η ενανθρώπηση του Θεού, που "κρύβει" τη θεότητα και απεκδύεται της θείας δόξης, μας διδάσκει την ταπείνωση και υπακοή...

Παρασκευή 24 Αυγούστου 2012

Σχόλια στο βιβλίο του Χρήστου Γιανναρά "Αλήθεια και ενότητα της Εκκλησίας" (Α΄)

Το βιβλίο είναι παλιό, αλλά είναι διαχρονικό κι εμείς τώρα το διαβάσαμε, οπότε αξίζει να κάνουμε έναν σύντομο σχολιασμό.
Κατ' αρχήν συμφωνούμε με τον συγγραφέα σε μερικά βασικά: 
α) η φιλοσοφία και η θεολογία ασχολούνται με τα ουσιώδη της ζωής, 
β) σημασία δεν έχει τόσο η ενότητα των εκκλησιών όσο η ενότητα της εκκλησία και 
γ) "Εκκλησία" δεν είναι ιδεολογία ή θεσμός αλλά αγαπητική κοινωνία προσώπων. 
Κι ερχόμαστε στο "καυτό" θέμα "Αλήθεια και ενότητα της εκκλησίας". 
Επαναφέρω το κρίσιμο ερώτημα που έκανε κι ο Πιλάτος στον Ιησού, χωρίς να πάρει απάντηση: "Και ποια είναι η αλήθεια;". 
Εδώ ο Γιανναράς δεν πρωτοτυπεί αλλά ακολουθεί τον παραδοσιακό τρόπο σκέψης που, όμως, "μπάζει" από παντού! 
Και γράφει πως την "αλήθεια" οριοθετούν οι αποφάσεις των επτά Οικουμενικών Συνόδων. 
Αλλά με ποιο κριτήριο αναγνωρίζεται μια σύνοδος ως "οικουμενική"; 
Ο συγγραφέας, καλός γνώστης και της εκκλησιαστικής ιστορίας, σπεύδει να διευκρινίσει πως το κριτήριο δεν είναι ούτε ποσοτικό (πόσοι, δηλαδή, επίσκοποι συμμετείχαν σε μια Σύνοδο) ούτε έχει σχέση με τυχόν αυτοπροσδιορισμό της Συνόδου ως "οικουμενικής". 
Ποιο λοιπόν είναι το "αλάθητο" κριτήριο; 
Ο Γιανναράς, παπαγαλίζοντας τις κατεστημένες απόψεις, το επικεντρώνει "στην αναγνώριση μιας συνόδου ως οικουμενικής από τη συνείδηση του εκκλησιαστικού σώματος". 
Κι ερχόμαστε στα "δύσκολα": ποιο είναι αυτό το "εκκλησιαστικό σώμα"; 
Ποιοι το αποτελούν;
Μήπως η συντριπτική σιωπηρή κι αδιάφορη πλειοψηφία; 
Μήπως οι φωνασκούσες μισαλλόδοξες κι οπισθοδρομικές μειοψηφίες; 
Είναι σήμερα "εκκλησιαστικό σώμα" οι ηλικιωμένες κυρίες που με υψωμένους σταυρούς διαδηλώνουν κατά του αντιχρίστου, του 666, της κάρτας του πολίτη;
Ήταν "εκκλησιαστικό σώμα που διέσωζε την αληθινή έκφραση της εμπειρίας του γεγονότος της σωτηρίας" ο συρφετός των φανατικών καλογέρων που το 1453, την ώρα που ο αυτοκράτορας έδινε την ύστατη μάχη στην Πύλη του Ρωμανού, εκείνοι κάρφωναν στις πόρτες των εκκλησιών τον αναθεματισμό του "παπόδουλου βασιλιά"; 
Και κλείνω με μια τελευταία παρατήρηση: γράφει ο φίλος μου Γιανναράς πως σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μπορεί και ένα μόνο πρόσωπο να σώζει και να σαρκώνει την ολότητα της πίστης και της αλήθειας! 
Κι αναφέρει τα παραδείγματα του Αθανάσιου, του Μάξιμου, του Μάρκου Εφέσου. 
Αλλά δεν μας λέει με ποια κριτήρια θα πούμε πως όλοι οι άλλοι έχουν λάθος, κι ένα μόνο πρόσωπο κατέχει την αλήθεια;
Κι αν δεχτούμε πως μπορεί η αλήθεια να αποτελεί κτήμα ενός προσώπου, τότε γιατί το πρόσωπο αυτό να μην είναι ο Άρειος, ο Μακεδόνιος, ο Μουν, ο Σάι Μπάμπα, εγώ;

Πέμπτη 16 Αυγούστου 2012

Τα σκάνδαλα της Εκκλησίας

Ο Βοκκάκιος διηγείται την ιστορία κάποιου Εβραίου τον οποίο ένας χριστιανός φίλος του προσπαθούσε να προσηλυτίσει.
Ο Εβραίος ήταν έτοιμος να δεχθεί το Χριστιανισμό αλλά πριν την οριστική του απόφαση θέλησε να πάει στη Ρώμη και να δει από κον
τά τη ζωή των ηγετών της Εκκλησίας.
Τον Χριστιανό τον έζωσαν τα φίδια!
Ήταν σίγουρος πως μόλις ο Εβραίος έβλεπε το χάλι και τα σκάνδαλα της εκκλησιαστικής ηγεσίας θα έκανε πίσω και οι κόποι του θα πήγαιναν χαμένοι...
Τελικά ο Εβραίος πήγε στη Ρώμη και διαπίστωσε ασφαλώς την υποκρισία, τη διαφθορά και την πλεονεξία του κλήρου.
Όταν επέστρεψε, ο Χριστιανός γεμάτος αγωνία τον ρώτησε για τις εντυπώσεις του ταξιδιού του.
Η απάντηση του Εβραίου ήταν αναπάντεχη:
"Εφόσον με τόσα σκάνδαλα και διαφθορά που είδα η χριστιανική πίστη όχι μόνο δεν γκρεμίστηκε αλλά και εδραιώθηκε, τότε θα πρέπει να είναι αληθινή!"

Σάββατο 11 Αυγούστου 2012

Μαγδαληνή και Αφροδίτη...

Μελετώντας τη Βίβλο βρίσκεις του κόσμου τις αντιθέσεις: καλό-κακό, φως-σκότος, ηθικό-ανήθικο, ευσέβεια-ασέβεια, αλήθεια-ψεύδος...
Πουθενά όμως δεν υπάρχει κάτι για το όμορφο και το άσχημο!
Πώς να ήταν, αλήθεια, η Σαμαρείτιδα;
Ήταν μοιραία γυναίκα η Μαγδαληνή;
Την κουνούσαν την ουρίτσα τους οι «δέκα παρθένες»;
Να ήταν, άραγε, κουκλάρες οι Μυροφόρες;
Δεν μας διαφωτίζουν οι Γραφές...
Άλλωστε, για έναν «καλό» χριστιανό, τι είναι οι γυναίκες;
Στα νιάτα του «επικίνδυνες», στην ωριμότητά του «κάργιες», στα γεροντάματα «άξιες περιφρόνησης»!
Για ένα κλασικό μουσουλμάνο είναι και κάτι παραπάνω: ανταλλακτική αξία μεταξύ οικογενειών...
Περνάω κι απ’ τις εβραϊκές συνοικίες. Όλες οι γυναίκες ντυμένες με ομοιόμορφα γκρίζα ρούχα, ίσα μακριά φούστα, σκούφος μέχρι τ’ αφτιά, ολοφάνερη προσπάθεια να ξορκίσουν κάθε ίχνος θηλυκότητας...
Το ποτάμι στην κοιλάδα των Κέδρων στέρεψε!
Ξεράθηκε κι η ποτίστρα των προβάτων! Η Γραφική «προβατική κολυμβήθρα», όπου ο Ιησούς θεράπευσε τον παραλυτικό.
Στην Αγία Πόλη δεν υπάρχουν πλέον ούτε πηγές ούτε θέρμες.
Η ξηρασία ταιριάζει σ’ ένα Θεό ανέραστο, τραχύ, εργένη. Κατ’ εικόνα και ομοίωσίν τους...
Πόσο λείπουν οι καμπύλες και οι πτυχώσεις; Και το γυναικείο χαμόγελο...
Πόσο λείπει η Αφροδίτη!

Παρασκευή 3 Αυγούστου 2012

Και είπεν Κύριος ο Θεός τω Κάιν: «ίνα τι συνέπεσεν το πρόσωπόν σου;» (δηλαδή: γιατί κρέμασες τα μούτρα σου και σκοτείνιασε το πρόσωπό σου;)

Το ερώτημα παραμένει ισχυρό και τυραννάει τη συνείδησή μας:
Πώς είναι δυνατόν να λατρεύεις το Θεό του ελέους, να προσεύχεσαι να λάβεις το δώρημα της αγάπης, και την ίδια στιγμή να σκοτώνεις τον αδελφό σου;
Και, μάλιστα, στο όνομα αυτού ακριβώς του Θεού...
Το ερώτημα το θέτει η ίδια η Βίβλος.
Στις πρώτες σελίδες της περιγράφει την αδελφοκτονία του Κάιν.
Η πρώτη λατρευτική θυσία στο Θεό συνδέεται μ’ έναν φόνο!
Πρώτη θυσία παγκοσμίως, και πρώτος φόνος παγκοσμίως...
Ο Θεός τον ρωτάει: «Πού είναι ο Άβελ, ο αδελφός σου;»
Κι ο Κάιν απαντά: «Πού θες να ξέρω; Μήπως είμαι φύλακας του αδελφού μου;».
Η απάντηση αυτή κρύβει όλη την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης.
Εξηγεί τη βαθύτερη αιτία της κακοδαιμονίας μας!
Έχουμε πάψει να θεωρούμε τον εαυτό μας φύλακα και προστάτη του αδελφού μας!
Κι αυτό το βιώνει κανείς εντονότερα στους Αγίους Τόπους.
Η Ιερουσαλήμ μοιάζει μ’ έναν πυρακτωμένο καθρέφτη που δεν λέει ποτέ ψέματα...
Κατά τ’ άλλα, οδεύουμε προς Ναζαρέτ.
Την άλλοτε πρωτεύουσα της Γαλιλαίας.
Την πόλη της Παναγίας και του Ευαγγελισμού.
Έχω μαζί μου ένα βιβλίο του Φλωμπέρ.
Ανοίγω κάποια σελίδα και διαβάζω: «Θεέ μου, τι όμορφες γυναίκες που είχε στη Ναζαρέτ!»...