Παρασκευή 6 Μαΐου 2011

Ο μύθος του «Κρυφού Σχολειού» - Α’ (Μονή Φιλοσόφου-Δημητσάνα)

Περιδιαβαίνοντας τα ιστορικά μοναστήρια του Μωριά, έρχομαι αντιμέτωπος με όλους τους εθνικούς και θρησκευτικούς μύθους των τελευταίων 200 ετών.
Με κλασικότερο αυτόν του "κρυφού σχολειού"!
Κάθε υπόγεια αποθήκη ή πλυσταριό βαφτίζεται και πλασάρεται ως "κρυφό σχολειό της τουρκοκρατίας".
Κι ας έχει αποδείξει η σύγχρονη ιστορική έρευνα πως "κρυφό σχολειό" δεν υπήρξε ποτέ! Για τον απλούστατο λόγο πως ποτέ οι οθωμανικές αρχές δεν απαγόρευσαν την εκπαίδευση των υπόδουλων υπηκόων τους...
Ο μύθος αυτός θα μπορούσε να θεωρηθεί ακίνδυνος. Ίσως και χαριτωμένος.
Γίνεται όμως επικίνδυνος απ΄ τη στιγμή που τον επικαλείται η Εκκλησία προκειμένου να διεκδικήσει πρωτεύοντα ρόλο και λόγο στην εκπαίδευση των παιδιών μας!
Η "λογική" της Εκκλησίας είναι πρωτοφανής: "η ελληνική γλώσσα σώθηκε χάρι στα κρυφά σχολειά που λειτούργησαν επί τουρκοκρατίας σε εκκλησιές και μοναστήρια, οπότε η Εκκλησία πρέπει να συναποφασίζει με την πολιτεία για τα εκπαιδευτικά θέματα"!
Ανάλογης "σοβαρότητας" είναι και το επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο "δεν πρέπει να αφαιρεθούν τα προνόμια της Εκκλησίας γιατί αυτή πρωτοστάτησε στον αγώνα του '21"!
Στην επανάσταση του 1821 συμμετείχαν όλες σχεδόν οι κοινωνικές και επαγγελματικές τάξεις των Ελλήνων.
Όμως, μόνο η Εκκλησία έχει το θράσος να επικαλείται την τότε προσφορά της (πραγματική ή ανύπαρκτη) για να διαιωνίζει τα προκλητικά της προνόμια.
Φαντάζεστε τους αγρότες να λένε "εμείς σηκώσαμε το κύριο βάρος της επανάστασης, άρα δικαιούμαστε να επιδοτούμαστε κάθε χρόνο με τον μισό προϋπολογισμό του κράτους";
Ή τους εφοπλιστές να απαιτούν να μην γίνεται κανένας έλεγχος στα πλοία τους, να μην φορολογούνται και να τους επιτραπεί το λαθρεμπόριο "επειδή στον αγώνα έκαναν μεγάλες θυσίες";

6 σχόλια:

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Από σήμερα ανοίγουμε μια νέα ενότητα αναρτήσεων, με θέμα το «κρυφό σχολειό».
Κάθε σαββατοκύριακο θα έχουμε και καινούργιο ποστάκι.

αθεόφοβος είπε...

Πέστα Χρυσόστομε!
Το τι ήταν η εκκλησία την εποχή πρίν την επανάσταση μπορεί να το αντιληφθεί όποιος διαβάσει την Ελληνική Νομαρχία του Ανωνύμου του Έλληνος που πρωτοκυκλοφόρησε το 1806.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Aθεόφοβε, ξέρεις πολύ καλά πως η «Νομαρχία» δεν αποτελεί ένα «αντικειμενικό» κείμενο.
Διακατέχεταο από έντονα αντικληρικό και αντιεκκλησιαστικό πνεύμα, επηρεασμένη από τον γαλλικό διαφωτισμό.
Η αλήθεια δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη.
Ασφαλώς και η Εκκλησία βρισκόταν σε μαγάλη παρακμή κατά την προεπαναστατική περίοδο.
Μήπως και σήμερα είναι σε καλύτερη κατάσταση;
Αλλά να σου πω και κάτι;
Μήπως μεγάλη ευθύνη γι’ αυτό το χάλι είχαν και έχουν και οι λεγόμενοι «πιστοί»;

Κάποιοι φίλοι ζητούν την άδεια να αναδημοσιεύσουν τις αναρτήσεις μου.
Την έχουν εκ των προτέρων και δε χρειάζεται να μου το ζητούν κάθε φορά...

π Παντελεήμων Kρούσκος είπε...

Γειά, μετά από καιρό!

Θέλω να μου προσκομίσεις αποδεικτικά στοιχεία (ποιός είμαι η ΔΟΥ ειμαι;) περι της μη ύπαρξης κρυφού σχολειού, γιατί έχουμε ένα τέτοιο στον τόπο μου και δεν μου φαίνεται "μούφα", εφ'όσον οι μαρτυρίες για την λειτουργία του ανάγονται από το καιρό της Τουρκοκρατίας. Δηλαδή δεν είναι κατασκευασμένο εφε'υρημα, 'οπως και να το δεί κανείς.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Παπα-Παντελή, πράγματι, καιρό έχουμε να τα πούμε...

Δεν αμφιβάλλω για την ύπαρξη του Σχολείου στον τόπο σου.
Και στα δικά μου μέρη, την ορεινή Ευρυτανία, στα μοναστήρια της λειτουργούσαν Σχολές, ορισμένες απ’ τις οποίες είχαν βαλκανική φήμη και εμβέλεια.

Σχολειά υπήρχαν, μόνο που δεν ήταν καθόλου «κρυφά», δηλαδή απαγορευμένα και παράνομα.

Αυτό είναι το πνεύμα και των αναρτήσεων που θα ακολουθήσουν...

π Παντελεήμων Kρούσκος είπε...

Πρόκειται για κρυφό σχολείο στο οποίο μάλιστα φοιτούσαν και κοριτσια, πράγμα λίγο σπάνιο για την εποχή. Αργότερα συντελέστηκε εκπαιδευτική επανάσταση με αποτέλεσμα στα χρόνια των κατακτητών η Κ¨αλυμνος να έχει Ελληνικά ΓΥμνάσια και Αναγνωστήριο, όταν αλλού στην απελεύθερη Ελλάδα δεν είχαν ούτε δημοτικά. Και μάλιστα σε όλα αυτά πρωτοστάτησαν κληρικοί...